Actualisatie Sociaal Economische Verkenning Januari 2012 1
Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Actualisatie Uitgangspunten ontwikkelingen en trends... 3 2.1 Ruimtelijke ordening... 3 2.2 Klimaat, milieu en duurzaamheid... 5 2.3 Ontwikkelingen overheid... 5 3. Actualisatie Uitgangspunten economische ontwikkelingen... 6 3.1 Economische groei... 6 3.2 Lonen, koopkrachtontwikkeling en inflatie... 7 3.3 Grondstoffen... 7 3.4 Grondprijzen... 7 3.5 Rente... 8 3.6 Recreatie... 9 2
1. Inleiding In deze actualisatie van de Sociaal Economische Verkenning 2011-2015 (SEV) worden belangrijke wijzigingen of aanvullingen behandeld. Het doel van de actualisatie is te kijken of er sprake is van een actuele trendanalyse in de SEV. Het gaat dus niet om het doorvoeren van tekstuele wijzigingen, maar enkel om ontwikkelingen 1 die van belang zijn voor de strategie en het beleid van Waterschap Zuiderzeeland. Deze ontwikkelingen zijn geïdentificeerd aan de hand van deskresearch en gesprekken met medewerkers van Waterschap Zuiderzeeland. Om één lijn te houden in de SEV en de actualisatie worden dezelfde onderwerpen in dezelfde volgorde behandeld als in de SEV genoemd. 2. Actualisatie Uitgangspunten ontwikkelingen en trends 2.1 Ruimtelijke ordening In deze paragraaf komen de diverse onderwerpen binnen ruimtelijke ordening aan bod. 2.1.1 Stedelijke ontwikkeling Aantal inwoners Op het vlak van de ontwikkeling van het aantal inwoners in de gemeenten die vallen binnen het grondgebied van Waterschap Zuiderzeeland zijn weinig wijzigingen zichtbaar. Enkel bij de gemeente Urk wordt in de programmabegroting 2011 2 uitgegaan van 22.000 inwoners in 2020 in plaats van 22.100 inwoners zoals nu genoemd in de SEV. Voorstel is uit te gaan van het lagere aantal inwoners in de gemeente Urk in 2020: 22.000 inwoners. Aantal woningen Op het gebied van woningbouw zijn wel een aantal (kleine) verschuivingen zichtbaar. De gemeente Almere geeft in haar programmabegroting 2012 aan dat ze uitgaat van een woninggroei van 1.440 woningen per jaar, waar in de SEV nu uitgegaan wordt van 1.100 woningen per jaar. 3 Ook bij de gemeente Urk is een wijziging in de verwachte woninggroei te zien. De provincie gaat uit van een groei van 115 woningen per jaar 4 in plaats van de 150 woningen per jaar waar in de SEV van uit wordt gegaan. Ook de gemeente zelf gaat uit van een lagere woninggroei, namelijk 125 woningen per jaar. De gemeente Noordoostpolder gaat in de tweede oplevering van de Structuurvisie uit van 170 woningen per jaar in de periode 2011 tot 2015. Daarna verwacht ze een daling naar 50 woningen 5 per jaar in 2025-2030. 1 Het betreft wijzigingen in ontwikkelingen, nieuwe ontwikkelingen, ontwikkelingen die bij de vorige SEV minder urgent waren of om actualisatie van cijfers. 2 Programmabegroting 2011, gemeente Urk, p. 19 3 Programmabegroting 2012, gemeente Almere, p. 91 4 http://www.flevoland.nl/flevoland-in-beeld-en-cij/feiten-en-cijfers/woningen/aantal-woningen-en-progno/ 5 Tweede oplevering Structuurvisie, gemeente Noordoostpolder, p. 10 3
De wijzigingen zijn opgenomen in onderstaande tabel: 2011-2015 Almere Lelystad Dronten Zeewolde Urk Noordoostpolder Totaal 1.440 400 225 200 115 170 2.550 Het totaal aantal nieuwe woningen per jaar in de huidige SEV was 2.250 woningen per jaar. 2.1.2 Infrastructuur IJmeerverbinding Rond de IJmeerverbinding zijn wat ontwikkelingen gaande. Drie geselecteerde consortia hebben voorstellen uitgewerkt voor het vervoerconcept, een hoofdlijn voor de IJmeerverbinding (brug/tunnel) en een stedelijke gebiedsuitwerking. De stuurgroep van de werkmaatschappij Almere Amsterdam, de opdrachtgever van de consortia, heeft de elementen benoemd die men kansrijk vindt uit de verschillende uitwerkingen als kansrijk en nader uit te werken (cherry picking). Half december heeft minister Schultz aan de Kamer laten weten dat de IJmeerverbinding niet voor 2026 gerealiseerd wordt, omdat de noodzaak minder aanwezig is door de tragere groei van Almere. Eind 2012 wordt het resultaat van het haalbaarheidsonderzoek verwacht. 6 Er liggen voorstellen voor het vervoersconcept, realisatie vindt echter niet voor 2026 plaats. Ontwikkelingen als gevolg van woningbouw Er wordt een dijkverlegging bij Flevokust en Almere Poort Kustzone voorzien. Daarnaast wordt Almere Pampus ontwikkeld en wordt er een woonwijk op hoogte ontwikkeld in Zeewolde, waarbij de dijk wordt doorbroken en er een sluisverbinding komt tussen het Wolderwijd en de polder. Nieuwe ontwikkeling als gevolg van woningbouw. N23 In mei 2011 is begonnen met de aanleg van de N23 tussen Lelystad en Dronten, het eerste Flevolandse deel van de N23. De gehele N23 in Flevoland moet, volgens planning, klaar zijn medio 2012. Een groot deel ligt parallel aan de Hanzelijn. Bij de Hoge Vaart is een tweede brug aangelegd. Op lange termijn speelt mogelijk nog de aanleg van een tunnel bij de Roggebotsluis en een afsnijding van de Houtribdijk om een betere route voor doorgaand verkeer te creëren. Nieuwe ontwikkeling, komt dit jaar gereed. 2.1.3 Landelijk gebied Waterveiligheidsbeleid De uitkomsten van de berekening van overstromingskansen, -gevolgen en risico s voor een aantal belangrijke dijkringen is niet bekend in de periode tot en met 2013, maar tot en met 2014. De uitkomsten zijn bekend in de periode tot en met 2014 in plaats van tot en met 2013. 6 http://www.jonginflevoland.com/nieuws/86789/ijmeerlijn-niet-nodig-voor-2026-volgens-minister 4
Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) In het Bestuursakkoord Water worden de contouren geschetst voor een nieuw Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp). Het betreft onder meer de financiering van het nhwbp, programmering, toetsing en normering, en de wettelijke verankering. De eerste uitwerking hiervan is opgenomen in de beleidsbrief Stand van zaken waterveiligheidsbeleid van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer op 29 november 2011. Uiterlijk in het najaar van 2012 wordt een wetsvoorstel voor het nhwbp aan de Tweede Kamer gezonden. In het najaar 2012 wordt een wetsvoorstel voor het NHWBP aan de Tweede Kamer gezonden. 2.2 Klimaat, milieu en duurzaamheid Geen wijzigingen of aanvullingen. 2.3 Ontwikkelingen overheid Bestuurakkoord Water Rijk, Interprovinciaal Overleg, Unie van Waterschappen en VNG werken, onder aanvoering van de waterschappen, aan uitvoering van het Bestuursakkoord Water. Doelmatigheid in de waterketen Met betrekking tot samenwerking om de doelmatigheid in de waterketen te vergroten worden momenteel regionale varianten uitgewerkt om deze samenwerking verder vorm te geven. Regionale UitvoeringsDienst De afgelopen maanden zijn er twee ontwikkelingen gaande op het vlak van een regionale uitvoeringsdienst; enerzijds gericht op enkel Flevoland, anderzijds een vorm met Rijkswaterstaat. Hieronder wordt elk kort toegelicht. a) De regionale uitvoeringsdienst Flevoland (de droge RUD) Het standpunt van Waterschap Zuiderzeeland is: wel samenwerken met een droge RUD Flevoland, vooralsnog niet opgaan in een RUD. De droge RUD Flevoland een samengaan inzake de taken vergunningverlening en handhaving tussen gemeenten en provincie - ontstaat, alle gemeenten hebben zich door middel van een intentieverklaring verenigd. Traject: per 1 januari 2012 krijgt de RUD een formele status, per 1 januari 2013 is de RUD een fysieke eenheid. b) Een (verkenning van een) samenwerkingsvorm met Rijkswaterstaat (de natte RUD ) Het Bestuursakkoord Water vraagt RWS en de waterschappen gezamenlijk de mogelijkheden te verkennen voor versterkte samenwerking op het gebied van vergunningverlening en handhaving/watertoezicht. Doel is doelmatiger waterbeheer: efficiënter/goedkoper en kwalitatief beter. Samenwerking wordt ook onderzocht in het licht van voorziene samenvoeging van Waterwet, Wabo en RO-wetgeving tot een Omgevingswet (voortkomend uit het regeerakkoord), zeker nu het ministerie van IenM is ontstaan. Het streven is om door de Omgevingswet de sectorale wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving - water is daarvan een onderdeel - te bundelen en te vereenvoudigen tot één Omgevingswet. Het bestaansrecht van vergunningverlening/ 5
watertoezicht (mogelijk nog meer taken) binnen de waterschappen zal dan aan de orde komen. In het eerste kwartaal 2012 worden (ambtelijk) plannen van aanpak gepresenteerd, inclusief een beeld van de te verwachten samenwerkingswinst. Er zijn twee ontwikkelingen rond de Regionale Uitvoeringsdienst gaande. Wet Houdbare Overheidsfinanciën Eind 2011 heeft de ministerraad het conceptwetsvoorstel Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet HOF) vastgesteld. De Wet HOF is een uitwerking van afspraken in Europees verband ten aanzien van de beheersing van het begrotingstekort en de schuldenlast van de EU-landen. De Wet HOF heeft de volgende doelen: een structurele reductie van het EMU-tekort, een houdbare overheidsschuld en voor de langere termijn houdbare overheidsfinanciën. De wet gaat regelen dat de decentrale overheden een aan het Rijk gelijkwaardige inspanning aan deze doelstellingen gaan leveren, waarbij de decentrale overheden naar verwachting zullen moeten voldoen aan stapsgewijs lagere EMU-normen. In het conceptwetsvoorstel is het toezicht op naleving van de EMU-normen verscherpt en daarnaast biedt het voorstel het Rijk de mogelijkheid om, indien een decentrale overheid haar individuele EMU-norm overschrijdt, een boete op te leggen ter hoogte van de overschrijding. De wetgever is voornemens om de Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet HOF) per 1 januari 2013 in te laten gaan. Nieuwe ontwikkeling. 3. Actualisatie Uitgangspunten economische ontwikkelingen 3.1 Economische groei Algemeen De Nederlandse economie is in 2010 gegroeid met 1,8% 7, voor 2011 liggen de voorspellingen op 1,5% en voor 2012 op 1% 8. Voor de provincie Flevoland wordt in 2011 een economische groei van 2,2% verwacht en in 2012 9 een groei van 1,9%. Deze percentages liggen ruim boven het landelijk gemiddelde. Economische groei provincie Flevoland in 2011: 2,2% Economische groei provincie Flevoland in 2012: 1,9% * Verwachting 7 http://www.cbs.nl/nl-nl/menu/themas/macro-economie/publicaties/dne/economischegroei/archief/2011/2011-03-24-01-ne-etxt.htm (september 2011) 8 http://www.prinsjesdag2011.nl/miljoenennota/situatie_overheidsfinancien/economische_groei (september 2011) 9 http://www.ing.nl/images/ing-groei-noordelijke-economie-onder-druk-5oktober2011_tcm7-94941.pdf (5 oktober 2011) 6
Ontwikkelingen in bedrijvigheid De focus van de provincie Flevoland ligt op slim en zuinig ruimtegebruik. Hiermee bedoelt zij dat nieuwe bedrijventerreinen afgewogen worden met bestaande locaties en omringende regio s en dat de bestaande terreinen optimaal benut worden. Als uitgangspunt hanteert de provincie de SERladder. Voor het optimaal benutten van bestaande bedrijventerreinen hanteert de provincie de SER-ladder. 3.2 Lonen, koopkrachtontwikkeling en inflatie De verschillende relevante percentages zijn hieronder opgenomen: 2009 2010 2011 2012* Consumenten-inflatie 10 1,2% 1,3% 2,3% 2% 11 GWW-inflatie 12-3,1% 4,2% 3,9% n.n.b Loonontwikkeling 13 2,7% 1% 1,5% 2% Koopkracht 14 1,8% -0,4% -1% -1% 3.3 Grondstoffen De olieprijs blijft op een relatief hoog niveau en laat een fluctuerende, maar stijgende lijn zien, ondanks de economische omstandigheden. Dit komt vooral door de toegenomen vraag vanuit opkomende economieën. Ook de onzekerheden in het Midden-Oosten hebben effect op de olieprijs. Mede door de dalende vraag naar aardgas laat de prijs een dalende trend zien. Deze daling is ook zichtbaar in de prijs voor elektriciteit. 15 De olieprijs staat relatief hoog. De prijs voor aardgas en elektriciteit laat een licht stijgende trend zien. 3.4 Grondprijzen Geen wijzigingen of aanvullingen 16 10 http://statline.cbs.nl/statweb/publication/?vw=t&dm=slnl&pa=71905ned&la=nl (laatst gewijzigd: 5 januari 2012) 11 Macro-Economische Verkenning 2012, CBS 12 http://statline.cbs.nl/statweb/publication/?vw=t&dm=slnl&pa=80858ned&d1=a&d2=a&d3=a&hd=1106 21-1215&HDR=G1,T&STB=G2 (laatst gewijzigd: 6 december 2011) 13 http://www.cpb.nl/cijfer/kortetermijnraming-september-2011 (15 september 2011) 14 http://www.cpb.nl/cijfer/kortetermijnraming-september-2011 (15 september 2011) 15 Licht op energie 2011 November, Hellemans Energy Consultants 16 Rapport Grondprijsmonitor 2010, Dienst Landelijk Gebied, mei 2011, p.9 7
3.5 Rente Hieronder is een overzicht opgenomen van de rentestand van de driemaands Euribor over 12 maanden. Voor het bepalen van de rentestand wordt gebruikgemaakt van informatie van Thésor De rentestanden over een tijdsperiode van 2 jaren: Februari 2010 Maart 2011 December 2011 Driemaands Euribor over 12 maanden 17 1,75% 2,2% 0,95% 18 17 Thésor - rentenotities 18 Stand van 21 december 2011 8
3.6 Recreatie Invloed op waterpeilniveau Doordat er steeds meer sprake is van verstedelijking in het landelijk gebied door vakantiehuisjes en aanleg van riolering is een ander waterpeilniveau nodig in die betreffende gebieden. Nieuwe ontwikkeling. Waterbeheer Rond het thema waterbeheer in relatie tot onder andere recreatie wordt in 2012 een visie afgerond. In de volgende actualisatie zal het een en ander rond deze visie opgenomen worden. In 2012 wordt een visie opgesteld rond waterbeheer, daarin wordt recreatie meegenomen. 9