Bemesting en uitbating gras(klaver) Alex De Vliegher ILVO-Plant T&O Melle, 10 november 2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij
inhoud - Graslanduitbating - N-bemesting - Eiwitgehalte - In de praktijk - Gras en gras + rode en/of witte klaver 0-105-265 N/ha - Gras en gras/witte klaver 200-330N/ha - Conclusies 2
Graslanduitbating Uiteenlopende manieren om grasland te benutten: 1. Maaien 2. Grazen 1. Maaien, voordrogen en inkuilen: - voederwaardebepaling als basis voor de berekening van het rantsoen : eiwit wordt naar waarde ingeschat en gebruikt - bestemming in functie van de kwaliteit 2. Grazen: - voederwaarde grasaanbod wordt niet bepaald - rantsoen samengesteld op basis van theoretische waarden /schattingen van VEM, DVE en OEB gehalte in functie van tijdstip van het jaar, groeistadium en N-bemesting - aanpassing op basis van ureumgetal in de melk 3
Graslanduitbating 2. Grazen: - selectieve grasopname - opname afhankelijk o.a. van grasaanbod /dier, grashoogte, kwaliteit, smakelijkheid, - oorzaak van grote variatie in de concentraties aan de voedingselementen in de bodem en in het gras door een willekeurige spreiding van urine en mest op de percelen 3. Inschakelen maaigebruik: - vlakt deze variabiliteit in voederwaarde uit - proper gras in de daaropvolgende omloop minder weideresten - beter dan weidebloten 4. Een opsplitsing in maai- en graaspercelen is niet aan te bevelen 4
Graslanduitbating Praktijk 1. Combinatie van grazen en maaien op perceelsniveau - veel maaien in eerste 2 omlopen om voordroogkuil van zeer goede kwaliteit (energie en eiwit) te bekomen - produceren smakelijk gras: hoge grasopnames en weinig weideresten - een of meerdere reinigingssneden tijdens het groeiseizoen 2. Uitsluitend maaien op bedrijfsniveau 5
N-bemesting N-niveau RE% RE- kg/ha kg N/ha N hoog N laag N hoog N laag 450-300 Engels rgr 15,2-15,6 12,6-13,3 2335-2700 1700-1800 timothee 15,5 13,3 2625 1970 410-250 Engels rgr 15,4 12,9 2110 1175 425-260 italiaans rgr 18,3 16,1 2940 2270 480-308 Engels rgr 15,8 14,8 3000 2512 beemdlbl 16,1 14,9 2900 2343 gemiddelde 16,1 14,2 2682 2000-10% - 25% maaivoorwaarden Grote invloed op opbrengst aan droge stof en ruw eiwit en ruw eiwitconcentratie 6
N-bemesting op grasland 7
N-bemesting De N-bemesting oordeelkundig spreiden over het groeiseizoen in functie van: - de bestemming: - maaien, begrazen - begrazing door jongvee: lagere eiwitbehoefte dan melkvee in productie lagere N-bemesting en/of inscharen in ouder gras - de te verwachten grasgroei (N-opname) De N-bemesting op grasland is beperkt: Een snede van 3,5 ton DS/ha met een RE-gehalte van 18% bevat 100 kg N Dit is 33% van de toegelaten N-bemesting op grasland bij uitsluitend maaien (zand) 43% van de de toegelaten N-bemesting op grasland bij grazen + maaien (zand) 9
N-bemesting N-bemesting in de praktijk: - Mengmest toedienen zodra bodemomstandigheden goed zijn + aanvullende bemesting in maart - Maaisnede gras in het voorjaar min. 100 N werkzaam /ha - Aandacht voor S-gehalte in de bodem: - bij S- tekort: gebruik S-houdende meststoffen in het voorjaar leidt tot hogere DS-opbrengsten en N- efficiëntie - Droogte: N-bemesting uitstellen - Na de droogte: rekening houden met de niet opgenomen N in de bodem - Graslandkalender: bijhouden gegevens bemesting en gebruik per perceel 10
N-bemesting eind augustus - N-gebruik in augustus: (mengmest)-(liever) niet! - grasproductie en kwaliteit - roestontwikkeling: effect < effect rassenkeuze en management - nitraatrest: mengmestgebruik negatief effect mogelijk Merelbeke: DS-opbrengst blijvend grasland bemest 28/08 Grazen 0N: 2.24 ton DS/ha Grazen 27N: 2.36 ton DS/ha 4 kg DS/kg N Maaien 0N: 2.31 ton DS/ha Maaien 54N: 2.59 ton DS/ha 5 kg DS/kg N Opbrengstverschillen niet significant 11
N-bemesting eind augustus Invloed van de N-bemesting per 1 september bij begrazing en maaien: DS% (1,0-1,5%), WOK (20 g/kg DS) DVE ( 2-4 g/kg DS), RE (1,5-2,5%), VEM = OEB (+25 g/kg DS) 12
N-bemesting gras cfr. klaver (luzerne) Landskouter 2004-2007: - Zandleembodem - 12 soorten/mengsels /3 parallellen - N-bemesting: kg/ha - 0 N - 105 N (52-52 - 0-0 - 0) - 265 N (90-90 - 85-0 - 0 ) - Kalibemesting: 350 kg /ha - Voorjaarszaai (3 sneden) + 3 productiejaren (5 sneden) 13
N-bemesting gras cfr. gras/klaver Landskouter 2004-2007: besluit - Bij aanwezigheid van voldoende klaver is de balans in het voordeel van gras/klaver: - N besparing uit kunstmest : 150N/ha - DS opbrengst + 20% - DS opbrengst: persistenter in 2 de jaarhelft - DVE opbrengst: + 40% - DVE gehalte: + 18% * bemonstering op ogenblik van maaien - Voor uitsluitend maaien wordt kombinatie met rode en witte klaver aanbevolen - Nitraatrest bij gras/klaver hoger maar absoluut zeer laag (maaivoorwaarden) 21
N-bemesting gras cfr. gras/witte klaver Merelbeke: 2007-2010 Resultaten*: gemiddelde van 4 jaar N-bemesting gewas DS-opbrengst N-export DVE opbrengst klaver RE-gehalte DVE OEB VEM nitraatrest kg N wz /ha kg/ha kg/ha kg/ha % DS % g/kg DS g/kg DS /kg DS kg NO 3 -N/ha 200 G 11821 288 916 15,2 82 6 883 7 Gkl 13215 375 1109 24 17,7 89 28 881 12 250 G 12796 322 1004 27 15,7 83 9 885 7 Gkl 14017 408 1187 18,2 90 33 877 11 280 G 13353 348 1057 19 16,3 84 15 880 8 Gkl 13943 405 1169 18,1 89 32 878 17 330 G 13676 359 1085 23 16,4 84 16 882 12 Gkl 14481 427 1226 18,4 90 35 878 16 gemiddelde G 12912 329 1016 15,9 83 12 883 9 Gkl 13914 404 1173 24 18,1 90 32 879 14 * Bemonstering op ogenblik van maaien 23
N-bemesting gras cfr. gras/witte klaver Merelbeke: 2007-2010 Jaarlijkse resultaten: gras en gras/klaver 2007 2008 2009 2010 G Gkl G Gkl G Gkl G Gkl DS-opbrengst kg/ha 13516 13099 13284 14305 12919 14222 11928 14030 rel. 100 97 100 108 100 110 100 118 N-export kg/ha 315 323 368 429 325 393 310 469 opbrengst DVE kg/ha 973 965 1054 1195 1028 1176 1000 1362 RE % 14,5 15,2 17,4 18,8 15,7 17,3 16,2 20,9 DVE g/kg DS 77 78 84 89 84 88 89 103 OEB g/kg DS 3 12 26 39 8 24 9 50 klaveraandeel 13 21 19 40 24
N-bemesting gras cfr. gras/witte klaver Merelbeke: 2007-2010 Resultaten per snede gras en gras/klaver Variatie in klaveraandeel in het grasland resulteert in variatie in opbrengst en kwaliteit 25
Gras cfr. gras/witte klaver Merelbeke: 2007-2010: conclusies Bij een N-bemestingsniveau van 200-330N/ha blijkt gras/klaver onder maaivoorwaarden - goed stand te houden met een grote variatie in het seizoen en tussen de jaren - een positief effect te hebben op DVE-inhoud en DVE- productie - een besparing toe te laten op de minerale N-bemesting - een beperkt verhogend effect te hebben op de nitraatrest 26
Bedankt voor uw aandacht Melle, 10 november 2011 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij