1
VLUCHTELINGENWERK SINT-OEDENRODE In onze gemeente werkt ook in 2013 een zeer trouwe werkgroep van 14 vrijwilligers onder leiding van de coördinator, Jos Koenen. Ons dagelijks werk is het ondersteunen van vluchtelingen die nieuw in Sint-Oedenrode komen wonen bij alle regelzaken rondom huisvesting en vervolgens het coachen bij het zelfredzaam worden. Daar komt van alles bij kijken. Een aantal onderdelen daarvan vindt u hieronder uitgewerkt. COACHING VESTIGING EN COACHING INTEGRATIE In de 2013 zijn er 11 nieuwe cliënten in onze gemeente geplaatst. Vijf ervan zijn in het kader van gezinshereniging gekomen. Er moeten dan in korte tijd erg veel zaken geregeld worden. Voorzieningen moeten worden aangevraagd en huizen moeten worden ingericht. Er moet een school gezocht worden voor de kinderen, een huisarts, tandarts, apotheek. Uitkeringen aangevraagd etc. Dankzij de inzet van onze vrijwilligers wordt deze klus telkens weer geklaard. Op dit moment begeleiden wij 11 huishoudens, in totaal zijn dit 42 personen. De nieuw binnengekomen gezinnen hebben zowel van de vrijwilligers aan huis, als op het spreekuur nog veel hulp en ondersteuning nodig. De andere gezinnen komen vooral op momenten, dat zij ingewikkelde vragen hebben. Op veel gebieden kunnen zij zich al heel behoorlijk redden. JURIDISCH SPREEKUUR In het afgelopen jaar verliepen erg veel verblijfsdocumenten. Het aanvragen van verlenging van het verblijfsdocument is voor de meeste van onze cliënten nog erg ingewikkeld. Zij komen dan ook bij ons om hiermee geholpen te worden. Dit is veel en nauwkeurig werk. Er moeten veel bijlagen bij en voor ieder gezinslid moet een apart formulier worden ingevuld. Ook moet er nog regelmatig met de IND gebeld worden over zaken die niet duidelijk zijn. Het duurt erg lang voordat het nieuwe verblijfsdocument er is, vaak wel 6 maanden of meer. zijn. Mensen komen hierdoor in de problemen. Hiervoor moeten dan weer verklaringen bij de IND of een Wdocument worden aangevraagd. 2
SPREEKUREN In Sint- Oedenrode is er twee keer per week open spreekuur. Daarnaast worden er veel gesprekken gevoerd op afspraak. De cliënten worden meestal door de vrijwilligers te woord gestaan. Voor ingewikkelde vragen is de beroepskracht aanwezig. Cliënten hebben het afgelopen jaar 350 keer een hulpvraag bij ons neergelegd. Daarvan waren er in 2013 ook extra veel vragen over Inburgering. We stimuleren de cliënten zo veel mogelijk van begin af aan, om zelf, en vooral op eigen initiatief naar het spreekuur te komen. De cliënten moeten vooral proactief zijn of worden, en zelf op tijd komen met brieven/problemen waar ze zelf geen raad mee weten. Er zijn er o.a. vragen over huisvesting, werk, asielprocedure, verblijfsvergunning, kinderopvang, toeslagen, ziektekosten, verblijfsvergunning, en gezinshereniging, echtscheiding, betalingsregelingen etc. Ook moeten zij met ingang van 2013 zelf de inburgering gaan regelen. Dit betekent een school zoeken, lening aanvragen, zorgen dat de rekening van de school op tijd betaald wordt. De meeste vragen zijn er echter op het gebied van financiën: belastingen, uitkeringen, schulden, kinderbijslag, studiefinanciering, bijzondere bijstand. Achterstand in betalingen is helaas aan de orde van de dag. ACTIVITEITEN In het afgelopen jaar hebben wij, in het kader van samenwerking met VluchtelingenWerk Schijndel en Sint-Michielsgestel,samen een Sinterklaasviering voor onze kleine cliëntjes in Schijndel georganiseerd. Alle kinderen hebben hiervan genoten. In de bibliotheek verzorgt een van onze vrijwilligsters een taalwerkplaats voor allochtonen, waar niet alleen onze vluchtelingen welkom zijn, maar andere allochtonen, die onze taal nog niet goed machtig zijn. Zij doen dit veelal naast de Inburgeringcursussen, die zij op het ROC volgen. Ook helpen onze vrijwilligers basisschoolkinderen bij het begrijpend lezen om op deze manier de Nederlandse taal beter onder controle te krijgen, waardoor zij hun toekomstmogelijkheden kunnen verbeteren. Tevens zijn er kinderen, die hulp krijgen met rekenen. Eveneens geven zij Nederlandse les aan volwassen, die niet naar school mogen. Bijv. omdat zij vanwege hun leeftijd niet meer inburgeringplichtig zijn. Sinds 2013 geven er ook 2 vrijwilligers opvoedingsondersteuning in de vorm van spel aan gezinnen met kleine kinderen. Dit gebeurt in het kader van het project Spel aan Huis. Dit levert zeer goede resultaten op en ouders zijn hier erg blij mee. 3
SAMENWERKING MET ANDERE ORGANISATIES Wij hebben verhoudingsgewijs in Sint-Oedenrode veel zogenaamde Multi-Problem cliënten. De problemen, waar zij mee te maken krijgen zijn vaak zeer gecompliceerd en gaan van ernstig getraumatiseerde cliënten, tot huiselijk geweld, schulden, echtscheiding en hulp aan een gezin met een meervoudig lichamelijk gehandicapt kind. Om de belangen van hen en al onze andere cliënten zo goed mogelijk te kunnen behartigen, hebben wij nauw samengewerkt met o.a. Maatschappelijk Werk en de afdeling W.I.Z. van de gemeente, Peuterbureau, MEE en advocaten, maar ook met een van de kinderdagverblijven, die VVE (Vroeg en Voorschoolse Educatie) geven aan kinderen met een taalachterstand. Wij zien hier heel positieve resultaten van. Ook hebben wij deelgenomen aan diverse overleggen zoals de Cliëntenparticipatie. Een aantal van bovengenoemde organisaties bieden in crisissituaties hulp aan onze cliënten. Tevens is er contact met het Damiaancentrum, dat o.a. voor onze clienten allerlei activiteiten organiseert, zoals Keukenpraat, waar Nederlandse en allochtone mensen samen koken. Verder is er een textielatelier, waar mensen kunnen komen voor creatieve zaken en het leren omgaan met de naaimachine. Om meer oefening te krijgen in het spreken van de Nederlandse taal, verwijzen wij een deel van onze clienten naar 'Samenspraak' van Het Gilde. De vrijwilligers van deze organisatie oefenen samen met hen het spreken van de Nederlandse taal. PRAKTIJKVOORBEELD In Sint-Oedenrode wonen ook enkele vluchtelingengezinnen, die door de problematiek waarmee zij te maken hebben ( tijdelijk) veel ondersteuning nodig hebben. Het is dan heel fijn om te zien, dat soms na vele jaren begeleiding, deze mensen steeds zelfstandiger worden. Hieronder het relaas over zo n bijzonder gezin. Enkele jaren geleden kwam vader in Sint-Oedenrode wonen. Hij had gezinshereniging aangevraagd met zijn vrouw en zijn 6 kinderen. Hij was zo blij toen zij naar Nederland mochten komen. Al snel werd er nog een kindje geboren. Maar het betrof hier een samengesteld gezin. Kinderen van 3 verschillende moeders. De lange tijd, dat dit gezin uit elkaar was geweest en het grote verschil met de cultuur in het thuisland, brak hen uiteindelijk toch op en moeder vertrok met haar 4 eigen kinderen naar een andere gemeente. Vader bleef met 3 kinderen achter. Uiteindelijk werd het een scheiding. Dit was voor iedereen een heel moeilijke tijd. De vader moest leren om helemaal alleen voor de opvoeding van zijn 3 kinderen te staan. Hij heeft hierbij hulp gehad van verschillende organisaties en kwam vaak bij VluchtelingenWerk voor raad en hulp. Het is dan ook heel fijn om te zien hoe inmiddels het contact met de 4 kinderen, die bij hun moeder wonen hersteld is. Hij haalt hen iedere 14 dagen op met de trein om het weekend bij hem door te brengen. Hij gaat naar ouderavonden op de MBO-opleiding van het oudste kind en heeft een goed contact met de basisschool van de 2 andere kinderen. Af en toe komt hij nog met een brief, maar hij is in staat om zichzelf te redden. Onlangs heeft een alleenstaande landgenote van hem gezinshereniging gehad met haar kinderen. Hij heeft haar op alle fronten geholpen, zoals de verhuizing, werkzaamheden in haar huis, contact met de woningbouw, mee naar de voedselbank enz. De begeleiding van deze cliënt duurde langer dan gebruikelijk. Maar hij staat nu stevig met twee benen op de grond en voelt zich nuttig en gewaardeerd. Dat stelde hem in staat een landgenote, die het nu moeilijk heeft, bij te staan. 4
GEGEVENS 2013 Sint-Oedenrode AANTALLEN Vrijwilligers 14 Actuele cliënten incl kinderen in 2013 42 Geplaatste nieuwe statushouders 2013 11 Taakstelling huisvesting volgens 12 Aantal gezinsherenigingen 1 (5 pers.) COÖRDINATOR Jos Koenen VRIJWILLIGERS Fenny van Amesfoort Bonnie den Blanken Mia van Boxtel Wilma Brugman Jan van Doremalen Farkhonda Faiq Franka Heesbeen Mieke van Den Hoek Henriëtte Jans Antonie Lubbers Marlène Mannens Leny Rampelt Maria van Schijndel VluchtelingenWerk WOBB, Locatie St Oedenrode Odendael 5, 5492 CT Sint Oedenrode Telefoon: Mail: stoedenrode@vluchtelingenwerk-wobb.nl 5
SPEL AAN HUIS SINT-OEDENRODE Ervaringen van spelleidster Henriëtte Jansen (vrijwilliger Vluchtelingenwerk): Sinds maart 2013 kom ik wekelijks in een Somalisch gezin. Mijn taak is om in de thuissituatie het spelen te stimuleren en de ouders daarin te betrekken. Ik krijg hierbij ondersteuning van een coördinator van het project Spel aan Huis. Het betreffende kindje had aanpassingsproblemen op school. Er werden bijeenkomsten gepland van verschillende instanties (school, kinderdagverblijf, consultatiebureau en VluchtelingenWerk) om tot een gezamenlijke aanpak te komen wat ertoe geleid heeft dat ze momenteel in de klas mee kan draaien, met extra hulp. Ouders zijn blij met het project. In hun eigen land werd vooral buiten gespeeld en veel speelgoed van hier is hen onbekend. De hulpvraag van de ouders was dan ook: wat is goed voor de ontwikkeling van mijn kind in het algemeen en specifiek op taal- en spelontwikkeling en wat zijn de Nederlandse gebruiken en gewoontes daarin? De ouders stemden vooraf in met 3 voorwaarden om het project te laten slagen: geen t.v. aan, geen ander bezoek en ouders doen actief mee tijdens het wekelijkse speeluur. Aangezien ik zelf uit het onderwijs kom en ook moeder en oma ben, kan ik putten uit eigen ervaring en materiaal zoals speelgoed en prentenboeken. Toch heb ik mij meer verdiept in spelontwikkeling, spelmateriaal en hun doelstelling. Na elke les schrijf ik een observatieverslag, het zogenaamde dagformulier en na 5 weken stel ik telkens een nieuw speelplan op met doelen. Daarnaast vul ik een observatielijst in over spel en taal/spraakontwikkeling bij aanvang, na 6 maanden en na 9 maanden. Hoe ziet zo'n spelles uit? Ik begin elke les met een liedje of versje. Daarna volgt het spelen en ik sluit af met een prentenboek. Het speelgoed blijft een aantal weken in het gezin en in de volgende week geven ouders aan hoe het bevallen is. Het is mooi om te zien hoe kind en ouders leren en de ouders ook vragen stellen over de Nederlandse cultuur. Omgekeerd leer ik zelf ook heel veel over hun cultuur. Genieten kan ik als ik moeder na 10 lessen een Nederlands liedje hoor zingen met haar peuter, zij mij duidelijk weet te maken wat ze bedoelt en we samen kunnen lachen om een grap. Ontroerd ben ik als moeder samen met het kind met de klei aan de slag gaat en een mooi dier te voorschijn weet te toveren en beide genieten van het creatief bezig zijn. Blij word ik als moeder vraagt of het prentenboek nog een week mag blijven omdat zij het nog zelf wil leren lezen om daarna aan haar kind te kunnen voorlezen. Het project is eenvoudig, maar als ouders de tips oppakken en daar zelf mee aan de slag gaan, kan men toch erg veel bereiken! En dan te realiseren dat ik in maart 2013 gestart ben met boekjes voor 2 jarigen als voel- en geluidenboekjes, daar de concentratie van zo'n korte duur was en dat ik nu prentenboeken voor 4 jarigen kan voorlezen. Het resultaat na maanden betekent ook: positieve aandacht van de ouders naar het kind, meer speelgoed in huis, meer tijd voor samenspel, voor het eerst samen boekjes kijken. Ouders doen nu gezelschapsspelletjes waardoor de kleuter leert zich te richten naar de ander en beurtgedrag aangeleerd wordt. Behalve het aanbieden van allerlei spelmateriaal zoals puzzels, insteekmotoriek, expressiemateriaal, constructiespelen en attributen voor fantasie en rollenspel als een pop, serviesje en verkleedkleren, komen ook opvoedingsvragen ter sprake. 6
Door het kind structuur te bieden, een simpel beloningssysteem in te voeren om het gedrag te kunnen corrigeren en positieve aandacht te geven werkt het mee aan het welbevinden van het kind. Ouders vragen ook naar de cultuurverschillen in de opvoeding, maar ook naar de gewoontes en gebruiken. Zo komt het sinterklaasgebeuren ter sprake, verjaardagritueel van een kleuter, kerst, begrafenis en crematie etc. Tot slot wil ik opmerken dat ik respect heb voor de ouders voor de manier waarop ze zich proberen aan te passen, gemotiveerd zijn om de taal te leren en alles doen voor het geluk van hun kinderen. Dat is voor mij ook de motivatie om met veel plezier mee te werken aan het project Spel aan Huis. 7