Donderdag 7 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Voorstelling project De Boom In Basisschool t Lessenaartje in Essene Geachte mevrouw Buelens (Tetra Pak), Geachte heer De Somviele (VBV), Geachte heer Van Cauwenberghe (Green Belgium) Geachte directrice, Beste genodigden, Laat mij beginnen met Tetra Pak en haar partners VBV en Green Belgium te feliciteren met dit educatief project en de boomplantactie. Ik draag zo n initiatieven een warm hart toe want ze houden het belang van bossen en verantwoord bosbeheer onder de aandacht. Dit jaar misschien nog meer dan anders want de Verenigde Naties riepen 2011 tot het Internationaal jaar van het Bos. 1
Bossen zijn de longen van onze aarde, de leefplek van meer dan 300 miljoen mensen, een recreatieoord voor jong en oud, en nog zoveel meer. Onder de baseline Forest for People staat het bos en zijn ontelbare diensten aan de mens een jaar lang in de spots. Bossen behoren tot de meest biodiverse gebieden op aarde. Alle bostypes op aarde samen huisvesten maar liefst 80% van de biodiversiteit op het land. Bovendien helpen bossen als opslagkamer van het belangrijke broeikasgas CO2 de klimaatopwarming tegen te gaan. En ze leveren al duizenden jaren een duurzaam bouwmateriaal en een hernieuwbare bron van energie. Driekwart van het drinkwater op aarde komt uit beboste stroomgebieden, en heel wat geneesmiddelen, zoals aspirine, vinden hun oorsprong in bosplanten. Voeg daarbij dat het bos voor veel mensen een inspiratiebron is én een ideaal decor om op adem te komen, te sporten en te spelen. Dat bossen onmisbaar zijn voor mens en natuur, zal dus niemand durven ontkennen. 2
De Verenigde Naties hebben ook een omvangrijk actieprogramma over bossen opgezet, dat het begrip duurzaam bosbeheer concreet invult. Eén van die aandachtspunten wordt treffend geïllustreerd door het project dat we hier vandaag voorstellen: het bevorderen van samenwerking, het versterken van communicatie over bossen met aandacht voor opleiding, educatie en sensibilisatie. Het educatieve project 'De boom in!' van Tetra Pak, i.s.m. de Vereniging voor Bos in Vlaanderen en Green Belgium, wil de interesse voor bos en natuur bij kinderen in het basisonderwijs verhogen. Zowel door beleving en spel als door overdracht van kennis leren kinderen in de directe omgeving van de school en met behulp van vertrouwde personen het bos beter kennen. We hopen dat de kinderen hierdoor het bos en de natuur meer leren waarderen en respecteren. Dat zou hen tot een bosvriendelijk gedrag moeten aanzetten, ook later als volwassenen. Trouwens, ook de Dag van de Aarde, binnenkort op paaszondag, staat dit jaar in het teken van open en groene ruimte voor kinderen en gezinnen. 3
Met het luik 'Met de klas de boom in!' worden zelfs structurele contacten tussen boseigenaars en scholen uitgebouwd. Deze vorm van samenwerking tussen generaties, tussen kinderen en boseigenaars is echt wel vernieuwend in dit project. De leerlingen gaan enkele keren per jaar naar een echt bos in de directe nabijheid van hun school en maken er op een prettige manier kennis mee. Ze voelen zich betrokken bij het reilen en zeilen van hun bos. Bovendien kan elke leerling in de klas een zaadje opkweken tot een boompje. Hun boompje binnen vormt de constante link tussen het klasgebeuren en de echte natuur. Tenslotte biedt de uitwerking van een educatief pakket De boom in! een gedegen pedagogische ondersteuning en een gedetailleerde handleiding van verschillende acties en leermiddelen om deze twee doelstellingen te verwezenlijken. Dames en heren, Ik wil deze actie aangrijpen om het belang van natuur en groen in ons sterk verstedelijkte Vlaanderen te beklemtonen. De Vlaamse 4
regering heeft zich geëngageerd om de doelstellingen uit het Structuurplan Vlaanderen, nl. 10.000 hectare bosuitbreiding, te verwezenlijken. Op het terrein boeken we traag vooruitgang omwille van de hoge druk op gronden in Vlaanderen. Daardoor zijn we met de huidige doelstellingen nog niet op schema. De Vlaamse Regering heeft daarom besloten de verdere afbakening van het buitengebied te versnellen. Vanaf dit jaar starten we elk jaar 20 ruimtelijke uitvoeringsplannen op. Daarvoor hebben we een aparte projectstructuur opgezet. Zo kunnen we nieuwe mogelijkheden voor bosuitbreiding, bosaanleg en natuurontwikkeling ruimtelijk verankeren. Door eerst meer ruimte te voorzien planologisch, is er nadien ook meer ruimte om dit ook effectief te beplanten. We werken ook verder aan de problematiek van de zonevreemde bossen: we focussen in eerste instantie op de meest waardevolle bossen die ruimtelijk bedreigd zijn. De bossen die zeer oud maar voldoende groot zijn, herbergen meestal een rijke biodiversiteit. 5
Maar door hun bestemming op het gewestplan, worden ze bedreigd met ontbossing, dus verdienen ze onze extra aandacht. Om gemeenten en provincies te stimuleren gronden aan te kopen en te bebossen, heb ik 500.000 euro uit het Bossencompensatiefonds voorzien. Vorige maand heb ik de oproep gelanceerd, projecten kunnen nog ingediend worden tot in juni. Tegelijk zoek ik verder naar nieuwe manieren om bosuitbreiding te versnellen. Daarom heb ik eind vorig jaar beslist de zeer succesvolle 1 miljoen bomen-campagne in samenwerking met de Vereniging voor Bos in Vlaanderen verder te zetten. Door andere organisaties, die je misschien niet meteen met het bos associeert, en de bedrijfswereld bij het bossenverhaal te betrekken, bereiken we nieuwe doelgroepen en kom je tot verrassende vormen van samenwerking. Het educatief project en de boomplantactie passen perfect in dit plaatje. Tetra Pak is een van die groeiende groep bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel draagt. Zij financieren 6
niet alleen dit educatief project en de boomplantactie, maar gaan ook partnerschips aan met bijvoorbeeld WWF. En ook dat geeft mooi invulling aan een internationaal debat dat op dit moment op gang komt. Volgend jaar wordt immers door de Verenigde Naties, 20 jaar na de Wereldconferentie rond milieu en ontwikkeling, een nieuwe wereldtop gehouden rond duurzame ontwikkeling. Groene Economie zal een van de hoofdthema s zijn op deze conferentie. Verantwoord beheer van bossen kan hier inderdaad een cruciale bijdrage aan leveren. Ik ben dan ook bijzonder verheugd dat ook deze problematiek tot uiting komt in de samenwerking in dit project. Dames en heren, Ik wil graag besluiten met een klein stukje poëzie van Bart Moeyaert uit het boek van het Agentschap voor Natuur en Bos van begin vorig jaar Meer, beter, samen Misschien kan je het met de klas maar uit het hoofd proberen te leren. Het gaat als volgt: Twee bomen zijn een bos. 7
Dat klinkt een beetje gek. Maar haal je er één weg, blijft er een lege plek. Dank voor uw aandacht. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur 8