VERSLAG SKML, sectie IMCD, KWALITEITSCONTROLE Leukemie/lymfoom typering VOORJAAR 2014 Aan de 54e rondzending namen 61 laboratoria deel. Op volgorde van plaatsnaam betrof dit de volgende instituten: Aalst: OLVkliniek, Alg.Stedelijk ZH; Alkmaar: MC Alkmaar; Amersfoort: Meander MC; Amsterdam: AMC, VUMC, OLVG, St. Lucas Andreas ZH, Slotervaart ZH, Ned. Kanker Instituut/AvL, Sanquin Diagnostiek; Antwerpen: ZNA Middelheim; Apeldoorn: Gelre ZH; Arnhem: ZH Rijnstate; Breda: Amphia ZH; Brugge: AZ St. Jan; Brussel: UZ Brussel, CU St. Luc, St. Pieters ZH; Delft: Reinier de Graaf Groep; Den Bosch: Jeroen Bosch ZH; Den Haag: Haga ZH, SKION; ZH Bronovo; Deventer: Deventer ZH; Doetichem: Slingeland ZH; Dordrecht: A. Schweitzer ZH; Ede: ZH Gelderse Vallei; Edegem: UZ Antwerpen; Eindhoven: Catherina ZH; Enschede: Medlon; Gent: UZ Gent; Groningen: UMCG; Haine-Saint-Paul: Hôpital de Jolimont; Hasselt: VZW Jessa ZH; Heerlen: Atrium MC; Hoofddorp: ATAL Medial; Kortrijk: AZ Groeninge; Leeuwarden: Stichting KCL; Leiden: LUMC; Leuven: UZ Leuven; Maastricht: MUMC; Nieuwegein: St. Antonius ZH; Nijmegen: Canisius Wilhelmina ZH, UMC St. Radboud; Roermond: Laurentius ZH; Roeselare: Heilig Hart ZH; Ronse: AZ Zusters van Barmhartigheid; Roosendaal: Franciscus ZH; Rotterdam: Erasmus MC, St. Franciscus GH, Maasstad ZH; Sittard: Orbis MC; Tilburg: St. Elisabeth ZH/Tweesteden ZH; Turnhout: AZ Turnhout; Utrecht: Diaconessenhuis; UMCU; Veldhoven: Maxima MC; Vlissingen: Adm. de Ruyter ZH; Wilrijk: St. AugustinusZH/St. Vincentius ZH; Zwolle: Isala klinieken. WOORD VOORAF: 1. Verzending van de monsters: De verzending van de testmonsters (verse bloedmonsters) wordt verzorgd door door E. Marijt, LUMC. 2. Rapportageformulier in Qbase: De rapportage van de rondzendingen dient via Qbase verzorgd te worden Dit houdt in dat, naast een automatisering van de uitslagverwerking, de terugrapportage binnen de gestelde deadline verricht moet zijn. Indien dit niet het geval is wordt de uitslag niet in de beoordeling meegenomen. Dit houdt ook in dat er geen invoerfouten gemaakt kunnen worden bij het verwerken van de resultaten. 3. Beoordeling van de resultaten: a. Niet alleen de analyse van de afwijkende populatie(s) wordt beoordeeld maar ook de evaluatie van de totale celpopulatie waarin de afwijkende populatie zich bevindt. Er wordt beoordeeld 1. of de samenstelling totaal ±100% is en 2. of de percentages van de subpopulaties juist zijn. Wanneer klonale B-cellen aantoonbaar zijn, dienen deze onder het kopje afwijkende populatie vermeld te worden. Eventueel nog aanwezige polyklonale B-cellen kunnen onder het kopje B-cellen vermeld worden. Zijn er géén polyklonale B-cellen meer aanwezig, dan dient er onder het kopje B-cellen 0% ingevuld te worden. Blastaire cellen en plasmacellen komen normaal gesproken niet voor in perifeer bloed. Wanneer deze cellen wel aanwezig zijn, dan maken zij meestal deel uit van de afwijkende populatie en dienen dan ook te worden vermeld onder dit kopje. De totale immunologische differentiatie moet ±100% zijn. In Qbase wordt aangegeven wanneer deze limiet (±10%) gehaald is. b. De panels van MoAbs die minimaal toegepast dienen te worden voor het aantonen van bepaalde differentiatiestadia (zie www.cytometrie.nl) worden bij de beoordeling als leidraad gehanteerd c. Bij de afwijkende populatie worden alle merkers beoordeeld, maar alleen de verplichte merkers worden in de score betrokken. De overige merkers worden ook in de rapportage weergegeven. d. De fluorescentie intensiteit wordt in toenemende mate belangrijk voor de interpretatie van de flowcytometrische analyse. Daarom heeft de NCcie aanvullende richtlijnen opgesteld voor de panels van MoAbs die minimaal toegepast dienen te worden voor het aantonen van bepaalde differentiatiestadia. Hierin zijn de intensiteiten, die gerapporteerd dienen te worden gemerkt. Deze staan ter inzage op de website (www.cytometrie.nl). De IF-expressie van merkers wordt wel geënquêteerd maar nog niet in de beoordeling betrokken. e. De WHO-klassificering is leidend in de beoordeling van de postanalytische fase. De nomenclatuurcommissie heeft richtlijnen gepubliceerd voor deze beoordeling die gebaseerd zijn op de WHO-klassificering 2008. Op de website staat een overzicht van de WHO-naamgeving. De - 1 -
postanalytische fase is opgedeeld in twee conclusies: een eerste algemene conclusie en een tweede meer uitdagende conclusie waarbij een entiteit aangegeven kan worden waar het gevonden fenotype bij gezien kan worden. In het overzicht van de WHO-naamgeving is aangegeven welke entiteiten mogen worden gegeven in beide conclusievelden. f. De NCcie behoudt zich het recht voor om in specifieke gevallen van deze regels af te wijken, met duidelijke vermelding van de daarvoor gebruikte argumenten. 4. het Scoringssysteem: In 2013 is begonnen het SIHON scoringssysteem (zie www.cytometrie.nl) te vervangen door het MUSE systeem. De verschillende fases uit het SIHON scoringssysteem (preanalytische, analytische en postanalytische fase) zijn af te leiden uit de waarden % gerapporteerd en de score ten opzichte van de MAP. In de kwaliteitsrondes van 2014 zal de conclusie apart beoordeeld en gerapporteerd worden. Wanneer alle markers ingezet zijn volgens het van toepassing zijnde minimale panel dan geeft dit een percentage gerapporteerd van 100%. Bij de beoordeling van de analytische fase wordt voor de merkers uit de minimale panels gebruik gemaakt van expertwaardes, in MUSE aangegeven als superscript E. Deze expertwaarde wordt vastgesteld op basis van de consensus waarde van de referentielaboratoria (labs die deel uitmaken van de NCcie). Indien er binnen deze groep geen consensus is, dan wordt het gemiddelde bepaald van de totale groep deelnemers en gebruikt als expertwaarde. Resultaten die binnen 5% van deze expertwaarde liggen krijgen 2 punten; resultaten die binnen 11,25% van de expertwaarde liggen krijgen 1 punt, overige waarden 0 punten. Bijvoorbeeld expertwaarde 40%, 2 punt bij resultaat tussen 35 en 45%, 1 punt bij resultaat tussen 28.75 en 51.25%. Ook resultaten waarvan minder dan 75% van de deelnemers een zelfde resultaat rapporteert (de heterogene resultaten) worden op deze strenge wijze beoordeeld. Er kan voor worden gekozen om de merker in MUSE niet te beoordelen maar dan kan ook niet worden beoordeeld of de verplichte merker ingezet is. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om in plaats van een exacte waarde een range aan te geven waarbinnen een resultaat mag vallen. In dat geval worden meer resultaten goedgekeurd, maar is ook niet duidelijk dat de resultaten sterk verschillen. Gerapporteerde merkers die geen onderdeel uitmaken van de minimale panels worden niet beoordeeld. Wel wordt in het MUSE rapport een groepsgemiddelde aangegeven. Deze waarden krijgen een superscript M. Een score die overeenkomt met de MAP is vergelijkbaar met de A score uit het SIHON scoringssysteem. Een vergelijking met een B- of C-score is moeilijker te trekken omdat in MUSE andere criteria worden aangehouden. In de beoordeling van de postanalytische fase moet de conclusie gefundeerd zijn. In die gevallen waarin de deelnemer duidelijk op onjuiste gronden een conclusie gegeven heeft wordt dit fout gerekend en worden 0 punten toegekend. Wanneer wel materiaal ontvangen is maar geen resultaten worden gerapporteerd, wordt een rapport gegenereerd met alleen de expertwaarden. 5. Nabespreking van de resultaten van de rondzendingen: De SKML sectie IMCD hanteert sinds juni 2007 een vorm van nabesprekingen van de leukemie/lymfoom typeringen waarin de deelnemers aan de hand van een aantal tevoren gestelde vragen de rondzendingen kunnen bediscussiëren. Voor een optimale en interactieve participatie van de deelnemers worden een aantal specifieke probleemstellingen, die geformuleerd zijn aan de hand van de beoordelingen van de rondzendingen of die van algemene aard (± 6 vragen) zijn, in een negental groepen ter discussie gesteld voorafgaande aan de uitreiking van de resultaten van de rondzendingen. Voor de discussie op 3 juni 2014 heeft de NCcie de volgende vragen opgesteld. 1. In QC ronde 2014-1, 2014-2 en 2014-3 zijn diverse merkers heterogeen gerapporteerd. Vanuit Qbase zijn de gebruikte fluorochromen opgevraagd en uitgezet in grafieken tegen het gerapporteerde percentage positiviteit. Daarnaast zijn enkele FACS plaatjes geplaatst. In hoeverre zijn de gevonden resultaten te verklaren? Gebruik hiervoor ook de richtlijnen voor positiviteit 2. Er is een rapportage nieuwe stijl verzonden van QC ronde 2013-6. Wat vindt u van deze vorm van rapporteren? - 2 -
2014-1 -Cy7 MFI vd afwijkende pop: 1425 (P1 ± 85%) MFI negatieve controle: 116 Alexa700 ECD RCPCy5.5 MFI vd afwijkende pop: 469 MFI negatieve controle: 116-3 -
2014-2 Alexa700 ECD RCPCy5.5 MFI afwijkende populatie: P1: 946, rest 71 MFI negatieve controle: 109 Alexa700 H7 Cy5 Cy7 MFI afwijkende populatie: 1664 MFI negatieve controle: 448-4 -
2014-3 Cy5 Cy7 RCP RCPCy5.5 MFI afwijkende populatie: 956 MFI negatieve controle: 131 HLA-Dr 100 50 0 Cy7 ECD Pacific Blue Pacific Orange Cy5 Cy7 RCP RCPCy5.5 fluorochroom MFI van de afwijkende populatie: 1499 MFI negatieve controle: 288 MFI van de afwijkende populatie: 1640 (P1 ± 80%) MFI negatieve controle: 131-5 -
MPO 100 50 0 H7 Fluorochroom RCPCy5.5 MFI van de afwijkende populatie: 1042, mediaan 654 MFI negatieve controle: 654, mediaan 409 Resultaten van de groepsdiscussies: 1. De data verkregen uit MUSE wat betreft het gebruik van verschillende fluorochromen zijn inzichtelijk maar zeker niet eenduidig bij het verklaren van de oorzaak van de heterogene resultaten. Uit de discussie komt naar voren dat het gebruik van histogrammen geen onderdeel uitmaakt van de dagelijkse routine, terwijl een EQA juist de dagelijkse routine moet toetsen. Resultaten worden voornamelijk op basis van dotplots beoordeeld. Daarbij moet ook worden opgemerkt dat er regelmatig, zonder duidelijke criteria, gedeeltelijke positiviteit wordt doorgegeven zonder dat er duidelijk sprake is van een subpopulatie. Deze werkwijze heeft er in het SIHONscoringssysteem toe geleid om percentages positiviteit onder de 20% als negatief te beschouwen. Met de huidige criteria is deze stelling komen te vervallen. Daarnaast is er gesproken over wat een juiste negatieve controle is. In de gegeven data worden isotypes met een overkomend fluorochroom gebruikt. Hiermee kan aspecifieke plak van een antistof niet gecontroleerd worden. Dit geldt ook voor ongekleurde cellen. Een negatieve populatie hoeft niet altijd aanwezig te zijn in een monster. 2. De rapportage is helaas vrij laat verzonden en wordt vaak niet direct aan de personen gestuurd die op de nabespreking aanwezig zijn. Op- en aanmerkingen kunnen dus (nog) niet gegeven worden. Wel wordt de gehanteerde 5/11,25% niet reëel genoemd. De NCcie geeft aan dat 2014 wordt gebruikt om deze percentages te toetsen. CASUSBESPREKING: Scoresysteem en resultaatoverzichten: Tijdens de nabespreking worden 3 cases besproken. Van de 61 deelnemers hebben respectievelijk 58, 60 en 57 deelnemers de rondzendingen teruggerapporteerd. De resultaten van de zes leden van de nomenclatuurcommissie (E. Marijt, A. Mulder, P. De Schouwer, A. Bloem, V. van der Velden en C. Homburg) zijn gebruikt om referentiewaarden te bepalen. Wanneer binnen deze laboratoria geen consensus kan worden bereikt dan wordt het gemiddelde bepaald van de totale groep deelnemers. Resultaten die binnen 5% van deze expertwaarde liggen krijgen 2 punten, resultaten die binnen 11,25% van de expertwaarde liggen krijgen 1 punt, overige waarden 0 punten. Bijvoorbeeld expertwaarde 40%, 2 punt bij resultaat tussen 35 en 45%, 1 punt bij resultaat tussen 28.75 en 51.25%. Ook resultaten waarvan minder dan 75% van de deelnemers een zelfde resultaat rapporteert (de heterogene resultaten) worden op deze strenge wijze beoordeeld, zodat een eenvoudige evaluatie van de frequentie en type van heterogene resultaten mogelijk is. Sample 2014.1 (58 deelnemers) - 6 -
Een verder gezonde 75-jarige man bezoekt i.v.m. progressieve slechthorendheid zijn huisarts. Bij verder onderzoek worden fors vergrote adenoïden beiderzijds gezien. Bij het laboratoriumonderzoek worden in de differentiatie enkele atypische lymfocyten gezien. Labgegevens: WBC 4.3*10 9 /l Thrombo s 134*10 9 /l Hb 6.5 mmol/l neutro s 50.4% lymfo s 36.6% mono s 11.6% eo s 0.9% baso s 0.5% Vraagstelling: Zijn er aanwijzingen voor een hematologische maligniteit? Samenstelling populatie: T B NK Myelo Mono Afwijkende populatie Totaal 26 1 2 55 11 4 ±100 Tabel 1: Immunologische differentiatie per cellijn weergegeven als consensus van de referentielabs in %. Toelichting bij scorebeoordeling sample 2014-1. preanalytische fase: Te gebruiken minimale panel: rijpe B-cel 44 deelnemers scoren maximaal (100% gerapporteerd, A), terwijl 13 deelnemers 1 of 2 merkers missen (89-94% gerapporteerd, B) en 1 deelnemer meer dan 2 merkers mist (72% gerapporteerd, C). CD25 werd het meeste achterwege gelaten; 4x. Analytische fase: Een maximale score in de analytische fase wordt door niemand behaald. De afwijkende populatie is positief voor CD19, CD20, CD45 en sigl. De CD5, CD25 en CD103 aankleuring is negatief. CD10, CD23 en CD38 worden zeer divers gerapporteerd, ook binnen de NCcie. CD10 wordt door 32 deelnemers als 100% doorgegeven, 19x met een subpopulatie van 25-94% en 7 deelnemers vinden de CD10 aankleuring negatief (0%). Voor CD23 rapporteren 30 deelnemers 0 of <1%, 21 deelnemers tussen 1 en 80% en 5 deelnemers rapporteren 100%. CD38 is door 30 deelnemers 0% of <1% gerapporteerd, 21 deelnemers tussen 1 en 80% en 5x 100%. De gemiddelde waarde van de groep wordt gebruikt om de resultaten te beoordelen. - 7 -
postanalytische fase: De conclusie MBCN is de juiste conclusie volgens de WHO-naamgeving. Deze conclusie wordt door 56 van de 58 deelnemers ingevuld. 1x is geen conclusie gegeven en 1x werd een afwijkende T-celpopulatie geconcludeerd. Gezien de CD10 positiviteit wordt 41x folliculair lymfoom ingevuld bij het tweede conclusieveld. Toelichting bij deze casus vanuit de kliniek: Pathologie 30-5-12, tonsil: biopt nasofarynx en tonsil rechts: in beide onderverdelingen overeenkomstig beeld van een indolent laaggradig B-cel non-hodgkin lymfoom te classificeren als extranodaal marginale zone B-cel lymfoom (MALT-type). Cytogenetica BM: translocatie tussen de korte arm van chromosoom 3 en de lange arm van chromosoom 14. Verder zien we een extra chromosoom 2, een extra chromosoom 3, een extra chromosoom 5, een extra chromosoom 7 en een extra chromosoom 8. Tenslotte zien we nog een extra markerchromosoom in deze cellen. t(3;14)(p14;q32) is beschreven bij het MALT-lymfoom en ook (sporadisch) bij het diffuus grootcellig B-cellymfoom. De prognostische betekenis is onduidelijk. Een extra chromosoom 3 is een bekende secundaire afwijking naast t(3;14). Er is aanvullend FISH-onderzoek verricht: met een DNA-probe specifiek voor het IGH-gen (14q32), (probe: LSI IGH,CCND1 van Vysis), toont in 60% van de 200 onderzochte interfasekernen drie signalen voor het IGH-gen. Er is dus sprake van rearrangement van het IGH-gen. Het derde IGH-signaal bevindt zich aan het uiteinde van de korte arm van chromosoom 3. Dit onderzoek bevestigt derhalve de aanwezigheid van een celkloon met t(3;14)(p14;q32) Morfologie: In verband met pijn linker flank/rug behandeling gestart met RTX-CVP (cyclofosfamide, vincristine prednison); na 1 kuur al duidelijke verbetering van de pijn klachten. Recent 4e van totaal 6 kuren gehad zonder bijwerkingen Sample: 2014-2 (60 deelnemers) Klinische gegevens: Patiënte onder controle bij internist vanwege voorgeschiedenis. 1991: M.Hodgkin waarvoor behandeling met MOPP en bestraling 2001: benigne schildklier cyste 2002: schildklier verwijdering Bij routine bloed onderzoek wordt een licht verhoogd totaal eiwit gevonden en een leukocytose Labgegevens: WBC 13.2*10 9 /l Thrombo s 332*10 9 /l Hb 7.4 mmol/l; neutro s 41% lymfo s 45% mono s 8% eo s 5% baso s 1% Vraagstelling: Aanwijzingen hematologische maligniteit? - 8 -
Samenstelling populatie: T-cel B-cel NK-cel Myelo Mono Overig Totaal 8 1 3 38 12 34 ±100 Tabel 2: Immunologische differentiatie per cellijn weergegeven als consensus van de referentielabs in %. Toelichting bij scorebeoordeling 2014-2. Pre-analytische fase: Te gebruiken minimale panel: rijpe B-cel 54 deelnemers scoren maximaal (100% gerapporteerd, A), terwijl 6 deelnemers 1 of 2 merkers missen (89-94% gerapporteerd, B) en er zijn geen deelnemers die meer dan 2 merkers missen. Er zijn geen merkers die frequent niet worden meegenomen. Analytische fase: percentage positiviteit 100 50 2014-2 De maximale score is door 5 laboratoria gerapporteerd. Deze is als volgt: positief voor CD19, CD20, CD45 en siglambda, negatief voor CD5, CD10, CD38 en CD103. De referentielaboratoria hebben overeenkomende resultaten voor CD23 en CD25 en de consensus van deze laboratoria wordt dan ook gebruikt om de overige resultaten te beoordelen. In de totale groep is er echter grote variatie in de interpretatie van deze twee markers 0 CD23 merker CD25 postanalytische fase: De juiste conclusie is een MBCN. Dit werd door 55 van de deelnemers gegeven. Twee keer is de conclusie LPL gegeven, dit is fout gerekend omdat dit op basis van het immunofenotype niet is te concluderen. MBL CD5+ is fout gerekend omdat de consensus CD5 negatief is. De entiteit waar de deelnemers naar verwijzen in het tweede conclusieveld is voornamelijk een MBL CD5- (16x) en SMZL (11x). Toelichting bij deze casus vanuit de kliniek: Morfologisch worden meerdere afwijkende lymfocyten gezien. Er is nooit histologisch onderzoek van BM of klieren gedaan. Wel een CT scan in 2009: status na splenectomie, geen lymfadenopathie Aantal B cellen in: 2010: 17 x 10E9/L 2014: 5 x 10E9/L (geen therapie gehad) - 9 -
Sample: 2014-3 (57 deelnemers) Klinische gegevens: Patiënte wordt door de huisarts naar de internist verwezen vanwege al langer bestaande buikpijn en verdenking op diverticulitis. Bij oriënterend laboratorium onderzoek wordt er een afwijkend bloedbeeld gevonden. Labgegevens: WBC 11.5*10 9 /l Thrombo s 129*10 9 /l Hb 4.9 mmol/l; neutro s <1% lymfo s 6% mono s 1% overige cellen 93% Vraagstelling: Aanwijzingen voor een hematologische maligniteit? Samenstelling populatie: T-cel B-cel NK-cel Myelo Mono Overig Totaal 5 0 1 1 1 92 ±100 Tabel 3: Immunologische differentiatie per cellijn weergegeven als consensus van de referentielabs in %. Toelichting bij scorebeoordeling 2014-3. Pre-analytische fase: Te gebruiken minimale panel: AML Er zijn geen deelnemers die het volledige panel hebben gerapporteerd. Dit zal vooral te maken hebben met het aanpassen van Qbase voor de merkers CD11b en CD11c. De losse merkers zijn uit Qbase verwijderd en daar is een gecombineerde parameter voor in de plaats gekomen. Mogelijk hebben deelnemers deze parameter (nog) niet geactiveerd. Er is voor deze gecombineerde parameter gekozen omdat in de minimale panels aangegeven wordt dat één van deze twee merkers ingezet dient te worden. Er kleven echter ook nadelen aan deze gecombineerde parameter (bij positiviteit voor 1 van beide merkers). De NCcie zal dus een keuze moeten maken welke van deze merkers de meeste informatie oplevert. Ook CD64 wordt vaak niet meegenomen. Deze merker is vorige jaar toegevoegd aan de minimale panels en blijkbaar nog niet door alle deelnemers geïmplementeerd. Analytische fase: De juiste typering: positief voor CD11c, CD13, CD34, CD45 en CD117. Negatief voor CD14, CD15, CD19, CD36, CD56, CD64 en cycd3. CD33, CD45, HLA-Dr en MPO leveren echter een heterogeen resultaat. De referentielaboratoria vinden CD33 echter uniform 100% positief. HLA-Dr varieert binnen de referentielabs van 85-100%. Het gemiddelde van de groep is derhalve gebruikt om de resultaten te beoordelen. Een grotere spreiding wordt gezien binnen de referentielabs voor MPO (8-100%). Ook hier wordt het groepsgemiddelde gebruikt voor de beoordeling van de resultaten. - 10 -
postanalytische fase: Bijna unaniem wordt de conclusie AML gegeven (56 van de 57 deelnemers, 1 deelnemer rapport geen conclusie). Voor het tweede conclusieveld geldt dat er 23x minimale differentiatie wordt aangegeven en 17x no maturation. Volgens de WHO klassificering zit het onderscheid van deze twee AML subtypes in de expressie van CD13, CD33 en MPO. Juist deze merkers worden heterogeen gerapporteerd. Toelichting bij deze casus vanuit de kliniek: Er wordt een normaal karyotype gezien zonder aantoonbare FLT3-ITD, NPM1 mutatie, CEBPa mutatie of EVI1 overexpressie. Behandeld volgens (niet in) het Hovon 103 schema: Gedurende de behandeling ontwikkelde patiënt hoge koorts en een zeer forse ontsteking in de buik Hiervoor werd hij langdurig met breedspectrum antibiotica behandelend. Op 30-04-2014 ontwikkelde hij ademhalingsproblemen waarbij differentiaal diagnostisch werd gedacht aan hartzwakte of een (opportunistische) infectie. Na behandeling met een meersporen beleid, met furosemide, prednison en antibiotica, knapte patiënt op. Controle BMP wegens persisterende neutropenie: Goed beoordeelbaar beenmerg met sterk hypoplastische vlokken waaromheen enkele kleine celrijke gedeelten waarin 36-46% voor leukemie verdachte blasten. Geen remissie Afsluiting: Met de komst van het MUSE systeem komt het oude SIHON scoresysteem te vervallen. In 2013 is gewerkt met een tussenvorm, in 2014 wordt beoordeeld volgens het strenge MUSE systeem. Hoewel de mogelijkheid bestaat om voor merkers die met grote spreiding worden gerapporteerd een referentie range aan te houden is er toch voor gekozen om alle merkers te beoordelen ten opzichte van een enkele waarde. Op deze manier kan eenvoudiger gezien worden welke merkers problematisch zijn en onderzoek behoeven naar gebruik van o.a. fluorochroom. Dit onderzoek zou ook uitgebreid kunnen worden met gebruik van kloon. Deze informatie wordt echter niet in Qbase gevraagd. Daarnaast schuilt het gevaar dat in Qbase een bepaald fluorochroom wordt aangegeven maar dat het doorgegeven resultaat voor een CD merker met een ander fluorochroom is bepaald. De wijze waarop dit jaar beoordeeld wordt zal in 2015 worden geëvalueerd en daar waar nodig worden aangepast. Het invoeren van richtlijnen voor de beoordeling van positiviteit is ook bedoeld om resultaten beter met elkaar te kunnen vergelijken. Het gebruik van deze richtlijnen zal moeten worden gepromoot en ook zal er een evaluatie moeten volgen. Namens de nomenclatuurcommissie van de SKML sectie Immunologische en Moleculaire Celdiagnostiek (leukemie/lymfoom typering), Christa Homburg, Sanquin Diagnostiek, Amsterdam, juni 2014-11 -