Sectorrapport Containerteelt Seizoen 2009/2010
Inhoudsopgave Algemeen...............................................................................................................3 Areaalgegevens containerteelt....................................................................................4 Boomkwekerij onder glas in boomteeltgebied Zundert....................................................4 Seizoen 2009/2010...................................................................................................5 Marketingconcepten en sortiment...............................................................................6 Van Oers op bezoek bij...........................................................................................7 Van Oers Agro Hofdreef 24 4881 DR Zundert Postbus 88 4880 AB Zundert 2 T: +31 76 597 88 00 F: +31 76 597 88 99 E: agro@vanoers.nl www.vanoers.nl
Algemeen Na het uitbrengen van het sectorrapport bos- en haagplantsoen over seizoen 2008/2009 brengen we nu voor het eerst het sectorrapport containerteelt over seizoen 2009/2010 uit. Bij containerteelt gaat het om een heel divers sortiment. We zien veelal teelt van sierplanten in pot of container, maar er wordt ook bos- en haagplantsoen in een pot geteeld. Trends Het telen van bos- en haagplantsoen in potten en containers is een trend die enkele jaren geleden is ingezet. Containerteelt zorgt ervoor dat de bomen en planten het hele jaar door kunnen worden geplant en afgeleverd. Een andere trend die we signaleren is het werken met marketingconcepten. Denk hierbij aan het op een bepaalde manier aanbieden of presenteren van de producten, om zo het gemak of de visuele aantrekkelijkheid van de planten te benadrukken. Ook de snel voortschrijdende mechanisatie speelt een belangrijke rol in de containerteelt. De containerteler is bereid de mechanisatie aan te passen voor de teeltmethode om zo optimaal in te kunnen spelen op de marktvraag. De laatste jaren kende de boomkwekerij veel vernieuwingen op het gebied van mechanisatie. Voor de containerteelt zijn er machines op de markt gekomen die de teelt minder arbeidsintensief maken. Als voorbeelden noemen we geavanceerde potmachines en verzamelbanden. Afzetmarkten Een deel van de afzet van de containerteler gaat naar tuincentra, grootwinkelbedrijven, bouwmarkten en hoveniers. Deze afzetkanalen hebben direct betrekking op de consument. Belangrijk om te weten is dat de meeste kopers van tuinplanten van tevoren nog niet weten wat ze precies willen. De consument laat zich namelijk vaak leiden door het aanbod, de presentatie op de winkelvloer en de tuinierprogramma s. In de consumentenmarkt gaat het dus met name om impulsaankopen. Door deze ontwikkelingen te volgen kan de ondernemer daar handig op inspelen met zijn presentatie en informatieverstrekking. Biologische teelt Een aantal bedrijven gaat vooral op het gebied van milieu nog een stap verder dan de zorgsystemen. Zij streven bijvoorbeeld naar een volledig biologische teelt. Voor deze bedrijven zijn er aanvullende systemen tot certificering voor handen. Biologisch telen staat voor de Nederlandse overheid synoniem aan duurzaam telen. De overheid stimuleert deze duurzame landbouw door het verstrekken van subsidies. 3
Areaalgegevens containerteelt 1 Uit onderstaande tabel kunt u aflezen wat de teeltoppervlakte en het marktaandeel is van de sector containerteelt in boomteeltgebied Zundert. De sector containerteelt heeft een areaal van 102 hectare. Het totale areaal aan boomkwekerijgewassen in boomteeltgebied Zundert is ongeveer 1.800 hectare. Hieruit concluderen we dat 6% van de totale oppervlakte wordt gebruikt voor containerteelt. Areaal bedrijven met 1990 2000 2006 2007 2008 2009 containerteelt Nederland Totaal 416 975 1.041 952 934 988 Areaal bedrijven met containerteelt Boomteeltgebied Zundert 21 76 90 90 96 102 Marktaandeel t.o.v. heel Nederland Boomteeltgebied Zundert 5% 8% 9% 9% 10% 10% Tabel 1: Areaalgegevens bedrijven met containerteelt 2 Boomkwekerij onder glas in boomteeltgebied Zundert Om boomkwekerijgewassen te vermeerderen of aan te trekken wordt soms gebruikgemaakt van kassen. Ook zijn er enkele gewassen die geheel onder glas beteeld worden omdat de gewassen in zandgrond moeilijk zijn te kweken. De teelt onder glas gebeurt vrijwel altijd in containers. In kassen zijn het klimaat en de teeltomstandigheden optimaal te sturen, wat een positieve werking heeft op de groei. Daarnaast worden temperatuurgevoelige gewassen naarmate het kouder wordt overgezet in de kas om te overwinteren. In 2009 waren naar schatting in de gemeente Zundert 85 bedrijven met teelt onder glas. Omdat de kassen in de boomkwekerij meestal ter ondersteuning dienen van de normale teelt, is de oppervlakte glas per bedrijf vele malen kleiner dan in bijvoorbeeld de glasgroenteteelt. 4 1. Boomteeltgebied Zundert: Zundert en omliggende kerkdorpen 2. CVS, Statline, Maart 2010
Seizoen 2009/2010 Hieronder vindt u enkele cijfers en trends die kenmerkend zijn voor de sector containerteelt. Areaal Het gemiddelde areaal van de bedrijven met containerteelt is zo n 3 ha en bestaat uit containerveld, kassen, tunnels en volle grond. Omzet De omzet per m² in de sector containerteelt bedraagt 8,89. Containerteelt 2009/2010 omzet per m² 8,89 Tabel 2: Omzet per m² containerteelt Omzetverdeling De omzet van bedrijven met containerteelt kunnen we verdelen in de volgende gebieden: omzet kwekerij binnenland, omzet kwekerij buitenland, omzet veiling, omzet cash & carry, omzet contractverkopen en overig. Omzet containerteelt 2009/2010 Omzet kwekerij binnenland 68% Omzet kwekerij buitenland 16% Omzet veiling 9% Omzet cash & carry 2% Omzet contractverkopen 2% Omzet fust 3% Tabel 3: Omzetverdeling containerteelt Brutorendement Het brutorendement is de omzet min de directe kosten. Uit de bedrijfsvergelijking blijkt dat het brutorendement 5,34 per m² bedraagt. Containerteelt 2009/2010 Gemiddelde brutorendement per m² 5,34 Tabel 4: Omzet per m² containerteelt Arbeidskosten De gemiddelde arbeidskosten bij een containerteler komen uit op 3,72 per m² in het seizoen 2009/2010. Het bedrag per m² is onder te verdelen in 1,24 aan vreemde arbeid en 2,48 aan eigen arbeid. 5
Containerteelt 2009/2010 Arbeidskosten vreemde arbeid per m² 1,24 Arbeidskosten eigen arbeid per m² 2,48 Tabel 5: Verdeling arbeidskosten per m² De arbeidskosten zijn inclusief een ondernemersbeloning van 40.000,- per fulltime meewerkende ondernemer. Marketingconcepten en sortiment Op de institutionele markt zijn grotere budgetten beschikbaar voor boomkwekerijproducten. Op de professionele markt profiteren bedrijven van de introductie van nieuwe boomkwekerijproducten. Verkoopconcepten en andere marketingtechnieken gaan een steeds grotere rol spelen in de boomkwekerij. Kwaliteit, gemak en een product dat een bepaalde sfeer uitstraalt zijn de trekkers voor de consument. Een ondernemer doet er verstandig aan daarop in te spelen door met eenzelfde plant toch totaal verschillende producten neer te zetten. Een leuke pot, verpakking of versiering kan wat dat betreft wonderen doen. Inspelen op de consument Afgelopen decennia, zo hebben we gemerkt, heeft de consument een grotere belangstelling gekregen voor groenproducten en tuinieren. Hier wordt handig op ingesprongen door de ontwikkeling van vernieuwende marketingconcepten. Aandacht voor openbaar groen, tuininrichting, trends op tuingebied en het weer hebben invloed op hoeveel de consument besteedt aan boomkwekerijproducten. Ook de opkomst van grotere afnemers als bouwmarkten en supermarkten hebben invloed op de bestedingen. Al deze factoren zorgen ervoor dat het steeds belangrijker wordt goed in te spelen op de vraag van de afnemers en in staat te zijn te voldoen aan de specifieke wensen van die afnemers. 3 Visuele aantrekkelijkheid Omdat er meer vraag komt vanuit de veilingen gaan kwekers veel meer marktgericht denken. Niet langer het aanbod, maar de vraag bepaalt de markt. Deze ontwikkeling heeft tot gevolg dat het sortiment visueel aantrekkelijke boomkwekerijproducten in sneltreinvaart aan het versmallen is. Voor veel boomkwekers is dit een pijnlijk proces, wat wel duidelijk wordt uit het feit dat zij niet spreken van versmalling maar van verschraling van het sortiment. Afnemers hebben geen belangstelling voor een breed sortiment. Consumenten zien immers toch geen verschil tussen de vele soorten, maar gaan af op gemak en visuele aantrekkelijkheid. Aan de ondernemers de taak om hier creatief en consumentgericht mee om te gaan. 4 6 3. LEI Wageningen UR, Den Haag, Concurrentiemonitor boomkwekerij, Rapport 2009-107 4. Productschap Tuinbouw, Consumentenaankopen tuinplanten Nederlands
Van Oers op bezoek bij Boomkwekerij Guus Nouws v.o.f. Hoe kijkt een vooruitstrevende ondernemer uit de boomkwekerij op dit moment tegen de sector aan? Van Oers Agro vroeg het aan Petra Nouws van Boomkwekerij Guus Nouws. Hoe is jullie bedrijf ontstaan? Het bedrijf is begin jaren 80 van glasgroentebedrijf overgeschakeld naar containerteelt. Het bedrijf werd destijds door de vader van Guus geleid. Guus is er in 1994 bijgekomen en sinds 2000 is het Boomkwekerij Guus Nouws vof. We zijn begonnen met 3.000 m² kas en 1 ha containerveld. Door de jaren heen hebben we de kas uitgebreid naar 5.000 m². Wat is het sortiment? Wij hebben een breed sortiment in coniferen en sierheesters. Het plantgoed wordt als stek ingekocht en blijft één jaar in de kas dan wel op het containerveld staan. Van het sortiment wordt veel als tweejarige planten afgezet. Wij richten ons voornamelijk op de Nederlandse markt. Onze groep van afnemers is heel divers. Deze bestaat uit een vaste kern, maar ieder jaar gaan er ook planten naar nieuwe afnemers. Hoe was 2009/2010 in vergelijking met 2008/2009? Er zijn verschillen aan te duiden tussen seizoen 2009/2010 en seizoen 2008/2009. Wat opvalt is de periode van afzet. Deze verschuift de laatste jaren steeds meer naar het voorjaar. Dat heeft te maken met de klimaatsveranderingen. Door met name de warme zomer van 2009 en de strenge winter van het afgelopen jaar is de afzet achter gebleven in vergelijking met het voorgaande jaar. Wat doen jullie op dit moment? Op dit moment zijn we bezig met het snoeien van de heesters, het knippen van de coniferen en onderhoudswerkzaamheden aan de kas en het containerveld. Het snoeien van heesters gebeurt niet bij alle soorten die we hebben staan. De heesters worden gesnoeid om zo de kwaliteit en de visuele aantrekkelijkheid van het product te verhogen. Hoe zien jullie de toekomst? Met de huidige bedrijfsvoering zijn we uitermate tevreden. De afzet loopt goed en we hopen dat de goede afzet zich voor de toekomst handhaaft. Voor het komende jaar gaan we de coco-discs als bodembedekker via de potmachine verwerken. Voorheen werden de coco-discs op het veld verwerkt. En de komst van het Boomteelt Business Centrum? Wij staan positief tegenover de komst van het Boomteelt Business Centrum. Het zal de afzet van de kwekerijproducten alleen maar ten goede komen. Daarnaast zal het goed zijn voor de leefbaarheid en werkgelegenheid van boomteeltgebied Zundert. Verder hoop ik dat de betrokken partijen snel tot elkaar komen, wat tot goedkeuring en overeenstemming zal leiden. Sorbaria sorbifolia Sem pbr Euonymus japonicus Happiness pbr Hebe Emerald Green 7
Van Oers Agro Hofdreef 24 4881 DR Zundert Postbus 88 4880 AB Zundert T: +31 76 597 88 00 F: +31 76 597 88 99 E: agro@vanoers.nl www.vanoers.nl