Inhoud. 1 Stichting Trésor Regenwoud in de klas



Vergelijkbare documenten
QUESTIONBOXLES PALMOLIE

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken)

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!!

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

2 > Kerndoelen > Aan de slag > Introductie van de manier van werken > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Hoe maak ik een werkstuk?

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?

BIOLABO NAVERWERKING

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Een poster voor een goed doel maken

Kijken! Kijken! Niet kopen!

Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Een goede vangst! Een goede vangst

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

A person who never made a mistake never tried anything new.

;k;lk. Les 1 Verschillende soorten nieuws

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase

De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.

4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten Opdrachten

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Een overtuigende tekst schrijven

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

CHALLENGE 3 Fast Fashion Fast Food - Stappenplan

WERKBLAD mijn landschap

Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Bijlage 2 Statistiekbrochure Materiaal. Naam:...

Projectintroductie e. Projectintroductie les 1

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Mijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding.

Duur van de les Introductie (gesprek) 15 minuten Kern (reflecteren en controleren met werkblad) 30 minuten Afsluiting, uitleg volgende les 5 minuten

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Anders voeren. lesbrief

De lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V Alle rechten voorbehouden.

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.

Lesvoorbereiding Leef! Sociaal-emotionele vaardigheden klas 3-4

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.

Kijken! Kijken! Niet kopen!

Business Ondernemingsplan opstellen en uitvoeren. Inleiding

Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard.

Discussiëren Kun Je Leren:

Anders voeren. Les b r i e f

Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6

Jessica Huizer. aardrijkskunde

Leerlingen verdiepen zich in de standpunten rondom biobrandstof. Iedere klas vertegenwoordigt een groep.

Werkwijzer Verslagkring:

Nederlands in Uitvoering

CHALLENGE 2 Water footprint - Stappenplan

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

Uitnodigingen en promotie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen

H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI

OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN

Tekst lezen en vragen stellen

leer-actief werkboek Naam: 1

HUISWERKGIDS SCHOOLJAAR

Winkelen in het bos?

Films kijken op internet: verboden of niet?

Het houden van een spreekbeurt

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Waar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les

What s up Zuiderzeeland? maatschappijleer/geschiedenis praktische opdracht

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO

Training. Coachend begeleiden

Hoe maak ik in groep 6 een werkstuk?

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Google naar Instructieposter, kies daar goede voorbeelden uit (korte en krachtige teksten, afbeeldingen) die u in bij opdracht 2 kunt gebruiken 1.

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Inhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING LES 2 BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN WERKVORMEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD VOORBEREIDING

THEMA 3 WEER & KLIMAAT. LES 2 Klimaten en het weer op aarde. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Klimaatzones op aarde

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

Transcriptie:

De film die bij dit project hoort is tot stand gekomen met de hulp van het INNO fonds van WWF Nederland. Ik wil mijn dank uitspreken aan Bente van der Wilt en Natascha Zwaal van WWF Nederland voor hun bijdrage aan het schrijven van het script en de voorbereiding op de opnames. Esther van Vliet heeft heb dit project ontworpen ter invulling van haar stage binnen het Communicatie Educatie profiel van de master Environmental Biology aan de Universiteit Utrecht. Bij vragen over het project kunt u zich wenden tot Stichting Trésor (tresorrainforest.org) Dit project is gratis verkrijgbaar voor docenten van het voortgezet onderwijs. De film en het project kunnen alleen verkregen worden via Stichting Trésor vanwege privacy redenen en mogen dan ook niet op internet verschijnen, behalve op de website van Stichting Trésor.

1 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Inhoud Benodigdheden... 2 Leer - en projectdoelen... 2 Lesbeschrijving... 3 Bijlagen... 6 Bijlage 1. Officiële brief van stichting Trésor... 7 Bijlage 2. Suggesties voor posteronderwerpen... 8 Bijlage 3. Poster opzet... 10 Bijlage 4. Rol- en argumentenblad... 11 Bijlage 5. Evaluatieblad voor rollenspel... 18 Bijlage 6. Beoordelingsformulier poster... 19

2 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Benodigdheden Zelf aan te leveren door de school: - (White) bord - Computer en geluidsinstallatie - Beamer - Naambordjes voor rollenspel en attributen - Papieren vellen voor de posters - Scharen, lijm en stiften - Indien mogelijk posterborden Ingevoegd in dit lespakket: - Officiële brief van de opdrachtgever - Suggesties voor posteronderwerpen - Posteropzet - Rol- en argumentenblad - Evaluatieblad voor na rollenspel - Beoordelingsformulier leerling - Geluidsfragment boswachter Leer - en projectdoelen De leerdoelen van dit project zijn gericht op verwondering, bewustwording en kennisverbreding. 1. Leerlingen kunnen verschillen en overeenkomsten noemen in hoe mensen omgaan met bossen in Nederland en Frans-Guyana na afloop van de film. 2. De leerlingen hebben een realistisch beeld van natuurbescherming doordat ze de partijen, die betrokken zijn bij de aankoop van een gebied voor natuurbescherming, kunnen beschrijven na deelname aan het rollenspel. 3. Leerlingen kunnen het nut van het gebruik van duurzame producten uit het bos benoemen door het ontwerpen van een poster met informatie uit eigen onderzoek en de besproken lesstof.

3 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Lesbeschrijving Uit vooronderzoek is gebleken dat leerlingen in de brugklas veel kennis hebben over duurzaam omgaan met het milieu (lichten uit, afval scheiden) en het beschermen van natuur (ecoducten aanleggen, Nederlandse natuurgebieden). Echter, wat vaak lijkt te ontbreken aan de associaties die leerlingen hebben bij begrippen als duurzaamheid en natuurbescherming, is het internationale aspect hiervan. Dit project heeft als doel leerlingen laten beseffen dat er bossen verloren gaan en hoe we internationaal én lokaal iets kunnen doen om dit te voorkomen. De take home-message is dat je lokaal inzetten voor de natuur, internationale effecten heeft. Duurzaamheid en natuurbescherming zullen in deze handleiding de kernbegrippen worden genoemd. Deze handleiding beschrijft vier lessen die het project regenwoud in de klas vormen. Deze handleiding bevat voor elke les een beschrijving en een lesschema dat 46 minuten beslaat in plaats van de gebruikelijke 50 minuten om rekening te houden met het binnenkomen en vertrekken van de leerlingen. Het huiswerk voor de leerlingen staat in blauwe tekstvakken. De benodigdheden per les zijn te vinden in de lesschema s die steeds weergegeven staan na de lesbeschrijving. Voorbereiding Vraag de leerlingen voordat ze in de eerste les komen, om een mindmap te maken over de kernbegrippen. Vaak doen de ouders van leerlingen meer aan duurzaamheid en natuurbescherming dan de leerlingen zelf weten. Laat de leerlingen daarom hun ouders hier naar vragen. Neem de mindmaps in tijdens de eerste les. Les 1. Hulpmiddelen: Computer en geluidinstallatie Beamer (White) bord Postervellen A3 Uit dit lespakker Geluidsfragment Brief Stichting Trésor Suggesties voor posteronderwerpen Poster tips Tijd Leselement 15 min Film 5 min Verschillen/overeenkomsten verzamelen 5 min De kernbegrippen bespreken 10 min Groepen indelen, papieren uitdelen en posteropdracht uitleggen 5 min Vragen beantwoorden 1 min Afsluitingen en huiswerk Les 1. De eerste les begint met de film. In de film wordt het leven van vijf leerlingen uit Frans-Guyana in beeld gebracht. Ze worden gefilmd op school, thuis en tijdens een excursie naar het reservaat van Stichting Trésor. De film geeft uw leerlingen een beeld van natuurbescherming en duurzaamheid in een land dat bijna helemaal bedekt is met tropisch regenwoud. In Cacao, het dorp waar de film opgenomen is, wonen veel van oorsprong Aziatische mensen, Hmong genoemd. Veel van deze mensen zijn door de Fransen uit hun land, toentertijd in oorlog, naar andere Franse koloniën gebracht, waaronder Frans-Guyana. Verder leven er in het dorp de oorspronkelijke bewoners van Frans-Guyana en veel Fransen uit Europa. U kunt de leerlingen vragen of het ze is opgevallen dat er veel verschillende etniciteiten in de film voorkomen. Vervolgens kunt u samen met de leerlingen verschillen en overeenkomsten verzamelen tussen de relatie die mensen met de bossen hebben in Nederland en Frans-Guyana. Legt u daarbij de nadruk op duurzaamheid en natuurbescherming. Schrijf de gevonden antwoorden op het bord en voeg er eventueel nog een paar verschillen of overeenkomsten aan toe die het internationale karakter van de kernbegrippen benadrukken. Denk bijvoorbeeld aan de enorme regenwouden die Frans-Guyana bezit. Wij zijn afhankelijk van deze bossen voor ons klimaat, zuurstof en koolstofopslag. Maar wij zien bossen vaak als recreatiegebied in plaats van een bron van nuttige producten. U zou tijdens deze oefening ook de kernbegrippen kunnen toelichten indien deze nog niet helemaal duidelijk zijn in de klas.

4 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Duurzaamheid: (van Dale, groot woordenboek hedendaags Nederlands) Het milieu zo min mogelijk belastend, bv. door bij de productie zo weinig mogelijk grondstoffen of energie te gebruiken Geschikt, bestemd om lang te bestaan Natuurbescherming: (van Dale, groot woordenboek hedendaags Nederlands) Alle maatregelen tot het in stand houden van de natuur Verdeelt u nu de leerlingen in groepjes van 4 tot 5 leerlingen en geef elk groepje een kopie van de officiële brief van Stichting Trésor (Bijlage 1.). Wijs vervolgens ieder groepje een onderwerp toe (suggesties voor onderwerpen staan in Bijlage 2.) en deel de tips voor het maken van een poster uit (Bijlage 3.). Les 2. Hulpmiddelen: Naambordjes Andere attributen Uit dit lespakket Rol- en argumentenblad Evaluatieblad rollenspel Tijd Leselement 5 min Rollenspel introduceren 5 min Rol- en argumenten bladen uitdelen, in groepen gaan zitten 10 min Argumenten bedenken 15 min Rollenspel 5 min Evaluatieblad invullen 6 min Klassikale reflectie op rollenspel, afsluiting en huiswerk Variatie: Wilt u het rollenspellen liever met één groep spelen, is dat ook mogelijk. Probeer wel alle leerlingen bij het spel te betrekken. Bijvoorbeeld door meer rollen te bedenken of leerlingen die niet een belanghebbende vertegenwoordigen, een andere taak te geven zoals het analyseren van het gesprek. De leerlingen zoeken thuis plaatjes en informatie op over het onderwerp. Stimuleer leerlingen om meerdere websites te bezoeken. Geef als suggesties ook websites van de gemeente, het WNF, bedrijven die zich in zetten voor een betere natuur (denk aan het duurzame hout van IKEA). Leerlingen zijn welkom om contact op te nemen met Stichting Trésor (tresorrainforest.org). Vraag leerlingen ook om een taakverdeling te maken binnen hun groepje. Doel van deze opdracht is om leerlingen het nut van duurzame producten te laten ontdekken, leg daarom hierop ook de nadruk. Les 2. Deze les staat in het teken van de verkoop van een stuk land. Deze situatie wordt nagespeeld door middel van rollenspellen. De klas wordt ingedeeld in twee groepen. Beide groepen spelen de discussie die voorafgaat aan de verkoop van een stuk regenwoud in Frans-Guyana. Plaats de leerlingen in twee groepen, wijs per groep een scheidsrechter aan en geef groepjes van twee of drie leerlingen een rolkaart die past in het rollenspel (bijlage 4). Leg uit dat de leerlingen allemaal belanghebbenden zijn in een kwestie, namelijk de verkoop van een stuk regenwoud in Frans- Guyana. Het rollenspel is dus een discussie tussen meerdere partijen en als het lukt, kunnen leerlingen met een oplossing komen maar dit is niet het doel van het rollenspel. De focus van het spel moet liggen op het leren bedenken en presenteren van argumenten door de leerlingen. Daarnaast krijgen leerlingen inzicht in welke partijen er betrokken zijn bij de verkoop van een stuk land en of dit moeilijk is of niet. Laat de leerlingen nu de rolkaarten lezen en gun ze even de tijd om in groepjes nog meer argumenten te bedenken. De scheidsrechter begint het rollenspel door Stichting Trésor aan het woord te laten. De Stichting laat vervolgens weten het stuk land te willen kopen. Nu mogen andere partijen reageren. De scheidsrechter mag ingrijpen op het moment dat het gesprek stilvalt, het gesprek te veel afdwaalt en mag bepalen wie er aan het woord komt. Nadat het rollenspel afgelopen is, krijgen leerlingen een blad uitgedeeld waarop zij goede en minder goede argumenten van zich zelf en anderen noteren (zie bijlage 5). Dit helpt bij het ontwikkelen van wetenschappelijke argumentatie. Dit blad wordt bij voorkeur pas na het rollenspel uitgedeeld omdat leerlingen zich dan enkel op de discussie hoeven te focussen. Het is

5 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Les 3. Hulpmiddelen: Scharen, lijm, stiften Postervellen A3 Uitbreiding: Deze les kan ook ingevuld worden met een Frans lesuur. Leerlingen schrijven een korte tekst met vragen voor een Frans-Guyaanse leerling. Een tweede mogelijkheid is om de klas in groepjes foto s te laten maken van duurzame producten en natuurbescherming. Doel van deze opdracht is om leerlingen zonder tekst iets duidelijk te maken. Dit is ook een vorm van internationaal communiceren. Taal hoeft daarbij geen barrière te vormen. Les 4. Hulpmiddelen: Eventueel borden om poster op te prikken Eventueel (white) bord Uit dit lespakket Beoordelingsformulier poster Tijd Leselement 5 min Laatste afronding poster 5 min Tafels verplaatsen, poster ophangen, formulier uitdelen en uitleggen 5 min Posters presenteren in 1 zin 20 min Leerlingen lopen rond en beoordelen 10 min Nabespreken poster en project 1 min Afsluiting en huiswerk niet erg als leerlingen niet alle argumenten uit het rollenspel kunnen opschrijven. Het belangrijkste is dat ze hun eigen argumenten evalueren. Tenslotte kunnen er één of twee leerlingen (bijvoorbeeld de scheidsrechter of een leerling die een minder grote rol heeft gespeeld in het rollenspel) het spel evalueren door er een paar woorden over te vertellen voor de andere groep en andersom. Leerlingen nemen gemakkelijker hun rol aan als het rollenspel er echt uitziet. Probeer het spel aan te kleden met officieel ogende naambordjes of attributen zoals een vlaggetje voor de president, dierenknuffel, foto s, een waterkan met bekertjes of een microfoon. De leerlingen zoeken thuis plaatjes en informatie op over hun onderwerp en nemen stukjes mee die ze in de komende les op de poster kunnen schrijven/plakken. Les 3. Deze les geeft ruimte voor de leerlingen om in groepjes te werken aan de poster. In deze les kunt u inventariseren hoe ver de leerlingen zijn met de poster. Bijvoorbeeld of er een effectieve taakverdeling is, of er een plan is of dat de leerlingen direct begonnen zijn met het plakken en knippen. Eventueel kunt u een deelcijfer verbinden aan het werk aan de poster. Het tweede deelcijfer is dan gebaseerd op het eindproduct, de poster. Het huiswerk is het afronden van de poster. Les 4. In deze laatste les worden de posters gepresenteerd. De tafels worden in een opstelling geplaatst zodat de leerlingen er langs kunnen lopen. Borden waar de poster opgeprikt kunnen worden zijn nog beter. Zodra alle posters hangen, presenteert u in één zin elk onderwerp en reikt u het beoordelingsformulier uit (bijlage 6). Laat de leerlingen vrij rondlopen en vragen stellen. Voorkom dat leerlingen 20 minuten voor hun eigen poster staan, dus laat ze afwisselen zodat iedereen een eigen beoordelingsformulier kan invullen. Indien er tijd over is, kunt u de sterke en minder sterke punten die leerlingen hebben opgeschreven op het bord schrijven of klassikaal bespreken. Geef ten slotte enkele leerlingen het woord om hun mening te geven over het project. Geef de mindmaps die leerlingen voor het project gemaakt hebben terug en laat de leerlingen de mindmap uitbreiden met wat ze geleerd hebben tijdens het project. Op de deze manier kunt u de vooruitgang die leerlingen hebben geboekt bekijken en eventueel beoordelen.

6 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Indien u een cijfer wilt verbinden aan de poster, kunt u op de volgende punten letten: Past de poster bij de doelgroep (is de tekst de moeilijk/te makkelijk, zijn de plaatjes te kinderachtig) Wat is de kwaliteit van de tekst Is er voldaan aan de opdracht? Is de poster compleet (staan de namen, bronnen, titel erop?) Hoe mooi is de poster? Hoe verliep de samenwerking binnen het groepje? Hoe werd de poster gepresenteerd?

7 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlagen Bijlage 1. Officiële brief van stichting Trésor Officiële brief van het bestuur van Stichting Trésor Beste leerlingen, Al bijna 20 jaar beschermen wij een stuk regenwoud in Frans-Guyana. Om dit tropische bos, met veel zeldzame planten en bijzondere dieren te beschermen ontvangen wij geld van donateurs. Zo kunnen wij stukje bij stukje het stuk regenwoud kopen. Maar met het geld worden ook lessen gegeven aan leerlingen in Frans-Guyana en de lokale bevolking. Jullie worden ook donateur van Stichting Trésor, voor 2 weken. Jullie gaan geen geld doneren maar wel wat anders, iets heel waardevols voor de stichting: Wij hebben gemerkt dat veel leerlingen van de middelbare school niet weten waarom ze duurzaam moeten leven. Dat komt vaak doordat ze niet weten wat voor effect duurzaam leven heeft op de wereld. Daarom wil Stichting Trésor jullie vragen om een poster te ontwerpen die leerlingen van de middelbare school uitlegt waarom (zie bijlage 2 voor onderwerpen) goed is voor tropische bossen. Vertel ook waarom. (zie bijlage 2 voor onderwerpen) wel of niet duurzaam is. Maak de poster opvallend, zodat leerlingen op jullie school er niet zomaar aan voorbij lopen. Vergeet niet jullie namen en de bronnen (boek, website, persoon, film) waar jullie je informatie hebben gevonden op de poster te zetten. Succes! Hoogachtend, Drs. V.P.A. Lukkien Secretaris Stichting Trésor

8 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlage 2. Suggesties voor posteronderwerpen Soja voor veevoer In Zuid-Amerika worden regenwouden gekapt zodat er soja verbouwd kan worden. Die soja wordt vervolgens naar Nederland gebracht. Hier voeren wij ontzettend veel soja aan onze koeien, varkens en kippen. Zijn er ook duurzame manieren om aan veevoer te komen? Waarom is die manier beter voor de natuur? http://www.natuurenmilieu.nl/media/5913/factsheet%20duurzame%20soja.pdf Gecertificeerd hout Wij, Nederlanders zijn dol op houten meubelen, mooie houten vloeren, tuinhuisjes enzovoort. Maar vaak worden hiervoor bomen gekapt in bossen die met uitsterven bedreigd worden, waarvan de lokale bevolking afhankelijk is of waarmee de lokale economie niets verdient maar de Europeanen wel. Daarom is het FSC keurmerk ontwikkeld. Dit keurmerk controleert welke bedrijven duurzaam kappen en welke niet. Waarom is een keurmerk goed voor de natuur? http://www.fsc.nl/ Duurzame katoen Voor de teelt van katoen worden grote stukken bos omgekapt. Bovendien worden bij katoenproductie voor kleding veel chemicaliën gebruikt om onkruid en ongedierte te bestrijden. Dit maakt de grond vaak zo vervuild dat er jarenlang geen gezond bos meer op kan groeien. Duurzame katoen wordt gekweekt met dierlijke of plantaardige mest zodat het drinkwater en de grond niet vervuild raken. Is duurzame katoen goed voor de natuur? Waarom wel, waarom niet? http://www.groenewas.nl/productinformatie/wat-is-biologisch-katoen http://www.duurzaambedrijfsleven.nl/52479/hm-opnieuw-grootste-gebruiker-biologisch-katoen/ Vlees uit Zuid-Amerika Vleeskoeien in Zuid-Amerika kunnen kilometers vrij rond lopen en staan in de frisse lucht. Dat klinkt prachtig, maar goed voor het milieu is het niet. Voor deze koeien worden grote stukken bos gekapt voor ruimte en voedsel. Bovendien zorgen deze koeien in de buitenlucht voor een flinke uitstoot van broeikasgas. Is er ook duurzaam vlees? Waarom is dat beter voor de natuur? http://www.greenpeace.nl/campaigns/gentech/milieu-impact-van-de-veehouderij/ Palmolieplantages in Azië In Azië worden grote stukken tropisch woud weggehaald om ruimte te maken voor de palmolieproductie. Dit zorgt ervoor dat de leefgebieden van veel dieren verkleind worden en de dieren in aantal snel afnemen. Maar steeds meer bedrijven verwerken alleen duurzaam geproduceerde palmolie. Wat is duurzame palmolie en waarom is het beter voor de natuur? http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/bossen/ontbossing/palmolie/ Koffieplantages Voor één kopje koffie is gemiddeld 140 liter water nodig (WNF). Naast dit enorme waterverbruik, worden er veel bossen gekapt om ruimte te maken voor de plantages. Planten en dieren hebben hierdoor minder ruimte of kunnen ziek worden van de vele bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de productie. Er komen gelukkig steeds meer producenten die duurzame koffie verbouwen en verkopen. Wat is duurzame koffie? Waarom is duurzame koffie beter voor de natuur dan niet duurzame koffie?

9 Stichting Trésor Regenwoud in de klas http://www.milieucentraal.nl/themas/milieubewust-eten/derdewereldproducten/koffie Duurzaam papier Er wordt over de hele wereld tegenwoordig zoveel papier gebruikt dat de natuur ons niet bij kan houden. Bossen worden in razend tempo gekapt om aan onze vraag naar papier te voldoen. Maar net als voor hout zijn voor papier en karton ook keurmerken ontwikkeld die aangeven of papier afkomstig is van duurzaam gekapt hout of niet. Wat is duurzaam papier? Waarom is duurzaam papier beter voor de natuur? http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/bossen/ontbossing/papier/ http://www.keurmerkenpapierenkarton.nl/ Diamant- en goudwinning Vooral in het Amazonegebied zitten veel mineralen in bodem. Goud, diamanten, tin, nikkel worden er uit de grond gehaald. Helaas gebeurt dit vaak op een zeer milieuvervuilende manier met chemische stoffen en worden er veel bomen gekapt voor ruimte en houtskool. Is er een duurzame manier om aan deze mineralen te komen? Hoe wordt deze vervuilde manier van mineralen winnen aangepakt? http://www.wwf.be/nl/wat-doet-wwf/bedreigde-regio-s/amazonegebied/bedreigingen-en-wwfacties/mijnbouw/704 http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/bossen/ontbossing/mijnbouw/

10 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlage 3. Posteropzet Tips voor het maken van poster Bedenk een onderzoeksvraag voor je poster Geef informatie over je onderwerp en beantwoord de onderzoeksvraag Verzin een leuke, bijzondere, nieuwsgierig makende titel Vergeet niet jullie namen op de poster te zetten Gebruik mooie plaatjes, die trekken de aandacht. Maar het moeten wel plaatjes zijn die passen bij je onderwerp. Zet bovendien onder je plaatjes wat er te zien is. Zie bijvoorbeeld het plaatje hiernaast. Als je tabellen of grafieken op je poster wil zetten, zorg dan dat ze groot genoeg zijn om alles te kunnen lezen en niet te ingewikkeld. En zet er kort bij wat er in de grafiek of tabel staat. Vergeet niet om de bronnen die je gebruikt hebt op de poster te zetten. Heb je een boek gebruikt, dan schrijf je de titel en de auteur op. Heb je een website gebruikt, schrijf dan niet Werk op een palmolieplantage (Bron: aziatischetijger.nl) het hele webadres op zoals http://www.milieucentrumutrecht.nl/page/1220/uit-het-nieuws-september-2013.html maar schrijf www.milieucentrumutrecht.nl. Bedenk goed voor wie de poster is! Dus maak de poster niet te kinderachtig of de ingewikkeld

11 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlage 4. Rol- en argumentenblad Inleiding: In het noordoosten van Frans-Guyana ligt een klein dorpje vlak bij Roura. Hier woont Niani, een dorpsbewoner. Niani is de eigenaar van een stuk regenwoud vlakbij zijn dorp. Hij jaagt in bos, hakt er hout en verzamelt er medicijnen. Niani kan zijn stuk regenwoud verkopen, bijvoorbeeld aan gouddelvers uit Frans-Guyana of aan Stichting Trésor uit Nederland. De gouddelvers geven een hoop geld voor het land en willen onderzoek of er goud in de grond zit door de bodem af te graven. Dit onderzoek maakt het bos kapot en als er veel goud in de grond zit, dan zal het gehele bos verloren gaan bij de goudwinning. Maar Niani wil graag het bos beschermen zodat ook zijn zoons en dochters van het bos kunnen leven en genieten. Als Stichting Trésor het koopt zal het bos beschermd worden maar mogen er geen mensen meer komen. Kunnen de dieren dan nog wel het bos in? Kortom wat moet Niani doen met het bos?

12 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 1. Rol: Niani Jij bent Niani, en je mag bepalen wat er met jouw land gebeurt. Je kunt het geld goed gebruiken. Verkoop je het aan de gouddelvers? Dan heb je een hoop geld maar is er ook een kans dat het hele bos verloren gaat omdat er goud gedolven wordt. Je kunt het gebied aan Stichting Trésor verkopen. Deze stichting kan het gebied beschermen maar dan mag je zelf niet meer in het gebied jagen en verzamelen. Je moet ook aan je mededorpsbewoners denken. Zij zien buitenlanders hun bos innemen. Als er geen mensen meer in het gebied mogen komen, kunnen de dieren dan nog wel in het gebied komen? Die dieren zorgen dat jij vlees kan eten, dus die moet je niet wegjagen. En ten slotte heb je nog de president, die je te vriend wil houden.

13 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 2. Rol: Stichting Trésor Je bent de voorzitter van Stichting Trésor en je wilt zo veel mogelijk regenwoud en dieren beschermen. Je wilt daarom graag dit gebied met regenwoud opkopen. Je hebt als stichting niet zo veel geld, omdat al het geld dat je hebt, door donateurs is geschonken. Maar hoe ga je Niani overtuigen dat hij het land aan jouw Stichting moet verkopen en vooral niet aan de gouddelvers. Hieronder staan al twee argumenten ingevuld. Bedenk nu zelf nog een paar argumenten die je kunt gebruiken in het rollenspel om te vertellen waarom jij het gebied moet krijgen. Argumenten: 1. Het stuk land moet in mijn handen komen omdat ik de dieren en het bos kan beschermen tegen jagers, houthakkers en gouddelvers. 2. Nederland heeft zelf geen regenwouden maar heeft wel veel ervaring met het beschermen van natuur en weet hoe belangrijk het is om regenwouden te beschermen. 3. 4. 5. 6.

14 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 3. Rol: Bewoners van dorp van Niani Je woont bij Niani in het dorp en je jaagt en verzamelt planten onder andere in het gebied dat misschien verkocht gaat worden. Als het land verkocht wordt moet jij ergens anders gaan jagen. Aan de andere kant wil je ook graag dat jouw land zijn regenwouden beschermt want zo blijven er bossen bewaard voor jouw kinderen en kleinkinderen. Hieronder staan al twee argumenten ingevuld. Bedenk nu zelf nog een paar argumenten die je kunt gebruiken in het rollenspel om te vertellen wat jij vindt dat er met het gebied moet gebeuren. Argumenten: 1. Ik en mijn familie zijn afhankelijk van de natuur, dus wij willen wel een stuk regenwoud hebben waar we kunnen jagen en planten verzamelen. 2. Wij willen graag ons eigen land beschermen, nu willen buitenlanders dat doen. Hoe weten we dat zij dat goed kunnen? 3. 4. 5. 6.

15 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 4. Rol: President van Frans-Guyana Je bent de president en je wilt graag de regenwouden van je land beschermen. Maar je hebt zelf, in tegenstelling tot de Nederlanders, nauwelijks ervaring met het beschermen van natuur. Daarnaast wil je je inwoners tevreden houden maar ook de economie, inclusief de gouddelvers helpen. Hieronder staan al twee argumenten ingevuld. Bedenk nu zelf nog een paar argumenten die je kunt gebruiken in het rollenspel om te vertellen wat jij vindt dat er met het gebied moet gebeuren. Argumenten: 1. Je wilt het goede voorbeeld geven aan de wereld, jouw land doet aan natuurbescherming 2. Je wilt je kiezers behouden, dus je moet luisteren naar je inwoners en je economie 3. 4. 5. 6.

16 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 5. Rol: De gouddelvers Je wilt zo veel mogelijk goud delven want daar verdien jij je geld mee. Natuurlijk wil je dat de natuur in je land niet verloren gaat, maar je werk levert jou en je land een hoop geld op. Het gebied dat Niani kan verkopen zou weleens een hoop goud kunnen bevatten daarom wil jij het in handen krijgen om meer onderzoek te doen naar hoeveel goud erin zit. Hieronder staan al twee argumenten ingevuld. Bedenk nu zelf nog een paar argumenten die je kunt gebruiken in het rollenspel om te vertellen wat jij vindt dat er met het gebied moet gebeuren. Argumenten: 1. Frans-Guyana heeft bijna de meeste regenwouden van de wereld. Daar kunnen we toch wel een stukje land van gebruiken. 2. Wij doen eerst onderzoek in het gebied en als er geen goud in de grond zit, zal het bos niet helemaal verloren zijn. 3. 4. 5. 6.

17 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Rol 6. Rol: De tapir Je bent een tapir en je woont in de regenwouden van Frans-Guyana, en zo snuffel je regenmatig in het gebied van Niani. Je bent bang voor mensen en blijft zo veel mogelijk uit de buurt. Je vindt het dus prima dat het gebied beschermd wordt, zo komen er tenminste geen jagers en gouddelvers meer. Maar er mag absoluut geen hek om het gebied komen want zo wordt jouw leefgebied steeds kleiner. En het is al zo moeilijk om een vrouwtje te vinden. Hieronder staan al twee argumenten ingevuld. Bedenk nu zelf nog een paar argumenten die je kunt gebruiken in het rollenspel om te vertellen wat jij vindt dat er met het gebied moet gebeuren. Argumenten: 1. Het gebied mag beschermd worden door de Stichting maar er mag geen hek omheen want dan wordt mijn leefgebied steeds kleiner en kan ik geen vrouwtje vinden om me mee voort te planten. 2. Het gebied mag beschermd worden omdat ik dan geen jagers en gouddelvers tegenkom en dat vind ik fijn. 3. 4. 5. 6.

18 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlage 5. Evaluatieblad voor rollenspel Op dit blad schrijf je de argumenten uit die je zojuist gehoord hebt tijdens het rollenspel. Je hoeft niet alle argumenten op te schrijven, alleen de argumenten die je goed en minder goed vond en waarom je dat vond. Probeer zo veel mogelijk argumenten op te schrijven. Welke argumenten vond je goed? En waarom? Welke argumenten vond je minder goed? En waarom?

19 Stichting Trésor Regenwoud in de klas Bijlage 6. Beoordelingsformulier poster Naam: Noem in totaal 5 sterke punten van de posters van andere groepjes 1. 2. 3. 4. 5. Noem in totaal 5 minder sterke punten van de posters van andere groepjes 1. 2. 3. 4. 5. Kijk nu eens naar je eigen poster. Wat vind je dat de sterke punten in jouw poster zijn?... Wat zijn verbeterpunten voor jouw poster?... Schrijf voor 2 posters op welk nut het gebruik van dat duurzame product heeft.... Welke poster vind je de beste? Waarom?...