Stroobach, M. (Melanie) Van: Peter van den Broek - WMOA <vandenbroek@wmoadviesgroep.nl> Verzonden: vrijdag, 17 oktober 2014 17:23 Aan: Peter van den Broek - WMOA Onderwerp: Transitie Sociale Werkvoorziening Zaanstreek-Waterland Bijlagen: WSWGR141017 1 d.pdf Geachte griffie De Adviesraad van de Sociale Werkvoorziening Zaanstreek-Waterland wenst graag via u de gemeenteraden te informeren. In bijgaande brief treft u de opvattingen aan van de Adviesraad op de transitie van de Sociale Werkvoorziening en de eerste gedachten over de door het bestuur van de Sociale Werkvoorziening voorgenomen plannen. Mocht de gemeenteraad behoefte hebben aan een toelichting dan is dhr. Oonk (voorzitter) bereid deze te geven: ja.oonk@online.nl of tel. 06-53446821. Met vriendelijke groet, Peter van den Broek ondersteuner 06-22998847 1
Aan het bestuur van de GR Zaanstreek-Waterland t.a.v. de voorzitter p/a Baanstede Postbus 404 1440 AK Purmerend Purmerend, 16 oktober 2014 Geacht bestuur, In deze brief gaan we in op: De uitgangspunten van de SW-Adviesraad voor de transitie van de sociale werkvoorziening; Onze voorlopige zienswijze op de door u aan de gemeenteraden voorgelegde scenario s en ons alternatief. Gezien de voortgang van de gemeentelijke meningsvorming en besluitvorming brengen wij deze brief gelijktijdig onder de aandacht van de gemeenteraden. Uitgangspunten en krijtstrepen De SW-Adviesraad is al jaren voorstander van zo regulier mogelijk werken voor alle SWgeïndiceerden. Wij zien echter steeds meer licht schijnen tussen de door het bestuur van de Sociale Werkvoorziening en de SW-Adviesraad voorgestane uitwerking van dit uitgangspunt. Wij vrezen dat de in het transitieplan gekozen invulling niet leidt tot het verwezenlijken van de beoogde inhoudelijke doelen en daarnaast ook grote nadelige financiële consequenties heeft. Onze belangrijkste aandachtspunten richtten zich de afgelopen tijd op: Het vrijwel ontbreken van een regionale arbeidsmarktanalyse De eenzijdige uitwerking van voornamelijk één arbeidsconcept: detacheren Een gebrekkige risico-analyse van bedrijfsrisico s De hoge verwachtingen van de beoogde werkgeversbenadering De consequenties voor de collectieve lasten/arbeidskosten De hoge persoonlijke, financiële en maatschappelijke kosten voor deelnemer, gemeenten en burger Scenario s 2015 en verder Onduidelijk is of het bestuur dit alles heeft overwogen. Dit is niet het geval als wij kijken naar de nu aan de gemeenteraden gepresenteerde voornemens. Er worden weliswaar verschillende scenario s gepresenteerd, maar de vergelijking daarvan is verre van volledig. Dit dreigt tot een scenariokeuze te leiden, namelijk alleen detachering, die: niet voldoet aan de inhoudelijke doelstelling dat iedereen (zoveel mogelijk) regulier aan het werk gaat; structureel grote negatieve financiële consequenties heeft; de betrokken burgers, waaronder de huidige SW-deelnemers, geen perspectief biedt op volwaardige participatie. Regulier werken In de voorstellen wordt detachering bij reguliere werkgevers als de oplossing gezien. In onze definitie van regulier werk is de SW-geïndiceerde daadwerkelijk in dienst van de reguliere werkgever. Detachering kan een (tijdelijke) oplossing zijn om zover te komen. Maar in uw voorstellen is het zowel startpunt als eindsituatie. De SW-Adviesraad bepleit een veel grotere verantwoordelijkheid voor ondernemers in de uitvoering van de voorstellen (Participatiewet en Wsw). Dit geldt zowel voor de bemiddeling van werkzoekenden als voor het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking. Het leidt tot het werkgeversservicepunt dat werkgevers informeert, adviseert over alle bestaande regelingen en doelgroepen van burgers welke aan de zijlijn van het arbeidsproces staan. De verwachtingen van de synergie tussen Baanstede, UWV en Gemeenten (BUG) achten wij op basis van de geleverde prestaties tot op heden overspannen. De Adviesraad bepleit al langer om meer in te zetten op begeleid werken. Wsw-ers komen dan in dienst bij reguliere werkgevers tegen reguliere arbeidsvoorwaarden. Bij detacheren blijft de arbeidsovereenkomst met Baanstede in stand. De organisatie Baanstede wordt gecontinueerd
evenals de overhead, accommodaties en de acquisitie van werk. Door begeleid werken wordt de uitvoering van de Wsw goedkoper en komt er meer geld beschikbaar voor de hele doelgroep van de Participatiewet. Wij pleiten daarom voor een grotere betrokkenheid van werkgevers, bijvoorbeeld in een Huis voor Werk (zie kader). Zij hebben het meeste belang bij het maken van werk. Zij hebben naar ons toe hun bereidheid uitgesproken hierover met de gemeente in gesprek te willen gaan. Dit vereist op en duur wel een regionaal arbeidsmarktbeleid op grond waarvan branches en/of sectoren kunnen worden ondersteund. Huis voor Werk Ligt het niet meer voor de hand om werkgevers te vragen werkzaamheden te inventariseren of deelwerkzaamheden aan elkaar te verbinden en te voorzien van gewenste of noodzakelijke geachte vaardigheden en competenties? Bijvoorbeeld in een `HUIS voor WERK` en hen daarbij faciliteren. Zou vervolgens het niet beter zijn om deze vraaggestuurde plekken te matchen met de competenties en vaardigheden van de uitkeringsgerechtigden en om op basis daarvan drie best passenden weer aan het HUIS` voor te leggen, waarna zij een keuze maken. Op deze wijze krijgen werkgevers de best passende uit het totale bestand. Zou in het `HUIS` tussen de ondernemers ook niet het beste kunnen worden besloten of zij arbeidsovereenkomsten willen maken per ondernemer of binnen een op te richten coöperatie. Tenslotte zouden binnen het `HUIS` onmiddellijk inwoners kunnen worden gemeld, of het nu Wajongers zijn, ANW-ers, WWB-ers of anderszins die meteen een bij een voorlopig profiel van de werkzoekende passende stageplek of werkervaringsplek krijgen aangeboden (Work First). Door dit alles in en met het `HUIS` te organiseren ontstaat draagvlak en medeverantwoordelijkheid. Een spin off zou nog kunnen zijn dat ondernemers onderling kijken bij terugloop of dreigend ontslag of medewerkers direct of proactief bij een andere ondernemer geplaatst kunnen worden. Hetzelfde geldt voor ontwikkelingskansen van medewerkers. De SW-Adviesraad vindt dat bij plaatsingen via het HUIS voor WERK er gewerkt moet worden met arbeidsovereenkomsten, dus geen detacheringplaatsen. Dit regelt de relatie werkgever-werknemer serieus en verantwoord. Werknemers komen in een goede CAO terecht en in een goed pensioenfonds. Dit geldt eveneens voor de SW-medewerkers. Het behoud van oude rechten en plichten voor de bestaande SW-ers is een schijnzekerheid. De CAO voor de SW zit voor jaren op een dood spoor. Voor de SW-medewerkenden betekent stilstand een steeds verder oplopende achterstand. Daarnaast is bekend dat het SW-pensioenfonds op termijn grote problemen krijgt, immers de groep betalenden wordt steeds kleiner. Daarnaast betekent het toenemend financieel beslag op de participatiebudgetten dat deze groep weinig perspectief heeft op een volwaardige baan met kansen voor ontplooiing en ontwikkeling. Alleen door een daadwerkelijk andere aanpak, kan deze negatieve spiraal doorbroken worden. Dan kunnen de beschikbare middelen besteed worden aan goede begeleiding en honorering. Volledige financiële vergelijking leidt tot andere keuze Wij zijn van mening dat een goede scenariokeuze om een meer volledige financiële vergelijking vraagt. Deze hebben wij in de bijlage opgenomen. Enerzijds betreft dat een risico van 13 miljoen waaraan voorbij gegaan wordt bij het voorgestelde scenario Detachering. Anderzijds gaat het om mogelijke opbrengsten oplopend tot 15 miljoen indien uitgegaan wordt van ons voorstel, beide gedurende de aflooptijd van de nwsw. Risico 13 miljoen kosten De gemeente Zaanstad heeft een berekening laten maken van de kosten bij uittreding uit de GR. In de berekening van Deloitte inzake mogelijke uittreding uit de GR, is geen rekening gehouden met het feit dat in de overhead van Baanstede, die blijft bestaan in de detacheringvariant, er SW-medewerkenden zitten die op enig moment vertrekken en vervangen moeten worden door personen naar burgerlijk recht. Hierbij vervalt de subsidie en het CAO-loon zal hoger zijn, bij elkaar ca 30.000. Wij zijn uitgegaan van een dertigtal personen in de overhead dus 30 x 30.000 x 30 jaar afbouw periode Baanstede : 2 = 13,5 miljoen. Indien dit geldt voor de hele GR mag dit bedrag worden verdubbeld. Kans 15/30 miljoen opbrengsten De wet Sociale Werkvoorziening kent meer uitvoeringsvormen: 1. de arbeidsovereenkomst (detachering, op locatie, etc), 2. begeleid werken en 3. overheveling van (een deel) van gehele uitvoering en verantwoordelijk van de Wet. Een beter gebruik van alle opties, leidt tot een mogelijke besparing van 15 miljoen voor de gemeente Zaanstad of 30 miljoen voor de gehele GR. In ons schema hebben wij een aanname gedaan van aantallen over de drie varianten en dat levert bij uitvoering dat bedrag op over de levensduur van Baanstede. Er wordt wel beweerd dat je bij vertrek 2
van een SW-medewerkende uit de overhead daar dan gemakkelijk iemand uit de WWB kan plaatsen. Wij denken daar anders over. Het gaat hier om hoog gekwalificeerde functies, waar mogelijk wel iemand voor beschikbaar is uit de WW, of de ANW. Wij pleiten er voor om het grootste gedeelte van deze overhead te outsourcen naar organisaties die regulier dit soort functies uitoefenen en dat dan weer onder het instrument begeleid werken voor de aanwezige SW-medewerkenden. Daarmee is de functie voor zover nodig kwalitatief geborgd. Wij realiseren ons dat wij hiermee een ander scenario schetsen dan de door u aan de gemeenteraden voorgelegde varianten. Een volledige inhoudelijke en financiële vergelijking geeft een andere vergelijking. U gaat in alle varianten alleen uit van detachering. Wij zien meer soorten arbeidsovereenkomsten met meer arbeidszekerheid voor de SW-geïndiceerden met substantiële besparingsmogelijkheden op de structurele uitvoeringskosten van uw detacheringsscenario. HUISvoorWERK Wij constateren dat niet alleen 2014 maar nu ook 2015 als een verloren jaar moet worden beschouwd. Gemeenten moeten hun verlies nemen en er wordt ofwel een groot beslag gelegd op het Participatiebudget of op de algemene middelen. Om de jaren daarna wel de kansen te benutten voor de mensen waar het om gaat, is durf nodig om verdere stappen te zetten. Wij pleiten nogmaals voor het samen met werkgevers inzetten op het creëren van reguliere banen zoals hierboven beschreven. Voor het HUIS voor WERK is dus nog wel huiswerk te doen. Duidelijk mag zijn dat wij bereid zijn hieraan ons aandeel te leveren, daarover met u in gesprek te gaan en te adviseren. Daarom doen wij nogmaals een klemmend beroep op u om ons te betrekken bij de transitie, transformatie en de sanering van de Sociale werkvoorziening Zaanstreek-Waterland. Hoogachtend, namens de SW-adviesraad Zaanstreek-Waterland Jan Oonk Voorzitter i.a.a. de gemeenteraden van de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang Bijlage: Schema scenario SW-Adviesraad 3
Bijlage: Schema scenario SW-Adviesraad Procesomkering, ondernemers centraal, hen verleiden tot het nemen van verantwoordelijkheid, met als doel dramatische daling van aantal uitkeringsgerechtigden, waardoor reducties op omvang uitkeringen, dus reducties op premies, belastingen en heffingen, waardoor de arbeidskosten lager worden en de concurrentiepositie toeneemt. Bonus op WOZ heffingen, precariorechten enz. De gemeente moet dit proces niet overnemen, maar faciliteren. Baanstede Gemeenten, UWV en SVB maken arbeidsmarkt profielen van de klanten. Keuze + kontrakt Aanbieden aan transferpunt de vijf best passenden. Opsplitsen in 3 entiteiten, 100 beschut werken via overheveling, 2. 128 detachering en 3. 200 begeleid werken (aantallen uit Zaannstad ) Matchen met de bestanden bij gemeente (n), UWV, SVB 1. Verzamelen en samenstellen van functies, incl. vaardigheden en competenties, 2. verdeelpunt voor werk naar werk, 3. verzamelpunt voor Work First, 4. van scholing naar werk Inrichten van een transferpunt in eigen beheer Oprichten van een coöperatie SW-overhead outsourcen onder overname functies door bedrijven middels begeleid werken. Risicoreductie van 13 miljoen en kans op 15 miljoen. Social return en tegenprestatie lijken meer extra immateriële belastingheffingen; dit schema leidt tot substantiële structurele oplossingen. Alle ondernemers in de stad, de regio of per bedrijven terrein (ook de winkeliers) informeren, verleiden en aanspreken op verantwoordelijkheden.