Memorandum over de bezorgdheden van de zakelijke ictgebruikers, bedrijven en overheidsinstellingen Juni 2014
Executive summary In een periode van lichte economische heropleving kan een goed beleid inzake communicatietechnologie de slagkracht van de digitale economie bevorderen. Met dit memorandum wil BELTUG, de grootste belangenorganisatie van professionele ICT-gebruikers in België, de beleidsmakers wijzen op een aantal opportuniteiten en uitdagingen inzake het gebruik van ICT ter bevordering van een sterke economie die de digitalisering volledig omarmt. In deze nota worden de aanbevelingen van BELTUG in 5 punten samengevat: Het digitale ondernemersklimaat dient dringend gestimuleerd te worden alvorens andere landen met de omzet en belastingsinkomsten gaan lopen. Mobiel werken wordt de nieuwe norm waardoor er nood is aan een fiscaal kader dat verregaande mobiliteit bevordert. Budgetaire noden mogen niet afgewenteld worden op de telecom sector. De concurrentie op de zakelijke telecommarkt dient bevorderd te worden. Een eenduidige cyber security strategie met een duidelijk aanspreekpunt voor ondernemingen en overheidsorganisaties zal het vertrouwen in de internet-economie verhogen. Inleiding 2014 staat in het teken van een lichte economische heropleving. BELTUG is ervan overtuigd dat communicatietechnologie een belangrijke katalysator kan zijn voor de steeds sneller digitaliserende economie. Niettemin moeten we in België dringend wakker worden en de nieuwe economische realiteit van de digitalisering steviger omarmen. Er zijn te veel remmende factoren die de ontwikkeling van de kenniseconomie in de weg staan. Telefonie, internet en clouddiensten convergeren en internationaliseren waarbij het mobiele werken de nieuwe norm wordt. De convergentie is troef: de toekomst van media content, televisiediensten, telefonie, e-commerce en de app economie wordt ondersteund door de communicatienetwerken. Als bedrijven en overheidsorganisaties communicatietechnologie goed inzetten kunnen ze zich beter organiseren. Maar ICT is ook een middel om te innoveren. Europa hamert op de harmonisering en de eenmaking van de telecommarkten. Europees Commissaris voor de Digitale Agenda, Neelie Kroes, stelt vast dat we in Europa een inhaalbeweging moeten maken als we willen meespelen inzake digitale economie. Dit geldt zeker voor België. Met dit memorandum willen we politici attent maken op een aantal opportuniteiten om het gebruik van ICT te bevorderen en zo de economische groei te stimuleren. BELTUG wil een bondgenoot zijn voor beleidsmakers, voor het bewerkstelligen van een sterke Belgische digitale economie. Soms kan een kleine wetswijziging een groot verschil maken. Zo zijn we aangenaam verrast door de snelle aanpak van de overheid toen Apple besliste om zijn smartphone niet met alle 4G-netwerken te laten werken. Memorandum juni 2014-2
1 Het digitaal ondernemersklimaat: tijd om wakker te worden Er is een verschuiving van aankopen van echte winkels naar het internet. De consument koopt steeds vaker online, maar bestellingen worden gretig geplaatst bij buitenlandse sites, zoals Amazon, Cool Blue of Bol.com. Ook clouddiensten en servers worden vaak in het buitenland besteld. Het e-commerce landschap in België wordt gedomineerd door grote buitenlandse spelers. We stellen ook vast dat er in België veel minder datacenters zijn, dan in de ons omringende landen en dat de cijfers voor hosting laag liggen. België hinkt achterop. Dit betekent niet alleen een verlies aan inkomsten voor de bedrijven in ons land, maar ook een verlies aan vennootschapsbelastingen voor de overheid. Het is immers zo dat bestellingen, ook vanuit.be websites, gefactureerd worden vanuit bvb. Ierland of Nederland. Een gebrekkige e-commerce betekent daarbovenop ook nog het verlies van banen. De fiscale uitdagingen van de digitale economie staan hoog op de agenda bij internationale organisaties. Binnen de OESO wordt hieraan gewerkt in het kader van de Base Erosion and Profit Shifting (BEPS). Men wil daarbij bedrijven belasten waar de economische transactie plaatsvindt. BELTUG kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is dat ons land hier mee aan de kar trekt. 2 Een stimulerende (para)-fiscaliteit voor mobiel werken Werk- en privégebruik raken steeds meer verweven door het gebruik van smartphones en tablets. Het huidige wettelijke kader is onduidelijk en complex. Een stimulerende (para-)fiscaliteit moet tegemoetkomen aan de groeiende behoefte voor meer mobiliteit. Een eenvoudig kader kan zijn steentje bijdragen aan de economische relance. De huidige regels rond het privégebruik van mobiele toestellen en internetgebruik zijn niet meer van deze tijd, ze zijn demotiverend en sluiten niet aan bij het werkelijk gebruik. Elk bedrijf, van multinational tot KMO, en ook de overheidsinstellingen worstelen met deze problematiek. BELTUG vindt het belangrijk dat bedrijven zich bezig houden met het ontwikkelen van innovatieve mobiele toepassingen i.p.v. zich het hoofd te moeten breken over de ingewikkelde administratie en (para-)fiscaliteit. De situatie is moeilijk houdbaar en leidt tot delicate en irriterende situaties tussen organisaties en hun werknemers. BELTUG pleit voor: Verlaging van het forfaitaire bedrag voordeel alle aard voor pc s. Het VAA van 180 voor het privégebruik van een pc werd in 2003 vastgelegd en houdt geen rekening met de ondertussen sterk gedaalde pc-prijs. Voor een pc die op 4 jaar wordt afgeschreven wordt maar liefst een VAA van 720 gerekend. Verlaging van het forfaitaire bedrag voor tablets. Het VAA voor een tablet werd in mei 2012 gelijk gesteld aan die van een pc, m.a.w. 180. Wanneer de werknemer er 3 jaar gebruik van maakt brengt dit het VAA op 540, terwijl de huidige kostprijs van een tablet varieert tussen 200 en 750. Zo werd de tablet een vergiftigd geschenk. Een billijke forfaitaire oplossing voor de smartphones en de communicatiekosten. Een alternatief voor het optellen van het VAA bij gebruik van diverse toestellen, met het invoeren van een stimulerend maximum voor het VAA. In realiteit gebruikt een werknemer nooit verschillende toestellen gelijktijdig voor privédoeleinden: je gaat bijvoorbeeld maar op één toestel je Facebook status bijwerken. Een werknemer die van zijn werkgever een smartphone, Memorandum juni 2014-3
laptop, tablet, mobiel internet en breedband thuis gebruik kan maken, heeft maandelijks een VAA van 52,50! Een billijke en duidelijke oplossing voor tussenkomsten van de werkgever bij BYOD, waarbij de werknemer zijn eigen toestel gebruikt voor het werk. 3 Telecom de motor van de economie, niet de melkkoe van de economie Het Waalse gewest heeft in december een taks op gsm-masten goedgekeurd. Dit kan de operatoren gemakkelijk 24 miljoen euro kosten. Ook het Brussels gewest overweegt nieuwe taksen op telecommasten. BELTUG hoeft de verdediging van de operatoren niet op zich te nemen, maar wil er wel op wijzen dat deze maatregelen de kosten voor de bedrijven én overheidsdiensten alleen maar verhogen. Daarom pleiten wij ervoor dat de overheden hun budgetaire noden niet afwentelen op activiteiten die de economische groei stimuleren. Het gaat niet altijd om extra belastingen Zo is de draagwijdte van het KB over de ASTRID-radiodekking, gepubliceerd op 4 februari 2014, verstrekkend. Het legt voor het verkrijgen van een bouwvergunning, de inhuisbedekking voor het ASTRID mobiele netwerk voor nooddiensten op. De vragen van BELTUG over de uitvoerbaarheid en de budgetaire impact voor bedrijven, maar ook andere bekommernissen blijven onbeantwoord. 4 Te weinig concurrentie op de zakelijke markt Op de zakelijke telecommarkt is er nog altijd een nijpend tekort aan concurrentie. Bedrijven en overheidsinstellingen willen de mogelijkheden en de prijzen van verschillende aanbieders op de markt kunnen vergelijken. Dat is essentieel voor elk goed inkoopbeleid. Een vraag naar offertes voor een bedrijfsnetwerk levert zeer vaak maar twee offertes op. Vooral bedrijven met verschillende locaties worden geconfronteerd met te weinig aanbieders. Bedrijven en overheidsinstellingen willen meer en meer managed services inkopen, dit zijn telecomdiensten met een uitgebreide technische ondersteuning en kostenbeheer door de operator. Slechts een beperkt aantal operatoren kunnen deze behoefte van bedrijven afdekken. 16 jaar na de liberalisering is de zakelijke telecommarkt niet competitief. Voor professionele mobiele diensten zijn Proximus en Mobistar de facto de aanbieders. Base en Telenet spelen nauwelijks mee op de zakelijke markt, tenzij voor de kleine bedrijven. Belgacom is de enige partij die alles in huis heeft om geconvergeerde vaste, mobiele en ictdiensten aan te bieden. De recente marktstudie van BELTUG toont aan dat, bij bedrijven en overheidsinstellingen met meer dan 200 werknemers, Belgacom de huisleverancier is voor vaste telefonie en mobiele communicatie bij 66%. Volgens GfK is Belgacom de huisleverancier bij 64% van de kleinere bedrijven (GfK Belgiumstudie, december 2013). Memorandum juni 2014-4
5 Nood aan een daadkrachtige cyber security strategie duidelijkheid rond privacy De opbouw van een sterke digitale economie heeft te maken met vertrouwen. Zowel de consument als de bedrijven zijn steeds meer afhankelijk geworden van het internet. Zonder het vertrouwen in e-privacy en e-security blijft de ontwikkeling van de internet-economie ter plekke trappelen. Daarom kan het belang van cyber security onmogelijk overschat worden. BELTUG vraagt de overheid om een duidelijke security-aanpak op twee niveau s. Duidelijkheid over wat te doen bij een security en/of privacy-incident: Eén aanspreekpunt voor de aanpak en de behandeling van data security-incidenten en/of privacy-incidenten: momenteel worden bedrijven die te maken krijgen met een inbreuk geconfronteerd met administratieve versnippering. Het is niet duidelijk welke incidenten men waar en aan wie moet melden (FCCU, BIPT, CERT en/of Privacy Commissie). Een sterke betrouwbare derde partij voor het in vertrouwen en anoniem melden en het afhandelen van incidenten. De huidige structuur en financiering van CERT (Computer Emergency Response Team) laten dit niet toe. Anoniem delen van informatie inzake veiligheid: bedrijven en overheidsinstellingen willen van mekaar leren en willen graag weten welke incidenten zich voordoen. Ook hier is een rol weggelegd voor een betrouwbare derde partij binnen de overheid die anoniem feedback kan verschaffen en bedrijven kan helpen. Cybercriminaliteit is een internationale aangelegenheid, een internationale samenwerking met CERT.EU dringt zich op. We moeten er in Europa voor zorgen dat we samen sterk staan tegen de internationaal georganiseerde cybercriminaliteit. Een daadkrachtige cyber security strategie Steeds meer bedrijven maken gebruik van hybride netwerken: dit betekent dat ze niet alleen hun eigen bedrijfsnetwerk gebruiken voor datatrafiek tussen bedrijfsvestigingen, maar ook het publieke internet en de mobiele netwerken. Hierdoor zijn er nieuwe beveiligingsuitdagingen. De overheid keurde een cyber security strategie goed en gaat over tot de oprichting van het Centrum voor cyber security België, onder het gezag van de Eerste Minister. Wat er nu op papier staat is volgens BELTUG nog te weinig concreet om de grote uitdaging aan te kunnen. BELTUG is vooral bezorgd dat het beschikbare budget voor cyber security versnipperd wordt over diverse deelinitiatieven waardoor de strategie zijn doel voorbij schiet. Over BELTUG BELTUG is met zijn meer dan 1.200 leden de grootste vereniging van professionele ICT gebruikers bedrijven en overheidinstellingen- in België. We behartigen de belangen van onze leden op overheidsniveau, we ontwikkelen standpunten en bevorderen kennisuitwisseling tussen onze leden. Op jaarbasis organiseren we meer dan 30 kennisuitwisselingsmomenten. BELTUG heeft ook een actieve rol binnen INTUG, die de professionele ICT gebruiker vertegenwoordigt op EU en internationaal niveau. BELTUG vzw - Knaptandstraat 123 B - 9100 Sint Niklaas Tel +32 3 778 17 83 www.beltug.be info@beltug.be Memorandum juni 2014-5