P+O-congres Al gedacht aan veerkracht? Gunter Van de Wiele (paps@igean.be)
Aan de slag met de psychosociale risicoanalyse (RA PSY) Vragen Waaraan moet een RA PSY voldoen? Wie mag de RA PSY uitvoeren? Hoe draagvlak verwerven/omgaan weerstand? Welke methodieken zijn voorhanden? Wat met de resultaten?
Waaraan moet een RA PSY voldoen? Evolutie wetgeving 2002 2014: Psychosociale risico s Pesten, geweld, OSGW
Waaraan moet een RA PSY voldoen? Psychosociale risico s Kans op psychische (of fysieke) schade Individueel of collectief Door blootstelling aan: Arbeidsorganisatie Arbeidsinhoud Arbeidsvoorwaarden Arbeidsomstandigheden Interpersoonlijke relaties Die objectief gevaar inhouden En waarop werkgever impact heeft
Waaraan moet een RA PSY voldoen? De 5 A s: arbeidsorganisatie structuur van de organisatie wijze waarop de taken worden verdeeld werkprocedures de managementstijl algemeen beleid dat in de onderneming wordt gevoerd
Waaraan moet een RA PSY voldoen? De 5 A s: arbeidsinhoud aard van de taak complexiteit en variatie van de taken contact met derden psychische belasting lichamelijke belasting duidelijkheid van de taken
Waaraan moet een RA PSY voldoen? De 5 A s: arbeidsvoorwaarden aard van de overeenkomst type werkrooster opleidingsmogelijkheden loopbaanbeheer evaluatieprocedures
Waaraan moet een RA PSY voldoen? De 5 A s: arbeidsomstandigheden inrichting van de arbeidsplaatsen arbeidsmiddelen lawaai verlichting gebruikte stoffen werkhoudingen
Waaraan moet een RA PSY voldoen? De 5 A s: interpersoonlijke relaties interne relaties (collega s, HL, directe chef) relaties met derden (klanten, leerlingen) communicatie
Waaraan moet een RA PSY voldoen? Proces werkgever 1 Voorafgaande risicoanalyse (art.3) 2 Psychosociale risico s 3 Algemene maatregelen 4 Schade (GOG, burn-out, verloop, ) 5 RA specifieke arbeidssituatie (art.6) 6 Specifieke maatregelen
Waaraan moet een RA PSY voldoen? Voorafgaande algemene risicoanalyse (art. 3) Identificatie van situaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico s (stress/burn-out, conflicten, geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk) Evaluatie van de risico s (= 5 A s) Samen met werknemers Samen met PAPS interne dienst (indien geen PAPS interne dienst en analyse is complex: samen met PAPS externe dienst)
Wie mag de RA PSY uitvoeren? KB 10 april 2014 De risicoanalyse van psychosociale risico s wordt uitgevoerd door de werkgever met medewerking van werknemers. De werkgever betrekt er de Preventieadviseur psychosociale aspecten bij wanneer hij deel uitmaakt van de IDPBW. Bij ontstentenis betrekt hij er de Preventieadviseur psychosociale aspecten van de EDPBW, wanneer de complexiteit van de analyse het vereist.
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! Vlaanderen doet sinds 2004 periodiek metingen van werkbaarheid : de werkbaarheidsmonitor RISICOindicatoren werkdruk emotionele belasting taakvariatie autonomie ondersteuning leiding arbeidsomstandigheden WERKBAARHEIDSindicatoren psychische vermoeidheid welbevinden in het werk leermogelijkheden werk privé balans
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! % problematisch op motivatieproblemen en werkstress bij Vlamingen, Vlaamse ambtenaren en Vlaamse ambtenaren bij lokale besturen
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! % problematisch op werk-privé balans en leermogelijkheden bij Vlamingen, Vlaamse ambtenaren en Vlaamse ambtenaren bij lokale besturen
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! % problematisch op werk-privé balans en leermogelijkheden bij Vlamingen, Vlaamse ambtenaren en Vlaamse ambtenaren bij lokale besturen
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! Werkbaarheid in openbare sector is hoger dan in Vlaanderen! Werkbaarheid in lokale besturen is hoger dan in openbare sector!
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! % problematisch op routinematig werk, emotioneel belastend werk en hoge werkdruk bij Vlamingen, Vlaamse ambtenaren en Vlaamse ambtenaren bij lokale besturen
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! % problematisch op belastende AO, steun DL en onvoldoende autonomie bij Vlamingen, Vlaamse ambtenaren en Vlaamse ambtenaren bij lokale besturen
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! Zijn er grote verschillen binnen lokale besturen op werkbaarheidsindicatoren? Spreiding gemeente & OCMW 15% Spreiding PZ 25%
Hoe draagvlak verwerven? Breng een positief verhaal! Zijn er grote verschillen binnen lokale besturen op risico-indicatoren? Spreiding gemeente, PZ & OCMW 25%
Hoe draagvlak verwerven? Wees realistisch Een vragenlijst is als een thermometer. Hij geeft de temperatuur aan, niet de diagnose
Welke methoden zijn er? Vragenlijst (vb. werkbaarheidsmonitor) Vragenlijst afnemen Resultaten benchmark Sterkte/zwakte/vraagtekens bepalen Uitdiepen door individuele gesprekken Participatieve methode (sobane) Concrete situatie ontleden in groep adhv kapstokken (5 A s) EMBEDED methode (knipperlichtmeter) Vragenlijst als voorbereiding functioneringsgesprek Jaarlijks overzicht maken
Wat met de resultaten? Voorstellen aan secretaris/mat Bepalen welke onderzoeksvragen er blijven Rapporteren aan BOC Intern communiceren Diepte interviews om onderzoeksvragen te beantwoorden Rapporteren secretaris/mat Maatregelen bepalen/meenemen in JAP