Uiteraard ben ik blij hier aanwezig te kunnen zijn bij de. ondertekening van het Raamakkoord voor Landschap De Liereman.

Transcriptie

1 Maandag 19 september 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Raamakkoord Landschap De Liereman Oud-Turnhout Geachte Minister-President, Geachte heren gedeputeerden en burgemeesters, Geachte gedelegeerd bestuurder, secretaris-generaal, Geachte voorzitters (Boerenbond, Natuurpunt en ondervz. ABS) Geachte afgevaardigde van ANB (Jeroen Nachtergaele), Beste aanwezigen, Uiteraard ben ik blij hier aanwezig te kunnen zijn bij de ondertekening van het Raamakkoord voor Landschap De Liereman. Dit moment wilde ik niet missen. Blij vooral, om aanwezig te zijn bij de bezegeling van een samenwerking waarbij verschillende partners, elk vanuit hun positie, de voorbije vijf jaar in toenadering aan een 1

2 breed draagvlak hebben gebouwd. Zij deden dat met de overtuiging om in dit gebied gezamenlijk natuur én landbouw een reeks uitdagingen aan te pakken. Voor die bereidwilligheid en die constructieve houding wil ik iedereen nu al graag bedanken. Voor natuur liggen die uitdagingen in het Landschap De Liereman en omgeving vooral in de bescherming van een gunstig waterregime. Ook de vrijwaring van de kwantiteit en de kwaliteit van de grondwaterstromen en het kwelwater in het kerngebied in het zuidelijk gedeelte, zijn een belangrijke natuurdoelstelling, zonder dat dit ten koste gaat van de landbouwactiviteiten in het noordelijk gedeelte. Het gaat vooral om de Lieremansloop en de Braekeleersloop, waterlopen van 2 e categorie. (Dat is de reden waarom ook het provinciebestuur een belangrijke partner is in het Raamakkoord.) Tevens worden specifieke maatregelen uitgewerkt zoals het stimuleren van vrijwillige beheersovereenkomsten, in functie van de natuurwaarden in het landbouwgebied binnen het 2

3 vogelrichtlijngebied. Vooral weidevogels krijgen hier de nodige aandacht. Maar, dames en heren, zoals het hoort bij een samenwerking, moet het gebaar van alle partijen komen. Aan de ene kant moet het effect van de maatregelen voor de natuur op de landbouw correct worden ingeschat. Aan de andere kant moet de herbevestiging van het agrarisch gebied in het noordelijk gedeelte van De Liereman gekoppeld worden aan de natuurinrichtingswerken in het zuidelijk gedeelte. Het groter kader waarin De Liereman past, is uiteraard de uitvoering van het Europees/Vlaams beleid inzake Instandhoudingsdoelstellingen in de Natura 2000-gebieden. Een gewone herbevestiging van het landbouwgebied zou, zo wees de screening uit, de beoogde natuurwaarden in de Europese beschermingszones aantasten. Daarom werd een aantal voorwaarden gesteld. 3

4 De Vlaamse Regering besliste op 12 december 2008 tot: - een voorwaardelijke herbevestiging van het noordelijk gebied (grotendeels agrarisch); - de opmaak van een Ruimtelijk Uitvoeringsplan op Vlaams niveau voor het zuidelijk deel: voor de versterking van de natuurlijke structuur in het zuidwestelijk deelgebied en de verweving in het zuidoostelijk deelgebied; - en de uitwerking van specifieke maatregelen voor natuur. Opdat de realisaties op het terrein gedragen zouden zijn, besliste de Vlaamse Regering ook een Raamakkoord omtrent een flankerend landbouwbeleid en natuurontwikkeling op te maken. Dit Raamakkoord voor De Liereman kan een voorbeeld zijn voor dergelijke ruimtelijke processen: (top)natuur creëren op een voor landbouw aanvaardbare manier. De uitvoering steunt op enkele belangrijke elementen zoals: 4

5 1. Het Studiewerk Het onderzoek naar de haalbaarheid van natuurinrichting voorziet in eerste instantie een bodemchemische en ecohydrologische studie. Het accent ligt zeer nadrukkelijk op de nieuwste wetenschappelijke inzichten wat de transitie van landbouw naar natuur in de relevante deelzones betreft. Onder meer het begrip uitmijning, waarmee zeer gericht fosfaat uit de bodem kan worden gehaald, is een waardevol denkspoor. ANB en VLM willen op die manier ten volle bijdragen aan een optimale realisatie van het Raamakkoord, waarin landbouw en natuur elkaar maximaal de hand reiken. 2. De Instrumenten Naast het haalbaarheidsonderzoek voor een natuurinrichtingsproject en de landbouwstudie, zal de VLM onderzoeken wat de meest geschikte instrumenten zijn om de gebiedsgerichte doelstellingen in de deelgebieden te realiseren. 5

6 Ik gaf in dat kader de Vlaamse Landmaatschappij de opdracht om een nieuw decreet voor de Landinrichting uit te werken. Het voorontwerp bevat o.m. een overlegmodel: administraties, lokale besturen, middenveldorganisaties, gebruikers, eigenaars, maken een plan op en werken samen om bv. een Raamakkoord als dit uit te voeren. Het decreet moet voorts flexibele instrumenten aandragen om een project als Landschap De Liereman en omgeving te kunnen uitvoeren. Daarbij moeten alle functies in het gebied worden versterkt - erfgoed, natuurwaarden, de instandhoudingsdoelstellingen, recreatie, - en moet tegelijk een deugdelijk flankerend beleid voor de landbouwers worden uitgewerkt. Wat dat laatste betreft denk ik aan o.m. grondenruil, beheerovereenkomsten, dienstenvergoedingen, inrichtingswerken maar ook aan initiatieven als de lancering van een projectoproep om voorstellen bij tal van actoren los te weken. 6

7 In het najaar wil ik het politiek overleg starten over het voorontwerp van decreet, zodat we het decreet in de loop van 2012 kunnen laten goedkeuren. Nadien kan het effectief worden toegepast in dit gebied. 3. Daadkracht De studies van de VLM zullen uitmaken wat de optimale instrumenten zijn. Onlosmakelijk onderdeel is de raming van het kostenplaatje van de diverse scenario s, inclusief de concrete engagementen. Tegelijkertijd werkt Natuurpunt aan een projectdocument voor de indiening van een LIFE+ project bij de Europese Commissie. Hiermee kan een belangrijk bedrag aan Europese cofinanciering binnengehaald worden. De resultaten van alle genoemde onderzoeken worden idealiter opgeleverd tegen mei In dezelfde ideale wereld wordt het document voor de indiening van een LIFE+ project bij de Europese Commissie ingeleverd in mei 2012, zoniet een jaar later. 7

8 De instelling van een natuurinrichtingsproject (en/of de vaststelling van een schema voor natuurherstelmaatregelen via een andere procedure dan natuurinrichting) spoort samen met de opmaak en de goedkeuring van het flankerend beleid voor landbouw. Hier mikken we op einde De herbevestiging van het landbouwgebied in het noordelijke gedeelte wordt beoogd tegen einde 2013, bij de start van de uitvoeringsfase van het natuurinrichtingsproject. De resultaten van de studies worden ingebracht in de ruimtelijke processen (o.m. GRUP). Het tijdspad wordt hierop afgestemd. De engagementen zijn dus niet vrijblijvend; de rechtszekerheid en de bedrijfszekerheid voor zowel de landbouwbedrijven als de natuurontwikkeling en -beheer hangen samen. De vooropgestelde timing is bijzonder scherp. Vandaar dat er daadkracht aan te pas zal komen. Maar jullie weten van wanten. 8

9 4. Socio-economische inbedding Van de Natuurpuntmensen verneem ik dat zij weliswaar de ruimtelijke verdeling en de inrichtingsmaatregelen ter herstel/ontwikkeling van de natuurwaarden zeer belangrijk achten, maar ook dat zij de ontwikkeling van (top)natuur zien als hefboom voor een regionale economische ontwikkeling gebaseerd op de schoonheid van de natuur en het landschap. Ze verwijzen naar hun ervaringen in het piloot-plattelands-project de Merode Maar daarover, laat ik graag meteen het woord aan de voorzitter van de Natuurpuntafdeling De Wulp, de heer Jan Van den Berghe. Ik wil jullie tot slot als Vlaams minister van Leefmilieu en Natuur nogmaals mijn oprechte appreciatie betuigen. Het gaat jullie niet om het mijn en het dijn, het opdelen van het gebied in mijn zone landbouw én mijn zone natuur. Jullie, daarentegen, geven aan De Liereman samen een ontwikkelingsperspectief, voor zowel landbouw als natuur. Met heldere afspraken hoe beide doelstellingen kunnen 9

10 worden verwezenlijkt. Voor dit toonbeeld van engagement en vertrouwen wil ik jullie van harte feliciteren. Ik dank u. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur 10