EnkhuizEn terug in de tijd Werkboekje van. Je bent vanuit MEC De Witte Schuur op excursie geweest met gidsen van de Vereniging Oud Enkhuizen. Tijdens de wandeling heb je van de gidsen veel gehoord en gezien. Probeer de vragen in dit boekje te beantwoorden. - 1 -
1. Je liep langs de gedenkpaal. Waarom staat die hier?.. Bekende Enkhuizers Jan Huygen van Linschoten (zie voorblad) was een beroemd Enkhuizer ontdekkingsreiziger uit de 16 e eeuw. 2. Waar is hij beroemd om geworden? Er wordt nog steeds een liedje over hem gezongen: 3. Weet je wat duigen zijn? Jan Huygen in de ton met een hoepeltje erom Jan Huygen Jan Huygen en de ton die viel in duigen! De zeemuur 4. Je bent langs de zeemuur gelopen. Waarom is deze muur gebouwd? 5. Weet je ook wanneer? - 2 -
6. De grote bomen langs de stadsmuur zijn iepen. Helaas zijn er een aantal aan de iepziekte bezweken. Weet je waarom ze daar zijn geplant?. De zeemuur is in 1913 voor het laatst vernieuwd. Een geweldige zeestorm heeft de muur toen veel schade toegebracht. 7. Kunnen wij hier nog een keer een woeste zeestorm verwachten? ja / nee 8. Waarom wel / niet? (leg uit) 9. Op de muur groeien mossen en korstmossen. Hoe krijgen ze water als ze op de stenen groeien?. Korstmossen zijn milieusnuffelaars. Ze kunnen niet goed tegen luchtvervuiling. Bepaalde soorten verdwijnen dan. 10. Welke kleuren korstmossen heb je gezien? Wat is korstmos? Korstmos is eigenlijk een halve plant. Het is een alg die een samen leeft met een schimmel. De ene helpt de ander. De alg heeft bladgroen en maak suiker voor de schimmel. De schimmel ruilt dit voor voedingsstoffen uit regenwater. Ook houdt de schimmel vocht vast. Samen zijn ze sterk! Dat heet symbiose. - 3 -
11. Tussen de zeemuur (langs het park) en IJsselmeer/Zuiderzee, ligt een recreatiegebied van een paar honderd meter breed. Hoe zag dit gebied er ca. 50 jaar geleden uit? 12. Wat is een recreatiegebied? 13. Hoe komt het dat het water zover is teruggedrongen? Waar heeft het vooral mee te maken? Gebouwen en gevels Het stadshuis 14. Voor het stadshuis staat een kanon van de duinkerkers.(belgische zeerovers). Hoe komtdat hier terecht?.... 15. Het stadshuis is gebouwd in:.. Hoe oud is dit gebouw? - 4 -
De voorgevel van het stadhuis is versierd met symbolen en teksten. Zo staat er in het Latijn de vergulde tekst: CANDIDE ET CONSTANTER, In het Nederlands vertaald: rechtschapen en volharden. 16. Probeer in je eigen woorden te schrijven wat hiermee wordt bedoeld: Boven de ingang van het stadshuis staat in de steen geschreven: PROBIS ET IMPROBIS. In het Nederlands vertaalt: goed en niet goed. 17. Leg in je eigen woorden wat wordt hiermee bedoeld:.. 18. Helemaal boven, op de gevel, zie je het wapen van Enkhuizen, de Haringstad. Waarom juist Haring? Teken hier het wapen van Enkhuizen - 5 -
De gevangenis De gevangenis stond achter het stadhuis, men zat er nooit lang vast. Binnen enkele weken werd een lijfstraf opgelegd of ander vonnis uitgesproken en uitgevoerd. 18. Wat voor soort straffen waren er? Geef minimaal twee voorbeelden; 19. Waarom staat het gevangenis gebouw zo scheef? Konden ze vroeger niet zo goed bouwen?... Bestaat er gevaar dat het omvalt? 20. Wat wordt er nu in de gevangenis gedaan? Het Theehuisje 21. Naast het theehuisje staat een woonhuis met twee gevels. Vroeger werd dit huis door twee gezinnen (met veel kinderen) bewoond, maar nu is het een ééngezinswoning geworden. Hoe noemt men deze gevel? - 6 -
Langs de zeemuur, is een kunstwerk geplaatst; een rij metalen letters die de verbinding tussen het binnen- en buitenmuseum uitbeelden. 22. Weet je nog welke woorden erin voorkomen? 1 2 3 Wat hebben deze woorden met Enkhuizen te maken? Over eten en drinken gesproken Drinken is erg belangrijk. Vroeger hadden de mensen geen kraan met schoon drinkwater in huis. Ze gebruikten het water uit de sloot. Maar dit water was ook rioolwater dus niet zo fris. Koffie en thee was er nog niet en ook frisdrank was nog niet uitgevonden. Melk was erg duur en werd alleen aan baby s gegeven. 23. De Bierkade ligt aan de Oosterhaven. Waar komt deze naam vandaan? 24. Waarom dronken ze vroeger zoveel bier?. - 7 -