CONTROLEPROTOCOL SUWI. Inhoudsopgave. 1 Inleiding. 2 Definities

Transcriptie

1 CONTROLEPROTOCOL SUWI Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Definities 3 Onderwerp en reikwijdte van het accountantsonderzoek en -verklaring 3.1 Kaders gesteld in SUWI 3.2 Uitgangspunten voor het controleprotocol 3.3 Onderwerp van het accountantsonderzoek en de accountantsverklaring 3.4 Reikwijdte van het accountantsonderzoek en de accountantsverklaring 4 Accountantsverklaring 4.1 Te hanteren normen 4.2 De inhoud 5 Verslag van bevindingen 6 Toelichting 6.1 Rechtmatigheid 6.2 Fouten (onrechtmatigheden en onzekerheden) 6.3 Oude fouten 6.4 Relatie tussen het handelen en het oordeel bij de jaarrekening 6.5 Onzekerheden 6.6 Doorcontroleren 6.7 Omgaan met in (detail)controles aangetroffen financiële fouten en onzekerheden in relatie tot het oordeel bij de jaarrekening V&C Controleprotocol SUWI

2 1. Inleiding In het staatsblad 2001, 624 is de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (SUWI) gepubliceerd. De Wet is met ingang van 2002 in (fasen in) werking getreden. In artikel 49 lid 4 SUWI is bepaald dat de jaarrekening vergezeld gaat van een verklaring omtrent de getrouwheid, afgegeven door een door de rechtspersoon aangewezen accountant als bedoeld in artikel 393, eerste lid, van Boek 2 Burgerlijk Wetboek. In lid 5 is bepaald dat de verklaring, bedoeld in het vierde lid, mede betrekking heeft op de rechtmatige verkrijging en besteding van de middelen door de rechtspersoon. In artikel 49 lid 9 SUWI is bepaald dat bij ministeriële regeling regels kunnen worden gesteld omtrent de jaarrekening, de verklaring, bedoeld in het vierde lid, en het aan die verklaring ten grondslag liggende onderzoek, het jaarverslag en het kwartaalverslag. In dit controleprotocol worden op grond van artikel 49 lid 9 SUWI regels gesteld aan de accountantsverklaring en het aan die verklaring ten grondslag liggende onderzoek. Het onderzoek heeft betrekking op het jaarverslag (artikel 49 lid 2 SUWI) en de jaarrekening (artikel 49 lid 3 SUWI). Het controleprotocol maakt onderdeel uit van de ministeriële regeling SUWI. De regels in dit controleprotocol gelden voor de accountant die de verklaring afgeeft bij de jaarrekening van de organisaties genoemd in artikel 49 lid 3 SUWI (UWV, SVB, CWI en RWI). 2. Definities Accountantsverklaring Een schriftelijke mededeling van een accountant bij een verantwoording inhoudende de uitkomsten van zijn controle inzake de getrouwheid en de rechtmatige besteding en verkrijging van middelen (door de rechtspersoon). De verklaring wordt verstrekt door een deskundige als bedoeld in artikel 393, eerste lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Getrouwheid De in de jaarrekening opgenomen informatie dient een zodanig betrouwbaar beeld te geven van de werkelijkheid als in de gegeven omstandigheden is vereist. Rechtmatigheid De baten en lasten zijn tot stand gekomen in overeenstemming met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Fouten (onrechtmatigheden en onzekerheden) Er is niet juist of ten onrechte niet gehandeld. Financiële fout Een fout die financiële consequenties heeft. V&C Controleprotocol SUWI

3 Formele fout Een fout die geen financiële consequenties heeft. Oude fouten Een financiële fout die is ontstaan doordat niet juist of ten onrechte niet is gehandeld in enig jaar voorafgaand aan het verslagjaar. Herstelbare oude fout Een oude fout is herstelbaar indien dit de omstandigheden in aanmerking nemende mogelijk is. Beperkingen kunnen onder andere worden veroorzaakt door juridische en economische omstandigheden. Doorcontroleren Het opheffen van de onzekerheid over de rechtmatigheid (van een gecontroleerde post) door het opvragen van de ontbrekende informatie of het op andere wijze onderbouwen van de rechtmatigheid. Onzekerheden Er is sprake van onzekerheden indien de accountant bij een systeemgerichte controle niet in staat is toereikende controle-informatie te verkrijgen als gevolg van leemten in de administratieve organisatie of interne controle. Daarnaast kan er sprake zijn van onzekerheden als gevolg van de omstandigheid dat bij de uitvoering van een wet of regeling gegevens door derden belanghebbenden verschaft moeten worden, en bij de verantwoordingsplichtige ondanks de getroffen controlemaatregelen, onzekerheid blijft bestaan omtrent de juistheid en volledigheid van deze gegevens. Misbruik Het bewerkstelligen van geen of te geringe betaling van verplichte bijdragen aan de rechtspersoon en van het verkrijgen of genieten van een (te hoge) uitkering of subsidie door het bewust niet, niet tijdig, niet juist of niet volledig verstrekken van gegevens en inlichtingen door derden of andere belanghebbenden. Oneigenlijk gebruik Het volgens de regels van de wet, maar in strijd met de bedoelingen van de wettelijke bepalingen, geheel of ten dele ontgaan van een verplichte bijdrage aan de rechtspersoon en verkrijgen of genieten van een (te hoge) uitkering of subsidie door derden of andere belanghebbenden. Misbruik en oneigenlijk gebruik gevoeligheid De aanspraak op een uitkering of subsidie, de verplichting om een heffing te betalen en/of de hoogte van een uitkering, subsidie of heffing afhankelijk is van gegevens die door een derde of andere belanghebbende zelf moeten worden verstrekt. Handhaving Het geheel van maatregelen om misbruik en oneigenlijke gebruik van sociale zekerheidsregelingen te voorkomen en tegen te gaan. V&C Controleprotocol SUWI

4 Doelmatigheid van beleid De beoogde effecten van het beleid gerelateerd aan de ingezette middelen. Meer effecten met dezelfde middelen of dezelfde effecten met minder middelen. Doeltreffendheid van beleid De mate waarin een - algemene en/of nader geoperationaliseerde - doelstelling van beleid dankzij de ingezette beleidsinstrumenten wordt gerealiseerd. Verslag van bevindingen van de accountant Het verslag van bevindingen bevat de belangrijkste uitkomsten van de controlewerkzaamheden van de accountant. In het verslag wordt minimaal ingegaan op de in wet- en regelgeving voor het verslag voorgeschreven onderwerpen. 3. Onderwerp en reikwijdte van het accountantsonderzoek en -verklaring 3.1 Kaders gesteld in SUWI In artikel 49 SUWI zijn relevante passages opgenomen en kaders gesteld voor de accountantsverklaring en het accountantsonderzoek. In artikel 49 SUWI wordt namelijk ingegaan op de eisen aan: de verantwoording (die door de accountant moeten worden getoetst), de accountantsverklaring en het verslag van bevindingen van de accountant. Deze relevante passages en kaders betreffen (per lid van het artikel 49): 1. De Raad voor werk en inkomen, de Centrale organisatie werk en inkomen, het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen en de Sociale verzekeringsbank stellen jaarlijks een jaarverslag en een jaarrekening op en bieden deze vóór 15 maart aan Onze Minister aan. 2. De Raad voor werk en inkomen, de Centrale organisatie werk en inkomen, het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen en de Sociale verzekeringsbank beschrijven in hun jaarverslag de taakuitoefening en het gevoerde beleid in het afgelopen jaar en, voorzover het betreft de genoemde bestuursorganen, de mate waarin de doelstellingen van de bij of krachtens de wet gestelde regels werden bereikt. 3. De Raad voor werk en inkomen, de Centrale organisatie werk en inkomen, het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen en de Sociale verzekeringsbank leggen in hun jaarrekening rekening en verantwoording af over het financieel beheer en, voorzover het betreft de genoemde bestuursorganen, in elk geval over de rechtmatigheid en doelmatigheid van de uitvoering van de verzekeringen en wetten in het verstreken boekjaar. De jaarrekening wordt ingericht zoveel mogelijk met overeenkomstige toepassing van titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 4. De jaarrekening gaat vergezeld van een verklaring omtrent de getrouwheid, afgegeven door een door de desbetreffende rechtspersoon aangewezen accountant als bedoeld in artikel 393, eerste lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Bij de aanwijzing van de accountant bedingt de rechtspersoon dat aan Onze Minister desgevraagd inzicht wordt geboden in de controlewerkzaamheden van de accountant. V&C Controleprotocol SUWI

5 5. De verklaring, bedoeld in het vierde lid, heeft mede betrekking op de rechtmatige verkrijging en besteding van de middelen door de rechtspersoon. 6. De accountant voegt bij de verklaring, bedoeld in het vierde lid, tevens een verslag van zijn bevindingen over de vraag of het beheer en de organisatie van de rechtspersoon voldoen aan eisen van doelmatigheid. 9. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld omtrent de jaarrekening, de verklaring, bedoeld in het vierde lid, en het aan die verklaring ten grondslag liggende onderzoek, het jaarverslag en het kwartaalverslag. In de ministeriële regeling SUWI zijn nadere regels gesteld aan het jaarverslag en de jaarrekening. 3.2 Uitgangspunten voor het controleprotocol In dit controleprotocol wordt voorgeschreven wat het kader is voor de werkzaamheden van de accountant bij de controle van de jaarrekening en het jaarverslag en aan welke eisen de door de accountant op te leveren producten moeten voldoen. Er is niet gestreefd naar een uitputtende uitwerking van het wat. De accountant dient de opzet (het hoe) en de gehanteerde normen toereikend vast te leggen in zijn controleplan en werkprogramma s. Deze normen moeten voldoen aan de in wet- en regelgeving opgenomen eisen. De accountant verstrekt op verzoek van de Inspectie Werk en Inkomen informatie over de opzet van de controlewerkzaamheden ten behoeve van de opzet en inrichting van het toezicht ter validering van de verantwoordingsinformatie In de memorie van toelichting bij de Wet SUWI wordt vermeld dat voor de regels voor de jaarrekening en het jaarverslag zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de ontwikkelingen en regels die gelden voor de rijksoverheid. In dit controleprotocol wordt voor de controlewerkzaamheden en de door de accountant op te leveren producten (accountantsverklaring en verslag van bevindingen) ook zoveel als mogelijk aangesloten bij de ontwikkelingen en regels die gelden voor de rijksoverheid. Daarnaast zijn de gebruikelijke regels voor accountants van toepassing. Deze ontwikkelingen en regels voor de accountantscontrole betreffen tenminste: de richtlijnen voor de accountantscontrole van het NIVRA; de regels voor de accountantscontrole in de Comptabiliteitswet; de richtlijnen voor de accountantscontrole bij departementen (IODAD handboek controle DAD); de richtlijn inzake de accountantsverklaring bij de financiële verantwoording van een ministerie (van het IODAD); de handleiding ter voorkoming en bestrijding misbruik en oneigenlijk gebruik (van het ministerie van Financiën i.c. de DAR); het referentiekader mededeling over de bedrijfsvoering (van het Ministerie van Financiën); VBTB stappenplan voor de departementale accountant (van het Ministerie van Financiën). Bovendien omvatten de ontwikkelingen en regels de documenten inzake de accountantscontrole die door onze minister aan de raden van bestuur ter beschikking worden gesteld. Deze documenten kunnen onder andere betrekking hebben op de door de Europese Unie en de wetgever vastgestelde wetten en regelingen en op IODAD-documenten. Onderwerp van het accountantsonderzoek zijn de jaarrekening en het jaarverslag. De eisen hieraan zijn opgenomen in de Wet SUWI en in de ministeriële regeling SUWI. Bij de toetsing of de V&C Controleprotocol SUWI

6 jaarrekening en het jaarverslag aan wettelijke regels voldoen wordt daarnaast zo veel als mogelijk aangesloten bij de ontwikkelingen en regels die gelden voor de rijksoverheid. Bovendien gelden de gebruikelijke regels voor accountants. Deze ontwikkelingen en regels voor de jaarrekening en het jaarverslag betreffen tenminste: Titel 9 BW 2; handreiking voor verslaggeving van rechtspersonen met een wettelijke taak (van de Algemene Rekenkamer); handreiking toezicht op rechtspersonen met een wettelijke taak (van de Algemene Rekenkamer); nota van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording (van het ministerie van Financiën); regeling prestatiegegevens en evaluatieonderzoek rijksoverheid (van het ministerie van Financiën); handreiking doelformulering en prestatiegegevens (van het ministerie van Financiën) de Europese richtlijnen voor overheidsopdrachten (van de projectgroep overheidsopdrachten). Bovendien omvatten de ontwikkelingen en regels de documenten inzake de jaarrekening en het jaarverslag die door onze minister aan de raden van bestuur ter beschikking worden gesteld. 3.3 Onderwerp van het accountantsonderzoek en de accountantsverklaring Onderwerp van het accountantsonderzoek zijn het jaarverslag (artikel 49 lid 2 SUWI) en de jaarrekening (artikel 49 lid 3 SUWI). De accountantsverklaring heeft betrekking op de jaarrekening (artikel 49 lid 4 en 5 SUWI). Onder de Organisatiewet sociale verzekeringen werd per wet een verantwoording opgesteld en een accountantsverklaring afgegeven. Tevens werd onderscheid gemaakt tussen de jaarverantwoording door Ctsv, SVB, Lisv (exclusief fondsen) en de uitvoeringsinstellingen (kleine geldstroom) en de door SVB respectievelijk Lisv beheerde fondsen (grote geldstroom). Onder SUWI is sprake van één verantwoording die betrekking heeft op zowel de kleine als de grote geldstroom. Daarom wordt ook maar één accountantsverklaring afgegeven. In het accountantsonderzoek wordt getoetst of de jaarrekening voldoet aan de eisen van getrouwheid en of de uitvoering van de verzekeringen en wetten rechtmatig en doelmatig is geweest (artikel 49 lid 3 tot en met 6 SUWI). Bij het jaarverslag toetst de accountant de ordelijke en controleerbare totstandkoming van de informatie over de doeltreffendheid (artikel 49 lid 2 SUWI). 3.4 Reikwijdte van het accountantsonderzoek en de accountantsverklaring De accountantsverklaring omvat de getrouwheid en de rechtmatigheid (artikel 49 lid 4 en 5 SUWI). De rechtmatigheid omvat ook het door het bestuur gevoerde handhavingbeleid ter voorkoming en bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O). Een ontoereikend handhavingsbeleid leidt tot onzekerheid over de rechtmatigheid van de in de jaarrekening opgenomen baten en/of lasten. Het handhavingsbeleid omvat de gehele cyclus van preventie, controle, opsporing en afdoening. De accountantsverklaring heeft betrekking op de jaarrekening. De informatie in de jaarrekening moet getrouw en rechtmatig zijn. Daarbij controleert de accountant of de voorgeschreven informatie in de jaarrekening is opgenomen. V&C Controleprotocol SUWI

7 Voor de in het jaarverslag opgenomen informatie toetst de accountant o.a. of de voorgeschreven informatie is opgenomen en of deze informatie op ordelijke en controleerbare wijze tot stand is gekomen. Indien dit niet het geval is en de informatie is materieel voor het inzicht dan maakt de accountant hiervan melding in zijn rapport van bevindingen (het heeft geen invloed op de strekking van de accountantsverklaring). Dit betekent dat voor de bedrijfsvoeringsmededeling (deze wordt in het jaarverslag opgenomen) de ordelijke en controleerbare totstandkoming van de informatie wordt getoetst. Tot de wet- en regelgeving behoren ook de voorschriften voor de (sociaal) medische handelingen (keuringen door arts of arbeidskundige). Het sociaal medisch handelen valt dus onder de reikwijdte van de accountantsverklaring. De rijksbijdragen vallen ook onder de reikwijdte van de accountantsverklaring. Van de rijksbijdragen wordt vastgesteld of deze getrouw zijn verantwoord. 4. Accountantsverklaring Het bestuur van de rechtspersoon dient de accountantsverklaring bij de jaarrekening te voegen. Het bestuur dient het jaarverslag, de jaarrekening, de accountantsverklaring en het verslag van bevindingen van de accountant voor 15 maart aan de minister aan te bieden. 4.1 Te hanteren normen De te hanteren normen voor de accountantsverklaring zijn afgeleid van de normen bij de rijksoverheid voor baten/lastendiensten (agentschappen). Voor de bepaling van de strekking van de accountantsverklaring geldt de volgende tabel: Financiële fouten in de verantwoording onzekerheden in de controle goedkeurende verklaring verklaring met beperking verklaring van oordeelonthouding afkeurende verklaring < 1% > 1% en < 3% > 3% < 3% > 3% en < 10% > 10% De accountant kwantificeert het totale financiële belang van de bij zijn controle gebleken rechtmatigheidsfouten in de lasten; het onrechtmatigheidspercentage is de verhouding tussen de uitkomst van deze kwantificering en het totaal van de lasten. Het onrechtmatigheidspercentage voor de baten, activa en passiva wordt op overeenkomstige wijze bepaald. Voor de onzekerheden wordt dezelfde methodiek als voor de onrechtmatigheden toegepast. V&C Controleprotocol SUWI

8 De onrechtmatigheidspercentages en onzekerheden worden (ieder afzonderlijk) getoetst aan de in de tabel opgenomen toleranties. Op grond van de uitkomsten van de toetsing wordt de strekking van de accountantsverklaring bepaald. 4.2 De inhoud Voor de basiselementen van de accountantsverklaring wordt verwezen naar 700 van de Richtlijnen voor de accountantscontrole. Bij het opstellen van de accountantsverklaring dient te worden uitgegaan van voornoemde richtlijn en de IODAD richtlijn inzake de accountantsverklaring bij de financiële verantwoording van een ministerie. Onderstaand volgt een voorbeeld van een goedkeurende accountantsverklaring: Accountantsverklaring Opdracht In het kader van de controle, bedoeld in artikel 49, vierde lid, van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen hebben wij de in dit verslag (verwijzing kan met paginanummers) opgenomen jaarrekening (jaartal) van (naam) te (statutaire vestigingsplaats) gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van (naam). Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Bij onze controle hebben wij nagegaan of de jaarrekening voldoet aan de volgende eisen: dat de verantwoording is opgesteld overeenkomstig de inrichtingsvoorschriften die in de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen en de daarbij behorende uitvoeringsregelingen zijn vastgesteld; dat de jaarrekening getrouw weergeeft zowel de baten en lasten van het jaar (jaartal), als de activa en passiva aan het einde van het jaar; dat de in jaarrekening opgenomen baten en lasten tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen, de materiewetten en andere van toepassing zijnde wettelijke regelingen. Onze controle is verricht overeenkomstig de bepalingen in de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen, de Regeling structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (inclusief het controleprotocol) en algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle opdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. V&C Controleprotocol SUWI

9 Oordeel Wij zijn van oordeel dat de in dit verslag opgenomen jaarrekening voldoet aan de hierboven omschreven eisen. Plaats/datum Ondertekening Indien geen goedkeurende verklaring mogelijk is dan dient de tekst van de bovenstaande voorbeeldverklaring te worden aangepast. Indien, de omstandigheden en mogelijkheden in aanmerking nemende, een toereikend handhavingsbeleid ter voorkoming en bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik op de voorgeschreven manier wordt uitgevoerd zal de accountant een goedkeurende accountantsverklaring bij de jaarrekening waarbij deze problematiek zich voordoet, kunnen geven. De onzekerheden van materieel belang tengevolge van misbruik en oneigenlijk gebruik dienen dan wel toereikend in de toelichting van de jaarrekening te worden uiteengezet. In dat geval is de accountant verplicht gebruik te maken van een toelichtende paragraaf in de accountantsverklaring. De tekst hiervoor is: Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op punt X van de toelichting van de jaarrekening. In deze toelichting wordt uiteengezet dat met betrekking tot de uitkeringslasten/premiebaten, als gevolg van onzekerheden omtrent de juistheid van door derden verstrekte gegevens, in de jaarrekening onzekerheid bestaat over de rechtmatigheid van deze uitkeringslasten/premiebaten. 5 Verslag van bevindingen Het bestuur van de rechtspersoon dient het verslag van bevindingen van de accountant bij de jaarrekening en het jaarverslag te voegen. In het verslag van bevindingen gaat de accountant in ieder geval in op zijn bevindingen en conclusies inzake: de vraag of het beheer en de organisatie van de rechtspersoon voldoen aan eisen van doelmatigheid; de ordelijke en controleerbare tot stand koming van informatie in het jaarverslag. Dit omvat o.a. het sociaal medisch handelen, de bedrijfsvoeringsmededeling, de doelmatigheid en de wetstechnische handboeken; de oude fouten en de herstelplannen; misbruik en oneigenlijk gebruik; de naleving van de Europese aanbestedingsregels. Bovendien vermeldt de accountant in het verslag zijn belangrijkste bevindingen en conclusies inzake de controle van de jaarrekening en het jaarverslag. V&C Controleprotocol SUWI

10 In het verslag van bevindingen gaat de accountant, indien van toepassing, in ieder geval in op zijn bevindingen en conclusies inzake: de geconstateerde fouten en onzekerheden die hebben geleid tot een niet goedkeurende accountantsverklaring (bij de jaarrekening als geheel). Het gaat om een nadere toelichting op de accountantsverklaring; de overschrijding van de rapporteringstoleranties voor onrechtmatigheid en/of onzekerheid op het niveau van een wet; het financieel beheer indien gebreken in het beheer niet in de bedrijfsvoeringsmededeling zijn opgenomen; het in strijd zijn van het jaarverslag met de jaarrekening. De accountant kan in het verslag van bevindingen ingaan op zijn bevindingen en conclusies inzake: de administratieve organisatie en interne controle; de geautomatiseerde systemen; de resultaten van de maatregelen van het bestuur die naar aanleiding van de bevindingen van de accountant zijn getroffen. Op het niveau van een wet gelden de volgende rapporteringstoleranties: wet < 50 miljoen: tolerantie = 10%; wet > 50 miljoen en < 500 miljoen: tolerantie = 5 miljoen; wet > 500 miljoen: tolerantie = 1%. De omvangsbasis voor de tolerantie per wet wordt (voor de baten en lasten per wet) op overeenkomstige wijze als voor de jaarrekening als geheel bepaald. 6 Toelichting 6.1 Rechtmatigheid Rechtmatigheid: de baten en lasten zijn tot stand gekomen in overeenstemming met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. De van toepassing zijnde wet- en regelgeving dient breed te worden geïnterpreteerd. Wet- en regelgeving omvat ook het in overeenstemming zijn met het recht (o.a. jurisprudentie). Hoewel niet expliciet vermeld in de definitie geldt de eis van totstandkoming in overeenstemming met wet- en regelgeving ook voor de andere informatie in de jaarrekening (o.a. balansposten, toelichtingen, kengetallen, etc.). De interpretatie van het rechtmatigheidsbegrip dient de ontwikkelingen bij de rijksoverheid te volgen. Het volgen van de ontwikkelingen bij de rijksoverheid impliceert dat een oordeel wordt gegeven over (de financiële gevolgen van) het handelen in het verslagjaar. Handelen omvat ook het ten onrechte niet handelen. V&C Controleprotocol SUWI

11 De accountant kwantificeert het totale financiële belang van de bij zijn controle gebleken rechtmatigheidsfouten in de lasten; het onrechtmatigheidspercentage is de verhouding tussen de uitkomst van deze kwantificering en het totaal van de lasten. Het onrechtmatigheidspercentage voor de baten, activa en passiva wordt op overeenkomstige wijze bepaald. Voor de onzekerheden wordt dezelfde methodiek als voor de onrechtmatigheden toegepast. De onrechtmatigheidspercentages en onzekerheden worden (ieder afzonderlijk) getoetst aan de in de tabel (in 4.1) opgenomen toleranties. Op grond van de uitkomsten van de toetsing wordt de strekking van de accountantsverklaring bepaald. In verband met de versnelling van de verantwoording is het toegestaan het handelen in het verslagjaar te koppelen aan een jaarschijveninterpretatie. De te hanteren jaarschijf mag niet ouder zijn dan 3 maanden ten opzichte van het kalenderjaar waarop de verantwoording betrekking heeft. Indien de jaarschijven worden aangepast dan dient dit in de jaarrekening te worden vermeld evenals de vergelijkende cijfers. 6.2 Fouten (onrechtmatigheden en onzekerheden) Er is sprake van een fout indien niet juist of ten onrechte niet is gehandeld. De van toepassing zijnde wet- en regelgeving is de norm waaraan het handelen wordt getoetst. Als de fout financiële consequenties heeft dan is er sprake van een financiële fout. De financiële consequenties kunnen betrekking hebben op de uitkeringsgerechtigde of premiebetaler maar ook op de jaarrekening. Als de fout geen financiële consequenties (dit moet kunnen worden aangetoond) heeft dan is er sprake van een formele fout (er is geen invloed op het recht, de duur en de hoogte van de uitkering of op de juistheid en volledigheid van de premies). Formele fouten dienen te worden geregistreerd want deze zijn bruikbaar voor het management bij de sturings- en beheersingscyclus. Bovendien geven deze fouten inzicht in de kwaliteit van het financieel beheer en dit heeft een relatie met de bedrijfsvoeringsmededeling van de raad van bestuur. Indien er in wet- of regelgeving voorschriften zijn opgenomen voor de tijdigheid omvat de rechtmatigheid ook de naleving van deze voorschriften. Als door middel van doorcontroleren kan worden vastgesteld dat er geen financiële consequenties zijn geweest dan is er sprake van een formele fout. De handelwijze voor fouten in de naleving van de Europese aanbestedingsrichtlijnen blijft hetzelfde als onder de Organisatie wet sociale verzekeringen. In het jaar van aanbesteding wordt de gehele financiële fout in de evaluatie meegenomen. 6.3 Oude fouten (in relatie met de definitie van rechtmatigheid) Een oude fout is een financiële fout die is ontstaan doordat niet juist of ten onrechte niet is gehandeld in enig jaar voorafgaand aan het verslagjaar. V&C Controleprotocol SUWI

12 De rechtmatigheid is gekoppeld aan het handelen in het verslagjaar. Dit betekent niet dat een oude fout geen invloed heeft op de rechtmatigheid. Hiervoor is de herstelbaarheid bepalend. Een oude fout is herstelbaar indien dit de omstandigheden in aanmerking nemende mogelijk is. Beperkingen kunnen onder andere worden veroorzaakt door juridische en economische omstandigheden. Hierbij dient rekening te worden gehouden met het feit dat een eventuele herstelactie over meerdere jaren kan worden uitgevoerd. Een oude fout is juridisch al dan niet herstelbaar. Als een oude fout juridisch niet herstelbaar is kan een herstelactie achterwege blijven (zowel individueel als in de gehele massa). Juridisch niet herstelbare oude fouten worden niet meegewogen in het onrechtmatigheidspercentage. Als een oude fout juridisch wel herstelbaar is dan wordt de individuele fout altijd hersteld (naar toekomst en/of verleden; dit is afhankelijk van de juridische mogelijkheden). Of de oude fout in de gehele massa wordt hersteld is afhankelijk van economische overwegingen. Voor deze situatie kan het volgende schema worden gehanteerd: herstel in de massa economisch verantwoord? ja nee oude fouten worden niet meegewogen opname in herstelplan? ja nee oude fouten worden meegewogen hersteld in verantwoordingsjaar of later (volgens planning)? nee of fout hersteld oude fouten worden meegewogen ja oude fouten worden niet meegewogen De accountant toetst de overwegingen van de raad van bestuur inzake de juridische en/of economische onherstelbaarheid van oude fouten. Indien de accountant tot het oordeel komt dat deze oude fouten wel herstelbaar zijn dan worden ze meegewogen in het onrechtmatigheidspercentage. De accountant toetst ook de toereikendheid van het herstelplan voor een oude fout. Indien het plan niet toereikend is dan wordt deze oude fout meegewogen in het onrechtmatigheidspercentage. De accountant gaat in het rapport van bevindingen in op de wijze waarop de raad van bestuur is omgegaan met de oude fouten en de herstelplannen. Zo nodig verwijst de accountant naar de door de raad van bestuur in het jaarverslag vermelde onrechtmatigheidspercentage per wet als gevolg van oude fouten. 6.4 Relatie tussen het handelen en het oordeel bij de jaarrekening (in relatie met de definitie van rechtmatigheid) V&C Controleprotocol SUWI

13 De accountantsverklaring heeft betrekking op de jaarrekening als geheel. Bijvoorbeeld voor de uitkeringen kan het bedrag aan verantwoorde uitkeringen als volgt aan de handelingen worden gekoppeld: - de uitkering is niet gemuteerd - terecht niet gehandeld - ten onrechte niet gehandeld - de uitkering is gemuteerd - terecht (juist) gehandeld - ten onrechte (of niet juist) gehandeld. Daarnaast moeten ook de afgewezen uitkeringsaanvragen in het oordeel (en het rechtmatigheidspercentage) worden betrokken. Het handelen omvat ook de aanpassingen als gevolg van CAO-afspraken, indexaties, periodieken e.d. Deze mutaties worden voor zover zij geautomatiseerd worden verricht niet beoordeeld door middel van een steekproef maar door een systeemgericht onderzoek. Voor het bepalen van de onzekerheden en onrechtmatigheden wordt uitgegaan van bovenstaande uitwerking van de koppeling tussen de verantwoording en (de financiële gevolgen van) het handelen. De goedkeuringstoleranties voor de financiële fouten en onzekerheden zijn gelijk aan die voor de rijksoverheid. Indien de financiële fouten of onzekerheden de goedkeuringstolerantie overschrijden maakt de accountant in zijn verklaring melding van de (door hem bepaalde) onrechtmatigheidspercentage(s) voor de jaarrekening als geheel. In het rapport van bevindingen vermeldt de accountant per wet de door hem bepaalde onrechtmatigheidspercentage(s), indien de hiervoor geldende rapporteringstolerantie wordt overschreden. 6.5 Onzekerheden Er is sprake van onzekerheden indien de accountant bij een systeemgerichte controle niet in staat is toereikende controle-informatie te verkrijgen als gevolg van leemten in de administratieve organisatie of interne controle. Daarnaast kan er sprake zijn van onzekerheden als gevolg van de omstandigheid dat bij de uitvoering van een wet of regeling gegevens door derden belanghebbenden verschaft moeten worden, en bij de verantwoordingsplichtige ondanks de getroffen controlemaatregelen, onzekerheid blijft bestaan omtrent de juistheid en volledigheid van deze gegevens. De onzekerheden als gevolg van de gegevensverstrekking door derden belanghebbenden staat ook wel bekend als misbruik en oneigenlijk gebruik. Misbruik en oneigenlijk gebruik dienen op dezelfde wijze als bij de rijksoverheid in de reikwijdte van de accountantsverklaring te worden betrokken. 6.6 Doorcontroleren Het opheffen van de onzekerheid over de rechtmatigheid (van een gecontroleerde post) door het opvragen van de ontbrekende informatie of het op andere wijze onderbouwen van de rechtmatigheid. V&C Controleprotocol SUWI

14 Indien uit het doorcontroleren blijkt dat de post financieel fout is dan wordt deze als onrechtmatig geëvalueerd. Het doorcontroleren is toegestaan totdat de accountantsverklaring wordt verstrekt. De uitkomsten van het doorcontroleren moeten met bewijsstukken kunnen worden onderbouwd. 6.7 Omgaan met in (detail)controles aangetroffen financiële fouten en onzekerheden in relatie tot het oordeel bij de jaarrekening De bij (detail)controles aangetroffen tekortkomingen moeten worden geëvalueerd om te bepalen welke invloed deze hebben op het getrouwheids- en rechtmatigheidsoordeel bij de jaarrekening. Dit houdt niet in dat alle aangetroffen financiële fouten ook als fout in de evaluatie van de detailcontrole moeten worden betrokken. Systematische financiële fouten en systematische onzekerheden kunnen ook op andere wijze worden geëvalueerd. Het is bij de evaluatie mogelijk dat wordt geconstateerd dat er sprake is van een systematische financiële fout. Als de omvang van deze systematische fout (op andere wijze) kan worden ingeschat voor de te controleren jaarrekeningpost en wordt opgenomen in de foutevaluatie voor het oordeel bij de jaarrekening dan behoeven de posten waarbij de systematische financiële fout is aangetroffen in de evaluatie van de detailcontrole niet fout gerekend te worden. Voor systematische onzekerheden kan op overeenkomstige wijze worden gehandeld. V&C Controleprotocol SUWI