Handboek Veilig werken op hoogte
Metaview Startbaan 10 Postbus 220 1180 AE Amstelveen Telefoon 020 543 56 88 Fax 020 543 55 64 www.metaview.com mei 2013 Metaview Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en eventueel de betrokken auteur. 2
Inhoudsopgave 1. Werken op hoogte...4 2. Oorzaken van vallen...5 3. Wet- en regelgeving...6 4. De arbeidshygiënische strategie...8 5. Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)...9 6. Veilig werken met verschillende arbeidsmiddelen...10 6.1 De ladder...10 6.2 Steigers...11 6.3 Hoogwerkers...13 6.4 Werken op daken...15 7. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM S)...17 8. Taak Risico Analyse (TRA) en Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA)...22 9. Voorlichting en instructies...23 10. Tot slot...25 11. Bijlagen... zie tab 2 Bijlage 1: Checklist arbeidsmiddelen Bijlage 2: Checklist gevaarlijks stoffen Bijlage 3: Checklist hijsen en heftrucks Bijlage 4: Checklist hoogwerkers Bijlage 5: Checklist ladders en trappen Bijlage 6: Checklist persoonlijke beschermingsmiddelen Bijlage 7: Checklist rolsteigers Bijlage 8: Checklist werken op daken Bijlage 9: Checklist ongevallenregistratie Bijlage 10: Machinerichtlijn 2006/42/EG 3
1. Werken op hoogte Werken op hoogte komt in vee l bedrijfstakken voor, waarbij valgevaar behoort tot een va n de me est voorkomende oorzake n van arbe idsonge va llen. Zoa ls te verwac hten is steek t de bouwnijverhe id hier me t kop en schouders bove nuit. Maa r ook ande re bra nche s kenne n ve ilighe idsa specten rond dit the ma, omda t werken op hoogte ook in bra nche s zoa ls de Gra fime dia en Sign voorkomen. En zoa ls we a lle maa l we ten zit een onge luk in een kle in hoekje. Je werk t al op hoogte a ls je werkzaa mhe den verric ht op een hoogte van 2,5 mete r. Concreet betekent werken op hoogte al als je op een ladder staat, waarbij de afstand tussen de grond/werkvloer en je voeten 2,5 meter of meer is. Daarnaast zijn er volgens de wet nog twee andere omstandigheden die worden bestempeld als werken op hoogte: het uitvoeren van werkzaamheden op een dak van een gebouw wanneer je je op minder dan 4 meter van de rand van het dak bevindt en wanneer je op minder dan 2,5 meter hoogte aan het werk bent, maar op uitstekende delen kan vallen of in het verkeer terecht kan komen. Vandaar dat werken op hoogte door de wetgever als zeer risicovol wordt gezien: het risico op letsel is gewoonweg groter. Ga maar na wat er met je gebeurt als je een val maakt van bijvoorbeeld 3 meter hoogte in vergelijking met een struikelpartijtje over een losliggende kabel. Oké, aan onverwachts struikelen zitten ook de nodige risico s, maar je overlevingskansen zijn aanmerkelijk hoger. Vallen van hoogte levert een direct risico op voor je gezondheid. Wist je trouwens dat de woorden gevaar en risico vaak als één dezelfde betekenis worden gezien? Dat is niet juist. Gevaar en risico zijn wel degelijk verschillende aspecten. Om een voorbeeld te geven: Je staat op een ladder en deze ladder staat op een drassige of ongelijke ondergrond. Doordat de ladder niet stabiel geplaatst kan worden levert dat een gevaarlijke situatie op. Het gevaar bestaat dus dat de ladder onder je vandaan valt. Het risico is daardoor groter dat je van de ladder valt. 4
2. Oorzaken van vallen Werken op hoogte is nie t a lleen ge va arlijk door de hoogte. De va l wordt mee sta l veroorzaak t door a nde re factoren. Te we ten: de ondergrond waarop de ladder of rolsteiger wordt geplaatst, is nie t stabie l of vlak; het verlie zen van he t eve nwicht door materiaal de ladder mee op te nemen; het in aanrak ing k omen me t een onde r spanning staande insta lla tie; te geconcentreerd werken en daardoor ongemerkt in de buurt van de dakrand of sparing terecht komen; zelf we gglijden, struike len of uitstappen. Het niet afschermen van een vloeropening. 5