ROCOVerijssel Stichting Regionaal Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer in Overijssel opgericht: 20 maart 2008 adres: Van Gelderplantsoen 67 nummer KvK: 08173476 8266 HD Kampen voorzitter: J.A. Maijers e-mail: rocoverijssel@telfort.nl secretaris: G. Douma giro: 5238682 College van Gedeputeerde Staten van Overijssel t.a.v. de heer W. Dijkstra, programmaleider OV RWB MP Postbus 10078 8000 GB Zwolle Kampen, 30 juni 2010 betreft: Advies uitschakeling NVB Geachte heer Dijkstra, Op basis van de adviesaanvraag (inclusief de bijbehorende conceptbrief aan de minister van V&W) van 21 juni 2010 over de uitschakeling van het NVB per 21 oktober 2010 brengt het Rocov Overijssel het onderstaande advies uit. Het advies bestaat uit 4 hoofdstukken. Hoofdstuk D bevat de samenvatting en eindconclusie. A Inleiding en context 1. De decentralisatie en marktwerking in het OV hebben een sterk versnipperde OV-sector opgeleverd. Alleen daarom al is de OV-chipkaart (OVC) een goed idee. De OVC behoedt de reiziger voor de aanschaf van een heel assortiment van verschillende kaartjes als hij in verschillende regio s reist en/of met verschillende vervoerders. Bovendien ontstaat door de OVC een veel beter inzicht in de vervoerstromen dan met het NVB. Het Rocov is dus overtuigd van nut en noodzaak van de OVC en vindt dat deze kaart zo snel mogelijk op een ook voor de reiziger verantwoorde wijze als hoofdbetaalmiddel moet gaan dienen. 2. Het NVB is een centraal door de Rijksoverheid aangestuurd tariefstelsel en past als zodanig niet bij de decentrale verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het regionale OV. Het Rocov begrijpt dan ook wel dat de OV-sector graag af wil van het NVB. Maar vanzelfsprekend eist het Rocov dat de provincie dan zijn zaken goed voor elkaar heeft en dat ook op bovenregionaal niveau aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De reiziger gebruikt zijn OVC immers in het hele land. 3. Het OV is een onderling samenhangend stelsel dat alleen fatsoenlijk kan functioneren door de nodige samenwerking tussen de betrokken partijen (DO s en vervoerders). Het Rocov juicht daarom de samenwerking van de 5 DO s in Oost zeer toe. Zelf heeft het Rocov ook de contacten met de andere Rocov s binnen Oost geïntensiveerd. 4. De opzet en uitrol van de OVC zijn op landelijk niveau maar liefst 30 partijen direct betrokken. Ook binnen Oost gaat het om heel wat partijen. Dan is voldoende regie en 1
daarmee bestuurlijke daadkracht nodig. Helaas schort het daaraan nogal. Daar komt nog bij een overschatting van de technische mogelijkheden van de huidige OVC en een onderschatting van de complexiteit. Bovendien bestond er lange tijd onvoldoende oog voor de belangen van de reizigers om wie het uiteindelijk toch gaat. Dit alles heeft geleid tot veel vertraging en een minder gunstig imago van de OVC. 5. Gelukkig verbetert de situatie wel. Overleg tussen de consumentenorganisaties en de OV-sector heeft een redelijke mate van overeenstemming opgeleverd over het eindbeeld van wat de OVC de reiziger moet bieden. De uitwerking hiervan vindt nu plaats in 15 projecten. De zonder grote problemen verlopen uitschakeling van het NVB in Rotterdam en Amsterdam draagt ook bij aan een positievere beeldvorming van de OVC. 6. Het Rocov accepteert dat de verbeteringen in het kader van de eindbeeld projecten tijd kosten en dat dus in de beginfase nog een aantal wensen openstaan. De belangrijkste knelpunten die op landelijk niveau moeten worden opgelost zijn de overstapproblematiek met de OVC in de treinketen, het voorkomen dat reizigers met vragen en klachten van het kastje naar de muur worden gestuurd (één loket gedachte), de informatie over de prijs van de reis en de toegankelijkheid van het OV-chipkaart systeem voor alle reizigers. 7. Gezien de in punt 4 geschetste omstandigheden valt enige scepsis over de daadkracht om de landelijke en regionale knelpunten op een redelijke termijn op het gewenste kwaliteitsniveau voor elkaar te krijgen niet te ontkennen. Op sommige in onze ogen belangrijke punten zijn daarom harde toezeggingen nodig. Hierop komen we concreet terug in hoofdstuk C. 8. De uitrol van de OVC betekent voor de reiziger een opeenstapeling van veranderingen. Hij of zij moet vertrouwd zien te raken met een nieuw betaalmiddel, een nieuw distributiesysteem en een nieuw tariefstelsel. Dit vereist heel veel voorlichting. Maar ook bij een perfecte communicatie bestaat het risico dat de reiziger afhaakt als hem het vertrouwde NVB wordt ontnomen en hij door alle veranderingen die de OVC te weeg brengt door de bomen het bos niet meer ziet. Een gebrek aan klantacceptatie van de OVC is een niet te onderschatten risico. Daarom is het uiterst belangrijk het reizigersverloop en de klantwaardering van de OVC na de uitschakeling van het NVB nauwgezet te monitoren. Bij tegenvallende resultaten is een snelle bijsturing op zwak gebleken punten essentieel. B Onze beoordelingscriteria 1. De criteria van V&W. In de brief aan V&W staan 9 criteria. Hiervan zijn voor ons de criteria 1, 2, 3 en 9 het belangrijkste. De criteria 5 en 7 zijn ook uiterst relevant, maar komen in dit hoofdstuk aan de orde bij respectievelijk punt 2 en punt 4. 2. Oostbreed Iedereen die dat wil moet vanaf 21 oktober 2010 met de OVC kunnen reizen in alle bussen en regionale treinen in Oost. Het gaat hierbij om de gelijktijdige uitschakeling van het NVB in heel Oost en om het kunnen reizen met alle treinen en bussen in Oost. De gedachte hierachter is dat met de uitschakeling van het NVB de OVC de status krijgt van leidend betaalmiddel in Oost en dat dan niet meer de situatie mag voorkomen dat je ook nog een ander betaalmiddel nodig hebt om te kunnen reizen. In dit kader speelt ook de positie van de abonnementhouders. 3. Doelgroepen Voor specifieke doelgroepen die goed konden reizen met het NVB, maar voor wie het reizen met de OVC een extra barrière opwerpt, moet een aparte voorziening worden getroffen die werkzaam is op 21 oktober 2010. Denk hierbij aan reizigers met een functiebeperking, groepen, (buitenlandse) toeristen en ouders of grootouders die met kinderen reizen. 2
4. Kaartjes op de bus Voor reizigers die om welke reden dan ook niet beschikken over een OVC moet een papieren reisbewijs verkrijgbaar zijn bij de chauffeur of bij het station. Het prijsniveau van dit kaartje mag wel hoger liggen dan bij gebruik van de OVC, om het gebruik ervan niet te aantrekkelijk te maken. Want het Rocov is ook voor een beperking van het aantal geldhandelingen op de bus: dat verkort de reistijd en bevordert een grotere sociale veiligheid. Dit neemt niet weg dat het prijsverschil redelijk moet zijn. De niet OVC reizigers moeten niet het OV worden uitgejaagd. C Beoordeling Per criterium uit hoofdstuk B volgt onderstaand een beoordeling. Als over een bepaald criterium geen opmerking is gemaakt zijn wij akkoord met het gestelde daaromtrent in de adviesaanvraag. Als wij wel commentaar hebben bij een bepaald criterium, maken we daarbij een onderscheid in knelpunten en aandachtspunten. Een knelpunt staat een positief oordeel in de weg om het NVB uit te schakelen. Een aandachtspunt doet dat niet, maar is wel iets waarop nog een verdere ontwikkeling nodig is en/of iets waarop we in een later stadium nog willen terug komen. In een enkel geval is ook nog een toelichting opgenomen. 1. Criteria V&W 1.1 Systeem is operationeel en stabiel Knelpunt 1. De 20% dalurenkorting voldoet niet aan de gewenste specificaties, waardoor een aantal reizigers niet in alle omstandigheden deze korting krijgt. Het gaat om reizigers die hun reis vóór 9.00 uur beginnen en vervolgens na 9.00 overstappen op een andere bus, en om reizigers die naar en van Friesland of Drenthe reizen. Als de reiziger niet uitkijkt betaalt hij zelfs meer dan zonder korting het geval is. Deze twee problemen zijn al langere tijd bekend. Een beslissing over het eerste probleem moet echter nog worden genomen, zo blijkt uit het antwoord op vraag 8.1 van de adviesaanvraag. Van een planning met een geloofwaardige einddatum waarop het probleem moet zijn opgelost, is geen sprake. Het tweede probleem wordt zo mogelijk nog vóór 21 oktober opgelost (zie antwoord op vraag 8.5). Er is dus geen enkele garantie voor een tijdige oplossing. Knelpunt 2. De 3 concessiewisselingen rond 21 oktober, waarbij Midden Overijssel, Veluwe en Achterhoek/Rivierenland een nieuwe vervoerder krijgen, vormt een extra risicopunt. Deze vervoerders moeten nog bewijzen dat zij de zaken technisch en organisatorisch onder de knie hebben in de voor hen nieuwe vervoergebieden. Wat dit betreft is het veel veiliger pas per maart 2011 het NVB uit te zetten, op voorwaarde dat Syntus en Arriva dan in de praktijk hebben bewezen het systeem operationeel en qua stabiliteit op orde te hebben. Aandachtspunt 1. Er dient continue aandacht te zijn voor het oplossen van kleinere knelpunten, zoals verkeerde of dubbele afboekingen, het niet herkennen van een leeftijdskorting of een dalurenkorting, etc. Voor de reizigers die het treft zijn deze zaken uitermate vervelend. De procedure om het te veel betaalde terug te krijgen maakt de stemming er zeker niet beter op. 1.2 Distributie is op peil Aandachtspunt 2. In de lijst met distributiepunten ontbreken Holten en Steenwijkerwold nog, terwijl dat wel is afgesproken. Het Rocov gaat er van uit dat de gemaakte afspraak op korte termijn wordt nagekomen. 3
Aandachtspunt 3. Niet alle handelingen zijn bij de servicepunten mogelijk, hoewel die suggestie eerder wel is gewekt. Dit is vooral een punt bij het activeren van autoreload. Dat kan alleen in onze regio bij de stationsbalie van Zwolle en Deventer. Dat is bepaald onhandig als je bijvoorbeeld in Hardenberg, Dedemsvaart, Slagharen, Ommen of Raalte woont en niet regelmatig in Zwolle of Deventer komt, wat zeker voor veel busreizigers zal gelden. Op deze wijze komt autoreload niet van de grond, terwijl dat nu juist en terecht één van de speerpunten van het distributiebeleid van de provincie is. Het Rocov beveelt aan dat de provincie met maatregelen komt op dit punt. 1.3 Aantoonbare soepele overgang naar de OVC Knelpunt 3. Het staat niet vast dat op 21 oktober 2010 ook in Drenthe in de bussen met de OVC kan worden gereisd. Wij vinden dat het NVB alleen kan worden uitgeschakeld als in alle omliggende regio s de OVC kan worden gebruikt. Knelpunt 4. Het Rocov maakt zich zorgen of er voldoende OVC s in omloop zijn. Er is weliswaar in onze regio een groot aantal OVC s (zie antwoord op vraag 11.1 van de adviesaanvraag), maar wij hebben de indruk dat het hier vooral gaat om VDU-kaarten van NS en studentenkaarten. De specifiek op busreizigers gerichte acties zijn nog niet succesvol. De 16.000 P-kaarten met autoreload (voor West-Overijssel en Twente) zijn nog steeds niet verkocht en de houders van een sterabonnement hebben geen P-OVC gekregen, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Het verbaast dan ook niet dat het gebruik van de OVC stagneert op een niveau van circa 20%, waarvan het overgrote deel studenten. Onder de nietstudenten wordt de OVC dus in de bussen in onze regio nauwelijks gebruikt. Dat is een groot risico. Hier moet nog een grote slag worden gemaakt. Daarbij is speciale aandacht nodig voor de inmiddels grote groep reizigers die nu op de zogeheten gemakskaartjes reizen. Deze reizigers moeten verleid worden de OVC te gaan gebruiken. Dat is ook bevorderlijk voor de tariefneutrale overgang naar de OVC. 1.4 Opbrengstneutraliteit Toelichting. Het Rocov beoordeelt de overgang van strip naar chip niet op opbrengstneutraliteit maar op gemiddelde tariefneutraliteit. En dat is niet hetzelfde. Bij opbrengstneutraliteit wordt bijvoorbeeld in de tariefstelling rekening gehouden met reizigersverlies (leidt tot een hoger tarief). Een tijdelijk verlies aan reizigers is nog wel denkbaar, want bij systeemwijzigingen bestaat altijd het risico dat bestaande klanten (tijdelijk) afhaken zonder dat zulks meteen wordt gecompenseerd door nieuwe klanten. Maar dit zou in ieder geval geen structureel effect mogen zijn! De OVC moet juist tot extra reizigers leiden, anders maakt de kaart zich niet waar. Het aanvankelijke verlies aan reizigers wordt, als het goed is, dus ruimschoots goed gemaakt door een structurele toename van het aantal reizigers. Er is dus geen enkele reden te compenseren in het gemiddelde tarief voor een tijdelijk verlies aan reizigers. Knelpunt 5. Het Rocov kan nog geen oordeel uitspreken over dit punt, omdat wij niet beschikken over de rapportage van de Commissie Kist. In feite is de adviesaanvraag incompleet op dit punt dat bij de consumentenorganisaties juist zo gevoelig ligt. Aandachtspunt 4. De commissie Kist rapporteert alleen maar over de opbrengstneutrale overgang van het reizen op saldo. De reizigers op sterabonnementen en stad-streeksupplementen worden niet meegenomen omdat voor hen nog geen alternatieven voor handen zijn op de OVC. Het gaat daarbij in onze regio wel om maar liefst 39% van de opbrengst en dus om een substantieel deel van de reizigers. Het is uiteraard van essentieel belang dat deze reizigersgroep ook gemiddeld tariefneutraal op de OVC kan overstappen. Het Rocov is tevreden met de toezegging in punt 9.4 van de adviesaanvraag, waardoor provincie en Rocov op dit punt in ieder geval hetzelfde uitgangspunt delen. Wij wachten de concrete voorstellen op dit punt af. 4
2. Oostbreed 2.1 Gelijktijdige uitschakeling in heel Oost Knelpunt 6. De provincie deelt dit uitgangspunt wel, maar houdt bij vraag 5 van de adviesaanvraag toch een slag om de arm. Het Rocov wenst hier onverkort aan vast te houden en ziet dit als een kwestie van het tonen van bestuurlijke daadkracht. Alleen in zeer uitzonderlijke situaties zou hierop in overleg met ons een uitzondering kunnen worden gemaakt. 2.2 Gebruik OVC in alle treinen en bussen in Oost Knelpunt 7. Op de treintrajecten van Syntus in Gelderland en Overijssel kan op zijn vroegst pas in december 2010 in de trein de OVC worden gebruikt. Dat geldt ook voor de ALMA-lijn die Syntus exploiteert in opdracht van Connexxion. Op 21 oktober 2010 kan dus niet overal in Oost met de OVC worden gereisd. 2.3 Reizigers met abonnementen Knelpunt 8. Zoals bij aandachtspunt 4 al is opgemerkt gaat het hier om een substantiële groep reizigers, die ook na 21 oktober 2010 reizen met zichtkaarten. Deze reizigers worden dus gedwongen er twee soorten kaarten op na te houden: De OVC voor reizen buiten het bereik van het abonnement en de zichtkaart voor het sterabonnement of het stad-streeksupplement. De OV-sector schept hiermee een zotte situatie gezien het belang dat zij zegt te hechten aan binding van zo veel mogelijk reizigers aan de OVC. En dat omdat de sector er maar niet in slaagt een alternatief aan te bieden op de OVC. Daarover wordt al jaren gesteggeld en nog steeds is geen definitief zicht op vervangende proposities voor het sterabonnement en het stad-streek-supplement. Dit moet worden geregeld in LTK 2, maar niemand wil een uitspraak doen wanneer het zo ver is en welke tijd het implementatietraject vervolgens nog kost. De verchipping van de sterabonnementen zou een (tijdelijk) alternatief kunnen zijn (zie bijvoorbeeld de regio Amsterdam), maar dat stuit binnen Oost ook op bezwaren. Het is nu van tweeën één: of men stapt over de bezwaren heen en verchipt de sterabonnementen alsnog, of men ontwikkelt een alternatieve abonnementsvorm op de OVC. Bij dat laatste gaat het om een vorm van trajectabonnementen, waarvan wij al een eerste opzet en berekeningen hebben ontvangen. Het Rocov ziet hier wel een basis in om uit de impasse te geraken. 3. Doelgroepen 3.1 Reizigers met een functiebeperking Knelpunt 9. De provincie maakt zich er van af met de opmerking dat zal worden aangesloten bij de ontwikkeling van het daarop betrekking hebbende landelijke project in het kader van de eindbeeldstudies. Het is lang niet zeker dat dit vanaf 21 oktober al soelaas biedt aan reizigers met een functiebeperking die met het NVB wel zelfstandig kunnen reizen, maar dat met de OVC niet kunnen. Van een tijdelijke voorziening zoals in Rotterdam en Amsterdam is ook geen sprake. Het is volstrekt ongerijmd dat hier een groep reizigers (tijdelijk) feitelijk van het OV wordt uitgesloten (tenzij zij de veel duurdere kaartjes bij de chauffeur kopen), terwijl er juist de afgelopen jaren grote bedragen zijn geïnvesteerd in het toegankelijk maken van het OV (lagevloerbussen, aanpassen van haltes) om reizigers met een functiebeperking in staat te stellen zelfstandig met het OV re reizen. Viziris laat weten dat de betrokken reizigers erg tevreden zijn met de voorzieningen (abonnementen) die Rotterdam en Amsterdam in het leven hebben geroepen. Dit is een mooie aanzet voor een landelijk systeem. Maar daarop vooruitlopend zou toch tenminste ingaande 21 oktober in onze regio (en het liefst in heel Oost) een tijdelijke regeling voor deze doelgroep van toepassing moeten zijn. 5
3.2 Groepen Aandachtspunt 5. Hiervoor geldt in feite hetzelfde als bij het vorige punt. Alleen is het minder ernstig. Het betreft niet een bij uitstek kwetsbare categorie reizigers, het gaat om incidenteel gebruik van het OV en er is volgens punt 12.2 van de adviesaanvraag een redelijk snelle oplossing in zicht. Het Rocov vertrouwt er vooralsnog op dat de voorgespiegelde oplossing er inderdaad is in het komende najaar. En dat deze het probleem ook echt oplost. Wij wachten het voorstel hieromtrent af en zullen zeker aan de bel trekken als dat voorstel dit najaar onverhoopt uitblijft. 3.3 Toeristen en ouders/grootouders met kinderen Knelpunt 10. Hier glijdt de provincie in haar antwoord (punten 12.3 en 12.4 van de adviesaanvraag) langs de kern van het probleem heen. Bedrijfsgebonden kaarten bieden alleen maar soelaas als dat bedrijf in de regio (en omliggende regio s) een dominante positie heeft. Dat is vanaf september 2010 met Connexxion niet meer het geval. Syntus heeft dan wel iets meer te bieden met Midden Overijssel en de Veluwe, maar heeft ook niet heel Overijssel in handen, laat staan heel Oost. De aanpak van de provincie is principieel onjuist. Een volwaardige regionale vervanger van de landelijke dagkaart uit het NVB is alleen mogelijk als deze wordt losgekoppeld van welke vervoerders er toevallig in de regio rijden. Het Rocov vindt dat de provincie alsnog met een goed voorstel moet komen, het liefst in het kader van Oost. Als dat niet lukt zou toch in ieder geval iets met Connexxion en Syntus moeten worden geregeld in die zin dat Connexxion het Syntus Super Ticket accepteert in IJsselmond en dat Syntus een Buzzer accepteert die in IJsselmond is afgestempeld. 4. Kaartjes op de bus Toelichting. Tot nu toe ging het Rocov er van uit dat er voor de reizigers zonder OVC een regionale versie van de 2, 3 en 8 strippenkaart zou blijven bestaan voor de spitsreizigers en dat de dalurenkaart van 1,2-3,6-6 euro in ieder geval zou blijven bestaan tot einde concessie. Nu wordt in de brief aan V&W aangekondigd dat de bedoelde strippenkaarten en dalurenkaarten zullen worden vervangen door een stelsel van 2, 4 en 6 eurokaarten. Knelpunt 11. De handhaving van de dalurenkaartjes tot 1 september 2011 is conform afspraak. Voor het stelsel van 2-4-6 euro ontvangen wij graag een onderbouwd voorstel en een beoogde ingangsdatum. Pas dan kunnen wij ons hierover een goed oordeel vormen. In de onderbouwing moet worden ingegaan op zaken als gemiddelde tariefneutraliteit ten opzichte van het bestaande kaartenassortiment, al of niet overstaprecht binnen de tijdslimiet van de kaart en de geldigheid hiervan bij overschrijding van concessiegrenzen binnen de regio West-Overijssel en binnen Oost. Ook willen wij graag weten hoelang men de mooi ronde bedragen ongewijzigd wil laten. Wij staan overigens op voorhand niet negatief tegenover het idee van de 2, 4 en 6 eurokaarten, maar er dient wel sprake te zijn van een ordentelijk adviestraject. Wij kunnen er nu niet adequaat over adviseren. D Afweging en eindconclusie Afweging Er is momenteel een aantal zaken nog niet voor elkaar, waarvan het Rocov vindt dat ze op 21 oktober (de beoogde datum van uitschakeling van het NVB) adequaat moeten zijn geregeld. Adequaat wil in dit verband zeggen dat de knelpunten zijn opgelost en dat in de praktijk is aangetoond dat die oplossing, voor zover het de OVC betreft, technisch en functioneel naar behoren en stabiel werkt. 6
Het gaat in totaal om 11 knelpunten. Het staat nu al vast dat de onderstaande punten op 21 oktober 2010 niet zijn opgelost. Knelpunt 1, niet adequaat functioneren van de dalurenkorting van 20%, voor zover het gaat om reizigers die voor 9.00 uur hun reis beginnen en na 9.00 uur overstappen in een andere bus. Op dit punt wil het Rocov nog wel genoegen nemen met een hard gemaakte toezegging over de oplossing van het probleem. Knelpunt 2, de risico s voor het operationeel adequaat en stabiel functioneren van het OVC-systeem in verband met de concessiewisselingen van eind augustus en half december 2010. Knelpunt 7, de treinen van Syntus zijn niet op tijd over op het OVC-systeem, waardoor de OVC niet in heel Oost kan worden gebruikt. Knelpunt 8, abonnementshouders kunnen niet per 21 oktober 2010 met de OVC reizen. De tijd is te kort, als men dat al zou willen, om dit in een paar maanden te regelen, technisch uit te werken en te testen. Voor de overige onderstaande 7 knelpunten is het elk voor zich nog wel mogelijk vóór 21 oktober 2010 een adequate regeling te treffen en te implementeren. Maar in zijn totaliteit is dat toch wel zo n grote klus dat het Rocov er ernstig aan twijfelt of dat haalbaar is. Dit mede in verband met de komende zomerperiode met alle vakanties. Knelpunt 1, niet adequaat functioneren van de dalurenkorting van 20%, voor zover het gaat om reizigers van en naar Friesland en Drenthe in relatie met onze regio. Knelpunt 3, het kunnen reizen in Drenthe met de OV-chipkaart. Knelpunt 4, het in omloop brengen van voldoende OVC s en de stimulering van het gebruik ervan. Knelpunt 5, het beoordelen van de gemiddeld tariefneutrale overgang van het huidige kaartenassortiment naar de OVC. Het wachten is hier op de bevindingen van de Commissie Kist en ons oordeel daarover. Knelpunt 6, gelijktijdige uitschakeling NVB in heel Oost. Knelpunt 9, het treffen van een (tijdelijke) voorziening die reizigers met een functiebeperking in staat stelt zonder extra problemen met het OV te blijven reizen. Knelpunt 10, introductie van een kaartsoort met een voldoende regionale omvang die kan dienen als dagkaart voor toeristen en ouders/grootouders die een dagje met hun kinderen of klein kinderen willen reizen. Knelpunt 11, een uitgewerkt en gemotiveerd voorstel voor de vervanging van de huidige op de bus verkrijgbare 2, 3, en 8 strippenkaarten en dalurenkaarten door een nieuw op de bussen verkrijgbaar kaartenassortiment van 2, 4 en 6 euro. Eindconclusie Gezien de knelpunten die op 21 oktober 2010 niet afdoende kunnen zijn geregeld en gezien de punten waarvan op dit moment niet of onvoldoende vaststaat dat zij op 21 oktober adequaat zullen zijn geregeld, kan het Rocov op dit moment helaas niet anders dan negatief adviseren over de uitschakeling van het NVB op 21 oktober 2010. Het Rocov tekent hierbij aan dat uitschakeling van het NVB in maart 2011 haalbaar zou kunnen zijn, als alle partijen zich maximaal inspannen om de nu nog bestaande knelpunten uit de weg te ruimen. Met vriendelijke groet, G. Douma 7