SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL Naam school: OBC Huissen 2013 Vastgesteld door:medenzeggenschapsraad OBC scholen Datum:17-06-2013
Binnen Passend Onderwijs is iedere school verplicht een schoolondersteuningsprofiel (SOP) op te stellen. Dit SOP laat zien wat de school zelf aan mogelijkheden voor ondersteuning van leerlingen in huis heeft. Het geeft daarnaast ook aan wat de grenzen aan deze ondersteuningsmogelijkheden zijn en wat de ambities van de school op dit gebied zijn. Wettelijke vereisten voor inhoud van het SOP zijn: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens 2.1 Contactgegevens 2.2 Onderwijsvisie/schoolconcept 2.3 Kengetallen leerlingenpopulatie huidig schooljaar en afgelopen 3 schooljaren 3. Basisondersteuning 4. Extra ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben 4.1 Aandacht en tijd 4.2 Voorzieningen 4.3 Ruimtelijke omgeving 4.4 Expertise 4.5 Samenwerking met partners 5. Grenzen aan het onderwijs en groeimogelijkheden 6. Conclusies, ambities en ontwikkeldoelen Het SOP kent, net als het Ondersteuningsplan (OP) van het Samenwerkingsverband, een looptijd van 4 jaar. De SOP s van alle scholen samen vormen de basis voor het OP van het Samenwerkingsverband. De SOP s van de verschillende scholen worden met elkaar vergeleken waardoor bepaald kan worden of er in onze regio een dekkend aanbod is voor leerlingen waarvan de ondersteuningsvraag de basisondersteuning van scholen overstijgt. Brondocumenten voor het SOP: - Auditrapporten M&O-groep - Streefbeeld 2013 - Zorgplan 2011-2013 en zorgverslag 2011-2012 van de school - ZEK 2010 - Document Basisondersteuning VO SWV 25.06 - Referentiekader Passend Onderwijs definitieve versie d.d. januari 2013 De volledige versies van bovengenoemde documenten vormen samen het totaalbeeld van de mogelijkheden en grenzen van onderwijsondersteuning die de school kan bieden. Dit SOP is een sterk gecomprimeerde weergave van deze documenten, bedoeld om in een kort bestek een overzicht te schetsen. 2
Hoofdstuk 1: Inleiding OBC Huissen is een vmbo school. De school maakt onderdeel uit van de scholengroep Over en Midden Betuwe. Deze scholengroep bestaat uit 4 scholen, OBC Elst, OBC Huissen, HPC Zetten, OBC Bemmel, alle gehuisvest in de Betuwe. OBC Huissen biedt ambitieus onderwijs dat eisen stelt en waar ieders talent (h)erkend wordt. Elke leerling heeft het recht te ontdekken wat zijn/haar talenten zijn én deze te ontwikkelen. De school wil de leerlingen bij deze oriëntatie begeleiden, zodat zij een goede keuze voor de vervolgopleiding kunnen maken. De school neemt een zichtbare plek in binnen de samenleving en biedt leerlingen en medewerkers veiligheid. De school wil de leerlingen eigentijds en wereldwijs onderwijs aanbieden. Vanuit een solide basis biedt de school een uitdagende en dynamische leeromgeving. OBC Huissen betrekt ongeveer 45% van de leerlingen uit de gemeente Lingewaard, 50% uit de gemeente Arnhem en 5% uit de overige omliggende gemeenten. Het gebouw is uitgerust met moderne praktijklokalen en bijna alle theorielokalen zijn uitgerust met digiborden. De school biedt een breed aanbod aan in de bovenbouw en werkt nauw samen met de Pro school Joannes in Bemmel en met het ROC A12. OBC Huissen werkt aan een school eigen invulling van passend onderwijs. Binnen de kaders die er worden gesteld binnen de wetgeving en de regionale afspraken binnen het samenwerkingsverband Arnhem en omstreken. 3
Hoofdstuk 2: Algemene gegevens 2.1 Contactgegevens OBC Huissen Julianastraat 17 6851 KJ Huissen T: 026-3263222 E: huissen@overbetuwecollege.nl W: www.overbetuwecollege.nl 2.2 Onderwijsvisie/schoolconcept Het OBC Huissen is de vmbo-locatie binnen de Scholengroep Over- en Midden Betuwe (SgOMB). Dit is een brede scholengemeenschap met 4 locaties en met een regionale functie. Het onderwijs wordt gegeven vanuit een algemeen christelijke traditie met een open houding ten aanzien van andere levensbeschouwelijke opvattingen. Het is een onderwijslocatie voor vmbo B/K/GL, al dan niet met leerwegondersteunend onderwijs. OBC Huissen heeft vier afstudeerrichtingen: Bouw, wonen en interieur (BWI), Metaaltechniek, Zorg & Welzijn breed en Sport, Dienstverlening en Veiligheid (SDV). De gemengde leerweg stroomt uit met een intersectoraal programma (ISP). De school werkt nauw samen met het ROC A12 aan de doorlopende leerlijnen voor de diverse richtingen. Met Pro Joannes in Bemmel wordt intensief samengewerkt, de PROBC klas. De kernwaarden van OBC Huissen zijn als volgt: Veiligheid voorop Een belangrijke voorwaarde is dat de school een veilige leeromgeving is. Er wordt veel aandacht besteed aan het schoolklimaat, er is positieve aandacht voor elkaar, huisregels worden gehandhaafd, pesten wordt niet geaccepteerd. Gezien en gekend worden Elke leerling in de school wordt gezien, letterlijk en figuurlijk. Via mentoraat en zorgplatform is er een structuur waarbij indien nodig snel en adequaat in kan worden gespeeld op vragen of problemen van de leerling. Goede leerlingbegeleiding De zorg voor de leerlingen wordt gerealiseerd door middel van individueel gerichte leerlingbegeleiding. Een kwalitatief sterk zorgteam van medewerkers is daarvoor beschikbaar. Uitdagen waar het kan, begeleiden waar het moet Om te kunnen leren moet een leerling uitgedaagd en gestimuleerd worden. De docent speelt daarin een centrale rol. Hij of zij biedt gevarieerd en uitdagend onderwijs aan, houdt zicht op zijn/haar leerlingen, weet en ziet wat ze doen en bewaakt het leerproces. Leren in een heldere structuur In een heldere structuur van lessen en projecten wordt gewerkt aan goed onderwijs. Het OBC vindt het belangrijk dat leerlingen groeien in zelfstandigheid. De leerlingen worden hierbij aangesproken op hun verantwoordelijkheid. 2.3 Kengetallen leerlingenpopulatie afgelopen 3 schooljaren Een aantal kengetallen is voor onderbouw en bovenbouw afzonderlijk weergegeven in het M&O rapport. Dit onderscheid wordt hier gehandhaafd. 4
Telgegevens laatste tel datum (01-10-2012) Afdeling Onderbouw Bovenbouw Totaal Aantal lln. 395 383 780 Aantal klassen 22 24 46 Aantal zittenblijvers 2 10 12 Aantal rugzakleerlingen per afdeling/zorgeenheid: Afdeling/ Onderbouw Bovenbouw Totaal Zorgeenheid Cluster 1 - - - Cluster 2 2 3 5 Cluster 3 1 1 2 Cluster 4 3 4 7 Afkomstig uit SBO (alle cl4) (ob en bb) 37 40 77 Het percentage rugzakleerlingen ligt daarmee op 1,79%, gecorrigeerd voor cluster 3 en 4 is dat 1,15% (landelijk percentage is 1,8 voor cluster 3 en 4). lwoo onderbouw Afdeling/zorgeenheid 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 BBL1 57 43 48 80 BBL2 37 50 40 59 KBL1 26 19 19 40 KBL2 23 29 24 27 GL1 - - 7 12 GL2 2 - - 7 lwoo bovenbouw Afdeling/zorgeenheid 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 BBL3 46 36 51 46 BBL4 46 47 32 45 KBL3 11 13 17 11 KBL4 4 10 13 15 GL3 1 6 2 0 GL4 5 1 6 2 5
Voor de hele school is het aandeel LWOO leerlingen 45,1%, ruim boven het landelijke beeld (24%), maar lager dan binnen het samenwerkingsverband. Het landelijk gemiddelde gaat uit van b / k / t, terwijl OBC Huissen alleen aanbiedt b/ k/ en een zeer kleine afdeling GL. Het percentage dyslexieverklaringen in OBC Huissen is 14,2%(lj1: 31lln, lj2: 31lln, lj3: 31lln, lj4: 18lln. Het ligt iets onder het landelijk aandeel ( 15%). Uitstroomgegevens afgelopen schooljaar Vanuit onbekend werken vakantie andere school havo vwo mbo hbo wo BL 4 2 60 KL 3 - KL 4 2 4 76 GL 4 18 6
Hoofdstuk 3 Basisondersteuning Onder basisondersteuning wordt verstaan de leerlingondersteuning die op iedere school van het samenwerkingsverband minimaal gegarandeerd is en bekostigd wordt uit de reguliere lump sum-bekostiging van de school. De basisondersteuning wordt gekenmerkt door preventieve en licht curatieve interventies die eenduidig geldend voor het hele samenwerkingsverband, binnen de ondersteuningsstructuur van de school, onder regie en verantwoordelijkheid van de school, waar nodig met inzet van expertise van andere scholen, soms met inzet van ketenpartners, zonder indicatiestelling en op het overeengekomen kwaliteitsniveau planmatig worden uitgevoerd. Binnen SWV VO 25.06 streven wij naar een sterke basis binnen de scholen zelf; het zwaartepunt voor begeleiding en ondersteuning bevindt zich in de scholen. Een voorwaarde voor passend onderwijs is een goed werkende ondersteuningsstructuur in en om de school. Om de doelstellingen van Passend Onderwijs te realiseren is een hoog ambitieniveau voor basisondersteuning nodig. Het streefniveau voor SWV VO 25.06 wordt aan de hand van de 6 domeinen nader uitgewerkt in het document Basisondersteuning SWV VO 25.06. Alle scholen binnen dit samenwerkingsverband behoren vóór 1 augustus 2014 aan het niveau van de basisondersteuning te voldoen. Op basis van de huidige beschikbare informatie kan worden geconcludeerd dat OBC Huissen voldoet aan het niveau van de basisondersteuning. Ontwikkelpunten liggen op het gebied van de volgende domeinen en worden onder hoofdstuk 6 nader uitgewerkt. Het gaat primair om de volgende zaken: Opbrengstgerichtheid van ondersteuningsactiviteiten meer benadrukken in planvorming en evaluatie, er wordt gestreefd naar zo hoog mogelijke opbrengsten; Sociale veiligheid van leerlingen verder uitbouwen, protocol medisch handelen en het inbedden van een pestprogramma bij elk leerjaar. Aannamebeleid planmatiger uitvoeren, met name voor wat betreft zij-instromers en aanname- en plaatsingsbeleid leerjaar 1; Evaluatie van ondersteuningsactiviteiten op doelgerichtheid en effectiviteit, (bv. Handelingsplannen, RT en re-teaching). Ouderbetrokkenheid verhogen bij de kwaliteit van het ondersteuningsprofiel 7
Hoofdstuk 4 Extra ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben Er is een groep leerlingen waarvoor de gezamenlijke afspraken zoals vastgelegd in de standaard voor basisondersteuning, niet afdoende zijn. Deze leerlingen hebben behoefte aan extra ondersteuning, georganiseerd in een arrangement. Vaak kan dit intern binnen de school, of met hulp van buitenaf (van de kernpartners leerplicht, jeugdgezondheidszorg en/of het samenwerkingsverband) worden georganiseerd. Wij noemen dit steun waar nodig. Dit SOP beschrijft de extra ondersteuning die OBC Huissen biedt juni 2012. In het document Basisondersteuning SWV V(S)O 25.06 is te vinden of deze extra ondersteuning wel of niet binnen de afgesproken standaard voor basisondersteuning valt. 4.1 Aandacht en tijd Op het OBC Huissen werken 91 (2012) docenten voor in totaal leerlingenaantal van (getal 2012: 780). Er zijn 46 klassen, dus ook 46 mentoren. Bij de techniek- en natuur/scheikundelessen vindt ondersteuning plaats door een TOA. De gemiddelde groepsgrootte per leerweg: Leerweg Onderbouw Bovenbouw Totaal aantal leerlingen BBL 147 138 285 KBL 150 201 351 (K)GT 101 43 144 Het zorgteam bevat de volgende functies: Functies Aantal uren per week Aantal betrokken leerlingen Leerlingbegeleider 28,5 uur divers Verzuimcoördinator 28,5 uur divers Faalangstreductietrainer 3 uur (120 j.basis) geselecteerde leerlingen Sociale vaardigheidstrainer 1 ½ uur (60 j.basis) geselecteerde leerlingen Vertrouwenspersoon 2 uur op afroep van leerlingen Rugzakbegeleider 15 uur leerlingen met LGF Schoolpsycholoog 8 uur op afroep van mentoren Orthopedagoog 16 uur op afroep van mentoren Remedial teacher 18 uur op afroep van mentoren Re-teacher 4,5 uur op afroep van mentoren Mentoraat 86,3uur alle leerlingen (75kl.u.x46=3450 j.basis) Decanaat 12 uur op afroep van mentoren/leerlingen LRA en LOB (Lerende regio Arnhem en loopbaanoriëntatie) 2 uur groepsgewijs bovenbouwlln. Voor coördinatie van het zorgteam, het ZAT, beleidsontwikkeling en contacten met externe instanties is er: Functie Zorgcoördinator Aantal uren per week 21 uur 4.2 Voorzieningen Beschikbare onderwijsmaterialen met speciale didactische kenmerken Aangepaste leerlijnen: gericht op zelfredzaamheid, bijv. Handleiding voor jezelf 8
structureel kleinere klassen voor meer individuele aandacht (BBL en KBL) PROBC, voor kwetsbare leerlingen materialen gericht op auditieve informatieverwerking, nl. gesproken leerstof, daisyspeler, Claroread voor remediale ondersteuning van het leerproces, orthotheek bijv. Muiswerk, methode Hulp bij Leerproblemen, etc. Beschikbare onderwijsmaterialen met speciale pedagogisch/psychologische kenmerken: Onderwijsmaterialen ondersteunend bij: begrenzing van het gedrag, nl. gedragsboekje, zorgplatform, orthopedagogisch onderzoek en begeleiding uitdaging tot alertheid en activiteit, nl. kwaliteitenspel, orthopedagogisch onderzoek en begeleiding begrip voor sociale interactie (met de volwassenen en de leeftijdsgenoten in de eigen omgeving), nl. orthopedagogisch onderzoek en begeleiding aan leerlingen en groepen, Word wakker trainingen, Playing For Success en Challenge Day. 4.3 Ruimtelijke omgeving In de school zijn de volgende ruimtes beschikbaar / is voldaan aan de volgende ruimtelijke eisen: A. Voor speciale bewegingsbehoeften time-out ruimte: Zorgplatform B. Voor verzorging Geen C. Voor speciale leerbehoeften handenarbeidlokaal/technieklokaal gymlokaal keuken 4.4 Expertise Geïntegreerd in de teamaanpak en geïnternaliseerd in het handelen van alle medewerkers zijn de volgende vormen van teamexpertise aanwezig: kennis over opvattingen en aanpakken in de onderwijsondersteuning (activerende didactiek, handelingsgericht werken, werken met leerlijnen, onderwijsconcepten gebaseerd op onderwijsbehoeften van leerlingen zoals coöperatief leren). kennis over voorzieningen voor onderwijsondersteuning rondom de school en in de regio. een teamaanpak op gedrag (afspraken op papier en werkend in de praktijk, handelingsplannen, video interactiebegeleiding voor docenten, pesten en basisregels). competenties om ouders als partner te betrekken bij de onderwijsondersteuning voor hun kind. De beschikbaarheid van expertise (gecertificeerd) op specifieke gebieden is als volgt: 9
Binnenschools Buitenschools snel toegankelijk Expertiseveld nee ja Visuele beperkingen nee ja Auditieve beperkingen nee ja Spraakmoeilijkheden en taalstoornissen nee ja Verstandelijke beperkingen nee ja Motorische beperkingen nee ja Beperkingen door chronische ziektes ja ja Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) ja ja ADHD en ADD nee ja Overige psychiatrische aandoeningen ja ja Gedragsproblemen ja ja Dyslexie nee nee Onderwijsachterstanden andere culturen Het OBC richt haar aandacht vooral op de verdere professionalisering van haar medewerkers. Een speerpunt daarbij is gericht op de begeleidingsvaardigheid van de mentoren. Daarnaast onderkent de school niet voor elk probleem een interne oplossing paraat te hebben. Daarom wordt ook veel energie gestoken in het onderhouden van goede netwerkrelaties met tal van externe partijen om samen de handelingsbekwaamheid van de school te vergroten, danwel tijdig deskundige alternatieven beschikbaar te hebben. Passend onderwijs moet gerealiseerd worden in de klas en daarom moeten de inspanningen en ondersteuning vanuit het netwerk ook primair gericht zijn op de docenten in de reguliere lessen. De docent is eigenaar van de vraag of het probleem en maakt, waar nodig of gewenst, gebruik van de expertise van de diverse zorgfunctionarissen. Alle zorgfunctionarissen richten zich vanuit die visie dan ook primair op vergroting van de handelingsbekwaamheid van teams en docenten en pas in tweede instantie op direct aanpakken van gesignaleerde problematiek. Het samenwerkingsverband faciliteert de school in deze ontwikkeling en ondersteunt in de vorm van middelen en de beschikbaarstelling van expertise. 4.5 Samenwerking met partners Contacten andere instellingen: SMW Bureau Jeugdzorg GGD/schoolarts GGZ MEE kinderziekenhuis revalidatiekliniek nooit sporadisch regelmatig vaak gemeenschappelijk handelingsplan contactpersoon* 10
justitiële inrichting Gemeente In het Ondersteuningsplan (OP) van het samenwerkingsverband wordt vermeld op welke wijze de specifieke expertise van samenwerkende scholen wordt benut en welke afspraken zijn gemaakt met de gemeente over de uitvoering van jeugd gerelateerde zorgtaken. 11
Hoofdstuk 5 Grenzen aan het onderwijs en groeimogelijkheden Over het geheel genomen kiest OBC Huissen voor het model van de begeleidingsschool. Op dit ogenblik is er op de vijf velden wel sprake van verschillen in classificatie. Ter illustratie wordt hieronder uit het M&O audit-rapport over de school onderstaande tabel overgenomen. Netwerkschool Begeleidingsschool Dialoogschool Integratieschool Onderwijsconcept Onderwijsvoorzieningen: 1. Handen i/d klas 2. Materialen 3. Ruimtelijke omgeving 4. Expertise 5. Relaties Alle aangegeven varianten bieden kansen om meer leerlingen met speciale onderwijsbehoeften onderwijs te kunnen bieden, maar ook om de gewone leerlingen meer aan hun specifieke onderwijsbehoeften aangepast onderwijs te bieden. Grenzen voor OBC Huissen voor wat betreft het schoolconcept en de expertise: Het OBC Huissen wordt door M&O gekenmerkt als een begeleidingsschool. De school wil haar rol als onderwijsvoorziening voor (bijna) alle leerlingen in de regio blijven spelen en zelfs versterken, maar er zijn ook leerlingen waar de school geen passend onderwijs aan kan bieden. De grenzen van de school worden momenteel bereikt als er niet meer voldaan kan worden aan één van de volgende voorwaarden: - De leerling kan in een groep functioneren en in enige mate samenwerken; - De leerling is leerbaar (zowel in intellectueel als gedragsmatig opzicht) zonder dat dit ten koste gaat van andere leerlingen in de groep; - De leerling is in staat om tot op zekere hoogte te kunnen reflecteren op het eigen gedrag; - De leerling is in staat om eigen talenten te ontwikkelen en te groeien in zelfvertrouwen; - De leerling draagt bij aan een veilige leeromgeving voor anderen in de school. De grenzen kunnen verlegd worden als de professionaliteit rond het omgaan met speciale onderwijsbehoeften verder vergroot wordt. Het OBC heeft een bijzondere schoolpopulatie die zich kenmerkt door een sterke oriëntatie op deductief leren. De leerling leert vaak het beste door (voorbeeld)gedrag van de docent over te nemen. Het leerproces op basis van generaliseren van opgedane onderwijskennis en ervaring is minder sterk bij deze leerlingen. Dit legt beperkingen op aan de mogelijkheden om leerlingen (delen van) de regie te geven over hun leerproces. Anderzijds zal steeds op dit punt per leerling en per klassegroep gezocht moeten worden naar de grenzen. Het concept van de activerende didactiek als werkwijze om hierin aan de mogelijkheden van de leerlingen tegemoet te komen, wordt met dit oogmerk ingezet. Groeimogelijkheden voor OBC Huissen voor wat betreft het schoolconcept en de expertise: In het onderwijs staat het verwerven van kennis centraal, de methode bepaalt nog vaak het tempo. Juist op een school waar de diversiteit op het gebied van leren en 12
gedrag groot is, is differentiatie in aanpak en leerstof voor veel docenten een voortdurende uitdaging. Om meer tegemoet te komen aan onderwijs ondersteuningsvragen van individuele leerlingen, wordt hierop een teamaanpak ontwikkeld. De school blijft daartoe activerende didactiek als onderwijsconcept inzetten en het werken met gezamenlijk vast te stellen handelingsplannen. Teamaanpak en deskundigheid bij gedragsproblematiek kan nog verder uitgebouwd worden. Verbreding en verdieping van de samenwerking met omliggende VMBO scholen, het ROC en het praktijkonderwijs heeft in de ogen van onze school voor alle partners meerwaarde. Hoofdstuk 6 Conclusies, ambities en ontwikkeldoelen Conclusies en ambities Over het geheel genomen is OBC Huissen te karakteriseren als een begeleidingsschool, Ontwikkeldoelen ten aanzien van het niveau van basisondersteuning: Ontwikkeldoel Wie Periode Einddatum Opbrengstgerichtheid van ondersteuningsactiviteiten meer benadrukken in planvorming en evaluatie, er wordt gestreefd naar zo hoog mogelijke opbrengsten; Zoco 1 Schooljaar 2013-2014 Activiteitenplan Zorg 01-08-2014 Sociale veiligheid van leerlingen verder uitbouwen, protocol medisch handelen en het inbedden van een pestprogramma bij elk leerjaar. Aannamebeleid planmatiger uitvoeren, met name voor wat betreft zij-instromers en aanname- en plaatsingsbeleid leerjaar 1; Zoco 1 (medisch handelen) Zoco 2 (pestprogramma) TL lj 1 in samenspraak met Ortho Mei 2013 en juni 2013 evaluatie september 2013 Vaststellen aannamebeleid oktober 2013. 01-08-2014 01-08-2014 Evaluatie van ondersteuningsactiviteiten op doelgerichtheid en effectiviteit, (bv. Handelingsplannen, RT en re-teaching). Zoco 1 Ortho TL onderbouw en bovenbouw 01-08-2014 Ouderbetrokkenheid verhogen bij de kwaliteit van het ondersteuningsprofiel Zoco 1 is Zorgcoördinator TL/directie 01-08-2014 13
Beleidsmatig en aansturing zorgteam Zoco 2 is Zorgcoördinator operationeel, leerlingenzorg. TL is teamleider Ortho is orthopedagoog Ontwikkeldoelen ten aanzien van de geformuleerde ambitie; hoe vergroot de school haar handelingsrepertoire ten aanzien van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften? Ontwikkeldoel Wie Periode Einddatum Symbiose klas Tl/ dir, Zoco, Ortho Cluster 4 klas in bovenbouw Differentiatie binnen TL groepen: recht doen aan iedere leerling Bv: Invoeren van verlengde instructie Kennis vergroten onder docenten:. op gedrag van leerlingen. taal/spraak (SEM) Zoco Wat heeft de school van het samenwerkingsverband nodig om bovengenoemde doelen te realiseren? Geld en expertise. Bundeling van krachten van de scholen in de regio en uitwisselen van expertise en aansturing op meer samenwerking. Inzichtelijk maken wat welke school biedt aan expertise ( het brengen van..) en waar je expertise kun gaan halen. 14