Onderzoek Technologie in hedendaagse kleinschalige goudmijnbouw en visies op de toekomst van goudwinning in Suriname Volgens GOMIAM is het belangrijk om naar zowel sociale als technische aspecten van kleinschalige goudmijnbouw te kijken. Deze zogenaamde socio technische benadering levert nieuwe inzichten op die helpen voor het verbeteren van de situatie van mijnbouwers zelf, hun gemeenschappen en hun leefomgeving. De centrale gedachte van de socio technische benadering van GOMIAM luidt dat de keuze en het gebruik van technologie voor een groot deel bepalend is voor de productie, arbeidsomstandigheden en milieu effecten van kleinschalige mijnbouw. Aan de andere kant, de economische, sociale, politieke en culturele context waarin de mijnbouw plaatsvindt, bepaalt ook de keuze van de technologie (type omgeving, beschikbare middelen, afstand tot infrastructuur etc.). We willen daarom graag weten wat de belangrijkste criteria van mijnbouwers zijn bij het kiezen van hun mijnbouw technieken. Door eerst te bestuderen wat deze keuzes en relaties zijn, kunnen we beter begrijpen waarom de mijnbouwers doen wat ze doen en of ze ook bereid zouden zijn om dingen anders te doen. Met die wetenschap is het makkelijker om goed werkende en schonere alternatieven voor te stellen en te implementeren. Doel van de vragenlijsten en foto/filmopdracht : Dit document is opgesteld om concreet vorm te geven aan het bestuderen van de relatie tussen sociale en technische aspecten van goudmijnbouw in Suriname. Het hoort bij het Werkplan Study on contemporary small scale gold mining practices and ideas of miners about the future of the mining activities in selected mining areas in Suriname. Dit document bestaat uit de volgende onderdelen: A. Vragenlijst Mijnbouwer (gesloten vragen) B. Vragenlijst Lokale Expert Mijnbouwer (open vragen) C. Video opdracht per onderzoekslokatie. D. Gids voor het organiseren van groepsgesprekken 1
A. Vragenlijst Mijnbouwer Nr. Interview: (uniek nummer!) Naam interviewer: Plaats: Datum: Korte introductie: Het GOMIAM project wil weten waarom mijnbouwers kiezen voor bepaalde technologieën. Ook wil GOMIAM weten of ze de huidige technologie die ze gebruiken zouden willen veranderen,waarom en wat daarbij de limiterende factoren zijn. De onderstaande vragenlijst bevat vragen over het gebruik van technologie in de verschillende fasen van het mijnproces. Deze vragen zullen worden voorgelegd aan mijnbouwers in een aantal GOMIAM landen. 1. Prospectie: 1.1 Hoe beslis je of een plek geschikt is om een mijnput te maken? 01. Op geluk 02. Ik volg anderen 03. Ik gebruik een kaart 04. Ik kijk of er goudmateriaal in de bodem zit 05. Ik weeg het bodemmateriaal 06. Ik kijk of de omstandigheden goed zijn, zoals bereikbaarheid en aanwezigheid van water 07. Ik doe een berekening, nl: 08. Ik beslis hier niet over 1.2 Welke materialen gebruik je om een mijnput te vinden? 01. Goudpan 02. Motorpomp 03. Metaaldetector 04. Graafmachine 05. Ik gebruik geen materialen 2
1.3 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar 1.5 02. Ik weet het niet Ga naar 1.5 03. Ja, vertel hoe: 1.4 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 1.5 Wie kan je helpen om efficiënter te prospecten? 01. Geologische dienst 02. Concessiehouder 03. Investeerder 04. Geldverstrekker zoals een bank 2. Maken van de mijnput: 2.1 Welke materialen gebruik je voor het maken van een mijnput? 01. Schep/handgereedschap 02. Graafmachine 03. Dozer/tractor 04. Pomp 2.2 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar 2.4 02. Ik weet het niet Ga naar 2.4 03. Ja, vertel hoe: 2.3 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren 3
02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 2.4 Hoeveel dagen duurt het om een mijnput te maken? dagen. 2.5 Wat kost het aan materieel om een mijnoperatie te starten? Geef aan wat je nodig hebt en wat het kost (USD, RSD of in gr. goud) 01. Graafmachine, USD / SRD / gr. goud (per dag/week) 02. Dozer /Tractor, USD / SRD / gr. goud (per dag/week) 03. ATV, USD / SRD / gr. goud 04. Generatormotor, USD / SRD / gr. goud 05. Pompen, USD / SRD / gr. goud 06. Slangen, USD / SRD / gr. goud 3. Extractie: 3.1 Welke materialen gebruik je voor de extractie van het goudhoudend materiaal? 01. Goudpan 02. Schep/handgereedschap 03. Graafmachine 04. Dozer/tractor 05. Pomp 06. Slang(en) 07. Sluicebox / long tom 08. Alfombra/Tapijt 3.2 Waar komt dit materiaal vandaan? 01. Uit het bos 02. Uit lokale winkel, betaald met goud 03. Uit lokale winkel, betaald met geld 04. Uit de stad, betaalt met goud 05. Uit de stad, betaald met geld 06. Uit het buitenland, nl: 07. Van internet 4
3.3 Waarom heb je voor deze methode gekozen? 01. Financiële beperkingen/ik kan niets groters betalen 02. Ik ben bekend met deze methode/ zo heb ik het altijd gedaan 03. Iedereen doet het op deze manier 04. Het is de beste methode (voor dit materiaal en deze locatie) 05. We mogen het niet anders doen, er gelden bepaalde regels 3.4 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar 3.6 02. Ik weet het niet Ga naar 3.6 03. Ja, vertel hoe: 3.5 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren. 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 3.6 Hoeveel uur werkt je team ongeveer per dag, als er niks mis gaat? 01. Ongeveer 2 4 uur 02. Ongeveer 4 6 uur 03. Ongeveer 6 8 uur 04. Ongeveer 8 10 uur 05. Meer dan 10 uur 3.7 Hoeveel dagen werkt je team ongeveer in een week, als er niks mis gaat? 01. Tussen de 1 2 dagen 02. Ongeveer 3 dagen 03. Ongeveer 4 dagen 04. Ongeveer 6 dagen 05. Ongeveer 7 dagen 5
Vul svp het volgende schema helemaal in: Hoeveel gebruik je? 3.8 Benzine Olie Kwik Wat kost het? 3.9 Benzine Olie Kwik Liter Liter gram Waar koop je het? 3.10 Benzine Olie Kwik Hoe vervoer je het? 3.11 Benzine Olie Kwik USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud per: dag / week / maand dag / week / maand dag / week / maand per: liter / vat ( = liter) liter / vat ( = liter) gram / kilo Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale verkoper / stad en eigen vervoer / Overheidsinstantie / n.v.t. / Ik weet niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet Lokale vervoerder / eigen vervoer / niet van toepassing (n.v.t.) / Ik weet het niet per: Wat zijn de transportkosten? 3.12 Benzine Olie Kwik USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud USD/ SRD / gr goud liter / vat ( = liter) liter / vat ( = liter) gram / kilo 3.13 Hoeveel goud heb je de laatste keer gevonden toen je de sluicebox/long tom leegde? gram Geen antwoord 777 3.14 Hoe lang had je de afgelopen keer gewerkt voordat je de sluicebox/long tom leegde? dagen Geen antwoord 777 4. Verwerking: 4.1 Hoe concentreer je het goudhoudend materiaal? 01. Met goudpan 02. Met goudpan met kwik 03. Was tapijt in de sluicebox, dan gaat het concentraat naar emmer voor verdere concentratie 04. Was tapijt in de sluicebox en voeg kwik toe, dan het concentraat naar emmer voor verdere concentratie 05. Gebruik van shaking table 06. Centrifuge 6
Geen antwoord 777 Anders, nl: 4.2 Zou je deze methode willen verbeteren? 01. Nee, want Ga naar 4.4 02. Ik weet het niet Ga naar 4.4 03. Ja, vertel hoe: 4.3 Waarom doe je dat niet? 01. Ik weet niet hoe ik het moet verbeteren. 02. Gebrek aan beschikbare techniek 03. Vanwege de huidige regelgeving 04. Gebrek aan geld 4.4 Gebruik je een afgesloten omgeving (containment pond) voor het wassen van het goudconcentraat, zoals een vat of een plastic vijver bv.? 01. Ja, nl: 02. Nee, waarom niet? 01. Ik weet niet hoe dat moet 02. Dat is niet nodig 03. Te veel tijd/gedoe Anders nl: 4.5 Wie verwerkt het goudconcentraat?: 01. Iedereen in het team in rotatie 02. De opzichter/baas 03. De werkers 04. De machine eigenaar 4.6 Gebruik je persoonlijke bescherming bij de verwerking van het goudconcentraat? 01. Nee 02. Ja, nl, 01. Handschoenen 02. Masker 03. Lap voor de mond/neus 04. Retort 05. Branden van mercury op een veilige plek Anders nl: 7
4.7 Zo niet, waarom niet? 01. Niet nodig 02. Te duur 03. Ik weet niet hoe 04. Te ongemakkelijk/heet 4.8 Bij vraag 3.13 zei je dat je XX gram goud had gevonden de laatste keer dat je de sluicebox had geleegd. Hoeveel kwik heb je tijdens dat hele proces ongeveer gebruikt? gram 5. Bedrijfsvoering: 5.1 Hoeveel gram goud moet je vinden per vat benzine om quitte te spelen (geen winst maar ook geen verlies te maken)? gram 5.2 Hoe worden de verdiensten verdeeld als er bijvoorbeeld 100 gr. goud wordt gevonden? 01. Concessiehouder: g Niet van toepassing 02. Machine eigenaar: g Niet van toepassing 03. Arbeider: g. Niet van toepassing Anders, nl: g. Niet van toepassing 5.3 Wat zijn de lonen van de andere werkers? 01. Kok: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 02. Bestuurder graafmachine: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 03. Hulpje graafmachine: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 04. Monteur: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 05. Motorrijder: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 06. Kanobestuurder: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing 07. Beveiliging: USD/RSD per dag/week Niet van toepassing Anders, nl: USD/RSD. Niet van toepassing 8
5.4 Wat kost het onderhoud van je materieel? Geef aan wat het kost (USD, RSD of in gr. goud) per week/maand/jaar 01. Graafmachine, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 02. Dozer /Tractor, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 03. ATV, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 04. Generatormotor, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 05. Pompen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 06. Slangen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar Anders, nl, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 5.5 Wat zijn de verdere kosten voor het werken in deze mijnput? 01. Voedsel, USD / SRD / gr. goud, per week/maand 02. Medicijnen, USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar Anders, nl USD / SRD / gr. goud, per week/maand/jaar 6. Sociaal maatschappelijke thema s 6.1 Onderhoudt u familieleden met uw verdiensten van de goudsector? 01. Nee 02. Ja, mijn ouders 03. Ja, mijn vrouw en kinderen hier in het dorp 04. Ja, mijn vrouw en kinderen in de stad Anders, nl 6.2 (Hoe) Investeert u het geld dat u verdient? 01. Ik investeer in roerend goed, binnen de goudsector (bv graafmachines) 02. Ik investeer in roerend goed buiten de goudsector (bv een auto in de stad) 03. Ik investeer in onroerend goed binnen de goudsector (bv. Aankoop van land om goud te zoeken) 04. Ik investeer in onroerend goed buiten de goudsector (bv. Een huis in de stad) 05. Ik geef het uit 06. Studie voor mijn kinderen Anders, nl 6.3 Heeft u wel eens gehoord van Ordening Goud Sector? 01. Nee, ga naar 6.5 02. Ja 6.4 Wat zou Ordening Goud Sector volgens u moeten doen voor de kleinschalige goudsector in Suriname? 9
01. Het verstrekken van concessies aan de kleine mijnbouwer 02. Het verstrekken van vergunningen aan de kleine mijnbouwer 03. Financiële ondersteuning 04. Technologische ondersteuning 05. Sociaal maatschappelijke ondersteuning voor werkers en hun gezin 06. Aanpassingen doen in wet en regelgeving 07. Beschermen van de kleine mijnbouw Anders, nl 6.5 Van wie is de grond waarop u werkt? 01. Van de staat 02. Van iemand die een concessie heeft gekregen van de staat 03. Van het dorp 04. Van mezelf Anders, nl 6.6 Wat is uw afspraak met de eigenaar van de grond? 01. Ik betaal een percentage van de opbrengst 02. Ik betaal een maandbedrag 03. Ik betaal alleen als ik productie heb 04. Ik betaal niks 05. Ik mag hier blijven zolang ik wil 06. Ik mag hier voor een bepaalde tijd blijven Anders, nl 6.7 Betaalt u belasting over uw goudinkomsten? 01. Nee, en ik ben ook niet bereid om te betalen 02. Nee, maar ik ben wel bereid om te betalen 03. Ja, en ik vind dat redelijk 04. Ja, maar ik vind het niet redelijk Anders, nl 10
7. Visies op de toekomst: 7.1 Hoe ziet u de kleinschalige goudwinning in Suriname in de toekomst? 01. Als een sector die kansen biedt 02. Als een sector met veel conflict en minder kansen voor een goed bestaan Anders, nl 7.2 Op welke manier zou de kleinschalige mijnbouw in Suriname in de toekomst verbeterd kunnen worden? 01. Verbeteren van mijnmethode zodat er meer goud gevonden kan worden 02. Het hergebruiken van kwik en water bij het mijnproces 03. Het uitbannen van het gebruik van kwik 04. Het rehabiliteren van uitgemijnde gebieden 05. Verbeteren van regulering van de sector door de Surinaamse overheid 06. Onderwijs voor mijnbouwers over bovenstaande thema s Anders, nl 7.3 Wilt u zelf een bijdrage leveren door: 01. Mijnen zonder kwik 02. Rehabiliteren van uitgemijnde grond 03. Verkopen van gewonnen goud bij gelegaliseerde op en verkoopplaatsen van de overheid Anders, nl 11
8 Algemene informatie: 8.1: Man / Vrouw 8.2: Leeftijd: jaar 8.3: # Jaren in mijnbouw: jaar 8.4: Geboorteplaats: 8.5: Bent u naar school gegaan? Nee Ja, nl, 01. GLO 02. VOJ 03. VOS 04. HBO/Universiteit 05. Anders nl: 8.6: Functie in deze mijn: 01. Machine eigenaar 02. Mijn opzichter 03. Machine operator 04. Pitwerker/helper 05. Keuken diensten Anders, nl. 8.7: Waarom werkt u in deze mijn? 01. Financiele reden (meer verdienen) 02. Social maatschappelijke reden (dichterbij familie, vrienden gevolgd) 03. Zelfstandig of eigen baas zijn 04. Ik kan niet anders Anders, nl. 8.8: Om wat voor soort mijnbouw gaat het? 01. Ondergrondse mijnbouw 02. Handmatige alluviale mijnbouw 03. Alluviale mijnbouw met graafmachines 04. Goudzoeken met metaaldetector Anders, nl. 8.9 Wat is de prijs die je bij verkoop voor 1 gram goud krijgt? USD/ SRD 8.10 Wat verdient u gemiddeld per maand aan de goudmijnbouw? 01. Ongeveer 1 gr / 30 USD / 120 SRD 02. Ongeveer 5 gr / 150 USD / 600 SRD 03. Ongeveer 10 gr / 300 USD /1200 SRD 04. Ongeveer 50 gr / 1500 USD / 6000 SRD Anders, nl. 12
B. Vragenlijst Lokale Expert Mijnbouwer *Indien mogelijk gesprek graag opnemen* De volgende vragen dienen ter verduidelijking en verdieping van de bovenstaande gesloten vragenlijst en het doorvragen op het onderwerp bedrijfsvoering. Ze zijn bedoeld voor een mijnbouwer die goed bekend is met zijn werk en het gebied, liefst iemand met een leidinggevende functie of een eigenaar die meewerkt in de onderneming. De vragen zijn weer geformuleerd rondom de verschillende fasen van het mijnproces en de ideeën van de mijnbouwer over de toekomst van het goudwinnen in Suriname. 1. Prospectie: a) Kan iedereen goud vinden? b) Kunt u ons uitleggen hoe u het goud vindt, waar gaat u graven. c) Huurt u soms mensen in die voor u prospecten? Hoe wordt dat georganiseerd? (betaling, afspraken) d) Zou technische of wetenschappelijke kennis het prospecten kunnen verbeteren? 2. Het maken van een mijnput en 3) Extractie: a) Is de manier waarop jullie nu werken de beste manier om goud te winnen? b) Wat zijn de grootste kosten bij het maken van een put? c) Is het beter geworden door de mechanisering? Of ging het manueel ook goed? d) Zult u ook in de toekomst zo werken of komen er nieuwe methoden? Waarom, waarom niet? e) Zal de overheid hier invloed op kunnen hebben? Is dat goed of niet goed? 4) Verwerking: a) Welke manier is het beste om het goud te concentreren? Gebruikt u die ook? Waarom wel, waarom niet? b) Er is veel te doen om het kwikgebruik in de goudwinning. Wat vind u daarvan? c) Kunt u ook goud winnen zonder kwik te gebruiken? Waarom wel, waarom niet? 5) Bedrijfsvoering: a) Bent u tevreden met de opbrengst van uw inspanningen en investeringen? b) Hoe bepaalt u of het rendabel is om op een bepaalde plek te werken of niet te werken? c) Gebruikt u bepaalde financiële berekeningen? Welke zijn dat? 6) Sociaal maatschappelijke thema s a) Is de goudsector belangrijk voor Suriname? En voor u? b) Zijn uw inkomsten uit de goudwinning uw enige inkomsten? Voor uw familie? Welke andere inkomsten zijn er? c) De overheid installeerde OGS om de goudsector te ordenen. Wat vind u daar van? Heeft u iets gemerkt van de activiteiten van OGS? Heeft OGS de goudwinning verbeterd? 7) Visies op de toekomst: a) Hoe denkt u dat uw toekomst er uit ziet? b) Hoe ziet de toekomst van het binnenland eruit? En van de goudsector in Suriname? 13
C. Video opdracht Het veldwerk zal worden uitgevoerd in drie gebieden waar kleinschalige goudmijnbouw plaatsvindt. In deze drie gebieden, worden weer drie verschillende mijnbouwlokaties bezocht waar de vragenlijst en de interviews met experts worden uitgevoerd. In totaal worden er dus 9 verschillende plaatsen bezocht. Deze opdracht wordt één keer uitgevoerd in elk van de negen plaatsen. In totaal dus negen keer. Benodigdheden: (flip)camera met volle batterij, statief, microfoon. De opdracht bestaat uit 4 stappen. 1. Selecteer een mijnbouwer die bereid is om op voor de camera verslag te doen van het mijnbouwproces. De aandacht ligt daarbij op de verschillende technieken die worden gebruikt in de verschillende fasen van het mijnbouwproces. Het makkelijkste is om een mijnbouwer te kiezen die ook al heeft deelgenomen aan de vragenlijst of het diepte interview. Hij of zij weet dan al ongeveer waar het onderzoek over gaat en welke vragen er gaan komen. 2. Bereid de opname van de opdracht goed voor: a. Loop de verschillende opname stappen door met de geïnterviewde. Vertel dat hij per fase in een paar zinnen mag vertellen hoe hij (en zijn team) te werk gaan. Het doel is om deze beelden te delen met andere mijnbouwers en zo een uitwisseling op gang te brengen. Het is goed om alvast een keer te oefenen zonder dat de camera draait. Misschien is het ook nodig om de verschillende fasen op verschillende plekken te filmen. Denk hierover goed na voordat je begint met filmen. b. Bepaal wat een goede plek is om te filmen. Hou hierbij rekening met eventuele geluiden in de omgeving. Het liefst draai je op een stille plek. c. Zet de camera op het statief en bevestig de microfoon op een goede plek zodat je zeker weet dat het geluid van voldoende kwaliteit is. 14
3. Film dan de uitleg van de mijnbouwer over de volgende fasen: 1. Prospectie (max. 1 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om een nieuwe mijnput te vinden? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 2. Maken van de mijnput (max. 1 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om een nieuwe mijnput te maken? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 3. Extractie van het goudhoudend materiaal (max. 1,5 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om het goud te winnen? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? 4. Verwerking van het goudhoudend materiaal (max. 1,5 minuut) i. Stel vragen zoals: Welke materiale gebruik je om het goud te concentreren? Kun je die tonen? Waar komt dat material vandaan? Waarom gebruik je die materialen? Gebruik je beschermende kleding? 5. Een idee om de negatieve effecten van goudwinning tegen te gaan (max. 1 minuut) i. Tot slot geven vragen we naar de ideeen van de mijner over de mogelijke verbeteringen van het proces in economisch opzicht en op milieugebied. Stel vragen als: Heeft u een idee om de winning van goud op deze site te verbeteren? Productie? Milieutechnisch? 4. Laat de mijnbouwer het resultaat terugzien en laat hem het toestemmingsformulier Gebruik Beelden in tweevoud tekenen (één voor hem en één voor ons). Voorbeeld toestemmingsformulier gebruik beelden Naam : Woonplaats : Toestemmingsformulier gebruik video opnamen GOMIAM De video opnames die gemaakt zijn door een medewerker van het project GOMIAM in het kader het onderzoek Technologie in hedendaagse kleinschalige goudmijnbouw en visies op de toekomst van goudwinning in Suriname, mogen met mijn toestemming, gebruikt worden voor: Vertoning aan andere mijnbouwers tijdens bijeenkomsten Vertoning aan andere mijnbouwers via de GOMIAM website ja / nee ja / nee Plaats : Datum : 15
Handtekening : Indien u deze toestemming wilt intrekken, kunt u contact opnemen met het GOMIAM project via email gomiam@cedla.nl of tel nr. +31 20 525 3237 Bekijk voordat je begint ook nog even deze website met wat tips: http://akvo.org/blog/keepingvideo really simple an introduction/ Wat algemene tips over filmen staan hier: http://www.desktop documentaries.com/videographytips.html En hoe je een talking head interview maakt, staat hier: http://www.izzyvideo.com/talking headshots/ en er is nog veel meer online te vinden!... 16
D. Gids voor het organiseren van focusgroepsgesprekken 1 (Kleinschalige) goudwinning is vaak negatief in het nieuws als slecht voor het milieu en lokale gemeenschappen. Toch is goudwinning een belangrijke bestaanswijze en inkomstenbron voor veel mijnbouwers en hun families en zijn juist die lokale gemeenschappen vaak betrokken bij de goudwinning of de dienstensector eromheen. GOMIAM wil drie focusgroepsgesprekken organiseren waarin niet alleen de schade maar ook de mogelijkheden van mijnbouw ter sprake komen. De resultaten van de gesprekken kunnen dienen als input voor het huidige onderzoek over technologie en de toekomst van goudwinning in Suriname. Wat is een focusgroepsgesprek? Een kleine groep mensen die gezamenlijk een specifiek thema bespreken. Je gebruikt het bijvoorbeeld om achtergrondinformatie of meningen over een bepaald thema te verkrijgen, maar ook om meer diepgaande informatie te genereren over een bepaald thema. Dus als er vragen opkomen tijdens het uitvoeren van bovenstaande vragenlijst of de diepte interviews, dan kunnen deze worden behandeld bij de focusgroepsgesprekken. Aantal deelnemers: Het liefste werk je met zo n 6 8 mensen, en het liefste een zo homogeen mogelijke groep (dus bv alleen mannen van ongeveer dezelfde leeftijd die werkzaam zijn in de goudwinning, of vrouwen die diensten verlenen in de goudvelden). Duur van een focusgroepgesprek: dat varieert tussen de 1 tot 2,5 uur. Daarna raken mensen moe en zijn ze hun concentratie kwijt. Doel van het gesprek: Het doel van deze focusgroepsgesprekken is het bespreken van het goudmijnbouwproces, daarbij lettend op de negatieve gevolgen maar ook op de mogelijkheden die het biedt. Aan de hand van de filmbeelden die gemaakt zijn (zie C.) gaan we bediscussiëren wat men vindt van de gekozen technieken en methoden en wat het effect ervan is op de omgeving. Ook vragen we naar de mogelijkheden ter verbetering en het voorkomen van schadelijke gevolgen voor het milieu. Selecteer, bereid voor en maak kennis met de deelnemers 1 Dit onderdeel is gebaseerd op de gids How to find and share community owned solutions van het Cobra project, zie: http://projectcobra.org/how to find and share community owned solutions/ 17
Selectie van de deelnemers vindt plaats door een uitnodiging te sturen aan de gemeenschap, waarop zij zelf kunnen selecteren wie er meedoet aan de gesprekken. Zij selecteren vervolgens een aantal mensen die geïnteresseerd en in staat zijn om deel te nemen aan de groepsdiscussie. Door het formuleren van bovenstaand doel is het duidelijk dat de deelnemers aan deze focusgroepsgesprekken vooral mijnbouwers zelf zijn, die iets willen leren en/of zeggen over hun werkzaamheden. Zorg dat de uitnodiging op tijd wordt rondgestuurd, zodat er voldoende tijd is voor het selecteren en uitnodigen van de deelnemers. Bedenk ook goed waar je de gesprekken kunt houden. Bedenk hoeveel deelnemers er zijn en of ze makkelijk bij de plek kunnen komen. Zorg ook dat ze daar niet worden afgeleid en geconcentreerd kunnen werken. Ook moet je er de filmbeelden makkelijk kunnen laten zien bv. op een laptop. Maak van tevoren een agenda met punten die je wilt behandelen. Vergeet niet om tijd in te ruimen voor een introductie van jezelf en de deelnemers. Misschien helpt het om een soort ijsbrekeractiviteit in te plannen. Kijk voor goede suggesties op: http://pubs.iied.org/6021iied.html. Plan na elk filmpje genoeg tijd om te bespreken wat men gezien heeft en wat ze daarvan vinden. Uitvoering van de focusgroepsgesprekken Vragen aan de deelnemers voordat je begint: Welke vaardigheden en ervaringen hebben ze in de goudmijnbouw? Wat willen ze graag als resultaat uit deze bijeenkomst zien? Wat vinden ze leuk om te doen? Hoe oud zijn ze? Welke talen/dialecten spreken ze? Bedenk dat je als moderator de groepsdiscussie modereert, maar niet domineert of leidt. Leg de nadruk op het idee dat je op zoek wilt met de groep naar oplossingen voor bepaalde problemen rondom goudmijnbouw. Op die manier ben je bezig met het creëren van Community Based and Owned Solutions. Indien mogelijk neem dan de gesprekken op, audio of video. Laat dit de groep van tevoren weten en stel de recorder of camera op een discrete plek op. Als men niet wil dat de gesprekken worden opgenomen, maak dan aantekeningen van de discussies en de uitkomsten ervan. Benadruk dat alles wat gezegd wordt tijdens de bijeenkomst gedaan wordt op basis van anonimiteit en vertrouwelijkheid. Iedereen moet zich vrij voelen om het ergens niet mee eens te zijn en dat er geen verkeerde antwoorden zijn. Vergeet niet een evaluatie van het gesprek in te bouwen. Hiervoor zijn ook suggesties opgenomen in bovengenoemde IIED gids. Wijs de deelnemers op de website www.gomiam.org en vertel ze dat de resultaten van dit onderzoek binnen niet al te lange tijd op de website te zien zullen zijn. 18