analogie bemerken tussen mens en plant, groeifactoren van een plant nagaan.. weten dat je met lugol zetmeel kan opsporen. 1. LESBEGIN : Probleemstelling. We hebben vorige les chemisch proces bestudeerd van de voedselopname bij de mensn naar analogie bestuderen we nu de voedselopname bij planten. De witte roos wordt rozig neemt dus water op. Planten hebben licht nodig. Plant sterft af. Licht, water en voesel proefneming : witte roos in gekleurd water, gewoon water. plant tonen die een hele week in een donkere ruimte gestaan heeft. - Als je een plant wekenlang niets geeft van water en voedsel wat gebeurt er dan? - Wat heeft een plant nodig om te groeien? Weten dat je met lugol zetmeel kan opsporen. 2. LESUITWERKING : Je stelt een verkleuring vast. Besluit : met lugol wordt zetmeel opgespoord. OLG maatbeker met zetmeeloplossing lugol aan toevoegen - Wat stel je vast? - Wat kan je uit deze proef besluiten? 1
Vaststellen dat er zetmeel in bladeren van de plant aanwezig is. Vaststellen dat zetmeel aanwezig is in het belichte blad. 2.1. Welk bestanddeel bevindt zich in de bladeren van een plant. Het blad verkleurd zoals bij de zetmeeloplossing In het blad is zetmeel aanwezig. Besluit : in bladeren van de plant is er zetmeel aanwezig. Dit zetmeel kan men aantonen met lugol. 2.2. Aan welke voorwaarden moet een plant voldoen om zetmeel te kunnen vormen. Enkel het belichte blad verkleurd. Dus daar alleen is zetmeel aanwezig. blad gekookt in water, ethanol en terug gekoookt in water is ontkleurd. daarop doen we een druppel lugol - Wat stel je vast. - Wat kun je daar uit afleiden? - Wat kun je nu besluiten uit deze 2 proefjes? plant gedurende 2 dagen in een donkere kast en een plant die 1 dag onder een lamp hebben gestaan ontkleuren zoals hierboven beschreven. op beide bladeren een druppel lugol - Wat stel je vast?. - Wat kan men aantonen met lugol? maagsap eiwitten aminozuren invullen werkblaadje Het chemisch proces uitleggen, weten welke verteringssappen in de 2.3. 12-vingerige darm In de 12-vingerige darm worden er 2 verteringssappen aan het voedsel toegevoegd. doceren 2
12- vingerige darm aan het voedsel wordt toegevoegd. *galsap wordt gevormd door de lever *alvleessap wordt gevormd door de alvleesklier. Onderwijs leergeprek In een proefbuis is vet (olie) aanwezig De olie vormt kleine druppeltjes. De grote vetbolletjes worden afgebroken tot kleinere vetbolletjes. Het chemisch proces dat plaatsgrijpt in de 12-vingerige darm kan je vergelijken met deze proef. Het galsap doet hier het werk van de ossegalzeep. galsap vetten kleine vetbolletjes daaraan ossegalzeep toevoegen - Wat gebeurt er met de olie? - Wat kunnen we daaruit afleiden? doceren didactisch materiaal en zetmeel slide: vetten en zetmeel Het volgende chemisch proces dat in de 12- vingerige darm plaatsgrijpt : Maltose (2 suikerblokjes) worden afgesbroken tot 1 blokje (glucose) door het alvleessap. alvleessap Invullen werkblaadje 3
maltose glucose Inzien dat het verteren van het voedsel belangrijk is om zo de nodige stoffen te kunnen opnemen. Bouwstoffen, energierijke stoffen. 2.4. De dunne Darm In de dunne darm wordt het voedsel nog verder gemengd. glucose vetbolletjes aminozuren water vitaminen Deze stoffen worden dan uit de dunne darm opgenomen in het bloed. Het zijn de bouwstoffen en ze zorgen ook voor energie. Waarom worden deze afgebroken? De dunne darmwand bevat kleine poriën waar de voedselbestandelen zoals, zetmeel, eiwitten... niet kunnen doorheen dringen, ze zijn te groot. Vandaar dat ze moeten onderwijsleergesprek - Welke stoffen zijn er nu allemaal aanwezig in de dunne darm, welke verschillende stoffen zijn gevormd na een chemisch proces? afgebroken worden in kleinere deeltjes die wel door die poriën gaan. Invullen werkblaadje Functie van de dikke darm formuleren. 2.5. De dikke darm In de dikke darm worden de onverteerbare - Wat gebeurt er in de dikke darm? 4
voedselresten uitgescheiden. Formuleren wat verteren is. Het verteringsproces chemisch kunnen verklaren. 3. LESAFSLUITING verteren = chemisch proces ih menselijk lichaam. Het voedsel wordt afgebroken door vertering, dit gebeurt zowel mechanisch als chemisch. Mechanisch. : kauwen en kneden Chemisch : verkleinen van de stoffen door inwerking van verteringssappen. Speeksel, maagsap, galsap, alvleessap. onderwijsleergesprek slide : besluit - Wat is verteren? - Hoe gebeurt het? slide : overzicht chemisch proces 5
Overzicht slide 6
7