Bijlage 3 als bedoeld in artikel 2, derde lid, van de Regeling WWB De krachtens artikel 77, derde lid, van de WWB te stellen regels inzake de accountantsverklaring bij het verslag over de uitvoering en het onderzoek dat resulteert in de accountantsverklaring WWB Controle- en rapportageprotocol WWB 2005 Inleiding De Wet werk en bijstand (WWB) wordt uitgevoerd door, dan wel onder verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders (verder aangeduid als het college). Na afloop van ieder jaar legt het college verantwoording af over de rechtmatige uitvoering van de hier bedoelde wet door middel van een verslag over de uitvoering. Het verslag omvat mede een onderdeel Financieel beeld. Daarnaast is een onderdeel Beleid opgenomen, waarin informatie wordt uitgevraagd over een aantal beleidsmatige aspecten van de uitvoering. Het college dient het verslag te voorzien van een oordeel van de gemeenteraad over de uitvoering van de wet. Op grond van artikel 2 van de Regeling WWB draagt het college zorg voor de tijdige inzending van het verslag en de daarop betrekking hebbende accountantsverklaring. Deze verklaring wordt afgegeven op basis van een onderzoek dat met inachtneming van het terzake vastgestelde controle- en rapportageprotocol is uitgevoerd. Het door het college ingediende verslag moet zijn voorzien van de verklaring van de deskundige belast met de in artikel 213 van de in de Gemeentewet voorgeschreven controle omtrent de getrouwheid en de rechtmatigheid van het verslag over de uitvoering, inclusief het Financieel beeld. Voor het Financieel beeld van het verslag over de uitvoering is het kasstelsel van toepassing. De bij de gemeente fungerende accountant geeft door middel van de accountantsverklaring een oordeel over de getrouwheid van de in het verslag over de uitvoering opgenomen informatie en over de rechtmatigheid van de wetsuitvoering. Indien de accountantsverklaring niet goedkeurend is, dan dient de accountant de materiële tekortkomingen op een vervolgblad bij de accountantsverklaring toe te lichten. Een uitgebreidere toelichting wordt gegeven in het rapport van bevindingen. Kwalitatieve fouten die niet van invloed zijn op de strekking van de accountantsverklaring, maar die wel de voorgeschreven rapportagetolerantie overschrijden, dienen ook te worden vermeld in het rapport van bevindingen. In het rapport van bevindingen kan de accountant gebruik maken van en verwijzen naar het door de gemeente opgestelde Verslag over de uitvoering WWB 2005. 1
Het Controle- en rapportageprotocol WWB 2005 heeft de volgende indeling: 1. Algemene uitgangspunten 1.1 Het accountantsonderzoek 1.2 Het verslag over de uitvoering, de accountantsverklaring en het rapport van bevindingen 1.2.1 Het onderwerp van onderzoek 1.2.2 De reikwijdte van de accountantsverklaring 1.2.3 De te hanteren toleranties 1.2.4 De accountantsverklaring 1.2.5 Het rapport van bevindingen 2. Financieel beeld 3. Accountantsverklaring WWB 2
1. Algemene uitgangspunten 1.1 Het accountantsonderzoek Het onderzoek door de accountant omvat: a. de getrouwheid van de in het verslag over de uitvoering opgenomen informatie; b. de rechtmatigheid van de wetsuitvoering. 1.2 Het verslag over de uitvoering, de accountantsverklaring en het rapport van bevindingen 1.2.1 Het onderwerp van onderzoek Het onderzoek richt zich op de getrouwheid van de informatie over de wetsuitvoering en de rechtmatigheid van de uitvoering alsmede naar de hiermee verband houdende verantwoorde bedragen op titel van de WWB, zoals deze in het Verslag over de uitvoering WWB 2005 zijn verantwoord (de onderdelen 1 en 2 van het verslag). Uitgangspunt bij het onderzoek zijn de normen zoals die worden ontleend aan de WWB, de Invoeringswet WWB en de relevante artikelen uit het Besluit Suwi, het Besluit WWB en de Regeling WWB, zoals vermeld in de Toelichting bij het verslag over de uitvoering WWB 2005. In het verslag rapporteert de gemeente tekortkomingen als deze boven de tolerantiegrenzen uitkomen. Onderdeel 3 Beleid is eveneens onderwerp van onderzoek. Voor deze informatie wordt de ordelijke en controleerbare totstandkoming nagegaan. De Bestuurlijke mededeling is geen onderwerp van onderzoek. 1.2.2 De reikwijdte van de accountantsverklaring De accountantsverklaring heeft betrekking op de getrouwheid van de in het verslag opgenomen informatie en op de rechtmatigheid van de wetsuitvoering (de onderdelen 1 en 2 van het verslag). De accountantsverklaring heeft geen betrekking op de Bestuurlijke mededeling en onderdeel 3 Beleid van het Verslag over de uitvoering WWB 2005. 1.2.3 De te hanteren goedkeuringstoleranties Voor de financiële rechtmatigheid (getrouwheid en de rechtmatigheid van de wetsuitvoering) inzake onderdelen 1a, 1b en 2 van het verslag over de uitvoering geldt een goedkeuringstolerantie van 1% over de som van de uitgaven en de ontvangsten. Deze som van uitgaven en ontvangsten is opgebouwd uit de volgende onderdelen uit onderdeel 2 Financieel beeld van het verslag over de uitvoering: totaal uitgaven werkdeel, totaal uitgaven inkomensdeel, totaal uitgaven bijzondere bijstand, totaal ontvangsten werkdeel, totaal ontvangsten inkomensdeel en totaal ontvangsten bijzondere bijstand. Indien de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van burgemeester en wethouders voor de uitvoering van de WWB integraal zijn overgedragen aan een Wgr-verband, en indien er bij deze integrale overdracht sprake is van deeluitvoering van de WWB (werkdeel, inkomensdeel resp. bijzondere bijstand), dan wordt de goedkeuringstolerantie van 1% op overeenkomstige wijze toegepast op de uitgaven en ontvangsten samenhangend met de wel uitgevoerde onderdelen van de WWB. De uitgaven en ontvangsten van de WWB-onderdelen die niet worden uitgevoerd, worden op nihil gesteld. Voor een gedeeltelijke uitvoering moet toestemming zijn verkregen van de minister. Voor het onderdeel 1c Algemene rechtmatigheidsonderdelen is het aan de accountant om te oordelen of het verslag over de uitvoering van de gemeente een getrouwe weergave geeft van de wetsuitvoering, waaronder de rechtmatigheid. 3
Ontvangsten, uitgaven en kwalitatieve informatie zijn rechtmatig, indien deze tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de WWB en met andere van toepassing zijnde wettelijke regelingen (besluiten en regelingen). Onrechtmatigheden dienen te worden gekwantificeerd conform de bepalingen bij onderdeel 1 Rechtmatigheid in de Toelichting bij het verslag over de uitvoering WWB 2005. Foutencompensatie is niet toegestaan; in de situatie waarin zowel ten onrechte teveel als ten onrechte te weinig aan uitkering is verstrekt, dienen de beide fouten te worden gecumuleerd. 1.2.4 De accountantsverklaring De controle van het verslag over de uitvoering wordt afgesloten met een accountantsverklaring voor de WWB. De accountantsverklaring omvat een oordeel over de getrouwheid van de in het verslag opgenomen informatie en over de rechtmatigheid van de wetsuitvoering. Voor de verklaring moet worden gebruikgemaakt van het door het ministerie verstrekte formulier. Dit formulier is voorzien van een uniek kenmerk per gemeente. Indien de verklaring een niet goedkeurende strekking heeft (bij overschrijding van de tolerantie en/of bij een niet getrouwe weergave van de feitelijke wetsuitvoering), moet op het vervolgblad de motivering worden opgenomen. In het rapport van bevindingen wordt een uitgebreidere toelichting gegeven op de geconstateerde fouten die tot een niet goedkeurende accountantsverklaring hebben geleid. Voor de motivering van de strekking van de accountantsverklaring mag worden verwezen naar het verslag over de uitvoering. 1.2.5 Het rapport van bevindingen In het rapport van bevindingen wordt (indien van toepassing) ingegaan op: een nadere uitgebreide toelichting op een niet goedkeurende accountantsverklaring; de fouten (inclusief kwantificering) die hebben geleid tot het overschrijden van de voorgeschreven rapportagetoleranties; het niet ordelijk en controleerbaar tot stand komen van de beleidsinformatie (onderdeel 3). De rapportagetoleranties voor de accountant (en voor de gemeente) zijn: bij de rechtmatigheid van het werkdeel 0%; bij de rechtmatigheid van het inkomensdeel en de bijzondere bijstand 1%. Dit betekent dat financiële tekortkomingen in de uitvoering van het inkomensdeel en de bijzondere bijstand alleen behoeven te worden gerapporteerd, indien er sprake is van een onrechtmatige uitvoering van de WWB in totaal, dat wil zeggen indien de foutentolerantie van 1% van de som van uitgaven en ontvangsten voor het werkdeel, het inkomensdeel en de bijzondere bijstand tezamen wordt overschreden. Met uitgaven en ontvangsten wordt bedoeld de door de gemeente in het Financieel beeld (onderdeel 2) verantwoorde bedragen. bij de algemene rechtmatigheidsonderdelen 0%; bij het niet ordelijk en controleerbaar totstandkomen van onderdelen in onderdeel 3 Beleid dient te worden gerapporteerd. 4
In het rapport van bevindingen (dat bij de accountantsverklaring wordt gevoegd) wordt over de geconstateerde fouten in het verslag over de uitvoering gerapporteerd, alsmede over de oorzaken van deze fouten. De fouten moeten worden gekwantificeerd. Indien het verslag over de uitvoering getrouw is (ook voor de weergave van de rechtmatigheid), dan kan de accountant in het rapport van bevindingen gebruik maken van en verwijzen naar het door de gemeente opgestelde Verslag over de uitvoering WWB 2005. De accountant dient voor de rapportage van de aangetroffen fouten het verslag over de uitvoering te volgen. Dit betekent bijvoorbeeld dat indien er een onrechtmatigheid is geconstateerd in de hoogte van de uitkering, dit wordt vermeld bij onderdeel 1b Rechtmatigheid inkomensdeel onder hoogte van de bijstand. Voor de toetspunten per onderdeel wordt verwezen naar de Toelichting bij het verslag over de uitvoering WWB 2005. Indien het verslag over de uitvoering getrouw is (ook voor de weergave van de rechtmatigheid) dan kan worden volstaan met een algemene verwijzing naar het verslag over de uitvoering en is een puntsgewijze rapportage niet noodzakelijk. Dit is wel noodzakelijk als het verslag niet getrouw is. Bij een niet goedkeurende accountantsverklaring dient in het rapport van bevindingen te worden ingegaan op alle belangrijke (groepen van) fouten. Deze fouten worden gerapporteerd conform het gestelde in de voorafgaande alinea. 2. Financieel beeld Vaststellen dat de in het Financieel beeld verantwoorde bedragen juist en volledig zijn en aansluiten met de gemeentelijke administratie terzake. Vaststellen dat de toegekende budgetten voor het inkomensdeel en voor het werkdeel de budgetten zijn zoals door het ministerie van SZW voor dit jaar is verstrekt. Vaststellen dat op een juiste wijze toepassing is gegeven aan de Meeneem- en voorschotregeling (artikel 3, eerste en tweede lid, Besluit WWB). Vaststellen dat op kasbasis is verantwoord. 3. Accountantsverklaring WWB In de accountantsverklaring geeft de bij de gemeente fungerende accountant (dit is de accountant die is belast met de in artikel 213 van de Gemeentewet voorgeschreven controle) een oordeel over de getrouwheid van de verantwoording en de rechtmatigheid van de wetsuitvoering. De verklaring heeft betrekking op de onderdelen 1 Rechtmatigheid en 2 Financieel beeld van het verslag over de uitvoering. De Bestuurlijke mededeling en onderdeel 3 Beleid vallen niet onder de reikwijdte van de accountantsverklaring. Van de informatie in onderdeel 3 Beleid dient wel de ordelijke en controleerbare totstandkoming te worden gecontroleerd. Het verslag over de uitvoering (inclusief eventuele bijlagen) dient per pagina te worden gewaarmerkt, met uitzondering van de Bestuurlijke mededeling. 5