Koolwijk Cijfers + actuariële en financiële software Pensioen in eigen beheer Inhoud Pag. 1 t/m 4 Invoer koopsommethode. Pag. 5 t/m 11 Afdruk voorbeelden. Pag. 12 t/m 13 Pag. 14 Pag. 15 Pag. 16 t/m 17 Pag. 18 Pag. 19 t/m 22 Pag. 23 t/m 24 Pag. 25 Pag. 26 Pag. 27 Wijzigen pensioenleeftijd. Overstap naar middelloon Verwerking mutatie middelloon Premie/Koopsommethode Salarismutatie Reserve vasthouden en wijzigen deeltijd, met voorbeelden. Schema techniek eindloon Aantekening middelloon. Diverse details Opmaak pdf format Let op: invoer bevestigen met [Enter], dus niet met [Tab] Wij raden u ten sterkste aan, om vooral in aanvang, gebruik te maken van onze (gratis*) telefonische assistentie! *) Koopprogramma s minimaal 3 maanden Freericksplaats 3 3054 GJ Rotterdam ( 010) - 418 66 32 www.koolwijk-cijfers.nl
Start Na het aanklikken van het pictogram wordt het pensioenprogramma geopend. Het wezenpensioen heeft geen effect op de reserve. Wel op het verloop van het overlijdensrisi- Het eerste scherm wordt geopend en kan worden ingevuld. Uiteraard moeten eerst de personalia en de overige gegevens die noodzakelijk zijn om een pensioenberekening te maken, zoals de diverse data ingevoerd worden. Tevens kunnen via dit scherm de [Variabelen] worden gewijzigd. (zie volgende pagina) Na invoer en bevestigen met de knop [Data controle] ) worden de datagegevens uitgewerkt. U krijgt daarna ook de mogelijkheid om parttime percentages in te voeren. [wijzig] ( zie pagina: 15 ) Let wel op: de tijdelijke duur heeft uitsluitend betrekking op de toekomstige pensioenopbouw. Reeds opgebouwde dienstjaren worden dus niet gewijzigd. Het voordeel is, dat ook zeer onregelmatige deeltijden op correcte wijze kunnen worden doorgevoerd. Zie ook pag. 19 Na invoeren en correct bevinden: [ Pijl ] aanklikken 2 Het rekenscherm wordt nu zichtbaar.
De variabelen voor de commerciële waardering gaan doorgaans uit van andere aannames dan die bij eigenbeheer. Marktrente: Het laagste van het maandelijkse u-rendement uit de laatste negen maanden van het boekjaar, naar beneden afgerond op één cijfer achter de komma, waarbij het in enig boekjaar toe te passen percentage niet meer dan één punt hoger zal zijn dan het in het daaraan voorafgaande boekjaar toegepaste percentage. Gemiddeld 1,67 (2012) Index:: doorgaaans 2% Kosten: Een percentage van de reseve, (3%) echter met een maximum van 20.000 Leeftijdscorrecties. Heeft geen effect op de reserve, Wel op het risicokapitaal Zowel de variabelen voor het eigenbeheer als de variabelen voor de commerciële benadering kunt u als standaard invoeren en/of per berekening wijzigen. Momenteel mogen niet alle reserveringsmethoden worden gebruikt zoals premie-verzekeraars en berekeningen op basis van interest in plaats van actuarieel. Ook anno 2013 worden de vaste indexering na ingang en de kosten opslagen door de inspectie Vp.B. niet geaccepteerd. U heeft wel deze mogelijkheden, zodat u toekomstige nieuwe opvattingen eenvoudig kunt implanteren. Wordt aanklikken data controle zichtbaar Let op: in dit eerste voorbeeld wordt de koopsommethode uitgewerkt 3
Dit rekenblad gaat uit van de koopsommethode en eindloonregeling. Wijzigingen in de reserveringsmethode en/of de opbouwmethode heeft effect op het schermbeeld. = Na toepassing VPL niet meer relevant. Voor oudere berekeningen nog toepasbaar. Keuze opbouwmethode Salaris deeltijd. Wordt herrekend naar 100% arbeidsduur. Vorig scherm volgend scherm Deze pagina geeft u, na invoer van de gegevens, de uitwerking van de pensioenopbouw. Alles in één scherm, zodat u het overzicht blijft behouden. Altijd eenmalig Deze uitsplitsing wordt alleen getoond als er daadwerkelijk sprake is van tijdelijke pensioen. De berekening wordt pas verwerkt na dat u Uitwerking heeft aangeklikt. Hier kunt u ook een memo maken die in het pdf document kan worden afgedrukt. In feite is het niet meer dan een eenvoudig kladblok dat u voor bijzondere aantekeningen kunt gebruiken. 4
Deze eerste uitwerking is in platte tekst. Teksten van deze pagina s kunt u,via kopiëren en plakken, eenvoudig in een tekstverwerker plaatsen is. Ideaal dus om pensioenopbouw (over bijvoorbeeld de laatste vijf jaren ) in een kort rapport te verwerken. De basisgegevens zijn dan immers slechts één keer nodig. Inplaats van vijf complete rapporten kunt u dan volstaan met een of twee A4 tjes. Het levert u weliswaar geen tijdswinst op, maar een cliënt die adviezen waardeert op basis van duidelijkheid en leesbaarheid (en minder op het gewicht van de uitgebrachte rapporten), zal u er dankbaar voor zijn! Wegschrijven U kunt de berekening als tekst wegschrijven. Belangrijker is het echter om het bestand weg te schrijven, zodat u het later opnieuw kunt openen om een nieuwe afdruk te maken en opvolgende berekeningen te maken. Let op: alleen op deze plaats kunt u het bestand opslaan! 5
Pdf format. Keuze verkort 6
Pdf format. Keuze Uitgebreid Pagina 1 7
Pagina 2 8
Pagina 3 Pdf format. Keuze Doorloop Pagina 1 9
Doorloop pagina 2 Doorloop pagina 3 10
Pdf format. Keuze Toelichting Deze pagina zult u zelden naar uw relatie opzenden. De gegevens zijn dan ook bedoeld om daar waar vragen bestaan over de gevolgde methode (niet in de laatste plaats door inspecteurs Vp.B. el op de hoogte zijn van de verschillende methodes) u antwoord kunt geven. 11
Pensioen converteren naar een latere ingangsdatum Willen we een pensioen naar een latere datum converteren (actuarieel oprenten) en willen wij de oude opgebouwde rechten niet verloren laten gaan, dan hebben wij de volgende gegevens nodig: 1) Stand oude aanspraken. 2) Contante waarde van deze aanspreken. De waarde van de contantewaarde van de oude aanspraken wordt actuarieel opgerent naar de nieuwe ingangsdatum van het pensioen en vervolgens opnieuw aangewend voor de nieuwe afgefinancierde aanspraken. Het verschil tussen oud- en nieuw- opgebouwd pensioen noemen we excedent pensioen. We gaan terug naar het uitwerkingsblad: (2 x retour dus.) Bij de tweede retour krijgt u de volgende melding. Na aanklikken van [Ja] komt u weer in scherm 1 Daar klikt u aan: Pensioendatum verschuiven En het schermpje wordt zichtbaar. Hier vult u zowel de nieuwe pensioendatum als ook het nieuwe opbouwpercentage in. Na aanklikken van OK Krijgt u nogmaals de keuze: Na aanklikken van [Ja] komt u direct in het scherm: uitwerking. 12
Na aanklikken van Uitwerking en vervolgens pdf, ziet u op de 3e pagina de toelichting betreffende de conversie. Het excedent pensioen uit de vorige berekening bedroeg: 10.000 Na conversie: 15.342 dus de verhoging van het excedent pensioen bedraagt 5.342,= De aanspraken op 67 jarige leeftijd zijn verhoogd, terwijl de contante waarde van de pensioen toezegging gelijk is gebleven. 13
Overstap naar middelloon. Het wijzigen van een op eindloon gebaseerde opbouwmethode is een vrij eenvoudige zaak. Bereken de laatste stand aanspraken op basis van eindloon. Door aanklikken van de optie middelloon, verandert het schermbeeld. De opgebouwde aanspraken op basis van eindloon worden opzij gezet als opgebouwd tot aan de berekeningsdatum. De middelloon methode werkt dus niet met terugwerkende kracht. Bij de premiemethode dus ook geen backservice. Index nu ook op de reeds opgebouwde aanspraken 14
Mutatie middelloon Gewijzigde datum PG nieuw Uit de regeling is altijd exclusief het excedent pensioen. 15
De Premie/Koopsom methode. De koopsommethode koopt jaarlijks een evenredig deel van het pensioen in. Het behoeft geen nadere verklaring dat inkoop van zeg maar 1.000 O.P. vlak voor de pensioendatum aanzienlijk duurder is dan de inkoop van hetzelfde pensioenbedrag op 25 jarige leeftijd. De premiemethode gaat uit van een jaarlijks gelijkblijvende premie. In het begin te hoog en aan het einde te laag. Hierdoor worden de pensioenlasten als het ware geëgaliseerd. Bij verhoging van het pensioen in de eindloon-regeling dient de verhoging van het pensioen dat betrekking heeft over de verstreken diensttijd te worden afgefinancierd door middel van een koopsom.(backservice), de toekomstige opbouw van dit deel gaat weer via een (verhoging van de) premie. Zie ook We kiezen bij de variabelen de optie: Premie tijdsevenredig We gaan er vanuit, dat het een geheel nieuwe berekening is. Gegevens eigenbeheer oud stellen we op 0 (nul) Het scherm van de uitwerking is aangepast aan de reserveringsmethode premie-tijdsevenredig, ook wel premie/koopsom genoemd. Kiest u voor zonder backservice (ongebruikelijk) dan zal de reserve uitsluitend de contante waarde van het excedent worden. Normaal is echter, dat u de opgebouwde aanspraken uit de verstreken dienstjaren wel affinanciert. (backservice) Het zal u niet verbazen, dat de zo berekende reserve overeenkomt met de reserve op basis van de koopsommethode. 16
Uitwerking premie/koopsom methode Nog geen oude premie Wel reserve uit excedent Premie verstreken jaren Jaarlijkse premie 17
Salarismutatie per 31-12-2013 18
Reserve vasthouden Het komt regelmatig voor, dat u wel een geboekte reserve wordt aangeleverd maar u geen aansluiting kunt vinden met de opgebouwde aanspraken, de gebruikte variabelen en/of gehanteerde rekenmethode. De optie [Reserve vasthouden] is daarom toegevoegd. Na invullen van de totalen eigenbeheer oud, en de gegeven reserve terwijl u de Premie op 0 zet, wordt de bijbehorende premie berekend. Als de zo herberekende reserve lager uit te vallen dan volgens de koopsommethode dan krijgt u daarvan melding. Arbeidsduur wijzigen Wijziging in de arbeidsduur heeft uitsluitend betrekking op de toekomende dienstjaren. De opgebouwde dienstjaren tot aan de wijziging blijven dus ongewijzigd! Daar waar sprake is van een opvallende salarisdaling, door bijvoorbeeld minder activiteiten in de BV, kan overwogen worden om over te gaan op deeltijd. Ook wisselende deeltijden kunnen zo eenvoudig doorberekend worden. Zie de voorbeelden. Belangrijk 19
Voorbeelden wijzigen arbeidsduur Waar sprake is van een normaal dienstverband wordt de arbeidsduur op 100% gezet. A: Datum pensioeningang Datum indiensttreding = Dienstjaren. B: Datum berekening - Datum indiensttreding = Verstreken. C: Datum pensioeningang Datum berekening = Toekomende dienstjaren. Tot zover niets nieuws. Wenst de werknemer zijn dienstverband om te zetten in een Deeltijd functie, dan wordt de opstelling als volgt: A: Dienstjaren gewogen = Verstreken jaren (gegeven) + toekomende dienstjaren gewogen B: Verstreken = Gegeven! C: Toekomende dienstjaren gewogen = Arbeidsduur% x (Datum pensioeningang Datum berekening) Hoogte te bereiken O.P. Pensioengrondslag x opbouwpercentage (2,33%) x (Verstreken + toek. Gewogen) Hoogte opgebouwd O.P. Pensioengrondslag x opbouwpercentage (2,33%) x Verstreken (gegeven!) Hoogte nog op te bouwen O.P. Pensioengrondslag x opbouwpercentage (2,33%) x Toek.jaren x Arbeidsduur% Arbeidsduur wijziging heeft dus uitsluitend effect op de toekomstige diensttijd! De verstreken dienstjaren en de reeds opgebouwde aanspraken blijven behouden. Let op: Als de financieringswijze geschiedt door middel van de premiemethode (verzekeraars) dan kan een verlaging van de reserve optreden! Dit omdat de pensioenopbouw niet (meer) evenredig verloopt. Immers er is op de berekeningsdatum meer pensioen opgebouwd dan tijdsevenredig. Let op 2: De correctie op de opgebouwde aanspraken, omdat er extern een gedeelte van de toezegging is verzekerd, kan leiden tot een (tussentijds) hogere correctie op de opgebouwde aanspraken. Het programma gaat immers uit van de fictie dat de extern verzekerde aanspraken eenzelfde tijdsevenredige opbouw kennen als de eigenbeheersopbouw. Voorbeeld: 40.000 O.P. op te bouwen in 10 jaar, 100% Arbeidsduur. Opgebouwd O.P. na 5 jaar: 20.000 Nog op te bouwen 20.000 Totaal te bereiken 40.000 Na 5 jaar: 5/ 10 x 10.000 = 5.000 extern opgebouwd verondersteld. In eigenbeheer opgebouwd 15.000 Nu na 5 jaar overgang naar 40% arbeidsduur. Opgebouwd O.P. na 5 jaar: 20.000 Nog op te bouwen 8.000 Totaal te bereiken 28.000 Opgebouwd O.P. na 5 jaar 20.000 (onveranderd) Toekomende jaren 40% x 5 jaar = 2 jaar. Verstreken 5 jaar, (totaal dus 7 gewogen jaren) Correctie: 5 / 7 x 10.000 = 7.142,85 In eigenbeheer dus 12.857,15 Verklaring: In het eerste geval was 25% van de voorziening extern verzekerd. (10.000 / 40.000) In het tweede geval is dat 35,71% (10.000 / 28.000) Opgebouwd 1 e geval: 20.000 25% x 20.000 = 15.000 Opgebouwd 2 e geval: 20.000 35,71% x 20.000 = 12.858 20
Arbeidsduur: 100,0000% Geboortedatum werknemer 16-02-1946 ( Man ) Geboortedatum partner 05-10-1945 (Vrouw ) Normaal--------- (Gewogen ) Berekeningsdatum 31-12-1996 Dienstjaren 28 jaren 2 mnd ( 27,4359) In dienst sedert 01-01-1983 Verstreken 14 jaren 0 mnd ( 13,2692) Pensioendatum 01-03-2011 Toekomende 14 jaren 2 mnd ( 14,1667) Pensioenleeftijd 65 jr 0 mnd Salaris (deeltijd) 104000 100% Salaris 104000 Opbouwpercentage 2,3300 Franchise 13992 Diensttijd(gewogen) 27,4359 ------- -------- x Pensioengrondslag 90008 Pensioenpercentage 63,93 Aanspraken OP NP Opgebouwd 27828 19480 Nog op te bouwen 29710 20797 ------ ------ Totaal 57538 40277 Doelvermogen E.B 707720 152814 Bruto doelvermogen in eigen beheer 860535 Contantewaarde aanspraken eigen beheer 488056 (excl. exc.) Stand reserve per 31-12-1996 236045 Van af 1-1-1997: Arbeidsduur: 69,2300% Normaal--------- (Gewogen ) Berekeningsdatum 01-01-1997 Dienstjaren 28 jaren 2 mnd ( 23,0768) In dienst sedert 01-01-1983 Verstreken 14 jaren 0 mnd ( 13,2692) Pensioendatum 01-03-2011 Toekomende 14 jaren 2 mnd ( 9,8076) Salaris (deeltijd) 71999 100% Salaris 104000 Opbouwpercentage 2,3300 Franchise 13992 Diensttijd(gewogen) 23,0768 ------- -------- x Pensioengrondslag 90008 Pensioenpercentage 53,77 Aanspraken OP NP Opgebouwd 27828 19480 Nog op te bouwen 20568 14398 ------ ------ Totaal 48396 33877 Doelvermogen E.B 595276 128535 Bruto doelvermogen in eigen beheer 723811 Contantewaarde aanspraken eigen beheer 410512 (excl. exc.) Stand reserve per 01-01-1997 236045 Stand reserve per 31-12-1997 258027 21
Van af 01-01-1997 Arbeidsduur: 69,2300% Normaal--------- (Gewogen ) Berekeningsdatum 31-12-1997 Dienstjaren 28 jaren 2 mnd ( 23,0768) In dienst sedert 01-01-1983 Verstreken 15 jaren 0 mnd ( 13,9615) Pensioendatum 01-03-2011 Toekomende 13 jaren 2 mnd ( 9,1153) Salaris (deeltijd) 71999 100% Salaris 104000 Opbouwpercentage 2,3300 Franchise 13992 Diensttijd(gewogen) 23,0768 ------- -------- x Pensioengrondslag 90008 Pensioenpercentage 53,77 Aanspraken OP NP Opgebouwd 29280 20496 Nog op te bouwen 19116 13382 ------ ------ Totaal 48396 33877 Doelvermogen E.B 595276 128535 Bruto doelvermogen in eigen beheer 723811 Contantewaarde aanspraken eigen beheer 426490 (excl. exc.) Van af 1-1-1998 Arbeidsduur: 100,0000% Normaal--------- (Gewogen ) Berekeningsdatum 01-01-1998 Dienstjaren 28 jaren 2 mnd ( 27,1282) In dienst sedert 01-01-1983 Verstreken 15 jaren 0 mnd ( 13,9615) Pensioendatum 01-03-2011 Toekomende 13 jaren 2 mnd ( 13,1667) Salaris (deeltijd) 104000 100% Salaris 104000 Opbouwpercentage 2,3300 Franchise 13992 Diensttijd(gewogen) 27,1282 ------- -------- x Pensioengrondslag 90008 Pensioenpercentage 63,21 Aanspraken OP NP Opgebouwd 29280 20496 Nog op te bouwen 27613 19329 ------ ------ Totaal 56893 39825 Doelvermogen E.B 699783 151101 Bruto doelvermogen in eigen beheer 850884 Contantewaarde aanspraken eigen beheer 501365 (excl. exc.) Stand reserve per 01-01-1998 258027 Berekeningsgrondslagen Pensioenaanspraken berekend op basis van de eindloon-regeling Reservering Actuarieel : Koopsom-methode Tafel GBM/GBV 90-95 4,000% Uitkeringstermijn pensioenen: Maand achteraf Premie per jaar vooruit verschuldigd 22
De techniek: EINDLOON Nieuwe berekening Rekenrente 4% Sterfte verwaarloosd. Doelvermogen: 100.000 3: 15.212,78 In dienst in regeling Pensioen datum 35 jaar 45 jaar 65 jaar 30 10 20 4: 2.152,67 Om 100.000 te sparen in 20 jaar, zal jaarlijks 3.229 bij vooruitbetaling moeten worden ingelegd. 1) 10/30 e deel van deze premie heeft betrekking op de verstreken dienstjaren. 10/30 x 3.229 = 1.076,33 2) De contante waarde hiervan is 1.076,33 x ä20 = 15.212,78 (backservice) 3) De totale premie van 3.229 wordt vermindert met 1.076,33 waardoor de benodigde premie 2.152,67 wordt. 4) Van het doelvermogen is nu (op de pensioendatum) afgefinancierd 33.333 De Reserve = CW lasten - CW baten CW lasten: 100.000 x A20 = 45.638,69 CW baten 2.152,67 x ä20 = 30.425,40 Reserve 15.212,98 (wat uiteraard gelijk is aan de backservice) 23
Mutatie verwerken: EINDLOON. Doelvermogen: oud 100.000 bij 50.000 nieuw 150.000 In dienst mutatie Pensioen datum 35 jaar 55 jaar 65 jaar 20 Om 50.000 te sparen in 10 jaar, zal jaarlijks 4.004,37 bij vooruitbetaling moeten worden ingelegd. 20/30 e deel van deze premie heeft betrekking op de verstreken dienstjaren. 20/30 x 4.004,37 = 2.669,58 De contante waarde hiervan is 2.669,58 x ä10 = 22.518,79 (backservice) De totale (mutatie) premie van 4.004,37 wordt verminderd met 2.669,58 waardoor de premie mutatie op 1.334,79 komt. De nieuwe premie wordt 2.152,67 + 1.334,79 = 3.487,46 (Verschuldigd direct na de berekeningsdatum) De reserve wordt: CW lasten - CW baten Controle door oprenting baten: 30 8: 22.518,79 2.152,67 oud 1.334,79 bij 3.487,46 nieuw CW lasten: 150.000 x A10 = 101.334,63 15.212,78 x S10 = 22.518,63 CW baten 3.487,46 x ä10 = 29.417,88 2.152,67 x s10 = 26.878,99 Reserve 71.916,75 Backservice = 22.518,79 10 Totaal = 71.916.41 24
Middelloon, even opletten! Middelloon kent geen backservice. Hoe te berekenen: 1 e berekening Zet berekeningsdatum op aanvangsdatum regeling. Maak P.G. Maak berekening af Berekend premie op aanvangsdatum Reserve = 0 Opgebouwde rechten 0 Terug naar 1 e blad Zet berekeningsdatum op 31-12 Geen wijzigingen aanbrengen Maak berekening af. Berekend: Reserve per 31-12 Opgebouwde rechten = opbouwpercentage x 1 jaar (of minder) x P.G. Vervolgberekening Zet berekeningsdatum op 1-1 volgend jaar Maak (nieuwe) P.G. Maak berekening af Berekend premie op aanvangsdatum Reserve per 1-1 Opgebouwde rechten per 1-1 Terug naar 1 e blad Zet berekeningsdatum op 31-12 Geen wijzigingen aanbrengen Maak berekening af. Berekend: Reserve per 31-12 Opgebouwde rechten = opgebouwde rechten per 1-1- + opbouwpercentage x 1 jaar x P.G. Deze methode kan uiteraard ook met de eindloon regeling worden gebruikt. Resultaat: Premie wordt per 1-1 berekend (lagere premie) dus hogere reserve per 31-12 aan het einde van het jaar. Backservice is echter per 31-12 "onzichtbaar". Ajs u echter de berekeningsdatum alsnog op 31-12 zet, en overigens geen wijzigingen aanbrengt, Dan wordt de reserve per 31-12 bekend. Bewaar de eerste berekening als toelichting voor de cliënt en/of inspectie V.Pb. 25
Details Na VPL is deze optie niet meer relevant. Wij hebben deze optie echter niet verwijderd, zodat er nog altijd met terugwerkende kracht berekeningen kunnen worden uitgevoerd en oudere KC bestanden kunnen worden opgehaald.. Vanaf 2013 worden de cijfers echter niet meer automatisch aangevuld. Ook de franchise gegevens worden niet meer automatisch aangevuld, omdat dat zou betekenen dat u dan toch jaarlijks een update nodig heeft. Na aanklikken Verschijnt deze mededeling Als dit beeld verschijnt betekent dat, dat de rekenregels van Witteveen nog niet zijn toegepast. 26
Het programma geeft u de mogelijkheid om: Koppen en platte tekst een verschillende kleur te geven. (vinkje opmaak aanklikken en kleuren kiezen) De pagina s uitlijnen zodat ze passend worden voor uw eigen briefpapier. Uw eigen logo in te voeren. Format:.jpg of. bmp U kunt dat zeer eenvoudig doen, door bijvoorbeeld een (uitsnede van) een foto als logo te gebruiken. ( bedrijfspand?) Deze bewerken met bijv. Paint en opslaan als.bmp of.jpg Het logo wordt automatisch aangepast aan de daartoe bestemde ruimte. Het verkleinen en uitlijnen van het logo is een van de opties. Let op: Logo opslaan in de map waarin het nieuwe pensioenprogramma staat, Bestandsnaam: mijnlogo.jpg of mijnlogo.bmp (kleine letters gebruiken) Het effect pas zichtbaar als een uitwerking opnieuw wordt aangeklikt. Nadeel: Het document is in.pdf format en kan dus niet gewijzigd worden.. 27