3. Ontwikkeling van de Amerikaanse Filmindustrie tot 1918 De Amerikaanse filmindustrie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "3. Ontwikkeling van de Amerikaanse Filmindustrie tot 1918 De Amerikaanse filmindustrie"

Transcriptie

1 Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, digitaal door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 3.OntwikkelingvandeAmerikaanseFilmindustrietot1918 DeAmerikaansefilmindustrie DeAmerikanensteldendefilmgelijkwaardigaanelkanderindustrieproductenpastendezelfdeproductienormenenvormentoeopdefilm.DaarmeeverschildenzijvandeontwikkelinginFrankrijk,waareenaantalnieuwefilmgenres,o.a.verfilmdtoneel,historischefilm, avonturenfilmenkomischefilm,werdendoorgevoerdenwaardenieuwefilmgenressuccesvolblekentezijn.defransefirma speildenvoortdurenddebehoeftenvanhetpubliek enontdekten,dathetpubliekeensnellewisselingingenreszeeropprijsstelden.daarbij namdeaantrekkingskrachtvanhetmediumfilmtoetoendeechtefilmacteursgingenoptredenenbijhetpubliekgeliefdraakten. IndeVerenigdeStatenwasdevariatieingenresgeringer.Deproductiemaatschappijenkregenhiertemakenmeteenverdoorgevoerdeexploitatievanfilmsdoordetussenhandeldie eenfilmzolangmogelijkwildenverhuren.zijbedongendateenfilmalleendoorhenineen bepaaldgebiedverhuurdmochtwordenendoorditalleenrechtbleefdefilmvrijlangincirculatie. Na1909veranderdedesituatieindeVerenigdeStatenomdatnegenfilmfabriekeneenfilmtrustsloten,deMotionsPicturesPatentsCompany(MPPC).Onderdezenegenbevonden zicho.a.edison,biograph,vitagraph,essenayenselig. ZesprakenmetelkaarafdefilmproductietotdenegeninAmerikatebeperkenenelkevorm vanconcurrentietegentegaan.meteastmankodak,dieeenmonopolieopdeproductie vanonbelichtfilmmateriaalverworvenhadsprakenzecontractueelaf,datkodakuitsluitend aandeledenvandemppcfilmmateriaalzouleveren. NaasthetcontractmetEastmanbrachtenzijhunpatentenindeMPPC,waarbijelkedeelnemendefirmaeenproductielicentiekreeg.Defilmtrustdreigdeelkebioscoop,datproductenvaneenonafhankelijkedurfdetevertonen,meteenboycoteninbeslagnamevande gepatenteerdeprojectieapparatuur. DevolgendestapdiedeMPPCondernamwashetoprichtenvaneendistributiemaatschappij GeneralFilmCo.Nanegenmaandenwaren57vande58belangrijkstedistributiefirma'sopgekochtofgedwongenzichaantestuitenbijGeneralFilmCo. Hetfilmproductieproceswerdgestandaardiseerd.DeMPPCmaakteuitsluitendoneentwo reelers(tweehonderdtotdriehonderdmeterfilms).infrankrijkmaaktepathéalfilmsvan zeshonderdmeterlengte. DeMPPCbrachtdesalarissenvanscenarioschrijversenacteurstoteenminimumterugen defilmhuurwerdafhankelijkgesteldaandegrootte,inrichtingenliggingvandebioscoop, NaarFransvoorbeeldvoerdendeonafhankelijkendienaardeOostkust,Hollywood,waren uitgewekenhetstarsystemendelangerespeelfilmin,enondermijndendaarmeedemppc. In1917kwamereendefinitiefeindeaandeMPPC,doordatdeanti trustwetaangenomen werd. DavidWarkGriffith( ) ZoalswealbijPorterhebbenkunnenlezenvolgdeDavidGriffithPorterbijEdisonop.Kort daarnastaptegriffithovernaarbiograph.davidgriffithzorgdeervoor,datdefilmloskwam vanzijntoneelmatigekarakterenschonkdefilmzijntaal,waardoordefilmalsnieuwe kunstvormverhevenkonworden.griffithwastevensdeeersteregisseurdiemetbirthofa Nation(1915)eenmaatschappijinberoeringwisttebrengen.ZelfsdeAmerikaanseSenaat

2 bemoeidezichmetdeinhoudvandefilmenriepdevraagopofhettijdwerdvanoverheidswegecensuuropfilmstoetepassen. DeAmerikaansepresidentWilsonbekeek,ineenspeciaalvoorhemgearrangeerdevertoning,defilmenachttehetnietnodigdatdeStaatcensuuropfilmszoutoepassen.Hijliet datoveraandereedsbestaandenationalboardofcensorship,eensoortzelfcensuurvan debelangrijksteamerikaansefilmproducenten.wilsonslootaanbijdeheersendeamerikaansepolitiek,diewarewasvanelkevormvanstaatsbemoeienis.griffithconformeerde zichaandeamerikaanseproductienormenendroegzijnsteentjebij;aandestar Cultus.Hij bleekeenfijneneustehebbenw.b.castingenontdekteo.a.harrypickford,liliangish,douglasfairbanksenmaemarsh.hetamerikaansepubliekbleekzichteidentificerenmetdeze filmidolen,waarbijnietdeartistiekekwaliteiten,maardeschandalenendehoogtevanrecettesdoorslaggevendblekentezijnvoordatgriffithaanzijnabsoluuthoogtepuntbirthofa Nationbegon,hadhijal450kortefilmsopzijnnaamgebracht.Indezekortespeelfilmsprobeerdehijtalvannieuweverhaaltechniekenuit,dieinBirthofaNationgeconcentreerd werden.zoalswebijporteralopmerkten,pastedezealonbewustdeparallelmontagetoe engriffithvoerdedezetechniekbewustinomdedramatiekteverhogen.daardroegook zijnliterairekennisaandezetechniektoebij,omdatzijngeliefdeschrijversdickensenshakespearedezeverteltrantinhunverhalentoepasten.vanhenontleendehijookdevisuele detaillering,diezijnfilmzokenmerken. DeparallelmontagevindenwevoordeeerstekeerinTheLonelyVilla(1909)terug,maarin TheLonedaleOperator(1911)krijgthetzijndefinitievevorm.Wezientweeactiemomenten vanuittweeverschillendecamerainstellingenendecamerastandpuntenzijngewisselden hettempoisaangepastaandebewegingenvandeacteurs.(griffithopendemeteen(totaal) engingviamediumshotnaarcloseup.) NaastdeparallelmontagevoegdeGriffitheennieuwstijlmiddelaanzijnfilmstoe:deredding ophetallerlaatstemoment.hijverhoogdedespanningdoordeontknopingzolangmogelijk uittetellen. InTheBattle(1911)voerdeGriffithhetmontagetempoopensnellebeeldwisselingenvolgdenelkaaropd.m.v.crosscutting(versneldeparallelmontage).Hijopendedezefilmniet metdegebruikelijkebeelden(establishingshot)maarmeteenmediumshot,waardoorde toeschouwerdirectmetdegruwelijkhedenvandeoorloggeconfronteerdwerd.hijgafhet geheeleenpersoonlijkkarakterdoordetweehoofdpersonagestekoppelenaanhetslagveld,waardoordeliefdevandejongenenhetmeisjealscontrapuntt.o.v.hetslagveldging functioneren.hijwisseldedeslagveldopnamen(totalen)afmetmediumshotsvanhetverliefdetweetal. InAftermanyYears(1909)gebruikteOriffithdeherhalingvaneenzelfdeshot,waardooreen associatievewerkingoptrad.debeeldcompositievanhetshotbleefgelijk,maardeplaatsing vanhetherhalingsshotbleekbepalend.wezienannyleewachtenophaarman,diedezee opgegaanis.deherhalingvanhetshotbrachtdestemmingtotverlangen,totuitdrukking.in BirthofaNationpasteGriffithdeherhalingeveneenstoe,maarhierkreeghetdefunctie vaneenspronginhetverleden,deflashback. Griffithdeeldedescènesopinverschillendeshots,waarbijhijzowelinkadreringalsincamerastandpuntwisselde.Hijmerktedateencloseupopdeemotiesvandetoeschouwer werkte,datjemeteencloseupdetailskonbenadrukken,detoeschouwerextrainformatie kongeven.dezemaniervanopnemenriepverzetopbijtalvancritici,omdatzevanmening warendathetpublieknietnaareenfilmkwamkijkenomeenhalveacteurinbeeldtezien, enhetgrootaantalshotsdeacteurdemogelijkheidontnamomnoggoedtekunnenacteren.in1912publiceerdedr.stocktonderesultatenvanzijnonderzoekinmovingpictures World,august10enconcludeerdedatGriffithinzijnfilmSandsofDeemaarliefst68shots

3 en7tussentitelsgebruikthad,terwijlhijhetnormaalvondalseenregisseur18tot30shots gebruikteomeenfilmsamentestellen. Dr.Stocktonvond,datelkeregisseur,dieGriffithnazouvolgen"bittenbyThelightningbug" zoumoetenondergaan.inhetonderzoeksteldehijdatdefilm"lotsofaction,butnoactingandnochanceforany"bevatteen"theyallillustratedtheprevailingjumpingjacktendencies."ineencommentaarondersteundedecutterdeervaringenvandr.stocktonenhij schreef:"...atwentyscènedramaisrunuptefiftyorsixtyscènes,withanaveragetime lengthfromfifteenteelghteensecondseach.actingisnotpossible.unfoldingtheplotisnot possible.thereisasuccessionofeyefillingscène,butnostories..."* InMusketeersofPigAlley(1912)lietGriffithdeacteursnaardecameratoelopen,waardoordebewegingenvandeacteursdecamera instellingenveranderdenenwaarbijdeacteurstochscherpinbeeldbleven.griffithliephiermeevooropdedeepfocusdiecitizen KanevanOrsonWelleszoukenmerken. Defilmsvallennunogopdoordescherpteenblijkendetanddestijdsgoeddoorstaante hebben.griffith'sfilmwarenhoogvankwaliteiteneengrootdeeldaarvanwasvooralte dankenaanzijncameramanbillybitser,diealreflectorenenachtergrondbelichtinggebruikteomzoveelmogelijklichtnaasthetnatuurlijkezonlichttekrijgen. InTheMassacre(1912)maakteGriffithveelgebruikvandecrosscuttingenwistdaarmeede spanningtotheteindetehandhaven.hijsteldedeuiteindelijkereddingsteedsuit,waardoor desuspensetoenamenhetpubliekademloosbleeftoekijken.hetslotvandezefilmvormde eenfraaivoorbeeldvan'thelastminuterescue'.snelwisselendtoondegriffithdetehulp snellendesoldatenenechtgenootmetdegroeppioniersenvrouwenkind,diedoordeindianenwerdenaangevallen.griffithsuggereerde,datdehulptelaatgekomenwasmaaruiteindelijkkwamenvrouwenkindheelhuidsonderdestapellijkenvandaan.hetsteedsmeer uitstellenvaneengebeurteniszoulatereengeliefdstijlmiddelvanalfredhitchcockworden. Decrosscuttingvindenweindezefilmopverschillendeplaatsenterug,bijvoorbeelddescènewaarhetIndianendorpaangevallenwordt,bestaatuittweeopnamen,dieafwisselend getoondworden: a. Decamerastaatopeenheuvelentoontinsuper(totaal)deaanvalophetindianendorp. b. Decamerastaatinhetindianenkampentoontonsdehandelingeninhetkamp(shot 54 73). Hetzelfdevaltwaartenemenalsdeindianendewagon trainaanvallen.afwisselendzienwe deaanvalvandeindianenendeverdedigingvandemannen(shot ). Opheteindezienwezelfsdrieshotsdoorelkaarlopen. a. detehulpsnellendesoldatenenechtgenoot b. deaanvallendeindianen c. depioniers,dievrouwenkindbeschermen(shot ) *ImageonTheArtandEvolutionofTheFilm,N.Deutelbau,blz.74,NewYork,1977 Decrosscuttingenparallelmontagevereisendatdebeeldrichtingenmetelkaarinovereenstemmingzijn.IntheMassacremaakteGriffitheenmaaleenfout,alsdescoutenzijnbegeleiderelkeenandererichtinginrijdenendesuggestiegewektwordtdatdescoutnaarde wagontrainendebegeleiderergensandershulpgaathalen.laterblijktdatzeallebeinaar dewagontrainzijngereden. TalrijkeregiefoutenontsierenTheMassacreenGriffithzalerweinigaandachtaangeschonkenhebbenomdathijproductieleverenbelangrijkervond.

4 TotBirthofaNationheefthijmaarliefst450filmsgemaakt,waardoorregiefoutenonvermijdelijkwaren.Eenvandekomischaandoendefoutenbevindtzichinshot35,waardetoekomstigeechtgenootzijngeliefdeomarmteninzijnomarmingeentakvaneenstruikmeeneemtenalshijontdekt,dathijdestruikheeftmeegenomenindeomarmingpoogthijde struikwegteduwen. Demeestescèneszijnidentiekwatbetreftkadrering.Griffithbegintmeestalmeteen(totaal)ofsuper(totaal)omvervolgensviaeenmediumshottelatenzienwaarhetindescène omgaat.(shot18,19,20).slechtseenenkelekeerlasthijeencloseupin(shot45,47,50)en isheteenmiddelomemotiesopteroepen.hijbrengtdandebabyopdearmvandemoederinbeeld.eenpogingtotritmischemontageisnietaanwezig.deshotsdurenvrijlang, totalenensupertotalenoverheersen.camerabewegingenkomennietvoor.decamerablijft statisch.hettempowordtbepaalddoordemontageendebewegingenvoordecamera. Griffithsneedindebewegingenvandeacteursenkaptehandelingenaf,waardoordetoeschouwerinspanningbleefenzichafvroegwaterzouvolgen.Demontageinbeweging komtonderanderevooralalsdekarrenzichinbewegingzetten(shot89)entijdenshet vuurgevechttussendeindianenendepioniers(shot109). VaakbekortteGriffithhandelingen,omdathijhetnietnoodzakelijkachttedetotalehandelingtelatenzien,shot3,12).Griffithmaaktealeenverschiltussenreëleenfilmischetijd, waarbijdefilmischetijdsnellerverliep. Griffithriepmetverschillendebeelden,diemetelkaartevergelijkenwaren,associatiesop. Eriseenparalleltetrekkenmetdeindianenmoedermetkindendeblankevrouwenhaar kind,dieschijnbaarhetzelfdelotondergaan(shot72,154). Detotalefilmdoetergpathetischaan.Erwordtgewerktmetgoedkopesentimenten,waarbijhetsentimentelehoogtepunttevindenisindeslotscène,alshetarmpjevandebabybovendelijkenuitsteektendevaderontdektdathetarmpjebeweegt.Eisensteinmerktein 1946op,datdefilmsvanGriffithsuccesvolwarenomdathijinspeeldeopdeinfantielebehoeftenvanhetAmerikaansepubliekdooreenkinderlijkeverteltrantnatevolgen. ShotlistTheMassacre(1912) DavidWarkGriffith 1. TheMassacreBiograph 2. Descoutverteltvandewonderenvanhetverrewesten. 3. Tweemannen,eenjongeenoudemanmetpaard,komenvanlinkshetbeeldinlopen. Zegaaneenhuisbinnen.(totaal). 4. Ineenkamerpratenzemetelkaar.(totaal) 5. Eenvrouwwaadtmetdevoetendoorhetwater,zestaptuithetwater.(totaal) 6. Zesteektdewegoverenloopthethuisin,waardetweemannenzichbevinden.(totaal)opname,ietsvogelperspectief. 7. Devrouwkomtdekamerin,waartweemannenstaantepraten.Zegaatweernaar buiten(totaal) 8. Devrouwkomtbuitenensteektdewegweerover.(totaal) 9. Zekomtweerbijhetwater.(totaal) 10. Detweemannenstaannogsteedstepraten.(totaal) 11. Vrouwbijhetwater.Zelooptweerweg.(totaal) 12. Zekomthethuisbinnen,waardetweemannenstaantepraten.Dejongemanstelt devrouwaandeoudemanvoor,daarnaverlaatdeoudemanhethuis.dejongeman komt,metdehoedinzijnhand,verlegennaardevrouwtoe.(totaal) 13. Wiljemijnvrouwwordenenmetmijnaarhetnieuwelandgaan? 14. Voortzettingvan12,vrouwlachtalsdejongeman,descout,zijnhuwelijksaanzoek doet.(totaal) 15. Buitenzienweeenmanopeenpaardaankomenrijden.(totaal)

5 16. Als14,dejongemanlooptnaardedeurenkijktnaarbuiten.(totaal) 17. Als15,manstaptvanzijnpaardengaathethuisbinnen.(totaal) 18. Man,goedgekleed,komtbinnenenpraatmetdescout.Descoutsteltdemanaande vrouwvoor.alsdevrouwdekameruitwilgaan,wordtzedoordescouttegengehoudenendegoedgekledemanendevrouwblijvenindekamerachter.(totaal). 19. Descoutkomtuitdedeurensteektdewegover.Mediumshot. 20. Vrouwengoedgekledemanindekamer,pratenmetelkaar.Voortzettingshot Descoutkontvanlinksensteektdewegover.Mediumshot. 22. Descoutkomtdekamerbinnenengeefteenpollepelmetwateraandeman,die drinkt.hijgeeftdesoeplepelterugendescoutgaatdekameruitenkomtweerterug (springer!).demanverlaatdekamer.mediumshot. 23. Demankomtbuitenenzetzijnhoedop,klimtopzijnpaardenrijdtweg.(totaal). 24. Descoutendevrouwindekamer,devrouwwijstdescoutafenlooptnaarbuiten. Mediumshot. 25. Zekijktvanuitdedeurdewegrijdendemanna,dievoordathijrechtsafslaatnogeven omkijkt.devrouwlacht.mediumshot. 26. Debekentenis 27. Descoutisalleenindekamerengaatverslagenopeenstoelaantafelzitten.(totaal) 28. Devrouwkijktbuitennoginderichtingwaardemanisverdwenenengaathethuis weerbinnen.mediumshot. 29. Zekomtdekamerbinnenenzegaatnaastdemanstaan,evenlaterlooptzeachterde mandoor,rechtshetbeelduit.(totaal). 30. Hetvoorstel. 31. Demanophetpaardkomtweernaarhethuisrijdenenstijgtaf.Devrouwkomtde deuruitenzeontmoetenelkaar.(totaal). 32. Descoutlooptdoordekamerenkijktnaarbuiten.(totaal) 33. Demanendevrouwdichterbijelkaar.Mediumshot. 34. Descouttrekteenverbetengezichtentrektzijnrevolver.(totaal) 35. Demanendevrouwstaanhandinhandmetelkaartepraten.Descoutkomthethuis uit,stoptzijnrevolverwegendemangeefthemtekennendathijmetdevrouwwil trouwen.descoutendevrouwgaandaaropnaarbinnen.demanblijftzenuwachtig achter.evenlaterkomendescoutendevrouwnaarbuitenendescoutgeeftdeman eenhand.hijgaatnaarbinnenendemanendevrouwvallenelkaarindearmen.mediumshot. N.B.Opmerkelijkhierbijisdatdeman,alshijzijnarmenomhaarheenslaat,metzijn handendetakkenvaneenstruikmeeneemtenalshijhetmerktdetakkenvanzichafslaat. 36. Demanendevrouwtrouwen.Stephenneemtalsscoutdienstinhetleger. 37. Demanendevrouwzittenmethetgezichtnaardecameranaastelkaaropeenstoel. Opdeachtergrondrijdtdescouthetbeeldin.(totaal) 38. (totaal)opnamevanscoutophetpaard. 39. Als37,descoutrijdthetbeelduit. 40. Inhetkamp. 41. (totaal)opamevaneenlegerkamp.vanrechtskomentweesoldatentepaardhet beeldinrijden.vanachterkomtdescoutaanrijden,diedetweemanneneenhand geeft. 42. Tweejaarlater.Deverlokkingenvanhetwesten.Dekleinefamiliebesluitomzich aantesluitenbijeen'wagon train'. 43. Mediumshotvantweemannen,dievooreenkarstaan.Demanlooptrechtshet beelduit.

6 44. Mediumshot.Demanlooptnaarhuis,waardevrouwmeteenkinduitdedeurkomt. Hetkindsteektdearmpjesuit. 45. Closeupvandebaby. 46. Als Closeupvandebaby. 48. Als46,demanpakthetkindover.Hetechtpaarlooptrichtingdeur.Devrouwkijkt nogevenbinnenenlooptdaarnalinkshetbeelduit.manlaathetkindnogeventegen hethuiszwaaien. 49. Hetechtpaar,klimt,geholpendooreenman,achteropdekar.(totaal) 50. Closeupvandebaby,diezwaaitenindehandjesklapt.Debabyzitopdeschootvan devrouw,naasthenligteenhond. 51. Dekarzetzichinbeweging.Detweemannenlopenachterdekarentweemannente paardrijdenachterdekaraan.(totaal). 52. InhetVerreWesten.DescoutneemtdeelaandeverrassingsaanvalopeenIndianendorp. 53. (totaal).descoutrijdtmeteensoldaatvooropdoordebergen,gevolgddoorsoldaten. 54. Super(totaal)vanhetindianendorp,bestaandeuitwigwams,vogelperspectief. 55. MediumshotvanIndianenbijdewigwams. 56. MediumshotvanIndianenvrouwmeteenkindopderug. 57. Als53,descoutwijstnaarhetdorp. 58. Als55,eenindiaangaateenwigwambinnen. 59. Deindiaangaatnaardevrouwmethetkindengroetdezittendeindianenindewigwam.Mediumshot. 60. Deaanvoerdervanhetlegergeefthetsignaalomaantevallen.Luidknallendwordt deaanvalingezet.rookstijgtopuitdegeweren.(totaal) 61. Als54.Vanlinkskomenindianenmeldendathetdorpwordtaangevallen.(Supertotaal) 62. (totaal)vanindianenbijenuitwigwamdiegaanschieten. 63. Als61,vanallekantenwordthetdorpdoorsoldatenaangevallen.Overenweerwordt geschoten.deindianenslaanopdevlucht. 64. Als62,indianenschietenopsoldaten.Eenindiaanlooptnaardevrouwmethetkind, diegetroffenzijn.hijrichtzichopenslaateensoldaatvanzichaf. 65. Als Schietendescoutensoldaten,zichtbaartussenrookgordijn.(totaal) 67. Als65,cameraietsmeernaarlinksgericht.Tweeindianen!komenvanrechtshet beeldinlopenenballenvertwijfelddevuisten. 68. Als66,waarbijeensoldaatnaastdescoutnaarbovenwijst. 69. Als Deindianenverzamelenzichindebergenenkijkenophetdorpneer.(Supertotaal). 71. Als Als70,deindianentrekkenverslagenweg. 73. Overzichtvermoordeindianen,opdevoorgronddevrouwmethetkindineendraagdoek.Eenhondscharreltoverhetslagveld.(totaal) 74. De'wagon train'komtindegevarenzoneenkrijgtmilitaireescorte. 75. (totaal)vandewagensendesoldaten,waaronderdescout.decamerastaatfrontaal envogelperspectief.eensoldaatkomtaanrijdenenoverhandigteenbriefaandeofficier. 76. Dewagen,methetechtpaarenhetkindkomtlinksinbeeld,stoptendemanklimt vandekar.(totaal). 77. Demanschudtoudeman,uitshot3,dehand.(totaal)

7 78. Ondertussenstaptdevrouwvandekan,eenmanstaatmethetkindinzijnarmenen overhandigthetkindaandevrouw.eenruitervraagtietsendevrouwwijstnaar rechts.(totaal). 79. Als77,deruiterrijdtnaardemannen,dielinkshetbeelduitgaan.Weziendaneen Indiaanmetdescoutendesoldatenpraten. 80. Als78,mannenbegroetendevrouw.(totaal). 81. Mediumshot.Devrouwtoonthetkindaandeandereman.Demanwijstmetzijnvinger. 82. Deechtgenootwordtteruggeroepennaarhetmilitairehoofdkwartiervanwege dringendezaken. 84. Demangaatnaarzijnpaard.(totaal) 85. Als83,devrouwlooptlinkshetbeelduit.Mediumshot 86. Demanspringtopzijnpaardenrijdtweg.Devrouwmethetkindzwaaiendeechtgenootna.(totaal). 87. Bijdekarvandevrouwontmoetendescoutendeoudeman(uitshot3)elkaarenze schuddenelkaargeestdriftigdehand.devrouwmethetkindkomtlinksinbeelden descoutzietzijngeliefdeweerterug.hetkindbeginttehuilenendescoutprobeert hetkindtetroosten.descoutlooptrechtsuitbeeld.(totaal) 88. Destoetvertrekt,vooropdesoldaten.(totaal) 89. Dekarvandevrouwvertrekt,rijdtnaarrechts(gesnedeninbeweging). 90. Dekarvandevrouwopnieuwinbeeld,gevolgddoordeanderekarren.Desoldaten rijdenlinksuitbeeld,uitgezwaaiddoorvrouwen.karrenvertrekken,geflankeerddoor soldaten. 91. Doordewildernis. 92. Super(totaal).Camerastaatbovenopeenbergenwezienindevertedekarrenverdertrekken.Opdevoorgrondlinksverschijnteenprairiehonddiedooreenbeer,die vanrechtskomt,wordtgejaagd. 93. Descoutkomtrechtsnaastdekarvandevrouwrijden.Hetkindzwaait. 94. Voortzettingvan92.Debeerverdwijntlinksuithetbeeld.Onderuitdecamerakomt eenindiaan,meteenberenvelom,inbeeld.hijdraaitzichomeengrijnst. 95. Destoetstoptomeenkampopteslaan. 96. Vooroprijdendesoldaten,dieplotselingomdraaienenlinksnaastdestoetnaarachterengaan.Descoutenzijnbegeleiderkijkenenlatendestoetstilstaan. 97. Inhetindianenkwartier.Hetopperhoofdzintopwraak. 98. Deindianenzittenophunpaardenenzeheffendearmmethetgeweer,omdestrijd tebeginnen. 99. Deverjaardagvandebaby Camerastaatbijdekarvandevrouw.Mannenkomenomdevrouwenhetkind,die opeenstoelzijngaanzitten,staanenbrengeneentoastuit.descoutloopthetbeeld uit Super(totaal)vandeindianen,dieopoorlogspadgaan.Zerijdenrechtshetbeelduit (totaal)vandevrouwenhetkind,diedoordedomineegefeliciteerdworden.descout enzijnbegeleiderkomeninbeeldenrijdensnel Descoutenbegeleidersindebergen,rondkijkend,rechtsinbeeldenrijdenlinksweg Kampscènes.Domineemetgokkervoordewagenmetschoppenaas Tweemannenzittenbijeenkaraaneentafeltjeenzehebbenkaarteninhunhand.De domineekomtenprobeerthenvandeslechtheidvanhetgokkenteovertuigen,maar demannenreagerenniet.alsdedomineeuitbeeldverdwenenis,komeneengroep manneninbeeld.zemakendegokkersduidelijkdaterindianenindebuurtzijn.de gokkersmakenerzichnietdrukom.

8 106. Devrouwzitmethetkindopschootindestoelbijdekar.Eenjongetjemaakteengesprekjeenalshetjongetjeverdwenenis,komtvanlinksdedomineeinbeeld,dieop hentoeloopt. 107 Eensoldaat,dieopzijnpaardzitteslapen,wordtdoorin38indianenbeslopenenvan zijnpaardgetrokken.dedodesoldaatwordtachtergelatenendeindianennemenhet paardmee Eensoldaatdiewachtlooptbijdepaardenzietplotselingietsverdachts.Indianenduikenopenoverenweerwordtergeschoten Derustendesoldatenschrikkenopenzepakkenpaardenuitrustingbijelkaar Vervolg108.Indianenschietenophetkamp Vanlinkskomtdescoutenbegeleiderinbeeld.Hijwijstnaarbeneden Super(totaal)vanuitvogelperspectief.Aanvalvanindianenophetkamp Vervolg111.Scoutrijdtrechts,begeleiderlinks,hetbeelduit Vervolg110.Helemaallinkszienwedevrouwmethetkindindekarzitten.Descout enbegeleiderkomenachterdekarhetbeeldinrijdenenstoppenbijdekarvande vrouw Soldatenrijden,rennenenschieten(voortzetting109) Scoutmetkindenbegeleidermetdevrouwrijdenlinkshetbeelduit Schietendesoldaten,knielendentepaard.Voordecameradoorkomendescouten begeleiderrijden Vluchtendeblankenwordenachternageredendoorindianen.Eenmanwordtvanzijn paardgeschoten.indiaanstoptentiltmanop Super(totaal),vogelperspectief,vanhetgevecht.Plotselingrijdensoldatenhetbeeld in.120.super(totaal),vogelperspectief,uithetstruikgewasduikenbewapendeindianenop,dieopdesoldatenschieten.achterdeindianenkomenindianentepaarddie ookopdesoldatenschieten Super(totaal)vansoldatendieopdevluchtgedrevenworden Zestappenvanhetpaardomzichteverdedigen Deovergeblevenblankenstappenvanhetpaardenverzamelenzich.Descoutheeft deleiding.devrouwneemthetkindovervandebegeleider (totaal)vanafdeberggezien,waarbenedendestrijdvoortgaat Deindianenvallendegroepaan,diezichdichttegenelkaarheeftopgesteld Gevechttegenelkaaropdeberg.Overenweervallendoden Super(totaal)vandebergafgezien.Indianenvallenvanallekantenhetgroepjeaan Hetgroepje,datzichalschietendverdedigt Mediumshotvangokker,dieopindianenschiet Mediumshotvanvrouwenkind,indegroepweggedoken.Eenhandmeteenpistool komtinbeeldenschiet:verdedigingvanvrouwenkind Als128,jongetjelooptuitdegroepnaarvorenenwordtgetroffen Gokkerschietenzietdejongengetroffenwordenenlooptnaarvoren Gokkerbijhetjongetjeensleepthemterugnaardegroep.Alshijindegroepterugis, wordthijdodelijkgetroffen.eenanderemanvaltdoodoverhemheen Als Eenruitertepaardsneltweg Deechtgenootverneemtvanderuiterdatzijnvrouwenkindingevaarzijn Deman,echtgenoot,rijdtnaardeofficier,hijwilafstappenalsderuiteraankomt snellen.deruiterverteltwateraandehandis.desoldatenwordenbijeengeroepen omtehelpen Indevalleidesdoods Als134.Indianencirkelennogsteedsalschietendomhetgroepjeheen.

9 140. Gokkerenpriestergearmd,staanelkaarbij Desoldatenverlatenhetkamp Als140,Domineevaltdoodneeropzijnbijbel.Degokkerwordteveneensgetroffen Indianentepaardhebbeneensoldaattepakkenenstekenhem 144. Degokkersterftterwijldekaartenuitzijnhandenglijden.Schoppenaashoudthijvast (totaal).soldatendiesnelophunpaardenrijden Descoutinhetmiddenvaneensteedskleineregroep Deovergeblevenblankenzittenbijelkaarineencirkel.Voorhenliggendelijkenvan deandereblanken Super(totaal)als Soldatendiesnelrijden,nufrontaal,stofwolken Vrouwenkindmiddenindegroep.Erwordtnogvolopgeschoten 151. Soldaten,zijkant Nogeenpaarblankenzijnovergebleven,waaronderdescout Soldatenkomenaanrijdenenstoppen Erzijnnogmaartweemannen,waaronderdescout,over.Descoutbeschermtvrouw enkind Deindianenvallenaan Descoutblijftnogalleenoverenvaltgetroffenneer Super(totaal)als148,soldatennaderenalschietend Deechtgenootendesoldatenkomenbijdehoopmetlijken.Hijlooptnaardedode scout Mediumshotechtgenoot,dieteneinderaadis.Soldaatzietbewegendehandtussen delijkenuitkomen.alshijdescoutoptilt,komendevrouwenhetkinderlevendondervandaan.manomarmtvrouwenkind.soldaatneemtuiteerbiedzijnhoedafvoor dedapperescout Mediumshot,devrouwgeefthetkindaandeechtgenoot.Babyzwaaitmethandje Inmemoriam Super(totaal)vandebergaf.Soldatenrijdeninslagordeweg. Fadeout. In1915maakteDavidGriffithzijnmeesterwerkBirthofaNation. DefilmduurdemaarliefstdrieuurenBiographbrakdaarmeedeafsprakendiebinnende MPPCgemaaktwaren.Deconcurrentievandeonafhankelijkefilmmaatschappijendwongen Biographaftestappenvandekortespeelfilms.AlleverhaaltechniekendieGriffithinzijnvorigespeelfilmsontwikkeldenuitgeprobeerdhad,vindenweinBirthofaNationtoteen eenheidgevormd,terug. GriffithontleendezijnverhaalaanhetboekTheClansmanvanThomasDixonJr.datin1905 opdemarktgebrachtwas.theclansmanwaseenboek,datstellingnamvoordek.k.k.en daaromnogalomstredenwas.defilmkostte: dollarenleverdeeenwinstvan 5, op.BirthofaNationwerdeenenormkassuccesendekassa'swerdenbestormd.Injanuari1916haddenalmeerdandriemiljoenmensendefilmgezien.Deenorme toeloopwasvooreengrootdeeltedankenaandepubliciteit,diedefilmkreegdoorderellendieontstondendoorzowelvooralstegenstanders.daarnaastmaakteeengrootsopgezettereclamecampagnevelemensennieuwsgierig.erwerdenzelfsspecialetreinreizengeorganiseerd,diedemensenuitdeprovincieendekleinesteden,naardebioscopeninde grotestedenvervoerden.halvepagina'smetadvertentiesvuldendekrantenenreusachtige reclamebordenspoordendemensenaandefilmtebezoeken. Hetfilmverhaalbestonduittweedelen:heteerstedeelgingoverdeAmerikaanseBurgeroorlogtotdemoordopLincoln,hettweededeelomvattedena oorlogseperiode,metde

10 opkomstvandekukluxklan.griffithlietbinnenhethistorischegegeventweefamiliesen hunonderlingebetrekkingeneenbelangrijkerolspelen.defamiliestonemanuitpennsylvanie(uithetnoorden)encameron(uitsouthcarolina)ondergingendeverschrikkingenvan deoorlog.verschillendekinderenvanbeidefamilieswordenindezeoorloggedood.nade BurgeroorlogkomendebeidefamiliesweernadertotelkaaralsBenCameronenElsieStonemanverliefdopelkaarwordenenverloven.DeliefdewordtechterverbrokenalsElsie ontdektdatbenlidisvandek.k.k. NadedoodvanFlora,dezusvanElsie,volgtdeommekeer.VooraldedoodvanFloradiein paniekvaneenrotsspringtisinteressant,omdatuitdezescènedestijlvangriffithteherkennenis. Indezescènezijndedialogendoormiddelvantussentitelsindefilmgemonteerd.Detussentitelskomenvoorineenshot,datintweeëngesnedenis,waardoordetoeschouwerde koppelingkanmakennaardegenediedetekstuitgesprokenheeft(shot2en3,12en13,23 en24). Hetiris effectwordttoegepastopdetweehoofdpersonenbinnendezescène,waardoorde toeschouwerdirectweet,dathetomdezetweepersonagesgaat,doormiddelvanhetiriseffectkaderdegriffithdepersonenintoteencloseupengafaandatze,watruimtebetrof, ingeslotenwaren.(shot4,5,4) Omde"engheid"teverhogenvoerdeGriffithdecrosscutting,veranderingenin"standpunten,veranderingeninkijk/blikrichtingen,op.Doordecrosscuttingvoerdehijdedreigingop, waardoordevaltoteendramatischedieptepuntleidde.deparallelmontagewaarbenop zoekisnaarfloraenhijzietwateropderotsgebeurt,geeftdeonmogelijkheidweer,dat BenoptijdkanzijnomFlorateredden.Dekijkerwordtgedwongenzichonmachtigtevoelen. InvergelijkingmetTheMassacreligthettempovrijhoogendecamerastandpuntenen kadreringzijnzodanig,datzeelkaarsnelafwisselenentegengesteldaanelkaarzijn.ophet momentdatflorainpaniekraaktsnijdtgriffithovervan(totaal),viamediumshotnaareen closeup,waarbijhetcamerastandpuntverandertvanvogelnaarkikkerperspectief(shot24, 29). Hetuiteindelijkedrama,dewanhoopssprongvanFlora,snijdtGriffithinviershots: shot32: deaanzettotdesprong shot33: deval,waarbijdecamerabenedenstaatendekadreringzodaniggekozenisdatde topvanderotsjuistniettezienis.ditisgedaanomniettelatenzien,dateenpop vanbovennaarbenedengegooidwordt. shot34: hetneerkomen,datvanuittotaalenvogelperspectiefisopgenomenenwehetlichaamtussenderotsentotstilstandzienkomen. shot35: herhalingvan34,maardecameraisverplaatstenwezienhetlichaamvanflora, waardoordeherhalingdefunctiekrijgt,datdetoeschouwerzijnemotiekanverwerken. SHOTLIST: BirthofaNation(1915) Scène:Floraspringtvanderots. 1. Gus,neger,ontmoetFlorainhetbos.(totaal) 2. als1,closer,gusneemtzijnpetaf Medium "Jezietdatikkapiteinbengewordenenikwiltrouwen" 3. Voortzettingshot2 4. Florakijkthemverschriktaan(Iris)Medium 5. Gus(Iris)inbeeld.Closeup

11 6. Herhaling4.(Iris) 7. als2,ouspakthaarhand.medium. 8. als1,floradeinstnaarachterenengeefthemeenklapenrentweg.gushaarachterna envalt.vogelperspectief(totaal). 9. Florarentdoorbos.Zesteekthaarhandenvertwijfeldomhoog(totaal). 10. vervolg8,gusstaatop. 11. Florarentdoorstruiken.Medium 12. Guskomtaanlopen(totaal). 13. voortzettingvan FloraklimtopderotsenVogelperspectief(totaal). 15. als14.super(totaal). 16. Gusrentderotsenopenspringt.Vogelperspectief.(totaal) 17. Flora,inangst,zwaait.Medium. 18. Gusduiktop.Vogelperspectief.Super(totaal). 19. Florastaatbovenopderots,vertwijfeld(totaal). 20. Benlooptdoorhetbos,kijktomhoogenbegintterennen.Vogelperspectief.(Totaal). 21. Voortzettingvan Flora,ietsdichterbijcamera.Medium. "Gawegofikspring." 23. Voortzetting Guskijktnaarrechts.Hijbevindtzichlinksonderinbeeld.Closeup. 25. Flora,angstigkijkend.Closeup. 26. Rots,waarFloraenGusopstaan.Kikkerperspectief.Super(totaal) 27. BoswaarBendoorrent,stilblijftstaan,omhoogkijktenroept.(totaal). 28. Flora,dieomlaagkijkt.Closeup. 29. Flora,gaststaan.(Totaal). 30. Mus,kijktverschrikt.Closeup. 31. Voortzetting26.Kikkerperspectief.Super(totaal). 32. Floraspringt.(totaal). 33. Rots,waardetopnietvantezienis.Lichaamvaltenrolt.Kikkerperspectief.(Totaal). 34. Lichaamrolttussenderotsendoor,totstilstand.Vogelperspectief.(Totaal). 35. Gusklimtbovenopderots.Vogelperspectief.(Totaal). 36. Als Als Als36,Gusklimtvanderotsaf.

Brunelleschi. De Dom van Florence

Brunelleschi. De Dom van Florence Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

er schilders katholiek en vervaardigen ze religieuze stukken. Ook is de rol van het hof niet te vergelijken met die van Frankrijk of Engeland.

er schilders katholiek en vervaardigen ze religieuze stukken. Ook is de rol van het hof niet te vergelijken met die van Frankrijk of Engeland. Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Muziek in de renaissance en barok. Renaissance (1400 1600) Belangstelling voor het hier en het nu

Muziek in de renaissance en barok. Renaissance (1400 1600) Belangstelling voor het hier en het nu Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Affecten, emoties en expressie

Affecten, emoties en expressie Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Emile Bernard: Pont Aven, 1898. Gauguin

Emile Bernard: Pont Aven, 1898. Gauguin Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Musicals en musicalfilms Inleiding

Musicals en musicalfilms Inleiding Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rekenen Groep 6-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 6-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,

Nadere informatie

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Antwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar

Antwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

groep Computerprogramma woordenschat

groep Computerprogramma woordenschat Taal actief G e b r u i k e r si n st r u c t i e C o m pu te rpro gra m m a w o o rde n s c ha t 214088_OM.indd 1 gro ep 6 22-06-2009 12:22:50 telefoon: 073-628 87 22 e-mail: helpdesk.bao@malmberg.nl

Nadere informatie

MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M

MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M OP TOON HOOGTE LIEDEREN BUNDEL HGJB MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M Op Toonhoogte is ontwikkeld door de HGJB. Deze landelijke jongerenorganisatie in de Protestantse Kerk in Nederland wil jongeren

Nadere informatie

Handleiding ZorgDomein Bijlagen verzenden

Handleiding ZorgDomein Bijlagen verzenden Handleiding ZorgDomein Bijlagen verzenden ZorgDomein 2014 Inleiding Het is mogelijk om naast de verwijsbrief ook bijlagen elektronisch te verzenden via ZorgDomein. Het toevoegen van bijlagen aan de verwijzing

Nadere informatie

Portfolio

Portfolio Portfolio 2011-2012 www.atelier-mart.nl Schilderij Jaartal Eigenschappen 201213 2012 Acryl Op doek Omschrijving Dans Afmetingen Prijs 70 x 50 cm (b x h) 275,00 Het betreft hier het schilderij op de rechterpagina.

Nadere informatie

VO2020- scan. Handleiding bestuursrapportage met bestuursambities. Versie 1.0, april 2015

VO2020- scan. Handleiding bestuursrapportage met bestuursambities. Versie 1.0, april 2015 VO2020- scan Handleiding bestuursrapportage met bestuursambities Versie 1.0, april 201 Copyright 201 Stichting Schoolinfo Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

WerkPortfolio. Praktijkkaarten PRO schoonmaak. Professionele schoonmaaktechnieken

WerkPortfolio. Praktijkkaarten PRO schoonmaak. Professionele schoonmaaktechnieken WerkPortfolio Professionele schoonmaaktechnieken Praktijkkaarten PRO schoonmaak Schoonmaakregels Werk van boven naar beneden...01 Werk van buiten naar binnen...02 Werk van schoon naar vuil...03 Emmer en

Nadere informatie

KWR 05.026 april 2005

KWR 05.026 april 2005 KWR 05.026 april 2005 Kiwa N.V. - 1 - april 2005 KWR 05.026 april 2005 2005 Kiwa N.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,

Nadere informatie

Zwart op wit Praktische schrijfvaardigheid voor volwassenen. Extra les: Wonen. Dorothé Pietersma. u i t g e v e r ij coutinho.

Zwart op wit Praktische schrijfvaardigheid voor volwassenen. Extra les: Wonen. Dorothé Pietersma. u i t g e v e r ij coutinho. Zwart op wit Praktische schrijfvaardigheid voor volwassenen Extra les: Wonen Dorothé Pietersma u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2009 Deze extra les over wonen hoort bij Zwart op wit. Praktische schrijfvaardigheid

Nadere informatie

Antwoorden op de meerkeuzevragen

Antwoorden op de meerkeuzevragen Antwoorden op de meerkeuzevragen bij Dit is marketing! Loek ten Berge Johan van Kooten met medewerking van Esther de Berg Tweede, herziene druk u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2012 Deze antwoorden

Nadere informatie

Sssplitsss Handleiding instellingen

Sssplitsss Handleiding instellingen Sssplitsss Handleiding instellingen v. 11-09-2007: 11:35 Leeswijzer Dit is de standaard handleiding instellingen van het programma OWG-Design4All Sssplitsss. Naast deze standaard handleiding, is er tevens

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Planningsagenda. Versie: Januari In business for people.

Gebruikershandleiding Planningsagenda. Versie: Januari In business for people. Gebruikershandleiding Planningsagenda Versie: Januari 2017 In business for people. Unit4 VerzuimSignaal Telefoon 074-2455444 Postbus 313 Fax 074-2455445 7550 AH Hengelo Internet http://www.unit4.com/nl/software/hr/unit4-verzuimsignaal

Nadere informatie

Wonen Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker

Wonen Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Wonen Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Copyright: Uitgeverij Eigen Wijs, Bussum 2003 ISBN-10:90-77495-13-4 ISBN-13: 978-90-77495-13-1 1e druk februari 2006 Schrijvers:

Nadere informatie

Vrijetijdsbesteding Leerboek voor de opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider/Jongerenwerker

Vrijetijdsbesteding Leerboek voor de opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider/Jongerenwerker Vrijetijdsbesteding Leerboek voor de opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider/Jongerenwerker Copyright: Uitgeverij Eigen Wijs, Bussum 2007 ISBN: 978 90 77495 21 6 1e druk augustus 2007 Boek: Serie Jongerenwerk/Vrijetijdsbesteding

Nadere informatie

Windows Live Mail downloaden en een e-mailadres instellen

Windows Live Mail downloaden en een e-mailadres instellen Wegwijs in Windows 7 Wegwijs in internet Windows Live Mail downloaden en een e-mailadres instellen Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2011 Deze handleiding Windows Live Mail downloaden

Nadere informatie

Voorbeeldvragenlijst COK

Voorbeeldvragenlijst COK Voorbeeldvragenlijst COK Vragen over de kwaliteit van wonen (Selectie van vragen uit de vragenlijst behorend bij Clienten over Kwaliteit ) Kanaalweg 17c, gebouw B2 3526 KL Utrecht Postbus 8224 3503 RE

Nadere informatie

Skype: leren op afstand

Skype: leren op afstand Skype: leren op afstand 1 Cursus Onderwijs en ICT Jaargang 2, deel 20 (versie 1.0 NL 8-04-2011) Leren op afstand door Serge de Beer Inleiding Leren hoeft niet alleen op school plaats te vinden. Wie bijvoorbeeld

Nadere informatie

HANDLEIDING SIM KAART RUSLAND

HANDLEIDING SIM KAART RUSLAND HANDLEIDING SIM KAART RUSLAND Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

Zelfstandig werken. Ajodakt. Dit antwoordenboekje hoort bij het gelijknamige werkboek van de serie

Zelfstandig werken. Ajodakt. Dit antwoordenboekje hoort bij het gelijknamige werkboek van de serie Zelfstandig werken Ajodakt Dit antwoordenboekje hoort bij het gelijknamige werkboek van de serie 9 789074 080705 Informatieverwerking Groep 7 Antwoorden Auteur P. Nagtegaal ajodakt COLOFON Illustraties

Nadere informatie

Test voor het meten van de jeugdgerichtheid van de buurt of het dorp. Quick Scan J-score voor de buurt of het dorp

Test voor het meten van de jeugdgerichtheid van de buurt of het dorp. Quick Scan J-score voor de buurt of het dorp Test voor het meten van de jeugdgerichtheid van de buurt of het dorp Quick Scan J-score voor de buurt of het dorp Colofon Uitgave: Auteur: NISB, Arnhem Christel van den Hooven (SportZeeland) en Heino van

Nadere informatie

Microsoft Security Essentials downloaden

Microsoft Security Essentials downloaden Wegwijs in internet Thuis in Windows Vista Thuis in Windows 7 Microsoft Security Essentials downloaden Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2011 Deze handleiding Microsoft Security

Nadere informatie

Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken

Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken Wegwijs in Windows 8 Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2013 Deze handleiding over een Outlook.com-account aanmaken hoort bij

Nadere informatie

Informatie over de opleiding en de praktijk BBL verkort niveau 4

Informatie over de opleiding en de praktijk BBL verkort niveau 4 7-11-017 Status Definitief Referentie PK 1/5 Auteur(s) Annemarie ten Klooster/Petra Kramp Informatie over de opleiding en de praktijk BBL verkort niveau 4 Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Vrijstaande woning kavel 6 't Hees Westerbork Tineke Berger & Sjraar Hendriks

Vrijstaande woning kavel 6 't Hees Westerbork Tineke Berger & Sjraar Hendriks 000 7500 000 66 70 506 90 (vergunningsvrij) Kavel 06 - Plan 't Hees Orvelterstraat/Westerborkerveld Westerbork T 8 N ase Omgevingsverg. Tekeningnummer OM - S0 Onderwerp Situatietekening Schaal :500 7500

Nadere informatie

Profiel van de Nederlandse overheid

Profiel van de Nederlandse overheid Profiel van de Nederlandse overheid Organisatie, beleid en besluitvorming Links Remko Iedema en Patricia Wiebinga bussum 2012 Deze links vormen extra materiaal bij de zesde, herziene druk van het boek

Nadere informatie

Bijlagen bij het ecologisch krachtenveld

Bijlagen bij het ecologisch krachtenveld Professioneel pedagogisch handelen Omgaan met probleemgedrag in opvoedingssituaties Bijlagen bij het ecologisch krachtenveld Gerbert Sipman u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2014 Deze bijlagen horen

Nadere informatie

NIEMAND LUISTERT. Lia Lucas

NIEMAND LUISTERT. Lia Lucas niemand luistert 1 2 NIEMAND LUISTERT Lia Lucas 3 Uitgeverij U2pi BV (www.jouwboek.nl), Voorburg 2e druk november 2014 Titel: Niemand luistert Auteur: Lia Lucas Illustraties: Lia Lucas ISBN: 978-90-8759-465-7

Nadere informatie

RoBeheer 1.5. Dé specialist in ruimtelijke informatievoorziening. Crotec bv Parallelweg 21 5223 AL s-hertogenbosch

RoBeheer 1.5. Dé specialist in ruimtelijke informatievoorziening. Crotec bv Parallelweg 21 5223 AL s-hertogenbosch 1.5 Crotec bv Parallelweg 21 5223 AL s-hertogenbosch Postbus 2447 5202 CK s-hertogenbosch V T 073523 3950 F 073523 3998 www.crotec.nl info@crotec.nl RoBeheer Vestiging Amsterdam Plotterstraat 22 1033 RX

Nadere informatie

VOOR HET vfas CONGRES

VOOR HET vfas CONGRES ALIMENTATIE VAN DE TOEKOMST SCHEIDEN IN NEDERLAND 2012 onderzoek uitgevoerd door TNS NIPO in opdracht van de vfas DE SCHEIDINGSADVOCATEN vfas CONGRES 2012 VAN ALIMENTATIE DE vfas NODIGEN VAN DE TOEKOMST

Nadere informatie

Informatie sollicitatieprocedure leerling-verpleegkundige niveau 5 HBOV

Informatie sollicitatieprocedure leerling-verpleegkundige niveau 5 HBOV 5 november 206 Status Definitief Referentie WAD/PK /6 Auteur(s) Petra Kramp Informatie sollicitatieprocedure leerling-verpleegkundige niveau 5 HBOV Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor jezelf Dit werkboek is van: Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor

Nadere informatie

Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren

Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren Wegwijs in Windows 8 Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2013 Deze handleiding over het downloaden en installeren

Nadere informatie

HANDLEIDING SIM KAART THAILAND

HANDLEIDING SIM KAART THAILAND HANDLEIDING SIM KAART THAILAND Copyright 2017. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

Antwoorden op de vragen

Antwoorden op de vragen Thuis in Windows 7 Antwoorden op de vragen Hannie van Osnabrugge bussum 2010 Deze antwoorden horen bij de vragen in Thuis in Windows 7 van Hannie van Osnabrugge. 2010 Hannie van Osnabrugge Alle rechten

Nadere informatie

Extra les: Verzekeringen

Extra les: Verzekeringen Zwart op wit Praktische schrijfvaardigheid voor volwassenen Extra les: Verzekeringen Dorothé Pietersma u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2009 Deze extra les over verzekeringen hoort bij Zwart op wit.

Nadere informatie

Handleiding Een e-mailadres van een provider toevoegen in de app E-mail

Handleiding Een e-mailadres van een provider toevoegen in de app E-mail Wegwijs in Windows 8 Handleiding Een e-mailadres van een provider toevoegen in de app E-mail Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2013 Deze handleiding over een e-mailadres

Nadere informatie

Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken

Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken Wegwijs in Windows 8.1 Handleiding Een Outlook.com-account aanmaken Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2015 Deze handleiding over het aanmaken van een Outlook.com-account

Nadere informatie

Werken aan je zelfbeeld

Werken aan je zelfbeeld Werken aan je zelfbeeld Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit werkboek Werken aan je zelfbeeld, COMET voor kinderen en jongeren (individuele training) hoort bij de handleiding Zelfbeeldtraining voor kinderen

Nadere informatie

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek drs. J.P.M. van der Hoeven Vierde druk Stenfert Kroese, Groningen/Houten Wolters-Noordhoff bv voert

Nadere informatie

Voor fouten door middel van onduidelijkheden en verkeerde opgave zijn wij niet aansprakelijk. Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

Firewall Configuratie

Firewall Configuratie Firewall Configuratie Firewall Configuratie In deze handleiding gaan we een aantal voorbeelden geven hoe u een bepaalde situatie kunt oplossen door middel van een aantal Filter Rules. Situatie 1 U maakt

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor ouders Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor ouders, is onderdeel

Nadere informatie

School en echtscheiding

School en echtscheiding School en echtscheiding Alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid Angelique van der Pluijm en Margit Grevelt School en echtscheiding Alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid Angelique

Nadere informatie

Helpen bij partnerrelatieproblemen

Helpen bij partnerrelatieproblemen Helpen bij partnerrelatieproblemen Helpen bij partnerrelatieproblemen Het praktijkboek Alfons Vansteenwegen Derde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2005 2005 Bohn Stafleu van Loghum, Houten

Nadere informatie

LAN DNS & DNS Forwarding

LAN DNS & DNS Forwarding LAN DNS & DNS Forwarding LAN DNS Met de LAN DNS functionaliteit kunt u ervoor zorgen dat de DrayTek als DNS-server fungeert voor het interne netwerk. Hiermee kunt u naar een interne webpagina of webapplicatie

Nadere informatie

LETTERREGEN Handleiding instellingen

LETTERREGEN Handleiding instellingen LETTERREGEN Handleiding instellingen v. 11-09-2007: 11:35 Leeswijzer Dit is de standaard handleiding instellingen van het programma OWG-Design4All Letterregen. Naast deze standaard handleiding, is er tevens

Nadere informatie

Address Mapping Address Mapping regels:

Address Mapping Address Mapping regels: Address Mapping Address Mapping Met de optie Address Mapping kunt u het uitgaande publieke IP-adres instellen voor bepaalde interne IP-adressen. Het verkeer afkomstig van dit desbetreffende interne IP-adres

Nadere informatie

Rabobank Westland 17 oktober 2013 Bart van Meurs & Raymond Buitelaar. 2013 ideality

Rabobank Westland 17 oktober 2013 Bart van Meurs & Raymond Buitelaar. 2013 ideality Rabobank Westland 17 oktober 2013 Bart van Meurs & Raymond Buitelaar ideality trend 1: online winkelen trend 2: social media stelling 1: retail vs. e-tail stelling 2: offline vs. online overweging ideality

Nadere informatie

Verheven tijdverspilling. liturgie vieren HENK JONGERIUS. Verheven tijdverspilling wil een bijdrage HENK JONGERIUS

Verheven tijdverspilling. liturgie vieren HENK JONGERIUS. Verheven tijdverspilling wil een bijdrage HENK JONGERIUS wil een bijdrage leveren aan een vernieuwde waardering van het liturgievieren. In deze tijd, waar op het kerkelijk erf veel vorming in de liturgie is verdwenen, biedt het stof tot bezinning en een handreiking

Nadere informatie

FlexSCAN Installatie

FlexSCAN Installatie FlexSCAN Installatie Copyright Copyright 2007 Dicon development center BV. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde gegevensbestand,

Nadere informatie

HANDLEIDING SIM KAART ISRAEL

HANDLEIDING SIM KAART ISRAEL HANDLEIDING SIM KAART ISRAEL Copyright 2019. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren

Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren Wegwijs in Windows 8.1 Handleiding Windows Live Mail 2012 downloaden en installeren Hannie van Osnabrugge u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2015 Deze handleiding over het downloaden en installeren

Nadere informatie

HANDLEIDING HUAWEI E-5331 POCKET MIFI ROUTER

HANDLEIDING HUAWEI E-5331 POCKET MIFI ROUTER HANDLEIDING HUAWEI E-5331 POCKET MIFI ROUTER Copyright 2012. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar

Nadere informatie

Stoppen met roken Cursus

Stoppen met roken Cursus Stoppen met roken Stoppen met roken Cursus F.A. Willemsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden. verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden. verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand stap in de stilte www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Mulder van Meurs Illustraties: Maartje van den Noort isbn 978 90 211 4326 2 nur 728 2013 Uitgeverij Meinema, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Sociale Omgeving Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker

Sociale Omgeving Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Sociale Omgeving Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Copyright: Uitgeverij Eigen Wijs, Bussum ISBN/EAN: 978-90-77495-18-6 1e druk maart 2007 Boek: Serie Jongerenwerk

Nadere informatie

Belangrijke boodschap:

Belangrijke boodschap: Belangrijke boodschap: Het is illegaal om dit E-book te kopiëren, verkopen of verdelen! Dit e-book hoor je te krijgen van goedomgaanmetgeld.nl of een andere website waarvan Marielle Vreeken eigenaar is,

Nadere informatie

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof Groenengrijs Groenengrijs Jong en oud met elkaar in gesprek Karen van Kordelaar Astrid Vlak Yolande Kuin Gerben Westerhof Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van

Nadere informatie

Arbeidsovereenkomst 2016/2017

Arbeidsovereenkomst 2016/2017 Arbeidsovereenkomst en aanverwante regelgeving 2016/2017 Redactie: Ars Aequi Libri Ars Aequi Libri Nijmegen 2016 ISBN: 978-90-6916-839-5 NUR 825 2016 Ars Aequi Libri, Nijmegen. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

module 5 2008 Instruct, Postbus 38, 2410 AA Bodegraven - 1 e druk: november 2008

module 5 2008 Instruct, Postbus 38, 2410 AA Bodegraven - 1 e druk: november 2008 Europees Computer Rijbewijs module 5 ACCESS 2007 2008 Instruct, Postbus 38, 2410 AA Bodegraven - 1 e druk: november 2008 ISBN: 978 90 460 0493 7 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Quality of Service. DrayTek Vigor 1000, 2130 & 2750 serie

Quality of Service. DrayTek Vigor 1000, 2130 & 2750 serie Quality of Service DrayTek Vigor 1000, 2130 & 2750 serie Quality of Service De QoS-functie zorgt ervoor dat datastromen, zowel inkomend als uitgaand, met een bepaalde prioriteit worden behandeld. U kunt

Nadere informatie

LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN

LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN LAN Multiple-Subnet Met dit product hebt u de mogelijkheid om met meerdere LAN subnetten te werken. Hierdoor kunt u de LAN poorten op de DrayTek indelen in verschillende

Nadere informatie

Gasten Wi-Fi netwerk

Gasten Wi-Fi netwerk Gasten Wi-Fi netwerk Gasten Wi-Fi netwerk In bepaalde situaties kan het voorkomen dat u een extra draadloos netwerk wilt aanbieden aan uw gasten. Dit gasten netwerk moet gescheiden zijn van het reeds bestaande

Nadere informatie

DrayTek Vigor AP700 MAC Filtering

DrayTek Vigor AP700 MAC Filtering DrayTek Vigor AP700 MAC Filtering DrayTek Vigor AP700 MAC Filtering De DrayTek Vigor AP700 beschikt tevens over een extra beveiligings functionaliteit. Namelijk MAC Filtering, hierdoor kunt u op basis

Nadere informatie

MEDISCH SPOEDGEVAL INJECTIE LETSEL HYDRAULISCH HOGEDRUK. De feiten. www.veiligwerkenmethydrauliek.nl

MEDISCH SPOEDGEVAL INJECTIE LETSEL HYDRAULISCH HOGEDRUK. De feiten. www.veiligwerkenmethydrauliek.nl MEDISCH SPOEDGEVAL HYDRAULISCH HOGEDRUK INJECTIE LETSEL De feiten www.veiligwerkenmethydrauliek.nl Inhoudsopgave Inleiding 4 Wie lopen het meeste risico? 6 Aard van het materiaal, plaats van binnendringen

Nadere informatie

Training. Methodisch verzamelen van informatie

Training. Methodisch verzamelen van informatie Training Methodisch verzamelen van informatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel:

Nadere informatie

Toetsvragen bij domein 6 Stellen

Toetsvragen bij domein 6 Stellen bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 6 Stellen Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli Schaufeli

Nadere informatie

Universal Repeater AP700

Universal Repeater AP700 Universal Repeater AP700 Universal Repeater De universal repeater mode in de VigorAP 700 is een efficiënte manier om het bereik van uw draadloze netwerk te vergroten. Door Universal repeater mode te gebruiken

Nadere informatie

DE WAARDE VAN ZELF (LEREN) KIEZEN

DE WAARDE VAN ZELF (LEREN) KIEZEN (LEREN) KIEZEN 7 EN KIES ZELF DE WAARDE VAN ZELF (LEREN) KIEZEN KEUZEMOGELIJKHEDEN "Leren gaat veel beter en levert veel bruikbaarder en duurzamer resultaten als men zelf kiest wat en hoe men leert. De

Nadere informatie

Antwoorden op de vragen

Antwoorden op de vragen Wegwijs in de wereld van internet Antwoorden op de vragen Hannie van Osnabrugge Vijfde, herziene druk bussum 2010 Deze antwoorden horen bij de vragen in Wegwijs in de wereld van internet van Hannie van

Nadere informatie

WerkPortfolio. Praktijkkaarten PRO 1 keuken. Professionele Keukentechnieken. Handen wassen en desinfecteren Snijwondje verzorgen...

WerkPortfolio. Praktijkkaarten PRO 1 keuken. Professionele Keukentechnieken. Handen wassen en desinfecteren Snijwondje verzorgen... WerkPortfolio Professionele Keukentechnieken Praktijkkaarten PRO 1 keuken Handen wassen en desinfecteren... 01 Snijwondje verzorgen... 02 Tillen... 03 Handmatig afwassen... 04 Werkblad reinigen... 05 Gasfornuis

Nadere informatie

Thuis in Word Antwoorden op de vragen. Hannie van Osnabrugge Marian Ponsioen-van der Hulst

Thuis in Word Antwoorden op de vragen. Hannie van Osnabrugge Marian Ponsioen-van der Hulst Thuis in Word 2007 Antwoorden op de vragen Hannie van Osnabrugge Marian Ponsioen-van der Hulst bussum 2009 Deze antwoorden horen bij de vragen in Thuis in Word 2007 van Hannie van Osnabrugge en Marian

Nadere informatie

Informatie over de opleiding en de praktijk BBL regulier niveau 4

Informatie over de opleiding en de praktijk BBL regulier niveau 4 15-11-016 Status Definitief Referentie WAD/PK 1/5 Auteur(s) Annemarie ten Klooster/Petra Kramp Informatie over de opleiding en de praktijk BBL regulier niveau 4 Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten

Nadere informatie

Voeding, uitscheiding en diagnostiek

Voeding, uitscheiding en diagnostiek Voeding, uitscheiding en diagnostiek Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008

Nadere informatie

Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4

Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4 1-11-016 Status Definitief Referentie WAD/PK 1/5 Auteur(s) Annemarie ten Klooster/Petra Kramp Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4 Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN

LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN LAN Multiple-Subnet Port Based VLAN LAN Multiple-Subnet In de DrayTek Vigor 2850 serie is het mogelijk om met meerdere LAN subnetten te werken. Hierdoor kunt u de 4 LAN poorten op de DrayTek indelen in

Nadere informatie

Toetsen in Techniekstad

Toetsen in Techniekstad Deelnemershandleiding Toetsen in Techniekstad KSL186483 Kenteq Leermiddelen 2009 Kenteq Training en Advies, Hilversum Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

Open Ports. Als eerste maakt u de regel actief. Dit kan door boven in het scherm een vinkje te zetten bij Enable Open Ports

Open Ports. Als eerste maakt u de regel actief. Dit kan door boven in het scherm een vinkje te zetten bij Enable Open Ports Open Ports Open Ports Met Open Ports kunt u een bepaalde serie poorten open zetten voor een bepaalde server/pc. Standaard zijn hier geen regels ingesteld. Wanneer u gebruik wilt maken van deze functie

Nadere informatie

Recht & Veiligheid Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker

Recht & Veiligheid Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Recht & Veiligheid Leerboek voor de Opleiding Assistent Vrijetijdsbegeleider / Jongerenwerker Copyright: Uitgeverij Eigen-Wijs, Bussum 2003 ISBN 10: 90-77495-17-7 en ISBN 13: 978-90-77495-17-9 1ste druk

Nadere informatie

Klachtenregeling ZieZaZo

Klachtenregeling ZieZaZo kinderdagverblijf ZieZaZo buitenschoolse opvang ZieZaZo van Lawick van Pabstlaan 1a 3453 RA De Meern 030 6666 447 kdv@ziezazo.com bso@ziezazo.com www.ziezazo.com onderdeel van kinderdagverblijf LoKoWo

Nadere informatie

Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4 vanaf het 1 e leerjaar

Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4 vanaf het 1 e leerjaar 1-11-016 Status Definitief Referentie PK/PK 1/5 Auteur(s) Annemarie ten Klooster/Petra Kramp Informatie over de opleiding en de praktijk BOL- BBL niveau 4 vanaf het 1 e leerjaar Stichting Maasstad Ziekenhuis

Nadere informatie

Duurzame energietechniek

Duurzame energietechniek Duurzame energietechniek Toegepast in de bloembollensector Bijlage rapport Afstudeerscriptie Werktuigbouwkunde De Haagse Hogeschool afdeling Delft Mitchell van der Meij Praktijkonderzoek Plant & Omgeving,

Nadere informatie

Cursusgids - Social Medi lessen. Eerste druk November 2015. Digitaal Leerplein. Website: www.digitaalleerplein.nl E-mail: info@digitaalleerplein.

Cursusgids - Social Medi lessen. Eerste druk November 2015. Digitaal Leerplein. Website: www.digitaalleerplein.nl E-mail: info@digitaalleerplein. Titel Cursusgids - Social Medi lessen Eerste druk November 2015 Auteur Fred Beumer Digitaal Leerplein Website: www.digitaalleerplein.nl E-mail: info@digitaalleerplein.nl Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

Port Redirection NAT >> Port Redirection Enable.

Port Redirection  NAT >> Port Redirection Enable. Port Redirection Port Redirection Door middel van Port Redirection (ook wel Port Forwarding genoemd), kunt u bepaalde externe poorten doorsturen naar een interne poort. Het verschil tussen Open Ports en

Nadere informatie

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten

Nadere informatie