Rapport van het onaangekondigd inspectiebezoek aan Villa De Luchte te Lochem op 19-10-2012 Zwolle, november 2012
Inhoud 1 Inleiding 3 2 Resultaten onaangekondigd inspectiebezoek 5 2.1 Korte schets van de zorginstelling 5 2.2 Hal/receptie 5 2.3 Afdeling: 5 2.4 Woon/huiskamer 9 2.5 Medicijnkamer/-kar 11 2.6 Kamer/appartement cliënt 12 2.7 Cliënten/familie 2.8 Personeel/vrijwilligers 16 3 Conclusie 18 4 Te nemen maatregelen 21 Bijlage 1 Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten 23 Normen Verpleeg- en verzorgingshuizen 24 Pagina 2 van 28
1 Inleiding Op 19 oktober 2012 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) een onaangekondigd inspectiebezoek gebracht aan Villa De Luchte. Aanleiding voor dit bezoek was een aantal signalen die vanaf 3 oktober 2012 bij de inspectie zijn binnengekomen, die duiden op mogelijk structurele tekorten in de zorgverlening aan de cliënten in Villa De Luchte. Doel van dit bezoek is te beoordelen of er bij Villa De Luchte aspecten zijn, die risicovol zijn voor de veiligheid, effectiviteit of de cliëntgerichtheid van de zorg. Om tot een verantwoord oordeel te komen heeft de inspectie: - telefonisch contact gehad met de directie; - gesprekken gevoerd met uitvoerende medewerkers, vrijwilligers, cliënten, familieleden van cliënten die aanwezig waren gedurende het bezoek; - zorgdossiers ingezien; - rondgang door de instelling. Bij de aanvang van het bezoek is de directie door de inspectie telefonisch op de hoogte gebracht van de reden en het doel van het onaangekondigde toezichtbezoek. De directie verbleef op dat moment in het buitenland, volgens eigen zeggen op afstand van een uur rijden. De directie heeft gedurende het bezoek niet het initiatief genomen om af te reizen naar Villa De Luchte. Aan het eind van het bezoek heeft de inspectie de directie telefonisch ingelicht over de bevindingen tijdens het bezoek. Werkwijze Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen vult de inspectie een checklist in tijdens het onaangekondigd toezichtbezoek. Deze checklist is gebaseerd op de wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen. 1 De aard van het onaangekondigd inspectiebezoek brengt met zich mee, dat niet alle onderwerpen uitputtend aan de orde kunnen komen. Bovendien is de beschikbaarheid van de gesprekspartners afhankelijk van werktijden en werkzaamheden op de betreffende dag. De zorg voor de cliënten krijgt voorrang en dit heeft tot gevolg dat gesprekken soms van korte duur zijn. In dit rapport staat het oordeel van de inspectie op de normen voor verpleeg- en verzorgingshuizen 2. De normen hebben betrekking op de thema s: 1. Zorg(behandel)-/leefplan; 2. Communicatie en informatie; 3. Lichamelijk welbevinden; 4. Zorginhoudelijke veiligheid; 5. Woon- en leefomstandigheden; 6. Participatie en sociale redzaamheid; 7. Mentaal welbevinden; 8. Veiligheid wonen en verblijf; 9. Voldoende en bekwaam personeel. 1 Zie bijlage 1 2 Zie bijlage 2 Pagina 3 van 28
Als de instelling niet of ten dele aan de norm voldoet, dan geeft de inspectie een toelichting op de score. Als er geen score staat dan heeft de inspectie de norm niet beoordeeld. In dit rapport staat ook welke maatregelen Villa De Luchte, binnen welke termijn, moet nemen. Onderwerpen die niet in het instrument aan bod komen, en naar oordeel van de inspectie risicovol zijn voor de veiligheid, effectiviteit of de cliëntgerichtheid van de zorg binnen uw instelling, benoemt de inspectie in de laatste paragraaf van dit hoofdstuk. Pagina 4 van 28
2 Resultaten onaangekondigd inspectiebezoek 2.1 Korte schets van de zorginstelling In Villa De Luchte wordt sinds anderhalf jaar zorg verleend aan cliënten met psychogeriatrische zorgvragen en aan cliënten met somatische zorgvragen. Villa De Luchte is een particuliere woonzorgvoorziening. Met financiën vanuit het Persoonsgebonden budget (PGB) wordt de AWBZ-geïndiceerde zorg geleverd. Villa De Luchte telt veertien appartementen, verdeeld over twee gebouwen die onderling zijn verbonden door een corridor. In de oudbouw zijn zes appartementen, in de nieuwbouw zijn acht appartementen gesitueerd. Elk appartement heeft een eigen woonkamer, een slaapkamer en (met uitzondering van een appartement op de tweede etage van de oudbouw) eigen sanitair. In Villa De Luchte is in het oudbouwgedeelte een smaakvol ingerichte gemeenschappelijke woonkamer met een eet- en leefruimte gesitueerd. In deze ruimte wordt de mogelijkheid geboden tot het gezamenlijk gebruiken van de maaltijden en worden de activiteiten aangeboden. Door de directie is op de dag van het bezoek telefonisch aangegeven dat één cliënt beschikt over een geïndiceerd zorgzwaartepakket (ZZP) 4, elf cliënten beschikken over een ZZP 5, een cliënt heeft een ZZP 6 en een cliënt een ZZP 7. Geen van de cliënten beschikt over een indicatie in het kader van de Wet Bopz. De buitendeuren van Villa De Luchte zijn gesloten. Alleen de (zorg)medewerkers beschikken over een sleutel. Geen van de cliënten en de bezoekers kunnen zonder de tussenkomst van de medewerkers het pand binnentreden of verlaten. Villa De Luchte is gelegen aan een (drukke) doorgaande weg. 2.2 Hal/receptie voldoet Thema Norm ja nee/ deels 2 Informatie voor cliënten is aanwezig en actueel 5 Hal/receptie is schoon, ruikt fris 2.3 Afdeling voldoet Thema Norm ja nee/ deels 1 Het zorg(behandel)-/leefplan plan bevat een risicoinventarisatie (o.a. vallen, voeding, decubitus). Pagina 5 van 28
1 In het zorg(behandel)-/leefplan staan de uitkomsten van risico-inventarisaties vertaald in doelen en acties. 1 Uit het zorg(behandel)-/leefplan blijkt dat afspraken van mdo/specialist ouderenzorg vertaald zijn in acties voor verzorgenden of andere disciplines. 1 Uit zorg(behandel)-/leefplan blijkt dat cliënten twee keer per jaar besproken worden in een MDO. 1 Uit het zorg(behandel)-/leefplan blijkt dat cliënt of mantelzorg actief betrokken is bij zorg (notulen MDO, verslag gesprek cliënt/mantelzorg, handtekening cliënt/mantelzorg). 1 In het zorg(behandel)-/leefplan staat de frequentie van evaluatie en actualisatie van het zorg(behandel)-/leefplan. 1 In het zorg(behandel)-/leefplan staan afspraken t.a.v. wel/niet reanimatie en wel/niet ziekenhuisopname. 1 In het zorg(behandel)-/leefplan staan, indien van toepassing, alle vrijheidsbeperkende maatregelen en een evaluatiedatum. 2 Klachtenregeling/ -formulier is te verkrijgen zonder tussenkomst van zorgmedewerkers. 2 Informatie van de cliëntenraad is opgehangen. 4 Toilet/badkamer is schoon/opgeruimd. 4 Toilet/badkamer heeft wegwerp handdoekjes/ zeepdispenser. 4 Spoelruimte is schoon/opgeruimd; pospoeler is aanwezig. 4 Gang is goed doorgankelijk (geen obstakels i.v.m. valgevaar). 4 Persoonlijke hygiëne medewerkers is in orde (haren, kleding, sieraden). 5 Afdeling is schoon, ruikt fris. 5 Vuile was-/afvalzakken zijn uit het zicht. 5 Voldoende parkeerruimte voor rolstoelen. 6 Informatie op prikbord is actueel. 6 Activiteiten/weekagenda is opgehangen. Pagina 6 van 28
8 Tilliften zijn voorzien van gebruiksaanwijzing, zijn gekeurd, tilbanden passend en schoon. 8 Rookmelder is aanwezig. 8 Vluchtwegen en alarmnummers zijn zichtbaar aanwezig. Bij Bopz-afdeling 4 Toegangsdeur is op slot. 4 Gevaarlijk materiaal (zoals messen/ scharen/ zeep/ schoonmaakmiddelen) ligt buiten bereik cliënten. 4 Keuken en/of keukenkastjes zijn afsluitbaar. Resultaten per thema 1. Zorg(behandel)-/leefplan Het zorgleefplan is opgesteld aan de hand van de vier levensdomeinen (normmodel Actiz). Uit de gesprekken maakte de inspectie op dat het zorgleefplan wordt opgesteld door de directie van Villa De Luchte in samenspraak met de familie van de cliënt, ook als de cliënt alleen zorgvragen heeft op somatisch gebied. De familie tekent het zorgleefplan voor akkoord. De cliënt ontvangt geen zorgleefplan, de familie van de cliënt wel. In het zorgleefplan staat vermeld of er sprake is van risico ten aanzien van inname van voeding en vocht, op incontinentie en op decubitus. Niet vermeld staat of er sprake is van een verhoogd valrisico of op een verhoogd risico op gedragsproblematiek als depressie of agressie. De zorgverlening aan de cliënt wordt door de zorgmedewerkers niet geleverd aan de hand van het zorgleefplan, maar aan de hand van de zogenoemde zorgkaart. Deze kaart is aanwezig in het appartement van de cliënt en bevat enkel een beschrijving van de ADL-zorgverlening aan de cliënt. De rapportage over de bijzonderheden in de zorgverlening is niet gerelateerd aan de zorgdoelen. Het zorgleefplan wordt tweemaal per jaar geëvalueerd in het MDO (multidisciplinair overleg). Bij het MDO is de directie aanwezig en de familie van de cliënt. Eén directielid is aanwezig als eindverantwoordelijke voor de zorgverlening aan de cliënt, het tweede directielid is als specialist ouderengeneeskunde bij de evaluatie aanwezig. Uit de verkregen informatie stelde de inspectie vast dat de EVV (eerstverantwoordelijk verzorgende) van de cliënt en de (volgens het zorgleefplan volledig wilsbekwame) cliënt zelf niet aanwezig zijn bij het MDO. De zorgleefplansystematiek bleek tijdens het bezoek niet bekend bij de cliënten en de (zorg)medewerkers, echter wel bij de directie en de familieleden van de cliënten. Aangegeven is dat het werken met het elektronisch cliëntendossier (ECD), waar het zorgleefplan onderdeel van uit maakt, door de medewerkers als niet gebruikersvriendelijk wordt ervaren. Tijdens het bezoek constateerde de inspectie dat dit deels heeft te maken met het feit dat het digitale netwerk in de villa niet altijd goed blijkt te functioneren. Daarnaast is aangegeven dat niet iedere zorgmedewerker toegang heeft tot het ECD van de cliënten. Niet iedere zorgmedewerker is geschoold in het werken met het ECD. Pagina 7 van 28
2. Communicatie en informatie Tijdens het bezoek van de inspectie is niet duidelijk geworden of de zorgaanbieder beschikt over een klachtenregeling conform de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen (KWCZ). De inspectie constateerde dat de directie in een aantal situaties door cliënten als niet toegankelijk is ervaren toen zij een klacht in wilden dienen. In gesprekken werd duidelijk dat een aantal cliënten zich niet (meer) veilig voelen in Villa De Luchte. Villa De Luchte heeft geen cliëntenraad. Naar voren is gebracht dat initiatieven vanuit de cliënten om de inspraak van de cliënten op het huidige beleid en het te ontwikkelen beleid te organiseren, niet door de directie is opgepakt. 8. Veiligheid wonen en verblijf De vluchtwegen in Villa De Luchte zijn zichtbaar aangegeven, de alarmnummers zijn door de inspectie niet gezien. In de oudbouw is geen personenlift aanwezig. De twee trappen (van de begane grond naar de eerste etage en van de eerste naar de tweede etage) zijn afgeschermd door traphekken. In de nieuwbouw is een personenlift aanwezig. De trap van de begane grond naar de eerste etage is afgeschermd door traphekken. Tijdens het bezoek zag de inspectie dat de traphekken niet consequent gesloten worden. De onderstaande twee punten geven de inspectie aanleiding tot zorg: a. Met betrekking tot de vluchtroute dient te worden opgemerkt dat de aangegeven vluchtroute in de oudbouw en in de nieuwbouw de enige trap in het gebouw betreft. Er is geen andere mogelijkheid om van de eerste en de tweede etage het pand te verlaten dan via deze (inpandige) trap. b. De bedrijfshulpverlening (BHV) is niet op orde. De aanwezige zorgmedewerkers geven aan dat zij tot nu toe geen (bij)scholing over de BHV hebben gevolgd. Een (bij)scholing over dit onderwerp die in de tweede helft van oktober 2012 zou plaatsvinden, is door de directie van Villa De Luchte geannuleerd. Uit de gesprekken maakte de inspectie op dat niet in elke dienst een BHV er aanwezig is in de villa. De gesprekspartners gaven aan dat tot nu toe geen ontruimingsoefening heeft plaatsgevonden. Pagina 8 van 28
2.4 Woon-/huiskamer voldoet Thema Norm ja nee/ deels 3 Cliënten zien er verzorgd uit: kleding, haren, nagels, bril, veters gestrikt. 4 Vrijwilligers/familie, die ingezet zijn bij maaltijden, zijn geïnstrueerd. 4 Er zijn voldoende medewerkers om bij de maaltijden te helpen. 4 Vrijheidsbeperkende middelen zijn toegepast (banden, tafelbladen) volgens afspraken in zorg(behandel)- /leefplan. 5 Inrichting is afgestemd op wensen van de doelgroep. 5 Muziek / tv programma is afgestemd op wensen doelgroep. 6 Activiteiten zijn afgestemd op de wensen van de doelgroep. 7 Gedrag van cliënten is hanteerbaar; er wordt adequaat op gereageerd door medewerkers. 7 Bejegening van cliënten is correct. 8 Rookmelders zijn aanwezig. 9 Medewerkers zijn permanent aanwezig (niet alleen vrijwilligers) als de zorgbehoefte er om vraagt. Resultaten per thema 4. Zorginhoudelijke veiligheid De begeleiding tijdens de maaltijden is niet altijd adequaat geregeld, omdat blijkt dat niet altijd de personele streefbezetting -kwalitatief en kwantitatief- wordt gehaald. Daarnaast heeft de inspectie vernomen dat zowel de medewerkers als de bij de maaltijd aanwezige vrijwilligers niet geïnstrueerd zijn in hoe te handelen bij het eten geven en bij slikproblemen bij cliënten dan wel verslikken. 7. Mentaal welbevinden Gesprekspartners hebben aangegeven zich in Villa De Luchte niet veilig te voelen vanwege het feit dat enkele cliënten gedragsproblematiek hebben. Pagina 9 van 28
Tijdens het bezoek stelde de inspectie vast dat de zorgmedewerkers duidelijk moeite hebben met het hanteren van probleemgedrag (agressie, wegloopgedrag) van enkele aanwezige cliënten. De kennis en de vaardigheden van de medewerkers over het adequaat omgaan met de cliënten met probleemgedrag is onvoldoende aanwezig. De medewerkers geven aan de afgelopen tijd niet geschoold te zijn in het professioneel omgaan met probleemgedrag. Daarnaast voelen zij zich hierin niet ondersteund door de kennis van (externe) deskundigen op het gebied van probleemgedrag. 9. Voldoende en bekwaam personeel Door de gesprekspartners is aangegeven dat de personele streefbezetting, zowel kwalitatief als kwantitatief niet altijd wordt gehaald. Hierdoor komt het voor dat de cliënten zonder toezicht van een (zorg)medewerker samen in de gemeenschappelijke woonkamer verblijven. Pagina 10 van 28
2.5 Medicijnkamer/-kar voldoet Thema Norm ja nee/ deels 4 Koelkast staat op ten hoogste 7 graden C. 4 Voedingsmiddelen en medicatie staan in gescheiden koelkasten, of de medicatie staat in een afgesloten doos in de koelkast. 4 Voorraad insuline in de koelkast staat per insulinepen op naam van cliënt. 4 Wondverzorgingskar is schoon. 4 Zalven/vloeistoffen in de wondverzorgingskar/medicijnkar staan op naam van cliënt. 4 Medicijnkar/-kast is op slot en overzichtelijk ingedeeld. 4 Medicijnvijzel/-maalapparaat is schoon. 4 Alle medicatie staat op naam van cliënten (geen voorraden zonder naam, m.u.v. een werkvoorraad ter grootte van een zogenaamde doktertas ). 4 Bij geneesmiddelen en hulpmiddelen (katheters, sondes e.d.) zijn de houdbaarheidsdata actueel. 4 Opiaten staan in afgesloten kast/kist; sleutelbeheer is adequaat geregeld. 4 Voor iedere cliënt is een actueel, door apotheker verstrekt en geprint medicatieoverzicht in het zorg(behandel)- /leefplan en een toedienlijst (of deellijst). 4 Per medicijn is afgetekend indien ze is verstrekt. Resultaten per thema 4. Zorginhoudelijke veiligheid De medicatie van de cliënt wordt bewaard in een afgesloten kastje in het appartement van de betreffende cliënt. Als de cliënt in de gezamenlijke woonkamer op de begane grond in de oudbouw de maaltijd gebruikt, wordt de medicatie door de zorgmedewerker aldaar aan de cliënt aangereikt. Pagina 11 van 28
Tijdens de rondgang heeft de inspectie geconstateerd dat in deze situaties het aftekenen van de toegediende medicatie op de medicatiedeellijst in het appartement van de cliënt af en toe vergeten wordt. Bij een cliënt werd naast de door de apotheek verstrekte medicijndeellijst een andere lijst gebruikt met daarop de homeopathische medicatie. Deze middelen horen conform de huidig geldende richtlijnen door de apotheek op de medicijndeellijst te zijn vastgelegd. Aangegeven is dat bij twee cliënten het slot van het medicijnbewaarkastje defect is. Hier is door de zorgmedewerkers bij de directie melding van gemaakt. Actie om dit te verhelpen is uitgebleven. 2.6 Kamer/appartement cliënt voldoet Thema Norm ja nee/ deels 4 Bedlegerige cliënten hebben een alarmknop binnen bereik. 4 Vrijheidsbeperkende middelen (bv banden, tafelbladen) zijn toegepast volgens afspraken in zorg(behandel)-/leefplan en Bopz-beleid. 5 Meubilair en gordijnen zijn schoon en in goede staat. 5 Kamer bevat persoonlijke spullen. 5 Kamer is schoon, fris. 8 Hoog/laag bedden staan in de laagste stand. 8 Het gebruik van AD matras/matjes is adequaat (let op hoogte bedhek). 8 Bedden/bedhekken/matrassen zijn passend. 8 Kamer is vrij van losse tapijtjes en obstakels i.v.m. valgevaar. 8 Op kamer van BOPZ-cliënt staan shampoos, zeep en schoonmaakmiddelen veilig opgeborgen 8 Rookmelder is aanwezig. 8 Vluchtwegen en alarmnummers zijn aanwezig. Pagina 12 van 28
Resultaten per thema 8. Veiligheid wonen en verblijf De inspectie stelde vast dat niet alle in gebruik zijnde hooglaagbedden in de laagste stand stonden. De vluchtwegen zijn in de appartementen van de cliënten niet zichtbaar aangegeven, ook de alarmnummers zijn door de inspectie niet gezien. Wel zijn rookmelders aangebracht. De toegangsdeuren van de appartementen van de cliënten zijn (op een appartement na) voorzien van een deursignalering. Zodra een cliënt het appartement verlaat ontvangt de zorgmedewerker hiervan een signaal op het telefoontoestel. Bij de aanwezige gesprekspartners is niet bekend hoe het onderhoud van deze sensoren is geregeld. De inspectie heeft de volgende risicovolle situatie geconstateerd: tijdens de rondgang was bij enkele appartementen de toegangsdeur van buitenaf niet te openen als deze deur van binnenuit op slot is gedaan. Indien de in het appartement verblijvende cliënt een hulpoproep plaatst of in geval van brand kan de zorgmedewerker het betreffende appartement niet in. Volgens de medewerker is hiervan bij de directie melding gemaakt. Actie om dit acuut te verhelpen is uitgebleven. Op de vraag of de cliënten de deur van binnenuit op slot doen, werd instemmend geantwoord. Een aantal cliënten voelt zich niet veilig en zijn bang dat andere cliënten hun appartement ongewenst betreden. Pagina 13 van 28
2.7 Veiligheid wonen en verblijf: voldoet Thema Norm ja nee/ deels 1-9 Is de zorg naar wens (geen klachten)? 1-9 Voldoet de zorg aan uw wensen? 4 Zijn de maaltijden naar wens? 4 Kunt u het toilet bezoeken op vraag, of alleen tijdens toiletrondes? 6 Hebben de medewerkers/vrijwilligers tijd voor wandeling als u dat zou willen? 6 Doet u de activiteiten die nu in het zorg(behandel)-/leefplan staan? 7 Geven medewerkers u persoonlijke aandacht? 9 Hebben de medewerkers voldoende tijd voor u? 9 Zijn het veelal dezelfde medewerkers die u helpen? (niet veel wisselende of onbekende medewerkers) 9 Wordt uw beloproep tijdig beantwoord? Resultaten per thema 1. Zorg(behandel)-/leefplan Volgens het visiedocument Op weg naar Normen voor Verantwoorde zorg (Actiz e.a., 2005) is de regievoering over het eigen leven op basis van een zorg(behandel)/-leefplan een van de twee pijlers waarop verantwoorde zorg rust. Ook indien in Villa De Luchte op het zorgleefplan vermeld staat dat de cliënt volledig wilsbekwaam is, wordt het zorgplan vastgesteld en geëvalueerd met de familie als contactpersoon van de cliënt (zie ook 2.2.1 van dit rapport). Door deze handelwijze is de cliënt in de Villa niet staat de regie over het leven te voeren en kan de cliënt niet beoordelen of de zorg conform de in het zorgleefplan vastgelegde afspraken wordt uitgevoerd. Uit de gesprekken maakte de inspectie op dat de familie van de cliënten tevreden is over de zorgverlening aan de cliënten. 4. Zorginhoudelijke veiligheid Verschillende gesprekspartners gaven aan dat de kwaliteit van de warme maaltijd niet afgestemd is op de in de Villa verblijvende doelgroep. Pagina 14 van 28
De maaltijd, dagelijks een drie gangen menu, wordt geleverd door een hotelketen in de buurt van Villa De Luchte. De gesprekspartners gaven aan dat de cliënten geen keuzemogelijkheid wordt geboden met betrekking tot de samenstelling van de warme maaltijd. Naar voren is gebracht dat het vlees in te grote stukken wordt geleverd en dat de groenten bijtgaar zijn. Dit wordt als niet prettig ervaren door een aantal cliënten. 6. Participatie Door enkele gesprekspartners is aangegeven dat de leefomstandigheden niet naar wens zijn: de buitendeuren van Villa De Luchte zijn gesloten. Alleen de (zorg)medewerkers beschikken over een sleutel. De cliënten en hun bezoek kunnen niet zonder de tussenkomst van de medewerkers het pand binnentreden of verlaten. De inspectie heeft dit tijdens het bezoek zelf vastgesteld. Door de gesloten deuren ervaren enkele cliënten dat zij niet zelfstandig invulling kunnen geven aan persoonlijke interesses, hobby s en een sociaal leven, alsmede contact kunnen houden met de samenleving. 9. Voldoende en bekwaam personeel Uit de gesprekken maakt de inspectie op dat de zorgmedewerkers hun uiterste best doen om de zorg aan de cliënten op een zo goed mogelijke wijze te verlenen. In het afgelopen anderhalf jaar hebben vele wisselingen in het personeelsbestand plaatsgevonden. Hierdoor zijn de cliënten in deze periode door veel wisselende medewerkers geholpen. Op de dag van het onaangekondigde bezoek was de personele streefbezetting kwalitatief niet gehaald. Omdat de personele streefbezetting, zowel kwalitatief als kwantitatief niet altijd wordt gehaald, komt het voor dat de beloproep van de cliënten niet tijdig wordt beantwoord. Pagina 15 van 28
2.8 Personeel/vrijwilligers voldoet Thema Norm ja nee/ deels 6 Heeft iedere cliënt naast de noodzakelijke zorg een persoonlijk dagprogramma? 9 Vindt u de werkdruk acceptabel? 9 Heeft u voldoende tijd, persoonlijke aandacht voor cliënten? 9 Kunt u een beloproep tijdig beantwoorden? 9 Vindt u dat er een prettige samenwerking/sfeer is in het team? 9 Komt de formatie op het dienstrooster overeen met de dagelijkse praktijk? 9 Zijn het veelal dezelfde medewerkers op de afdeling (weinig uitzendkrachten, flexwerkers, laag percentage ziekteverzuim)? 9 Heeft u voldoende tijd voor alle cliënten om de activiteiten uit te voeren die in het zorg(behandel)-/leefplan staan? 9 Vindt u dat er voldoende vrijwilligers zijn op deze afdeling? Resultaten per thema 6. Participatie en sociale redzaamheid Omdat niet iedere zorgmedewerker toegang heeft tot het ECD van de cliënt en het dagprogramma niet bij iedere cliënt op de zorgkaart staat vastgelegd, is niet bij alle medewerkers bekend hoe de dagindeling van elke cliënt is. 9. Voldoende en bekwaam personeel In de afgelopen anderhalf jaar is in Villa De Luchte het personeelsbestand meerdere malen aan wijzigingen onderhevig geweest. Aangegeven is dat de drie activiteitenbegeleiders allen niet meer in dienst van de Villa. De directe aansturing van de vrijwilligers is hiermee komen te vervallen, waardoor het voor vrijwilligers onduidelijk is wat van hen wordt verwacht. In de afgelopen periode zijn inmiddels vijf zorgmanagers uit dienst gegaan. Zij waren onder andere verantwoordelijk voor de directe aansturing van de zorgmedewerkers. Tijdens het inspectiebezoek is de functie van zorgmanager niet ingevuld. De zorgmedewerkers gaven aan dat zij nu op minimale wijze worden aangestuurd door een van de directieleden. Pagina 16 van 28
De directie ziet het grote personeelsverloop als (vrij) normaal voor een zorginstelling in de opstartfase. De personele streefbezetting, zowel kwalitatief als kwantitatief wordt niet altijd gehaald. Hierdoor wordt de werklast/-druk op sommige dagen door de zorgmedewerkers als (te) hoog ervaren. Bevestigd wordt dat op deze dagen de aandacht voor de cliënten er wel eens bij in schiet en dat beloproepen niet tijdig kunnen worden beantwoord. Dit geeft risico s bij het geven van verantwoorde zorg. Door de gesprekspartners is aangegeven dat in elke dienst op elke dag minimaal een verzorgende (niveau 3) aanwezig is. De nachtdienst wordt ingevuld met een slaapwacht. Deze slaapwacht verblijft op de tweede etage in de oudbouw in een ruimte waar ook de verwarmingsketel achter kamerschermen aanwezig is. Met het oog op het ontbreken van een extra vluchtroute (zie ook 2.2.8 van dit rapport) wordt de plaats waar de nachtdienst tijdens haar dienst verblijft door de nachtdienstmedewerkers zelf en door de inspectie als risicovol gezien. Immers, in geval van brand kan het voorkomen dat deze medewerker niet in staat zal zijn om de haar toevertrouwde cliënten in veiligheid te brengen. Duidelijk is geworden dat door het uitblijven van een adequate oplossing voor deze risicovolle situatie, een aantal nachtdiensten de nacht (slapend) doorbrengt op een bank in de gezamenlijke woonkamer van de cliënten op de begane grond. Ondanks de vele wisselingen in personeel en in de directe aansturing van de zorgmedewerkers gaven de aanwezige medewerkers aan dat zij onderling een prettige samenwerkingsrelatie hebben en zij nog steeds gedreven zijn om goede zorg te leveren aan de cliënten in Villa De Luchte. 2.9 Overige onderwerpen Melden van incidenten Uit de gesprekken is naar voren gekomen dat (bijna) incidenten als agressie, valincidenten, medicatiefouten en fysiek ongewenst gedrag niet consequent door de medewerkers via de MIC-procedure wordt gemeld. De MIC-procedure wordt door de medewerkers als omslachtig omschreven; zij moeten in de computer eerst een formulier opzoeken, vervolgens uitprinten (printer op de tweede etage) en deze daarna invullen. Pagina 17 van 28
3 Conclusie In het vorige hoofdstuk staan de resultaten van de inspectie tijdens het onaangekondigd bezoek bij Villa De Luchte. Op basis van deze resultaten constateert de inspectie risico s. Deze risico s staan hieronder per thema. Cliënt geen regie in zorgleefplan Het zorgleefplan is opgesteld aan de hand van de vier levensdomeinen (normmodel Actiz). Het zorgleefplan wordt door de directie van Villa De Luchte in samenspraak met de familie van de cliënt opgesteld. Ook indien door de zorgaanbieder is bepaald dat de cliënt volledig wilsbekwaam is, wordt het zorgplan vastgesteld en geëvalueerd met de familie als contactpersoon van de cliënt. De familie tekent het zorgleefplan voor akkoord. De cliënt ontvangt geen zorgleefplan. Deze handelwijze stelt de cliënt niet in staat de regie over het leven te voeren en kan de cliënt niet beoordelen of de zorg conform de vastgelegde afspraken wordt uitgevoerd. In het zorgleefplan staat vermeld of er sprake is van risico ten aanzien van inname van voeding en vocht, op incontinentie en op decubitus. Niet vermeld staat of er sprake is van een verhoogd valrisico of op een verhoogd risico op gedragsproblematiek als depressie of agressie. De zorgverlening aan de cliënt wordt door de zorgmedewerkers niet geleverd aan de hand van het zorgleefplan, maar aan de hand van de zogenoemde zorgkaart. Deze kaart is aanwezig in het appartement van de cliënt en bevat enkel een beschrijving van de ADL-zorgverlening aan de cliënt. Het zorgleefplan wordt tweemaal per jaar geëvalueerd in het MDO. Bij het MDO is de directie aanwezig en de familie van de cliënt. De EVV en de cliënt zelf zijn niet aanwezig bij het MDO. De zorgleefplansystematiek blijkt niet bekend bij de cliënten en de medewerkers, echter wel bij de directie en de familieleden van de cliënten. Het werken met het elektronisch cliëntendossier (ECD), waar het zorgleefplan onderdeel van uit maakt, wordt door de medewerkers als niet gebruikersvriendelijk ervaren. De familie van de cliënten is tevreden over de zorgverlening aan de cliënten. Inspraak ontbreekt Niet duidelijk is geworden of de zorgaanbieder beschikt over een klachtenregeling conform de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen (KWCZ). De directie is in een aantal situaties door cliënten als niet toegankelijk ervaren toen zij een klacht in wilden dienen. Villa De Luchte heeft geen cliëntenraad. Initiatieven vanuit de cliënten om de inspraak van de cliënten op het huidige beleid en het te ontwikkelen beleid te organiseren, zijn tot nu toe niet door de directie opgepakt. Zorginhoudelijke veiligheid niet op orde De begeleiding tijdens de maaltijden is niet adequaat geregeld. Zowel de medewerkers als de bij de maaltijd aanwezige vrijwilligers zijn niet geïnstrueerd in het adequaat handelen bij verslikken dan wel attent op mogelijke slikproblematiek. De kwaliteit van de warme maaltijd blijkt niet afgestemd op de in de Villa verblijvende doelgroep. De cliënt wordt geen keuzemogelijkheid geboden en de consistentie van de maaltijd lijkt niet naar wens van de cliënten. De medicatieverstrekking vindt niet plaats conform de huidige wet- en regelgeving. Zelfzorgmedicatie staat niet vermeld op de door de apotheek verstrekte medicijndeellijst. Pagina 18 van 28
Het aftekenen van de toegediende medicatie op de medicijndeellijst in het appartement van de cliënt en de controle hier op behoeft accuratesse. De kennis en de vaardigheden van de medewerkers over het adequaat omgaan met de cliënten met probleemgedrag is onvoldoende aanwezig. De medewerkers zijn de afgelopen tijd niet geschoold in het professioneel omgaan met probleemgedrag. De medewerkers voelen zich hierin niet ondersteund door de kennis van (externe) deskundigen op het gebied van probleemgedrag. Zij krijgen geen omgangsadviezen. Belemmeringen sociaal leven De buitendeuren van Villa De Luchte zijn gesloten. De cliënten en hun bezoek kunnen niet zonder de tussenkomst van de medewerkers het pand binnentreden of verlaten. Door de gesloten deuren ervaren de cliënten dat zij niet zelfstandig invulling kunnen geven aan persoonlijke interesses, hobby s en een sociaal leven, alsmede contact kunnen houden met de samenleving. Het afsluiten van deuren tegen de wil van de cliënten is volgens de geldende wetgeving (Grondwet en Wet Bopz) niet toegestaan. Mentaal welbevinden Cliënten voelen zich niet veilig vanwege de aanwezigheid van enkele cliënten met gedragsproblemen die in Villa De Luchte verblijven. De zorgmedewerkers hebben duidelijk moeite met het hanteren van probleemgedrag (agressie, wegloopgedrag) van enkele cliënten die in de Villa verblijven. Brandveiligheid villa niet op orde De aangegeven vluchtroute in de oudbouw en in de nieuwbouw betreft de enige trap in het gebouw. Er is geen andere mogelijkheid om van de eerste en de tweede etage het pand te verlaten dan via deze (inpandige) trap. De bedrijfshulpverlening is niet op orde. De aanwezige zorgmedewerkers hebben tot nu toe geen (bij)scholing over de BHV gevolgd. Niet in elke dienst is een BHV er aanwezig in de villa. De traphekken in Villa De Luchte worden door de medewerkers niet consequent gesloten. De toegangsdeuren van de appartementen van de cliënten zijn (op een appartement na) voorzien van een deursignalering. Zodra elke cliënt het appartement verlaat ontvangt de zorgmedewerker een signaal op het telefoontoestel. Bij enkele appartementen is de toegangsdeur van buitenaf niet te openen als deze deur van binnenuit op slot is gedaan. In geval van brand of indien de (in het appartement verblijvende) cliënt een hulpoproep plaatst, kan de medewerker het betreffende appartement niet binnentreden. Dit geeft risico op onverantwoorde zorg. Personeel Door de vele wisselingen in het personeelsbestand zijn de cliënten door veel wisselende medewerkers geholpen. De minimale aansturing van de medewerkers geeft aanleiding tot zorg. De continuïteit in de zorgverlening kan daardoor ontbreken. Door het vertrek van de activiteitenbegeleiders is de directe aansturing van de vrijwilligers komen te vervallen, waardoor het voor vrijwilligers onduidelijk is wat van hen wordt verwacht. De directie ziet het grote personeelsverloop als vrij normaal voor een zorginstelling in de opstartfase. Aangegeven is dat de personele streefbezetting, zowel kwalitatief als kwantitatief niet altijd wordt gehaald. Pagina 19 van 28
Met het oog op het ontbreken van een extra vluchtroute wordt de plaats waar de nachtdienst tijdens haar dienst verblijft zowel door de nachtdienstmedewerkers als door de inspectie als risicovol gezien. Ondanks de vele wisselingen in personeel en in de directe aansturing van de zorgmedewerkers geven de aanwezige medewerkers aan dat zij onderling een prettige samenwerkingsrelatie hebben en zij nog steeds gedreven zijn om goede zorg te leveren aan de cliënten in Villa De Luchte. MIC procedure behoeft aandacht Doordat de medewerkers niet alle (bijna) incidenten melden, wordt niet inzichtelijk waardoor deze (bijna) incidenten ontstaan en wordt herhaling van de incidenten niet voorkomen. Om de risico s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. Pagina 20 van 28
4 Te nemen maatregelen Direct te nemen maatregel Op basis van haar oordeel verwacht de inspectie dat u ten aanzien van het onderstaande direct maatregelen neemt: De (wilsbekwame) cliënten en hun bezoek kunnen niet zonder tussenkomst van de medewerkers Villa De Luchte binnentreden of verlaten. Het afsluiten van deuren tegen de wil van de cliënten is volgens de geldende wetgeving (Grondwet en Wet Bopz) niet toegestaan. Met uw directe te nemen maatregel dient u per direct te realiseren dat de cliënten niet tegen hun wil achter gesloten deuren verblijven. De inspectie verwacht dat u haar uiterlijk 15 november 2012 schriftelijk informeert over de door u getroffen maatregel. Binnen enkele weken zal de inspectie middels een (onaangekondigd) toezichtbezoek zich op de hoogte stellen van de realisatie van de getroffen maatregel. Indien u als zorgaanbieder geen maatregel treft/heeft getroffen zal de inspectie over gaan tot bestuursrechtelijke maatregelen in deze. Te nemen maatregelen Op basis van haar oordeel verwacht de inspectie dat u ten aanzien van onderstaande onderwerpen maatregelen neemt: alle cliënten dienen, indien zij wilsbekwaam zijn, in het bezit te zijn van een zorgleefplan dat met hen is doorgesproken en waar zij aantoonbaar mee instemmen; het werken met het zorgleefplan is voor alle medewerkers in de zorgverlening toegankelijk gemaakt; een vastgestelde klachtenregeling conform de KWCZ is aanwezig; de inspraak van de cliënten is vastgesteld en geregeld; de 24 uurs aanwezigheid van de bedrijfshulpverlening is gerealiseerd; de medewerkers zijn geschoold in het handelen bij verslikken en bij slikproblemen; indien vrijwilligers helpen bij het eten geven zijn zij voldoende geïnstrueerd; de medewerkers zijn geschoold in het professioneel omgaan met gedragsproblemen; de medicatieverstrekking vindt plaats conform de geldende richtlijnen; de cliënttevredenheid met betrekking tot de warme maaltijd is verbeterd; de continuïteit van zorg is gewaarborgd door voldoende directe aansturing van de medewerkers; het laagdrempelig melden van (bijna) incidenten voor de medewerkers is gerealiseerd; de medewerkers kunnen in geval van nood of een hulpoproep de toegangsdeur van de appartementen van de cliënten openen, ook als de cliënt de deur aan de binnenkant heeft afgesloten; de nachtdienst heeft een mogelijkheid om in een ruimte te slapen, waarbij geen risico s voorkomen. Pagina 21 van 28
De tekortkomingen met betrekking tot de brandveiligheid in Villa De Luchte heeft de inspectie op 22 oktober 2012 gemeld aan de gemeente Lochem. Zij hebben aangegeven hier op korte termijn actie in te ondernemen. De inspectie verwacht dat u haar uiterlijk 15 december 2012 schriftelijk informeert over de voortgang van de door u getroffen maatregelen. De inspectie zal in januari 2013 de resultaten van uw maatregelen toetsen in een toezichtbezoek om na te gaan of uw instelling verantwoorde zorg levert. Pagina 22 van 28
Bijlage 1 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Het instrument voor het onaangekondigd toezichtbezoek is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen, waarvan de belangrijksten hieronder worden genoemd. Wetgeving: Kwaliteitswet zorginstellingen Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst Wet klachtrecht cliënten zorgsector Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen Veldnormen en rapporten: Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2007. Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2005. Samenwerking en logistiek rond decubitus, Tripartiete multidisciplinaire richtlijn, Solade 2003 (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP). Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO 2004. Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht- en voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden, Arcares 2001. De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV 2006. Richtlijn slikproblemen, NVVA 2001. Kwaliteitsborging in verpleeghuizen en verzorgingshuizen nader bekeken, IGZ 2005. Richtlijn Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen V&VN + Verenso (2010) Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling, V&VN e.a. 2011. Medicatieveiligheid voor kwetsbare groepen in de langdurige zorg en zorg thuis onvoldoende. IGZ, september 2010. Veilige principes in de medicatieketen, Actiz e.a., maart 2012 Pagina 23 van 28
Bijlage 2 Normen Verpleeg- en verzorgingshuizen 1. Zorg(behandel)-/leefplan norm Iedere cliënt heeft een zorg(behandel)-/leefplan dat: in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger tot stand is gekomen en zichtbaar de instemming heeft van de cliënt; invulling geeft aan de vier domeinen: lichamelijk welbevinden en gezondheid, woon- en leefomstandigheden, participatie en mentaal welbevinden; een beeld geeft van de gezondheidssituatie, prognoses, gezondheidsrisico s en eventuele professionele maatregelen; duidelijk vermeldt welke zorg de cliënt krijgt, met welk doel en op welk tijdstip; zichtbaar in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger minstens twee keer per jaar (of vaker als de cliënt dat wil en/of als de zorgbehoefte wijzigt) wordt geëvalueerd en eventueel bijgesteld (ook vaker voor revalidanten); duidelijk elke eventuele wijziging vermeldt. Aanwijsbaar is dat: - bij de totstandkoming van het plan zoveel mogelijk rekening is gehouden met wensen en behoeften van de cliënt; - bij het overleg over het zorg(behandel)-/leefplan de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger op zo n manier ondersteuning wordt geboden dat deze de overleggen goed kan voeren. - Voor Bopz-aangemerkte instellingen of afdelingen/units moeten de zorg(behandel)-/leefplannen voldoen aan de eisen van de Wet Bopz. 2. Communicatie en informatie norm De zorgorganisatie kent een gedragscode inzake de omgang tussen medewerkers en cliënt. Deze is bekend bij cliënt en medewerkers en wordt nageleefd. Zo nodig wordt de gedragscode vertaald naar de individuele cliënt. Met de cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten wordt open en naar behoefte gecommuniceerd. Het resultaat van deze communicatie bestaat onder meer uit voor de cliënt begrijpelijke, op schrift gestelde afspraken tussen cliënt en zorgorganisatie/medewerkers over de zorg- en dienstverlening, instemming van de cliënt met de afspraken en het naleven van de afspraken. De cliënt heeft een vast contactpersoon als aanspreekpunt. Bij aanvang van de zorg en/of opname wordt bijzondere aandacht besteed aan kennismaken en het thuis voelen. De cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten worden uitgenodigd om eventuele verbeterwensen te uiten bij medewerkers dan wel bij de vertrouwenspersoon of klachtenfunctionaris. Ze worden geïnformeerd over wat er met hun wensen gebeurt. De (telefonische) bereikbaarheid van de aanspreekpersoon of (andere belangrijke) behandelaars voor (vertegenwoordigers van) cliënten is voldoende. De cliënt, of diens wettelijk vertegenwoordiger, en zijn verwanten worden bij opname en tijdens het verblijf op een adequate manier, zowel mondeling als schriftelijk, geïnformeerd over de volgende onderwerpen: de opnameprocedure; Pagina 24 van 28
het aanbod aan zorg, diensten en service (de leveringsvoorwaarden); de zorgovereenkomst, rechten en plichten; de financiën (waaronder de kosten die voor eigen rekening zijn); het zorg(behandel)-/leefplansysteem, en de keuzevrijheid en autonomie van de cliënt daarbij; de communicatie; de cliëntenraad; de huisregels (waaronder regels over huisdieren); de veiligheid; ethische aangelegenheden; de klachtenprocedure, de patiëntenvertrouwenspersoon; ontslag en overplaatsing. 3. Lichamelijk welbevinden norm De cliënt mag rekenen op een schoon en verzorgd lichaam. Met het oog op een schoon en verzorgd lichaam is er sprake van: passende hulp bij wassen/douchen (dagelijks, op afspraak); passende hulp bij gebitsverzorging, 's ochtends en s avonds; passende hulp bij nagelverzorging; passende hulp bij toiletgang (naar behoefte, op afroep); passend gebruik van adequaat incontinentiemateriaal (uitsluitend indien nodig, op tijd verschoond en verzorgd); passende hulp bij aan-/uitkleden (op afspraak); verzorgd gekleed zijn. De afspraken met betrekking tot de passende hulp bij lichamelijke verzorging zijn opgenomen in het zorg(behandel)-/leefplan. 4. Zorginhoudelijke veiligheid norm De cliënt mag rekenen op adequate gezondheidsbescherming en -bevordering. Adequate gezondheidsbescherming en -bevordering houdt in dat er sprake is van: 1. tijdige herkenning van gezondheidsrisico's; 2. een zorgvuldig gekozen evenwicht tussen goed vaktechnisch handelen en de wensen en voorkeuren van de cliënt/vertegenwoordiger bij de toepassing van tenminste: decubituspreventie en -behandeling; adequate verzorging inzake vocht- en voedselvoorziening; valpreventie; verantwoord medicijngebruik; preventie en behandeling van infecties; minimale vrijheidsbeperkende maatregelen; passende aandacht en adequate zorg voor individuele gezondheidsklachten en pijn; passende aandacht voor individuele beperkingen en mogelijkheden; snelle beschikbaarheid en adequaat en veilig gebruik van hulpmiddelen (zie verder veiligheid wonen en verblijf). Medewerkers passen richtlijnen en protocollen toe die gebaseerd zijn op actuele kennis volgens professionele, algemeen aanvaarde standaarden. Dit geldt ten Pagina 25 van 28
minste voor de volgende risicovolle onderwerpen: decubitus, vocht en voedsel, valpreventie, farmaceutische zorg en toiletgang en incontinentie. Per onderwerp worden landelijke, zo mogelijk multidisciplinair vastgestelde richtlijnen gebruikt. 1 Decubituspreventie en -behandeling 2 Adequate verzorging van vocht en voeding - Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling V&VN e.a. 2011 - Samenwerking en logistiek rond decubitus, Solade 2003: Tripartiete multidisciplinaire richtlijn (NVVA, Arcares, Sting, AVVV, NPCP) - Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vocht en voedingvoorziening voor verpleeghuis-geïndiceerden, Arcares 2001 - De kwestie voedsel en vocht, handreikingen voor zorgsituaties waarin in eten, drinken en kunstmatige voeding een rol spelen, AVVV 2006 - Richtlijn slikproblemen, NVVA 2001 3 Valpreventie - Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen, CBO 2004 - Samenvatting Preventie van valincidenten bij ouderen (valkaart), CBO 2004 5 Adequate diagnostiek en behandeling bij incontinentie - Verantwoorde zorg bij toiletgang en incontinentie, VU Amsterdam/ ActiZ / Sting 2006 - Richtlijn Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen V&VN + Verenso (2010) - Praktijkkaart urine-incontinentie ouderen V&VN + Verenso (2010) 6 Medicatieveiligheid - Veilige principes in de medicatieketen, Actiz e.a. ( 2012) 7 Zorg voor cliënten met gedragsproblemen - Richtlijn probleemgedrag, NVVA 2002 5. Woon- en leefomstandigheden norm De cliënt mag rekenen op woonruimte waarin deze zich thuis kan voelen en waar deze veilig is. Opdat de cliënt zich thuis voelt is er sprake van: een woon/leefklimaat dat de eigen levenssfeer en leefpatronen van de cliënt respecteert en actief ondersteunt; schone en comfortabele woonruimte; woonruimte die privacy biedt en de mogelijkheden tot het creëren van een eigen sfeer. Pagina 26 van 28
6. Participatie en sociale redzaamheid norm In het kader van de participatie is er sprake van: een woon-/leefomgeving waar iets te beleven is en die uitnodigt tot intermenselijk contact, en het ondernemen van activiteiten. Dat betekent dat er een aanbod is van (op beweging gerichte) activiteiten, passende hulp bij mobiliteit; dat er een ontspanningsaanbod is en mogelijkheden voor dagbesteding die aansluiten bij gewoontes en persoonlijke interesses, hobby s en het sociale leven van de cliënt; dat er een klimaat heerst van gastvrijheid en faciliteiten die uitnodigend zijn voor verwanten, bezoekers en buurtbewoners en voor het onderhouden van contact; en dat humor en menselijke warmte voelbaar zijn; ondersteuning bij het zoeken/vinden en gebruik maken van eigen dagbestedingsmogelijkheden. De cliënt mag rekenen op aantrekkelijke mogelijkheden voor dagbesteding waarmee hij/zij invulling kan geven aan persoonlijke interesses, hobby's en een sociaal leven, en contact kan houden met de samenleving. 7. Mentaal welbevinden norm De cliënt mag rekenen op respect voor en ondersteuning van de eigen identiteit en levensinvulling. Er is sprake van: mogelijkheden om zich ongestoord terug te kunnen trekken; aandacht voor het eigen leven en de persoonlijke waarde die daar aan toegekend én ontleend wordt; aandacht voor en ondersteuning van mogelijkheden om te sturen op het eigen leven; aandacht voor en ondersteuning van (levensfase gerelateerde) persoonlijke ontwikkeling, levenskeuzen en zingeving; de beschikbaarheid van geestelijke verzorging. De instelling dient te zorgen voor adequate aandacht voor en ondersteuning bij depressies en stemmingsstoornissen. 8. Veiligheid wonen en verblijf norm Met het oog op de veiligheid is er sprake van: een goed functionerend en gebruiksvriendelijk systeem van alarmering en alarmopvolging; brand/inbraak- en calamiteitenpreventie; adequaat toezicht. De zorgorganisatie voorziet in een gericht preventiebeleid op het gebied van veiligheid. Daarbij gaat het in ieder geval om toezicht, alarmopvolging en veiligheid van hulpmiddelen en materialen. De cliëntenraad heeft adviesrecht op het algemene beleid op het gebied van veiligheid (Wet medezeggenschap, art. 4 lid i). De maatregelen op het gebied van veilig wonen dienen dan ook te worden voorgelegd aan de cliëntenraad. Met het oog op de veiligheid is er sprake van deugdelijk en adequaat gebruik van inventaris/hulpmiddelen zoals bedden, bedhekken en tilliften. Pagina 27 van 28
9. Voldoende en bekwaam personeel norm De zorgorganisatie voorziet in voldoende personeel en een passende verantwoordelijkheidstoedeling, passend bij het cliëntenbestand. Er is in de organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling 7 x 24 uur een verpleegkundige binnen 10 minuten ter plaatse. Er is in de organisatorische eenheid voor cliënten met een indicatie verblijf en verpleging of behandeling wel/niet een arts bereikbaar en oproepbaar. Deze arts reageert binnen 10 minuten en is binnen 30 minuten ter plaatse. In een verpleeghuis betreft dit een verpleeghuisarts. In een verzorgingshuis betreft dit een gekwalificeerde arts. Op de verpleegunit in een verzorginghuis geldt dat de gekwalificeerde arts ondersteund wordt door een verpleeghuisarts via een achterwachtconstructie. Voor het overige is het aan de instelling om aan te geven wat een verantwoorde personeelsformatie is. Uitgangspunt daarbij is dat er rekening wordt gehouden met de zorgzwaarte en de verschillende populaties. bronnen Visiedocument: Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, een ontwikkelingsmodel voor verpleeg- en verzorgingshuizen. Opgesteld door: Arcares, AVVV, LOC, NVVA, Sting, in afstemming met IGZ, VWS en ZN, juni 2005; Toetsingskader voor Verantwoorde Zorg, Een operationalisatie van het Visiedocument op weg naar normen voor Verantwoorde zorg in een indicatorenset en een sturingsmodel voor de V&V, Stuurgroep Verantwoorde Zorg, november 2005; Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, oktober 2007. Pagina 28 van 28