Zaterdag 21 mei Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Transcriptie

1 Zaterdag 21 mei 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete - Sas4-Toren, Dessel Geachte mijnheer de volksvertegenwoordiger, Geachte gedeputeerde(n), Burgemeesters en schepenen, mandatarissen, Dames en heren, In 1975 ter gelegenheid van Monumentenjaar wijdde het tijdschrift Natuur- en Stedeschoon een artikel aan de natuurparken in Vlaanderen. Eén ervan was het natuurpark Beide Neten in de Antwerpse Kempen. De tekst begon toen als volgt: Geen enkel ander natuurpark is zo doorkorven met als park onbruikbare enklaves, zo verscheurd. Wat overblijft, en, dat is gelukkig nog veel, heeft evenwel 1

2 zo n grote waarde, dat geen enkele inspanning tot eigentijds milieubeleid te veel mag zijn. Het artikel eindigde met de zin: Het is de hoogste tijd er iets aan te doen op meer dan fragmentaire wijze. Dames en heren, Ik ben dan ook erg blij om vandaag officieel de (voorlopige) erkenning van het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete aan te kondigen. Deze erkenning is voor de regio van de beide Neten - het hart van de Antwerpse Kempen - een sterke troef om de open ruimte in deze streek sámen te vrijwaren. Hier beneden onder de Sas4-Toren vindt u een gloednieuw bezoekerscentrum waar de gemeente Dessel, nv De Scheepvaart en Sibelco NV hun verhaal brengen. Als symbool voor de samenwerking had men geen betere plaats kunnen kiezen. Want de oprichting van het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete is ook het resultaat van een collectief verhaal waaraan niet minder dan 17 gemeentes, de 2

3 provincie Antwerpen én de lokale verenigingen voor natuur, landbouw, toerisme en wildbeheer deelnemen. De erkenning die wij vandaag vieren, is tot stand gekomen dank zij de inzet en de inspanningen van velen, binnen én buiten deze regio. Ik wil van harte de natuurliefhebbers en de natuurorganisaties, de lokale overheden, onze partners in het buitengebied, en u allen hier vandaag bedanken. Uw aanwezigheid toont uw betrokkenheid voor uw mooie streek én voor het samenwerkingsverband Kleine en Grote Nete. Vlaanderen telt vanaf vandaag 17 erkende regionale landschappen. Zij strekken zich uit over bijna 70% van het Vlaams Gewest. Met een oppervlakte van bijna ha heeft het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete het op één na grootste werkingsgebied. Enkel Haspengouw en Voeren doen het nog hectare breder. 3

4 Het gebied hier heeft ook een merkbare en hoge natuurwaarde. De meeste biologisch waardevolle gebieden liggen in de beekvalleien, de brongebieden en de bos- en heiderelicten in het westen en het noorden. Enkele belangrijke en biologisch waardevolle gebieden zijn bijvoorbeeld De Zegge, De Liereman en het Turnhouts Vennengebied. In het Regionaal Landschap komen verschillende op Europees niveau beschermde soorten en biotopen voor. En wat biodiversiteit betreft behoort de regio tot de top in zowat alle soortengroepen. Vooral de libel is hier thuis in de vele vennen, poelen, rivieren en kanalen. Als de meest libellenrijke regio van Vlaanderen, mag het u dan ook niet verbazen dat dit Regionaal Landschap de libel als symbool heeft gekozen. Het Regionaal Landschap kan voorts een belangrijke pijler vormen voor de Natura-2000 gebieden en concrete ondersteuning verlenen aan de betrokken eigenaren bij de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen. 4

5 Er dienen zich ook kansen aan voor samenwerking met de landbouwers. Ongeveer de helft van de oppervlakte van het werkingsgebied is in actief landbouwgebruik en een aantal gronden herbergen aanzienlijke natuurwaarden. Zo komen in het noordelijk deel een groot aantal weidevogels voor zoals de grutto, de wulp en de kievit. Met de beheerovereenkomsten hebben de landbouwers ontdekt dat het Regionaal Landschap (Kleine en Grote Nete) ook voor hen een belangrijke meerwaarde levert. Het gebied laat ook natuurontwikkeling toe o.a. in de kleinere beekvalleien en op de drogere zandgronden. En voor de natuurgerichte recreatie en het natuurgericht toerisme zijn er tal van mogelijkheden. Een sterke blikvanger zijn de vele kanalen en de Kempense Meren die met hun rust en mooie landschappen heel wat bezoekers aantrekken. De acties van het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete in haar opstartfase springen nu al in het oog. Er zijn projecten rond zwaluwen (de huiszwaluw, de boerenzwaluw, de gierzwaluw), rond 5

6 de instandhouding van bomen en struiken uit de streek, rond trage wegen en rond de beleving van (de geschiedenis van) het landschap in de Kempen dat je via een fietsroute kan ontdekken. Dames en heren, In al dit werk steekt ook geld. En zoals u weet zijn het financieel geen makkelijke tijden. Niet voor de lokale besturen, en niet voor de Vlaamse overheid. Toch heb ik op mijn budget voor natuurbehoud dit jaar voor het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete een subsidie kunnen vrijmaken van ruim euro. Met dit budget kan voor de resterende zeven maanden van 2011 een voltijdse medewerker worden aangetrokken. Dat zal de coördinatie zeker versterken. Aangezien het instrument regionale landschappen verbreed is van natuurbehoud tot landschaps- en plattelandsinstrument spreekt het voor zich dat ook andere sectoren een financiële bijdrage leveren. 6

7 In 2006 is in opdracht van de provincie Antwerpen een Blauwdruk gemaakt voor de oprichting van regionale landschappen in de provincie. Met de erkenning van dit derde - of moet ik zeggen het vierde regionaal landschap? - want de provincie neemt ook heel actief deel aan het Regionaal Landschap Schelde-Durme, heeft de deputatie de kansen van dit instrument op korte tijd heel goed benut. De regionale landschappen in de provincie zijn zonder meer een toegevoegde waarde voor het Vlaams en lokaal gebiedsgerichte beleid rond natuur, landschap, toerisme. Op vrijdag 8 april hebben we met de Vlaamse Regering in het kader van de Interne Staatshervorming een belangrijke beslissing genomen door bevoegdheden over de verschillende bestuurslagen te hergroeperen. Vanuit hun rol als initiator en stuwende kracht achter de regionale landschappen zoals vandaag weer blijkt en de lokale verankering in het maatschappelijk weefsel, hebben we de uitvoeringsbevoegdheden over de regionale landschappen toevertrouwd aan de provincies. Regionale landschappen illustreren 7

8 hoe de bovenlokale aanpak van de provincies goed tot zijn recht komt. Ik ben ervan overtuigd dat alle provincies deze uitdaging in de toekomst met succes zullen waarmaken. Maar ik reken er ook op dat elk regionaal landschap zijn streekidentiteit en zijn eigenheid kan behouden. Het is immers deze aanpak die er bottom-up, vanonderuit, voor zorgt dat het instrument creatief en vernieuwend is voor het natuurbehoud en de landschapszorg en ruime waardering over grenzen heen geniet. Dames en heren, Ik wil de voorzitter, de coördinator en zijn medewerkers, en iedereen dicht van dichtbij betrokken is bij het samenwerkingsverband Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete van harte feliciteren. (Om het tijdschrift van weleer ( Natuur en Stedeschoon ) te parafraseren: Jullie hebben er iets aan gedaan, méér dan op fragmentaire wijze, en geen enkele inspanning was jullie te veel. 8

9 Sta me toe te eindigen met woorden van schrijver - en jullie huisdichter - Geert De Kockere: Ook bij libellen komt het eropaan zich te ontplooien / Pas daarna kunnen ze de vleugels uitslaan. Toepasselijker kan die beeldspraak voor dit regionaal landschap niet zijn. Ik dank u. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur 9