Inleiding op het thema: De kleine Rembrandt Voor het eerst is er een tentoonstelling over het late werk van een van de allergrootste schilders van ons land: Rembrandt. Meer dan 100 schilderijen, tekeningen en prenten die Rembrandt in de laatste periode van zijn leven maakte, zijn te zien. Het Rijksmuseum presenteert van 12 februari tot en met 17 mei de late Rembrandt. Een grootse tentoonstelling die je maar eens in je leven kunt meemaken! Sil en Lis zijn onder de indruk van de tentoonstelling van Rembrandt. Zij willen ook een kunstenaar worden. Dat gaan ze dan ook doen, samen met de kinderen uit de groep. Wat gaan we doen? Alles in dit thema staat in het teken van kunst. De kinderen gaan als kunstenaar aan het werk in het atelier. Hier worden verschillende kunstwerken gemaakt. U kunt denken aan schilderijen maar ook aan beelden en foto s. Samen met Sil en Lis richten de kinderen een museum in. De kunst hebben ze zelf gemaakt in het atelier. De kinderen krijgen ook veel te horen en te zien over kunst. Zo leren ze wie Rembrandt en Mondriaan zijn. Als het lukt maken ze een uitstapje naar een museum of komt er een kunstenaar in de klas. Aan het eind van het thema wordt er een rondleiding in het museum gemaakt. Alle ouders worden uitgenodigd voor de rondleiding. Nieuw We gaan een stapje verder! De activiteiten 4 (Passen en meten), 6 (Mona Lis), 10 (Een rondleiding door het museum), activiteit 15 (Luister eens wat ik vertel) en 18 (Kom je ook naar het museum?) bieden differentiatie voor kinderen die het SLO-doel, behorend bij de activiteit, al beheersen. Voor hen gaan we een stap verder op de leerlijn. We horen graag uw reactie op dit nieuwe onderdeel van Sil op School! Doorgaande lijn Uk en Puk Dit thema sluit niet direct aan bij een thema van Uk en Puk. Wel zit er een activiteit voor het maken van een schilderij in Thema Welkom van Uk en Puk. Materialen Een overzicht van alle benodigde materialen is opgenomen in bijlage 2. pagina 1 van 10
Overzicht van woorden Bij elke activiteit staan woorden vermeld die een samenhangend geheel vormen. Dit wordt een woordcluster genoemd. Het is belangrijk dat u, aan kinderen met een kleine woordenschat en kinderen die het Nederlands als tweede taal leren, de woorden uit dit cluster vooraf apart aanbiedt. Dit noemen we pre-teaching. Ook voor andere kinderen in het intensieve arrangement is preteaching belangrijk. Deze kinderen pikken de woorden immers niet vanzelf op uit de activiteit of het verhaal. Gedurende de dag komen de woorden terug in de activiteit zelf, in de hoeken en bij het creëren en grijpen van kansen. Het apart aanbieden van de woorden uit het cluster zou een vast moment kunnen zijn tijdens de ochtendkring. In een groep met veel VVE-kleuters doen dan alle kleuters hieraan mee, in andere groepen alleen de NT2-kinderen of de kinderen in het intensieve arrangement. Woordclusters Activiteit 1 Activiteit 2 Activiteit 3 Activiteit 4 Activiteit 5 het schilderij de schilder het atelier de lijst het museum de klodder de beeldhouwer de schildersezel het hout de zaal indopen de fotograaf het portret het karton de suppoost blozen glanzen het gezicht ophangen de bezoeker ondersteboven de kunstenaar de wenkbrauw de muur rondkijken de kunst de handtekening Activiteit 6 Activiteit 7 Activiteit 8 Activiteit 9 Activiteit 10 de titel het kaartje de verf het kunstwerk de rondleiding het de toegang het penseel kleien duren schildersdoek de kunstenaar betalen de klodder het beeld (om) tijdstip noemen de prijs verven beeldhouwen het horloge de stift pinnen mengen weinig te lang Activiteit 11 Activiteit 12 Activiteit 13 Activiteit 14 Activiteit 15 de foto bekijken de schaduw mooi de koptelefoon de camera de directeur grijs lelijk opnemen verdwijnen wazig het licht vragen de route het deel op tijd nieuwsgierig de vraag eerste beneden bijzonder omdraaien het plezier afspelen pagina 2 van 10
Activiteit 16 Activiteit 17 Activiteit 18 Activiteit 19 Activiteit 20 geel het vlak de uitnodiging modern laten zien oranje recht de tentoonstelling de zolder trots paars van bovenaf druk betekenen doorlopen stuiteren de grond de gasten precies om beurten aantikken de plek het voorbeeld favoriete de gids De vetgedrukte woorden zijn ook beschikbaar op een woordkaart. Woordkaarten Het overzicht van alle woordkaarten uit dit thema: het schilderij de lijst de handtekening het kunstwerk de koptelefoon de schilder het hout de titel kleien geel de beeldhouwer het karton het schildersdoek het beeld oranje de fotograaf ophangen het kaartje beeldhouwen paars glanzen de muur de toegang de rondleiding het vlak het atelier het museum de verf de foto recht de schildersezel de zaal het penseel de camera van bovenaf het portret de suppoost de klodder bekijken de uitnodiging het gezicht de bezoeker verven de schaduw modern de wenkbrauw rondkijken mengen grijs laten zien Waar werkt u aan? Bijlage 1 bij deze inleiding bevat een overzicht van de doelen die centraal staan tijdens de activiteiten. Deze doelen vindt u in de activiteitenbeschrijvingen in de bovenste tabel. De andere doelen die zijn opgenomen in de activiteitenbeschrijvingen zijn extra doelen waaraan u tijdens de activiteiten werkt. pagina 3 van 10
Bijlage 1: doelen die centraal staan bij het thema Activiteit Domein Doelen groep 1 Doelen groep 2 1. Ondersteboven Taal Gebruikt de begrippen verhaal/ boek lezen. Luistert naar een op de leeftijd afgestemd verhaal en begrijpt het Wijst de leesrichting aan (links naar verhaal. rechts). Luistert naar een op de leeftijd Kent de begrippen: voorste, afgestemde informatieve tekst en middelste. begrijpt de informatieve tekst. Kent de begrippen: Speelt een voorgelezen verhaal na woord, zin, regel en bladzijde. met behulp van aanwijzingen van de Luistert met aandacht naar de leerkracht. leerkracht als deze een op de leeftijd afgestemd prentenboek interactief voorleest. 2. Allemaal kunst Taal Beantwoordt wie-, wat-, waarvragen, aanwijs-, keuze-, invul- en Beantwoordt denkvragen (waarom en hoe vragen) en stelt dat- en als-dan- voorspel-vragen. vragen. Voert een eenvoudig telefoongesprek met bekenden. Drukt gevoelens of een mening, op een voor onbekenden begrijpelijke wijze, uit. 3. Aan het werk in het atelier Taal Luistert met aandacht naar de leerkracht als deze iets vertelt. Laat zien dat hij naar een ander luistert en geeft gepaste feedback. Begrijpt gedragsaanwijzingen. Begrijpt meervoudige instructie en Begrijpt meervoudige opdrachten. mededelingen en voert die uit. 4. Passen en meten! Rekenen Begrijpt wat binnen een aansprekende context bedoeld wordt Herkent begrippen met betrekking tot lengte, omtrek en oppervlakte en met begrippen als: lang, kort, groot, gebruikt die in betekenisvolle klein, breed, smal, hoog, laag, dik, eenvoudige situaties: dun. - Lang, langer, langst(e); kort, Ordent voorwerpen van kort naar korter, kortst(e), lang. - Groot, groter, grootst(e); klein, kleiner, kleinst(e); - Dik, dikker, dikst(e); dun, dunner, dunst(e); - Hoog, hoger, hoogste; laag, lager, laagst(e) pagina 4 van 10
- Breed, breder; smal, smaller - (er) omheen Begrijpt herhaald afpassen met één voorwerp en voert het uit (bijvoorbeeld met een velletje papier, een strook enz.). 5. Wat een mooi museum! Taal Wijst het juiste plaatje aan na noemen van een woord. Wijst het juiste plaatje aan na noemen van een woord. Benoemt voorwerpen en plaatjes van aangeboden dagelijkse concrete voorwerpen. Gebruikt aangeboden woorden actief tijdens de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden). Vraagt naar de naam en betekenis van woorden als hij het niet weet. 6. De Mona Lis Taal Herkent een klank in reeks losse woorden. Maakt de beginklank van een woord los van de rest van het woord. Herkent dezelfde klank in twee woorden. Onderscheidt verschillende klanken (fonemen) binnen een woord. Past eindrijm toe: ontdekt en Past beginrijm toe. produceert zelf eindrijm. Synthetiseert drieklankwoorden (MKM) auditief. Benoemt een aantal letters correct. 7. Hoe duur is een kaartje? Taal Begrijpt de betekenis van veel voorkomende logo s en picto s. Weet wanneer er sprake is van lezen en schrijven en kan lezen en schrijven van elkaar onderscheiden. 8. Toveren met kleuren Sociaal- Emotioneel Toont teleurstelling Toont verbazing. 9. De beeldhouwer Rekenen Vergelijkt op het oog of via overgieten twee inhouden en weet Vergelijkt en ordent inhouden (zowel in de betekenis van wat er in zit als daarbij waar meer of minder in past. wat er in kan ) op verschillende Begrijpt wat binnen een manieren: op het oog, via overgie- aansprekende context bedoeld wordt ten, via afpassen of uitscheppen met met begrip-pen als: vol, leeg, meer, een natuurlijke maat zoals een bakje, minder, evenveel. beker of fles. Meet een inhoud met een betekenisvolle maat zoals een beker, kopje, fles of litermaat of blokken/pakken en stelt het resultaat vast via tellen (globaal en precies). pagina 5 van 10
10. Rondleiding in het museum Rekenen Begrijpt aan de hand van een activiteitenbalk (met plaatjes, foto s van vaste gebeurtenissen) dat er een vaste volgorde is in de dagen van de week. Kent de begrippen duurt lang en duurt kort. 11. Beweging op Motoriek Passeert een medeleerling lopend op de foto twee naast elkaar staande banken (breed oppervlak). Staat of zit op de knoop van een touw. Weet hoe je aan verschillende instrumenten kunt zien dat er tijd verstrijkt en legt dit uit. Kent de functie van de klok en kan hele uren aflezen op een digitale klok en op een analoge klok. Weet dat je tijd verschillend kunt beleven, ziet in dat het beleven van tijd subjectief is. Klimt vanaf een bank op de knoop van een touw. Springt vanaf een bank (diepspringen). 13. Schaduwbeeld 14. Een kunstenaar op bezoek 15. Luister eens wat ik vertel! 16. Tik tik welke kleur wordt het? 12. Wat zie ik? Sociaal- Geeft aan welke taken hij moeilijk Geeft aan of de taak makkelijk of Emotioneel vond en welke makkelijk. moeilijk was en of hij goed heeft gewerkt. Taal Wijst het juiste plaatje aan na noemen van een woord. Wijst het juiste plaatje aan na het noemen van een woord. Benoemt voorwerpen en plaatjes van aangeboden dagelijkse concrete voorwerpen. Gebruikt aangeboden woorden actief tijdens de taalles (met correct gebruik van de lidwoorden). Vraagt naar de naam en betekenis van woorden als hij het niet weet. Sociaal- Vertelt in de kring over iets wat hij Vertelt wat hij die dag op school Emotioneel zojuist op school heeft meegemaakt heeft meegemaakt (aan het einde in (korte tijd ertussen). de kring). Rekenen Telt akoestisch heen en terug t/m 10 Herkent en gebruikt rangtelwoorden aan de hand van een versje/liedje. (eerste, tweede, derde) t/m Begrijpt binnen een aansprekende tenminste 10. context wat bedoeld wordt met Redeneert over de telrij in bewerkingsbegrippen als: samen, bij eenvoudige en betekenisvolle elkaar, verdelen. probleem/conflictsituatie. Lost eenvoudige verdeelsituaties (handelend) op onder tenminste 12 en vertelt wat het resultaat is. Lost eenvoudige splitsproblemen onder de 10 op. Motoriek Rolt over met de bal. Stuitert met een grote bal met de pagina 6 van 10
voorkeurshand. 17. Een echte Mondriaan Taal Luistert met aandacht naar de leerkracht als deze iets vertelt. Laat zien dat hij naar een ander luistert en geeft gepaste feedback. Begrijpt gedragsaanwijzingen. Begrijpt meervoudige instructie en Begrijpt meervoudige opdrachten. mededelingen en voert die uit. 18. Kom je ook naar het museum? Taal Begrijpt de betekenis van veel voorkomende logo s en picto s. Weet wanneer er sprake is van lezen en schrijven en kan lezen en schrijven van elkaar onderscheiden. 19. Ik zie, ik zie Taal Drukt naar aanleiding van vragen zijn gevoelens of mening verbaal correct Stelt vragen en gebruikt vraagzinnen om ergens meer over te weten te uit: bang, blij, boos, voorkeur voor komen (hoeveel, waarom, waarmee, activiteit aangeven. welke, wanneer). Verwoordt zijn mening en gebruikt hiervoor ik vind zinnen. 20. Welkom in het museum Taal Beschrijft concrete voorwerpen en situaties. Benoemt en beschrijft alledaagse aspecten, zoals mensen, plaatsen en Doet een mededeling (gebeurtenis of dingen met gebruik van complexe ervaring buiten het hier en nu). zinsconstructies (verschillende werkwoordsvervoegingen, samengestelde zinnen (omdat, want, maar) en volgorde (toen, daarna). pagina 7 van 10
Bijlage 2: materialen bij het thema Activiteit Materialen 1. Ondersteboven het prentenboek Ondersteboven alpinopet van Lis schortjes of doeken met verfvlekken erop voor Sil en Lis een verfkwast een schilderij/poster/tekening die ondersteboven opgehangen kan worden in het lokaal 2. Allemaal kunst de plaatjes van een schilderij, een beeld en een foto, zie bijlage voor voorbeelden eventueel een echt schilderij, beeld of foto of ander kunstvoorwerp een filmpje met een lied over kunst een filmpje over kunst van ijs 3. Aan het werk in het atelier materiaal om de hoek in te richten als atelier: een of meer tafels, een (of meer) stoelen, een schildersezel spullen om te schilderen: papier, doek, verschillende kleuren verf, penselen, bakjes, bordjes, schortjes, etc. spullen om te beeldhouwen: klei, water, spateltjes, een speelgoed hamer, etc. spullen om te fotograferen: fototoestel, een lamp, een statief, etc. 4. Passen en meten! de schilderijen uit activiteit 3 verschillende materialen om lijsten mee te maken, zoals hout, karton, of papier eventueel stickers en glitters om de lijst mee te versieren haakjes, spijkers of sterk tape om de schilderijen aan de muur te hangen 5. Wat een mooi museum! kunstwerken om in het museum op te hangen, zoals de portretten uit activiteit 3 een kassa een tafeltje op de kassa op te zetten geld een fototoestel 6. De Mona Lis een grote werktafel om met het groepje aan te werken een portretschilderij van Lis een kaartje met daarop de titel Mona Lis geschreven afbeelding (op het digibord) van het schilderij de Mona Lisa potloden, pennen, stiften stempels, stempelkussen scharen pagina 8 van 10
papier voor de kaartjes 7. Hoe duur is een kaartje? stevig papier scharen potloden, pennen, stiften plakband woordkaarten rondom betalen (uit het archief thema Sil redt het koraal ) zoals de prijs, het kaartje, de kassa, het geld, de euro materialen voor de ingang van het museum zoals een balie, een kassa, een telefoon etc. 8. Toveren met kleuren verf: rood, blauw, geel en wit penselen, kwasten schorten glazen potjes of bakjes met water wit papier 9. De beeldhouwer (boetseer)klei klei gereedschap (houten klei roller, kunststof klei mes) water natuurlijke maatbekers met verschillende inhouden, zoals een bakje, beker of fles woordkaarten behorend bij deze activiteit 10. De rondleiding klembord (stevig karton) papier horloge (nep)fotocamera s voor de museumbezoekers echte camera voor de leerkracht om foto s te maken voor het spelscript potloden, pennen, scharen picto s of foto s van de dagen van de week, tijd, start, einde, schilderijen en kunstwerken 11. Wat zie ik? een fotocamera, mobiele telefoon of tablet met camerafunctie materiaal op om te klimmen, te balanceren en vanaf te springen een lege schilderijlijst, bijvoorbeeld zelf gemaakt van stroken karton 12. Beweging op de foto uitgeprinte/afgedrukte foto s hard karton om de foto s op te bevestigen stroken karton om lijsten om de foto s te maken 13. Schaduwbeeld klei materialen om de klei te bewerken een zaklamp of een lamp 14. Een kunstenaar op bezoek eventueel: (foto s van) werken van de kunstenaar of het museum 15. Luister eens wat ik vertel! tablet of mobiele telefoon pagina 9 van 10
app Spraakrecorder voor mobiele telefoon of tablet met Androidbesturingssysteem of app Recordium-Dictafoon voor I-Phone of I-Pad koptelefoon schilderstape nummerkaartjes voorwerpen die als afscheidingen gebruikt kunnen worden 16. Tik tik welke kleur wordt het? gekleurd papier (geel, rood en blauw) gekleurd cellofaan of vliegerpapier (geel, rood en blauw) ballen om mee te rollen en te stuiteren 17. Een echte Mondriaan een afbeelding van een abstract schilderij van Piet Mondriaan (via Google afbeeldingen: De Stijl, Piet Mondriaan). groot, wit, vierkant doek (denk aan een wit zijl of een wit laken) grote vormen in de stijl van Mondriaan, als een rechthoek en een vierkant. De vormen bestaan uit de kleuren rood, geel en blauw en kunnen gemaakt worden van karton. fotocamera (eventueel een laptop om het eindresultaat bij de afsluiting van de les te laten zien) trap 18. Kom je ook naar het museum? papier voor de uitnodiging papier met het logo van de school en een picto van het museum pennen, stiften, (kleur)potloden, lijm en scharen stempels en inkt 19. Ik zie, ik zie doos afbeeldingen van moderne schilderijen uit de 19e en 20e eeuw afgedrukt op A4 of A3 formaat in kleur 20. Welkom in het museum voldoende toegangskaartjes voor alle gasten het ingerichte museum pagina 10 van 10