DNB Crisisplan Stichting Honeywell 21 September 2011
Agenda Introductie Opzet crisisplan Nut en noodzaak crisisplan Concept crisisplan - discussiepunten - Wanneer is er spraken van een crisissituatie? - Welke maatregelen staan ter beschikking? Open punten Honeywell Tips voor de sector 2
Introductie- Stichting pensioenfonds Honeywell Stichting Honeywell is een ondernemingspensioenfonds Actieve 815 Slapers 1493 Gepensioneerde 1055 Geïndexeerd middelloon regeling (afgeleide PME) - Het Honeywell Pensioen heeft een aantal pluspunten t.o.v. de PME regeling. - Voor Honeywell is dit van groot belang omdat dit betere secundaire arbeidsvoorwaarden schept. 3
Introductie Marco van Falier Marco van Falier In bestuur sinds 2001 namens deelnemers Sinds 2004 secretaris Geen financiële achtergrond In dagelijks leven 6 Sigma Lean Master Black Belt - Continue bezig met verbeteren van processen Voor pensioenfonds Honeywell (15-20% van mijn tijd): Dagelijks bestuur samen met voorzitter Bijeenkomsten - Zes bestuursvergaderingen - Vier beleggingsvergaderingen - Eén of twee strategie dagen - Ongeveer vier seminars 4
Opzet crisisplan Brief van De Nederlandse Bank De Nederlandse Bank (DNB) wil dat alle pensioenfondsen een crisisplan maken. In een crisisplan heeft een pensioenfonds van tevoren nagedacht over maatregelen voor het geval een crisis in korte tijd hevig toeslaat, zodat het fonds zich daartegen kan wapenen. Waarom een crisisplan? De financiële crisis heeft laten zien hoe snel dekkingsgraden van pensioenfondsen kunnen dalen en hoe belangrijk het is op zo n daling voorbereid te zijn. Dit benadrukt het belang van een crisisplan. DNB ziet een crisisplan als een beschrijving van maatregelen die een bestuur van een pensioenfonds op korte termijn effectief zou kunnen inzetten indien in korte tijd de dekkingsgraag snel beweegt richting kritische waarden, waardoor het realiseren van de doelstelling van het pensioenfonds in gevaar komt. 5
Nut en noodzaak crisisplan Hoe kijkt het bestuur van pensioenfonds Honeywell aan tegen nut en noodzaak van een crisisplan? 1. Wanneer is er sprake van een crisis? - Er is sprake van een crisis als het moeten nemen van crisismaatregelen onvermijdelijk is geworden. - Er is sprake van een crisis als de primaire en secundaire doelstelling van het pensioenfonds in gevaar komt. Uitkeren van pensioenen (primaire) Opbouwen van pensioenen (primaire) Indexeren van opgebouwde pensioenen (secundaire) 2. Kan een crisisplan het pensioenfonds wapenen tegen de gevolgen van een crisis? 6
Nut en noodzaak crisisplan Hoe kijkt het bestuur van pensioenfonds Honeywell aan tegen nut en noodzaak van een crisisplan? Nut en noodzaak: - Ja, als een crisisplan het pensioenfonds kan wapenen tegen de gevolgen van een crisis. - Huidige acties hebben niet voorkomen dat het pensioenfonds in onderdekking is gekomen. - Voor de deelnemers zal vooraf helderheid worden verschaft over de insteek van het bestuur m.b.t. eventuele stappen die genomen moeten worden in geval van ernstige crisis. - In de toekomst zouden andere maatregelen getroffen kunnen worden waardoor de pensioenrechten van deelnemers beter beschermd kunnen worden. 7 Maar kan een realistisch plan gemaakt worden? Hoe kan het pensioenfonds zich wapenen? Welke maatregelen hadden we kunnen nemen maar hebben we destijds niet genomen? Is dit crisisplan geen mosterd na de maaltijd?
Concept crisisplan - discussiepunten Elementen van een crisisplan Welke elementen moet zo n financieel crisisplan in ieder geval bevatten? 1. Vaststellen wanneer naar de mening van het fonds sprake is van een crisis. 2. Vaststellen van de dekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen. 3. Een beschrijving van de maatregelen die ter beschikking staan. 4. Een beschrijving van hoe realistisch de inzet van die maatregelen is. 5. Een beschrijving van het financiële effect van de maatregelen. 6. Een beschrijving van de wijze waarop rekening wordt gehouden met evenwichtige belangenafweging. 7. Een beschrijving hoe en wanneer met de belanghebbenden wordt gecommuniceerd in een crisissituatie. 8. Een beschrijving van het besluitvormingsproces. 9. De jaarlijkse toetsing van het crisisplan. 8
Wanneer is er sprake van een crisis? Wanneer is er sprake van een crisis? En wanneer? Vereist vermogen Minimaal vereist vermogen Minimaal vereist vermogen 9 Gevaar primaire doelstelling en/of Gevaar secundaire doelstelling Herstel periode?
Wanneer is er sprake van een crisis? Het bestuur stelt vast dat er sprake is van een crisis als het moeten nemen van crisismaatregelen onvermijdelijk is geworden. Het crisisplan treedt in werking als de statutaire doelstelling tot het uitkeren van pensioenen in gevaar komt. Het bestuur maakt voor de vaststelling dat sprake is van een crisissituatie onderscheid in twee varianten: A. Een dekkingsgraad lager dan het Minimaal Vereist Vermogen (circa 104,2%). B. Een daling van de dekkingsgraad met meer dan 10%-punt in een periode van één maand, ongeacht de hoogte van de startdekkingsgraad. - In het geval van crisissituatie B treedt het bestuur onderling binnen één week in overleg. 10
Kritische dekkingsgraad Bij welke dekkingsgraad kan het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen? scenario rekenrente verwacht meerrendement herstelbare dekkingsgraad *) kritische dekkingsgraad **) A 3,5% 2,0% 98,0% 93,0% B 4,0% 1,0% 99,5% 95,0% C 4,0% 2,0% 97,0% 92,5% D 4,0% 3,0% 94,5% 89,5% E 4,5% 2,0% 96,0% 91,5% *) Dit betreft de dekkingsgraad waarvandaan natuurlijk herstel mogelijk is zonder aanvullende maatregelen. **) Bij de kritische dekkingsgraad is rekening gehouden met de bijstorting van de werkgever 11
Welke maatregelen staan ter beschikking? Rood aangegeven aspecten hadden direct impact op dekkingsgraad tijdens laatste crisis Pensioenpremie & Werkgeversbijdrage Rente Ouderdomspensioen Regeling Vermogen pensioenfonds Vreemde valuta Beleggingresultaten Herijking risicomanagement 12
Herijking risicomanagement Aanbeveling Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (Oktober 2009): Stuur op risico s, daar vloeit de beleggingsmix uit voort. De te kiezen beleggingsmix is voornamelijk een uitvloeisel van de keuzes die worden gemaakt ten aanzien van het renterisico, inflatierisico en het risico op zakelijke waarden in relatie tot de pensioentoezegging. Een pensioenfondsbestuur doet er verstandig aan zich niet primair te richten op de samenstelling van de beleggingsmix, maar eerder op onderliggende risicobronnen. Rechts twee scenario's: 1. Statische mix van aandelen 2. Vast risicobudget 140% 130% Statische mix Risicobudget 40% 120% 30% Waarom veel risico nemen in geval van een hoge dekkingsgraad? 110% 100% 90% 80% 70% 20% 10% 60% 0% dec-03 mrt-04 jun-04 sep-04 dec-04 mrt-05 jun-05 sep-05 dec-05 mrt-06 jun-06 sep-06 dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 mrt-08 jun-08 sep-08 dec-08 mrt-09 jun-09 sep-09 dec-09 Dekkingsgraad Tracking error 13
Communicatie Na vaststelling van dit crisisplan zal het bestuur het voorleggen aan de deelnemersraad voor advies. De actieve deelnemers, slapers en pensioengerechtigden zullen daarna worden geïnformeerd over de hoofdlijnen van het crisisplan. In onderstaande tabel is het communicatietraject na vaststelling van crisissituatie A weergegeven belanghebbende partij welke vorm wanneer toezichthouder brief onverwijld werkgever mondeling binnen twee weken deelnemersraad brief binnen zes weken actieve deelnemers brief binnen tien weken slapers bericht op website binnen tien weken pensioengerechtigden brief binnen tien weken 14
Welke maatregelen staan ter beschikking? Welke maatregelen staan ter beschikking? Een bijstorting van de werkgever Het versoberen van de pensioenregeling* en korten pensioenaanspraken** Het niet herbalanceren van het aandelenbelang in geval van onderdekking (zoals ook beschreven in de ABTN) *Het versoberen van de pensioenregeling is vanwege de dispensatie van PME grotendeels beperkt. **De korting wordt geëffectueerd één jaar en drie maanden na het peilmoment, mits de korting dan nog noodzakelijk is. Voor Honeywell acht het bestuur een premieverhoging niet realiseerbaar (teruggekoppeld door Honeywell bestuurder) In toekomstige situaties (bij voldoende vereist vermogen) staan meer maatregelen ter beschikking zoals: Herijking risicomanagement, risicoverlaging 15
Open punten Honeywell Een goed crisisplan zou het pensioenfonds kunnen wapenen tegen een volgende crisis, maar Is huidige crisis wel voorbij? Kan het ons in de huidige situatie helpen? Extra bijstortingen werkgever dragen bij aan herstel Herstel is nodig om secundaire doelstelling te kunnen naleven Risico nemen is noodzakelijk om meer rendement te halen dan renteniveau. Bekeken zal worden of we kunnen overgaan naar een vast risicobudget. Zijn andere maatregelen nodig? En zijn deze evenwichtige voor alle belanghebbende? Aanpassing reglement Korten aanspraken 16
Tips voor de sector Een crisisplan legt een proces vast en kan voorkomen dat beslissingen op kritieke momenten geleid worden door emotie. - Hetzelfde hebben we gezien bij het vastleggen van indexatiebeleid in de ABT Een crisisplan draagt bij aan het voortijdig vastleggen van beslissingen met evenwichtige belangenafweging. - Tijdelijk niet indexeren treft zowel deelnemers, slapers als ook gepensioneerde - Lagere opbouw treft alleen actieve deelnemers Tijdige communicatie naar de deelnemers is zeer belangrijk, neem een duidelijk communicatieplan inncludief tijdsschema op in het crisisplan. - Laat belanghebbende nu al weten wat het pensioenfonds gaat doen in zeer slechte tijden. Het crisisplan is een levend document. Tijden kunnen veranderen, ook ten goede. Pas het crisisplan steeds aan, focus hierbij steeds op de primaire en secundaire doelstellingen van het fonds. 17
Honeywell DNB Crisisplan Stichting Honeywell 21 September 2011