Provinciale Staten van Overijssel sei PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. Dat. ontv.: 25 OKT 2013 Routing 9 a.d. Bijl.: Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus<a>overijssel. nl RABO Zwolle 39 73 41 121 Inlichtingen bij mw. I.G.A.M. Kalkhoven telefoon 038 499 8767 IGAM.Kalkhoven@overijssel.nl Onderwerp: Beantwoording statenvragen GroenLinks betreffende het tekenen van de concessieovereenkomst en 2013/0342398 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie Bijlagen I. Brief aan mevrouw Dertien, lid van GroenLinks; beantwoording vragen (bijgevoegd) Hierbij ontvangt u in afschrift de beantwoording van de door het lid D. Dertien van de GroenLinks fractie d.d. 25 september jl. aan ons gestelde vragen betreffende het tekenen van de concessieovereenkomst en. Wij hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter secretaris, verzendi» atum verzending 25. OKT 2Ö13 ypriiccp W V* l i l axß^%ax I
Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus@overljssel. nl RABO Zwolle 39 73 41 121 Aan mevrouw D.A.A. Dertien Lid van de Provinciale Statenfractie van Luttenbergstraat 2 8012 EE ZWOLLE Inlichtingen bij mw. I.G.A.M. Kalkhoven telefoon 038 499 8767 IGAM.Kalkhoven@overijssel.nl Onderwerp: Beantwoording statenvragen GroenLinks ex artikel RvO betreffende het tekenen van de concessieovereenkomst en 1 Uw brief 25.09.2013 Geachte mevrouw Dertien, Op 25 september jl. ontvingen wij van u per brief statenvragen ex artikel 59 RvO betreffende het tekenen van de concessieovereenkomst en. Wij beantwoorden de door u gestelde vragen als volgt. Vraag 1 Wordt de concessie-overeenkomst openbaar gemaakt? Zo neen, waarom niet? De concessieovereenkomst wordt niet openbaar gemaakt, omdat dit document bedrijfsgevoelige informatie bevat. Vraag 2 Over de inhoud van de concessie-overeenkomst opheldering geven over de volgende kwesties: gaan enkele geruchten de ronde. Kunt u algemeen De concessieovereenkomst is onder geheimhouding ter inzage gelegd voor de leden van Provinciale Staten. De inhoud van de concessieovereenkomst mag bekend verondersteld worden bij de leden van Provinciale Staten. Vraag 2a Naast de vrijstelling van erfpacht voor de eerste 8 jaren is er nu ook een vrijstelling van het betalen van het variabele deel van de erfpacht, zolang het passagiersaantal van 750.000 niet is overschreden. Meerdere deskundigen verwachten dat dat passagiersaantal niet haalbaar is voor Luchthaven Twente. Het concortium hoeft niet, zoals in de oorspronkelijke openbare aanbesteding, een percentage van de winst af te dragen aan ADT. Hierdoor loopt ADT risico dat ze aanzienlijk minder inkomsten krijgt. Deze verliezen komen voor rekening van en gemeente. Bijlagen Er is geen sprake van een vrijstelling van erfpacht / concessiebetaling over de eerste 8 jaren. De vaste concessievergoeding is berekend als een totaalbedrag voor de volledige periode van 49 jaar. Bij betaling vanaf het achtste jaar, betreft het een jaarlijks bedrag van 500.000, aan vaste concessievergoeding. In het geval dat de exploitant vanaf jaar 1 de vaste vergoeding moet betalen, dan zou de concessievergoeding in totaal hetzelfde bedrag moeten opleveren (uitgedrukt in NCW). Het jaarlijks te betalen bedrag wordt dan lager. Bij de aanbesteding kon door partijen worden geboden op een variabele concessievergoeding. ADT liet het bepalen van de hoogte daarvan aldus aan de markt. De exploitant heeft verzending 25.0KT 2013 verijssel
aangegeven bereid te zijn om een variabele concessievergoeding te gaan betalen. De bieding behelst een vergoeding per passagier vanaf 750.000 passagiers per jaar. ADT heeft die bieding geaccepteerd en deze betalingsverplichting opgenomen in de overeenkomst. De variabele concessievergoeding is als een positief risico opgenomen in de risicoanalyse. Mocht de drempel van 750.000 passagiers niet worden gehaald, dan treden er aldus geen verliezen op voor ADT. Vraag 2b In de concessieovereenkomst is vastgelegd dat ADT gedurende de concessieperiode van 49 jaar blijft voortbestaan als Gemeenschappelijke Regeling, met de bijbehorende bevoegdheden. Zo kan ADT zelf het aantal werknemers bepalen en ook de hoogte van de salarissen zelf vaststellen. 2 In de concessieovereenkomst is niet bepaald dat ADT gedurende 49 jaar zou moeten blijven bestaan. Er is een regeling getroffen ingeval ADT ophoudt te bestaan, zodat de nakoming van verplichtingen die ADT ingevolge de concessieovereenkomst jegens de exploitant van de luchthaven heeft, is geborgd. Uiteraard bepaalt ADT welke personele inzet zij nodig heeft binnen het beschikbare budget. De personeelslasten vormen onderdeel van de begroting van ADT. Deze begroting wordt vastgesteld door het AB van ADT en vooraf ter inzage gelegd bij Raad en Staten. Volgens artikel 22.1 van de GR kunnen Provinciale Staten en de gemeenteraad bij het DB van ADT een zienswijze inbrengen tegen de begroting. Vraag 2c Als er na een halfjaar geen duidelijkheid is uit Brussel, en/of er geen luchthavenbesluit is genomen, treedt het concessiecontract niet in werking. Naar het schijnt, is het consortium Reggeborgh/Aviapartner gerechtigd deze termijn eindeloos te verlengen totdat alsnog aan deze opschortende voorwaarden is voldaan. De exploitant is niet gerechtigd deze termijn eindeloos te verlengen totdat alsnog aan deze opschortende voorwaarden is voldaan. In de concessieovereenkomst is bepaald dat partijen een termijn van 180 dagen hebben bepaald waarbinnen de opschortende voorwaarden dienen te zijn vervuld. Indien niet binnen de 180 dagen aan de genoemde opschortende voorwaarden is voldaan, dan kan ADT bij de exploitant een verlenging vragen voor het alsnog verkrijgen van het besluit. Het is dus ADT die om de verlenging vraagt. Vraag 2d Wanneer de EC niet akkoord gaat met de verleende staatssteun, treedt de concessieovereenkomst niet in werking. Het consortium krijgt van ADT een tegemoetkoming in de voorbereidingskosten van maximaal E200.000. Volgens sommigen maakt ADT zichzelf daarmee aansprakelijk en dus ook kwetsbaar voor overige claims van het consortium, bijvoorbeeld op het gebied van imagoschade. De afspraak m.b.t. de tegemoetkoming in de voorbereidingskosten staat los van de toetsing door de Europese Commissie. Deze tegemoetkoming is bedoeld om de exploitant tegemoet te komen in de risico's die zij loopt om parallel aan de lopende publiekrechtelijke procedures en nog voordat de exploitant de zekerheid heeft dat het contract in werking treedt, kosten te maken om tot een snelle ontwikkeling van de luchthaven te komen. Zoals u heeft kunnen lezen in de overeenkomst, is enige aansprakelijkheid van ADT jegens de exploitant bij het niet in werking treden van de overeenkomst vanwege het niet vervullen van opschortende voorwaarden expliciet uitgesloten. verijssel
Vraag 2e Er zijn zorgen dat ADT zich in de concessieovereenkomst vastlegt op een inspanningsverplichting om het bedrijf van dhr. Wessels de aanleg van verbindingswegen in Enschede rondom de luchthaven te gunnen. Zoals u heeft kunnen lezen betreft de concessieovereenkomst de ontwikkeling en exploitatie van de luchthaven met het bijbehorende bedrijventerrein. De afspraken beperken zich daar dan ook toe. Vraag 2f Een oude overeenkomst tussen dhr Wessels en de gemeente Enschede uit 1998 (Letter of Intent) zou een rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van de huidige concessieovereenkomst. Dit is onjuist. 3 Vraag 3 Ten aanzien van de staatssteuntoets de EC in september 2013. Vraag 3a Wordt deze uitspraak nog steeds deze maand verwacht? De uitspraak is niet in september gekomen. verwachtte u in uw brief van 28 mei een uitspraak van Vraag 3b Zo neen; Waarom wordt dan toch reeds nu de concessieovereenkomst getekend? Zoals u bekend, wordt de concessieovereenkomst gesloten onder de opschortende voorwaarde dat vanuit de Europese Commissie geen staatssteunrechtelijke bezwaren bestaan. Vraag 3c Wanneer verwacht u een definitieve uitspraak uit Brussel? ADT kan hier geen uitspraak over doen. Dit ligt geheel in handen van de Europese Commissie. Vraag 3d Wat betekent dit voor de geplande ter inzage legging van het ontwerp-bestemmingsplan het ontwerp-luchthavenbesluit? en De consequenties voor de geplande ter inzage legging van het ontwerp-luchthavenbesluit is afhankelijk van de opstelling van het ministerie van I&M. De ter inzage legging van het ontwerp-bestemmingsplan volgt hierop. Vraag 4 Ten aanzien van de juridische correctheid van de onderhandse aanbesteding zijn veel vragen gesteld. In februari leek u er gerust op. Tijdens de Statencommissievergadering van 26 juni heeft u antwoord gegeven op de vraag waarom in juni nog niet overgegaan werd tot ondertekening, Hierop antwoordde u dat u nog een toets uitvoert of de procedure goed en juist is. Als het antwoord ja is, kunnen we overgaan tot ondertekening. De toets of de procedure juist was, helpt ook bij het doorlopen van de termijnen bij Brussel. In juni werd verwacht dat ondertekening nog voor de zomer zou plaatsvinden. Deze laatste verwachting is niet uitgekomen. e v^)verijssel
Vraag 4a Zijn er op het juridische vlak toch onvoorziene problemen gerezen? Nee. Vraag 4b Zo neen, wat was dan de reden van het uitstel? Er is gezocht naar een voor alle betrokkenen geschikt moment. Vraag 4c Aangezien de concessieovereenkomst nu alsnog getekend is, wordt de indruk gewekt dat er juridisch gezien geen problemen zijn geconstateerd met. Is deze indruk correct? 4 Ja. Vraag 4d Bent u bereid het juridisch rapport openbaar te maken? Zoals aan u is bericht bij brief van 28 mei 2013 heeft ADT een juridische analyse gedaan en is deze analyse getoetst door de Tenderboard. In juli heeft ADT een informeel gesprek gevoerd over die analyse met ambtenaren van het Directoraal Generaal Markt van de Europese Commissie. Al deze stappen hebben er toe geleid dat er voldoende comfort bestaat om tot ondertekening van de concessieovereenkomst te komen. Vraag 4e Zo neen, waarom niet? Zie de brief van 28 mei 2013 aan Provinciale Staten en het daarbij behorende bestuursverslag van 26 mei 2013. Vraag 4f Bent u zich ervan bewust dat u met geheimhouding van het rapport de indruk wekt, dat er misschien toch juridische kwetsbaarheden zijn ontdekt? Nee, zie verder het antwoord op 4d en 4e. Vraag 5 In het bestuursverslag van ADT op 26 mei neemt ADT het advies van de Tenderboard over om de Europese Commissie proactief te benaderen voor een aanbestedingsrechtelijke toets. (pl8) De vraag is of er sprake is van wezenlijke wijzigingen ten opzichte van de eerdere mislukte openbare aanbesteding. Vraag 5a Is dit inmiddels gebeurd? Ja, zie antwoord op vraag 4d. Dit betreft overigens dezelfde toets als waar u in vraag 4 aan refereert. Overijssel
Vraag 5b Zo neen, waarom niet? In de politieke en maatschappelijke discussie is onzekerheid ontstaan of het consortium in de oorspronkelijke aanbestedingsprocedure wel door de pre-kwalificatiefase heen zou zijn gekomen. De onzekerheid geldt enerzijds de financiële situatie van Aviapartner en anderzijds de eis van ervaring met het exploiteren van een luchthaven, ipv het leveren van diensten aan luchthavens. Daarnaast is er geen toets volgens de wet Bibop uitgevoerd. In paragraaf 4.2 van de Kadernota aanbesteding luchthaven Twente (25 januari 2011) wordt gesteld dat: "De gegadigde exploitant dient te beschikken over een zodanige expertise, middelen en conduite/reputatie, dat continuïteit van de exploitatie in redelijkheid gewaarborgd is". 5 De Kadernota stelt dat de gegadigde voor ontwikkeling en exploitatie van de luchthaven dient te voldoen aan de in de RFQ genoemde kwalificatie-eisen en -voorwaarden. De Kadernota benoemt daarbij de volgende kwalificatie-eisen. 1. tenminste 3 jaar ervaring in het exploiteren van een luchthaven met een minimum van 1 miljoen passagiersbewegingen; 2. bewezen ervaring in het ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen in de afgelopen 5 jaar; 3. bewezen ervaring in het aantrekken van vliegverkeer in de afgelopen 5 jaar; 4. bewezen solvabiliteit; 5. 'good standing': integriteit (Wet Bibob) en reputatie Vraag 5c Legt ADT naast de financiële waardering van de wijzigingen ook de toelating van de kandidaat-exploitanten aan de EC voor? Nee, aanbestedingsrechtelijk is uitsluitend relevant of door de wijzigingen de de kring van potentieel geïnteresseerden is gewijzigd. Afzonderlijke kandidaat-exploitanten worden niet besproken met de EC. Vraag 5d Zo neen, waarom niet? Vraag 5e Valt afkeuring door de EC van ook onder de ontbindende van de concessie-overeenkomst? voorwaarden Te voorzien valt dat, als de Europese Commissie in strijd zou achten met het aanbestedingsrecht, de Europese Commissie ook niet tot een positief oordeel zal komen in het kader van de staatssteuntoets. In de concessieovereenkomst is de mogelijkheid opgenomen dat de overeenkomst niet in werking treedt indien er procedurele problemen ontstaan op dit punt. Vraag 5f Zo neen; wat zijn dan de gevolgen? Overijssel
Vraag 6 Tenslotte een vraagje over de aankondiging van de ondertekening van concessieovereenkomst. In de intentieovereenkomst van 28 februari wordt in artikel 5.3 bepaald dat de Concessieovereenkomst wordt gesloten 15 dagen nadat het voornemen tot het tekenen van de Concessieovereenkomst is gepubliceerd. Vraag 6a Kunt u aangeven waar en wanneer u het voornemen in publieksrechtelijke gepubliceerd? zin heeft Artikel 5.3 intentieovereenkomst ziet op de publicatie die aanbestedingsrechtelijk relevant is: namelijk de aankondiging van het voornemen om de overeenkomst aan te gaan. Dat betreft geen publicatie Mn publiekrechtelijke zin'. De aankondiging als bedoeld in de intentieovereenkomst heeft plaatsgevonden in op TenderNed alsmede in het Supplement op het Publicatieblad van de EuropeseUnie op 26 juni 2013. 6 In de intentieovereenkomst is als einddatum voor het tekenen van de concessieovereenkomst 28 maart vastgesteld. Met het verstrijken van die datum, is in feite de intentieovereenkomst niet langer geldig. Vraag 6b Acht u zich nog gehouden aan de termijn van 15 dagen en de overige bepalingen in de intentieovereenkomst? Zoals bij u bekend hebben Partijen de termijnen in de intentieovereenkomst verlengd. De intentieovereenkomst is privaatrechtelijk gezien geldig en inmiddels door partijen uitgevoerd door ondertekening van de concessieovereenkomst. Vraag 6c Zo ja; waarom eigenlijk? Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris, ^verijsse,