Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Lucas Reijmer Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit Telefoon 026 442 17 42 Email l.reijmer@geldersgenootschap.nl Website www.geldersgenootschap.nl Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap
Inleiding Vanaf het voorjaar van 2014 is de nieuwe Nota Ruimtelijke Kwaliteit van van kracht. Uitgangspunt hiervan is een uitnodigende en inspirerende opzet waarbij de aanvragers, bouwkundigen en architecten hun eigen verantwoordelijkheid hebben. Met dit krijgt u inzicht in de nieuwe werkwijze in. Tevens laten we zien hoeveel plannen in zijn behandeld. Bij wijzigingen aan monumenten vindt maandelijks afstemming plaats met Werner Weijkamp, de adviseur cultuurhistorie, en wordt een geïntegreerd advies uitgebracht. In de nieuwe werkwijze is er sprake van 2 sporen. Enerzijds is er voor de aanvragers de mogelijkheid om een deskundige in te schakelen en dan in een vroegtijdig stadium een overleg aan te vragen. De adviesrol verschuift hiermee van een toetsende naar een meer begeleidende vorm. Als deze deskundige is ingeschreven in het Bureau Architectenregister kan hij voor de welstandstoetsing zelf een steekhoudende en begrijpelijke motivatie schrijven. De bouwvergunning kan dan ambtelijk verleend worden. De andere vorm bestaat uit het zelf ontwikkelen van een bouwplan door een inwoner/bouwkundige. Deze plannen worden altijd voorgelegd ter advisering en ook hier kan in een vroegtijdig stadium over gesproken worden. Het blijkt uit de praktijk dat niet veel architecten gebruik maken van de mogelijkheid een motivatie te schrijven, veelal wordt het gesprek aan tafel gezocht. Ook in de andere gevallen wordt vaak in vooroverleg aan de aanvragen constructief meegedacht over de mogelijke oplossingen. Opgemerkt wordt dat hier de gemeente haar rol goed speelt door aanvragers de mogelijkheid te geven om op gesprek te komen. Daarbij is het fijn dat digitaal alle straten van de gemeente zichtbaar zijn, zodat meteen een goede indruk is te krijgen van de bestaande kwaliteiten van de betreffende omgeving. Dat geeft vaak een versnelling van het proces. Een opmerking wordt geplaatst bij de verschillende stroomschema s die in het beleid zijn opgenomen. Deze zijn overwegend lineair van structuur, maar zonder terugkoppelingen. In de praktijk komt namelijk regelmatig voor dat na een eerste gesprek de aanvragers terug komen met aanpassingen en/of veranderingen. Door de stroomschema s aan te passen met een duidelijke terugkoppeling wordt het voor een initiatiefnemer duidelijker dat er een vervolggesprek over een plan gevoerd kan worden. Uiteindelijk is de intentie van het beleid om uitnodigend en inspirerend te zijn en de voorgestelde processen horen daarbij.
aan de omgeving. Deze werkwijze geeft voldoening: we werken samen met initiatiefnemers en ontwerpers aan goede oplossingen, waarmee we zowel de kwaliteit van de publieke ruimte verbeteren als ook de wensen van de opdrachtgever vervullen. Dat vergt ook meer afstemming met de ambtelijke organisatie, zoals stedenbouw, landschap, verkeer en groen. de identiteit van te koesteren en nieuwe kwaliteiten te realiseren. bouwen naast een archeologische vindplaats met een nieuw park als resultaat Terugblik Lucas Reijmer Ik adviseer nu ruim anderhalf jaar in de gemeente en ik heb gemerkt dat het creëren van ruimtelijke kwaliteit en een verzorgde woon- en werkomgeving meer vraagt dan alleen het toepassen van regels. De nieuwe welstandsnota doet zoals gezegd een grote stap in deze richting en vraagt om een pro-actieve houding bij de initiatiefnemer, de architect, de gemeente en de adviseur. Initiatiefnemers worden gestimuleerd om plannen te maken die positief bijdragen Illustratief voor de nieuwe werkwijze is de planvorming rond een specifieke locatie aan de Hosterdstraat, achter een woonboerderij tegen een bestaande kolk. In lijn met de nieuwe nota is vanaf het begin uitgebreid gesproken met architect en opdrachtgevers. Hierbij is gelet op de aspecten stedenbouw, landschap en architectuur. Vanuit het eerste plan voor een villa is het geheel omgevormd tot een luxe eigentijdse woning in een schuurvorm, tot enthousiasme van opdrachtgevers en architect en passend in het landschap achter de woonboerderij. Door deze open en oplossingsgerichte benadering van alle partijen is er een werkelijk voorbeeldig proces ontstaan. Dit voorbeeld geeft mij het gevoel dat we de juiste weg hebben gekozen om samen met de burgers en ontwerpers Lucas Reijmer
Hosterdstraat te Schuurwoning 1 De bijzondere situatie in het buitengebied 2 de eerste schets 3 de entree tot de woning 4 de binnenruimte van de woning
Henriette en Marck Jansen [opdrachtgevers] Tijdens de presentatie van onze eerste plannen voor de bouw van een woning aan Hosterdstraat te, hebben wij kennis gemaakt met dhr. Lucas Reijmer. Onze plannen werden afgewezen, maar dhr. Reijmer gaf daarna duidelijk aan in welke richting wij een nieuw ontwerp moesten zoeken; hij zag een schuur in het landschap van zeker volume, en door het wegnemen van stukken dak en splitlevel zou er toch ruimte zijn om te voldoen aan de bouweisen. Met deze opdracht en onze wensen over de indeling van de woning, heeft onze architect Pieter Oosterhout nieuwe schetsen gemaakt van de schuurwoning. Door sturende en stimulerende inbreng van dhr. Reijmer in de twee daarop volgende Welstandvergaderingen en creatieve gedachte van Pieter Oosterhout, hebben wij nu een prachtig ontwerp van ons huis. Pieter Oosterhout [architect] Aan de Hosterdstaat in het buitengebied van wordt een bijzondere woning gerealiseerd. De locatie ligt midden tussen de weilanden, met het gezicht op de kolk de Moespotse Waai als restant van een oude dijkdoorbraak en daarachter de bandijk langs de Waal. Het gebied kenmerkt zich door de openheid van het agrarische landschap en losse en geclusterde bebouwing langs de Hosterdstraat, een wat kronkelende, smalle weg zoals meer voorkomt in het buitengebied. Een bijzondere locatie behoeft een bijzondere woning. Onze opvatting over een gebouw op zo n locatie is tweeledig. Het dient zich op een natuurlijke manier te verankeren in het landschap en het dient dat landschap te omarmen als kwaliteit. Van binnenuit moet ook sprake zijn van een maximaal contact met het omliggende landschap. De typologie van een agrarische schuur leent zich om deze opvatting vorm te geven. Qua materiaalgebruik lijkt er sprake te zijn van een inverse: veel hout aan de buitengevel, en de meer naar binnen gerichte buitenmuren zoals een binnenplaats, worden gemaakt van grove stenen, mogelijk rivier- of porfierkeien. 5 Het eerste voorstel voor een villa die onvoldoende ondergeschikt was achter een bestaande woonboerderij in het buitengebied Het ontwerpproces is conceptueel en uitdagend. Een belangrijke opgave daarbij is invulling te geven aan de wensen over de plattegronden van onze opdrachtgevers in relatie tot het concept van het exterieur van de woning. Om het plan te versterken is het gedurende het ontwerpproces meerdere keren overleg geweest met de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De opbouwend kritische en enthousiasmerende houding van hem heeft bijgedragen aan diepgang in het ontwerp.
De erfgoedwet 2016 wordt het jaar van de Erfgoedwet. Op 1 juli worden zes wetten die de omgang met ons erfgoed behelzen samengevoegd. De nieuwe Erfgoedwet bundelt de bestaande wet- en regelgeving voor behoud en beheer van het cultureel erfgoed in Nederland. De wet maakt regels voor de omgang met ons erfgoed eenduidig, zodat helder is wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe het toezicht daarop geregeld is. Maar wat gaat er veranderen? Een van de uitgangspunten van de Erfgoedwet is dat de verantwoordelijkheid van de overheid en de overige erfgoedzorgers expliciet vast komt te liggen. Bijvoorbeeld een instandhoudingsplicht voor eigenaren van rijksmonumenten. Dit betekent dat de eigenaar tijdig noodzakelijk onderhoud moet uitvoeren om het voorbestaan van het monument te garanderen. Opzet telijk laten verloederen van een monument wordt strafbaar. Gemeenten kunnen eigenaren hierdoor gemakkelijker wijzen op hun verantwoordelijkheden. Behalve de instandhoudingsplicht heeft de Erfgoedwet ook expliciet aandacht voor het belang van waardevolle interieurs, beschermen van ensembles en mobiel erfgoed. Anticiperen op de Omgevingswet Over enkele jaren treedt de Omgevingswet in werking. Deze vraagt om een cultuurverandering: niet langer staan de regels centraal maar de ambities zelf. De commissie adviseert de gemeente om hier tijdig op in te spelen, omdat op termijn wordt gewerkt met nieuwe instrumenten als een omgevingsvisie en omgevingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving, ook op lange termijn. Een omgevingsplan is een gebiedsdekkende regeling voor alle regels over de leefomgeving, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Het is belangrijk dat ook beleid voor welstand en cultuurhistorie straks goed wordt geborgd in dit omgevingsplan, om zo de omgevingskwaliteit van de gemeente zo optimaal mogelijk te maken.
Samenstelling CRK Voorzitter H. [Henk] Vreeswijk Wethouder gemeente Scherpenzeel Architect A.G. [Anton] Vermeulen, arch. AvB Stedenbouwkundige E.D. [Eric] Jongen Adviseur ruimtelijke kwaliteit ir. L.P.M. [Lucas] Reijmer Gelders Genootschap Adviseur cultuurhistorie W. [Werner] Weijkamp M.A., Gelders Genootschap Ambtelijke ondersteuning H. [Harm] Bekker in cijfers Comissie vlnr: A.G. Vermeulen,E.D. Jongen, H. Vreeswijk - In zijn 96 aanvragen voorgelegd voor advies omgevingsvergunning deels in aanwezigheid van de aanvrager en/of architect. - Hiervan werd 90 % van een positief advies voorzien en voor 10 % was een wijziging nodig. - In het kader van het vooroverleg zijn 19 plannen besproken. - Buiten de planbehandelingen vielen 54 plannen die niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Deze zijn ambtelijk afgehandeld. - Ook zijn er 5 plannen van architecten met motivatie ingediend. Deze zijn eveneens ambtelijk afgehandeld.