OPDRACHTFORMULIER Zorg dragen voor het dagprogramma van de zorgvrager Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze samen met medestudenten of je docent. 2 Bestudeer de theorie. 3 Beantwoord onderstaande vragen. a Als er op een dag plichtmatige activiteiten, ontspanningsactiviteiten en wensactiviteiten gepland moeten worden, welke volgorde stel jij dan voor? Motiveer je antwoord. b Noem drie verschillen tussen het opstellen van een dagprogramma voor een zorgvrager in een instelling of in de thuiszorg. c Met welke andere disciplines heb je te maken bij het opstellen van een dagprogramma? Vooraf In deze vaardigheidstraining leer je een dagprogramma op te stellen, waarbij je rekening houdt met de wensen en de mogelijkheden van de zorgvrager. Een dagprogramma is voor ieder mens verschillend en is afhankelijk van gewoonten en individuele mogelijkheden. Voor oudere mensen is dit dus niet anders dan voor jongere. Het dagprogramma van zorgvragers wordt bepaald door (vaste) gewoonten, bijvoorbeeld uitslapen of vroeg opstaan. Verder kan lichamelijke achteruitgang door ziekte ertoe leiden dat er alleen nog ruimte is voor de vaste taken. De volgende drie opdrachten kunnen worden uitgevoerd aan de hand van een rollenspel. Het is ook mogelijk om een (simulatie)zorgvrager uit te nodigen. De opdrachten worden uitgevoerd in groepjes van drie studenten. Uitvoering 1 Interview iemand over zijn dagprogramma. Vraag daarbij ook of er activiteiten zijn die slechts met moeite zelfstandig uitgevoerd kunnen worden. Maak een verslag van het gesprek en stel vast of je voldoende informatie hebt verzameld om te beoordelen of er problemen zijn die door een wijziging in het dagprogramma opgelost kunnen worden. Bespreek de opdracht na aan de hand van de criteria 1 tot en met 7 van het handelingsformulier. 2 Stel op basis van het interview samen met een medestudent een dagprogramma op. Zorg er daarbij voor dat de activiteiten evenwichtig verdeeld zijn over de dag en dat er afwisseling is in plichtmatige activiteiten, ontspanningsactiviteiten en wensactiviteiten. Doe suggesties over de wijze waarop moeilijk uitvoerbare handelingen gemakkelijker kunnen verlopen. Bespreek de opdracht na aan de hand van de criteria 8 tot en met 10 van het handelingsformulier. 3 Bespreek het opgestelde dagprogramma en de suggesties voor moeilijk uitvoerbare handelingen met degene die je geïnterviewd hebt. Onderhandel met de zorgvrager over het dagprogramma om overeenstemming met de zorgvrager te bereiken. Spreek een evaluatiedatum af. Toon respect en zorg ervoor dat de zorgvrager inbreng heeft in het vaststellen van het dagprogramma. Noordhoff Uitgevers bv 1
Rolverdeling De zorgverlener Jij komt als zorgverlener drie keer per week bij mevrouw Mosterd. Mevrouw Mosterd is 79 jaar en heeft reuma, wat gepaard gaat met veel pijn. Ook hebben sommige zorgvragers last van ochtendstijfheid. Tijdens je bezoeken merk je dat mevrouw op dinsdag meestal meer pijnklachten heeft en vermoeider is dan op andere dagen. Je hebt het idee dat mevrouw niet in staat is haar energie evenwichtig over de week te verdelen. Je hebt gemerkt dat mevrouw veel aandacht besteedt aan het huishouden. Ze lijkt het belangrijk te vinden om alles zelf te doen. Je hebt het idee dat ze niet in staat is om een dagindeling te vinden met een goed evenwicht tussen rust en activiteit. Rol van de zorgvrager Mevrouw Mosterd vertelt: Ik ben 79 jaar en heb reuma. Daardoor heb ik veel pijn vooral s ochtends moet ik op gang komen. Hoewel ik al lang reuma heb, sta ik erop om zo veel mogelijk zelf te doen. Als je eenmaal hulp accepteert is er geen weg terug volgens mij. Dan raak je eraan gewend. Ik ben altijd huisvrouw geweest, en een goeie, al zeg ik het zelf. Ik ben gewend om op maandag het huis een goede beurt te geven: stofzuigen, bedden verschonen, dweilen. Dat kan ik niet meer allemaal zelf, op maandag komt de werkster vier uur helpen. Maar ik kan het niet aanzien om haar alles alleen te laten doen. Bovendien wil ik sommige dingen gewoon zelf doen, want ik vind het niet prettig als een ander aan mijn spulletjes zit. Niet dat de werkster nieuwsgierig is of zo, maar ze ziet toch alles. Koken is mijn grote hobby. Ik vind het heerlijk om recepten uit te zoeken, eens iets nieuws te maken. Ik kan mijn man er ook mee verwennen en dat is fijn, want die moet al zoveel bijspringen omdat ik reuma heb. Hij helpt zelfs mee in het huishouden. Maar de laatste tijd heb ik steeds minder tijd voor leuke dingen. Al mijn energie gaat zitten in de dingen die moeten, en ik weet niet zo goed hoe ik dat kan veranderen. Nabespreking Bespreek de opdracht na aan de hand van de criteria 8 tot en met 13 van het handelingsformulier. Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 2 Noordhoff Uitgevers bv
HANDELINGSFORMULIER Zorg dragen voor het dagprogramma van de zorgvrager Naam student: Naam observator: Datum: Beoordeling: Voor alle handelingen geldt: Raadpleeg het dossier; Zorg voor voldoende privacy; Was je handen volgens de WIP-procedure; Pas de voorschriften toe; Observeer en controleer de zorgvrager. De student: Uitvoering Goed Fout 1 Stel door middel van vragen aan de zorgvrager en eigen observaties vast welke activiteiten gewoonlijk onderdeel uitmaken van het dagprogramma van de zorgvrager. 2 Observeer de zorgvrager tijdens de verschillende activiteiten zodat je zijn beleving en het effect van de activiteit kunt beschrijven. Let daarbij onder meer op eventuele vermoeidheid, stemmingsverandering en tevredenheid over het bereikte resultaat. 3 Bespreek je observaties met de zorgvrager. Doe dat zodanig dat je de zorgvrager niet confronteert met beperkingen. Probeer de beweegredenen van zijn gedrag te achterhalen. 4 Vraag naar de wensen van de zorgvrager betreffende de activiteiten. Welke activiteiten wil de zorgvragen graag (blijven) uitvoeren of gaan uitvoeren, en wie wil hij daarbij betrekken? 5 Bespreek de mogelijkheden om aan de wensen van de zorgvrager tegemoet te komen (denk aan mobiliteit van de zorgvrager, conditie en beperkingen door gezondheidsprobemen). 6 Vraag de zorgvrager om prioriteiten vast te stellen binnen de activiteiten. Aandachtspunten bij de gemaakte dagindeling Goed Fout 7 In de activiteiten is afwisseling in plichtmatige activiteiten, ontspanningsactiviteiten en wensactiviteiten. 8 In de activiteiten is sprake van evenwicht in de belasting en de belastbaarheid van de zorgvrager. 9 Er is rekening gehouden met de haalbaarheid van de gewenste activiteiten. 10 In de activiteiten is rekening gehouden met de randvoorwaarden. 11 In de activiteiten is rekening gehouden met de mensen die de zorgvrager erbij wil betrekken. Noordhoff Uitgevers bv 3
Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 4 Noordhoff Uitgevers bv
TOETSFORMULIER Zorg dragen voor het dagprogramma van de zorgvrager Naam student: Naam beoordelaar: Datum: Beoordeling: Kruis aan hoe de handelingen zijn uitgevoerd. Kies uit: V = Voldoende; O = Onvoldoende Kruis aan door wie de beoordeling is gedaan. Kies uit: B = BPV; S = School Opdracht Je stelt samen met een zorgvrager een dagprogramma op, waarbij je rekening houdt met de wensen en de mogelijkheden van de zorgvrager. Vooraf Je bestudeert het instructieformulier bij deze vaardigheid. Breng je eigen beginsituatie ten aanzien van deze vaardigheid in kaart. Stel jezelf op de hoogte van de regels, protocollen en standaardprocedures in de praktijk ten aanzien van deze vaardigheid. Nabespreking Bespreek de vaardigheid aan de hand van de observatie. Voorbereiding V O B S 1 Verzamelt de juiste gegevens over het huidige dagprogramma van de zorgvrager. 2 Stelt door middel van de juiste vragen aan de zorgvrager vast welke activiteiten gewoonlijk deel uitmaken van zijn dagprogramma. 3 Gaat op de juiste manier na of er activiteiten zijn waar de zorgvrager ontevreden over is of die hij slechts met moeite zelfstandig kan uitvoeren. 4 Vraagt naar: vermoeidheidsklachten; pijnklachten. 5 Vraagt welke activiteiten de zorgvrager zelf wil (blijven) uitvoeren en welke nieuwe activiteiten de zorgvrager (weer) wil gaan uitvoeren. 6 Bespreekt op de juiste wijze de mogelijkheden om aan de wensen van de zorgvrager tegemoet te komen. Uitvoering V O B S 7 Stelt op de juiste wijze in samenspraak een dagindeling vast waarbij: de activiteiten evenwichtig verdeeld zijn over de dag; er afwisseling is in plichtmatige activiteiten, ontspanningsactiviteiten en wensactiviteiten; er sprake is van evenwicht in de belasting en de belastbaarheid van de zorgvrager. Noordhoff Uitgevers bv 5
V O B S 8 Overlegt zo nodig met familie, buren, vrienden, kennissen en andere zorgverleners over hun mogelijke bijdrage. Nazorg V O B S 9 Spreekt een evaluatie datum af. 10 Observeert de zorgvrager na de aangepaste dagindeling. 11 Rapporteert met name: vermoeidheidsklachten; stemmingsverandering; pijnklachten; tekenen van (on)tevredenheid; wijze waarop tijdens de activiteit gecommuniceerd wordt met de overige betrokkenen. 12 Bespreekt de observaties op de juiste wijze met de zorgvrager en rapporteert of het gewijzigde dagprogramma aan de verwachtingen voldaan heeft. Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 6 Noordhoff Uitgevers bv