Resultaten Uitgangssituatie Algemeen Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen Projectnummer: 2010_009 Projectnaam: Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen PMJP: B2 Kwaliteitsverbetering EHS bestaande natuur Natuurdoel: Kwaliteitsverbetering en aanbrengen structuurvariatie in droge en natte heide (Maasduinen) Doelbereik: 24,6 ha Kwaliteitsverbetering EHS Status: Afgerond Periode van uitvoering: 2011/2012 Uitgangssituatie Heideterreinen zijn voor veel zeldzame en bedreigde soorten insecten, reptielen en dagvlinders van groot belang. Voldoende structuurvariatie en afwisseling voorkomt achteruitgang in kwaliteit en kwantiteit van deze terreinen en op zijn beurt de achteruitgang van populaties flora en fauna. In dit project zijn op verschillende locaties kleinschalige ingrepen in heideterreinen uitgevoerd. Dit ten behoeve van verhoging van de structuurvariatie voor m.n. typische heidefauna als zandhagedis, gladde slang en het maken van nieuwe kiemplekken voor flora als struikhei, dopheide, snavelbiezen en klein warkruid. Om de kwaliteit van heidesystemen in de Maasduinen te behouden zijn als gevolg van stikstofdepositie maatregelen blijvend noodzakelijk. Met name kleinschalig plaggen, het verwijderen van opslag en bekalken zorgen voor gewenste structuurvariatie en kiemplaatsen voor flora, waarvan soorten als zandhagedis en gladde slang profiteren. De maatregelen sluiten aan bij de natura2000-instandhoudingsdoelen voor het habitattype stuifzandheiden met struikhei en vochtige heide. Resultaten Verspreid in de terreinen Landgoed de Hamert, Landgoed Arcen en de Ravenvennen is in totaal 24,6 ha heideterrein droog en nat- in kwaliteit verbeterd. Ten eerste zijn kleinschalige plagwerkzaamheden uitgevoerd op Landgoed de Hamert en bij het Gelders Vlies op Landgoed Arcen (totale oppervlakte 7,11 ha, zie kaart A). Door kleinschalig te plaggen is er meer structuurvariatie ontstaan en zijn monotone heidedelen meer gevarieerd geworden. Hierdoor zijn biotopen voor reptielen verbeterd. Om verzuring tegen te gaan zijn de geplagde stroken tevens bekalkt (zie figuur 1 en 2). Figuur 1. Kleinschalige plagwerkzaamheden op de Hamert
Resultaten Om de kwaliteit van heide, venoevers en veentjes te behouden is op verschillende locaties op Landgoed de Hamert, de Ravenvennen en de Eckeltse Bergen opkomende bos en struikopslag verwijderd (totale oppervlakte 17,5 ha, zie kaart A, B en C). Een geleidelijke overgang van heide naar bos wordt gekenmerkt door vele gradiënten, die belangrijk zijn voor soorten als gladde slang en zandhagedis. Daarom zijn in bosranden aangrenzend aan heideterreinen, onder andere bij Groeve blok selectief bomen gekapt (zie kaart A). Het vrijgekomen hout is verwerkt in ongeveer 50 houtstapels die verspreid over een oppervlakte van 40 ha op de Landgoed de Hamert en de Eckeltse Bergen zijn neergelegd (zie figuur 3, kaart A en C). Deze stapels vormen een ideale zon, beschuttings- of overwinteringsplek voor reptielen, kevers en insecten. Wanneer het hout vermolmd raakt ontstaan biotopen voor paddenstoelen. In het gebied Rode Hoek nabij Wellerlooij zijn doorstroomveentjes in komvormige laagten hersteld (opp. ca 2,4 ha zie kaart D). De hier aanwezige berkenopslag is verwijderd en reliëfvolgend zijn een aantal kommetjes uitgeplagd. We verwachten hier herstel van met water doorstromende veentjes met veenpluis en hoogveenveenmossen. In de oeverzone zullen witte, bruine snavelbies en ronde zonnedauw terugkeren. In het project is in totaal projectmatig zo n 24,6 ha heide hersteld of in kwaliteit verbeterd. Er zijn vele soorten fauna die zullen profiteren van de maatregelen. Enkele belangrijke (rode-lijst) soorten zijn levendbarende hagedis, zandhagedis, hazelworm en gladde slang, heivlinder, veldkrekel, bastaardzandloopkever, klein warkruid, klokjesgentiaan, roodborsttapuit, Boomvalk. Figuur 2. Luchtfoto plaggen in vissengraatmodel als onderdeel van kleinschalig heidebeheer op landgoed de Hamert Figuur 3. Het leggen van houtstapels voor reptielen, verspreid in het terrein
Kaart D