DELA-Crematorium Nijmegen

DELA-Crematorium Nijmegen Distributie planologisch onderzoek B4505HC1/20130829 Verantwoording Projectnaam : DPO crematorium Nijmegen Projectnummer : B4505HC1 Documentnummer : B4505HC1/20130829 Status : Definitief Versie : 0.2 Datum : 28 oktober 2013 Opdrachtgever : DELA Postadres : Postbus 6411 Postcode & Plaats : 5600 HK EINDHOVEN Contactpersoon : de heer N.A.C. van der Loop Telefoonnummer : 040-2601486 E-mail : Auteur(s) : M. van Haren Controle : R. Otten Akkoord : Vrijgave :

Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Huidige situatie 3 1.2 Aanleiding 3 1.3 Onderzoeksvragen 3 1.4 Leeswijzer 3 2 Eindconclusies ten aanzien van de haalbaarheid 4 3 Uitgangssituatie en planologische beschouwing 5 3.1 Locaties crematoria huidige situatie 5 3.2 Afbakening verzorgingsgebied na oprichting beoogd crematorium DELA 7 3.3 Bepaling crematiebehoefte 8 3.3.1 Bepaling doelgroep 8 3.3.2 Bepaling crematiecijfer en controle doelgroep 10 4 Externe factoren en distributieve ruimte 11 4.1 Sterfteprognose en crematiecijfer 11 4.2 Distributieve ruimte en ontwrichtende werking 11 5 Conclusies economisch functioneren 13 5.1 Huidig functioneren 13 5.2 Toekomstig functioneren 13 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen I

1 Inleiding 1.1 Huidige situatie Crematie als vorm van lijkbezorging geniet in Nederland momenteel een ongekende populariteit en maakt de laatste jaren een sterke stijging door. Landelijk wordt in meer dan 60% van de lijkbezorgingen gekozen voor crematie in plaats van het traditionele begraven. Ook in de provincie Gelderland neemt crematie een steeds prominentere rol in. De bouw van crematoria gaat zo gestaag dat in Nederland praktisch alle regio s voorzien zijn van de mogelijkheid tot crematie. Ook in de regio Nijmegen zijn momenteel al meerdere crematoria gevestigd. Er bestaat een toenemende wens vanuit de maatschappij voor persoonlijke benadering van crematiediensten met ruimte en tijd voor individuele invulling van de uitvaart. Dit stelt verregaande eisen aan de exploitatie van crematoria. Uitvaartverzekeraar en -verzorger DELA acht het gewenst aan deze wensen van haar verzekerden tegemoet te komen. Daarnaast bestaat binnen de regio Nijmegen een groot aantal DELA-verzekerden waarvoor geen toegang tot crematiefaciliteiten van DELA aanwezig is. DELA is momenteel in Nijmegen eigenaar van de uitvaartverzorging Barbara DELA en huurt daarvoor een pand met daarin een uitvaartcentrum inclusief kantoor, aula, verzorgingen en horeca. In verband met de huuropzegging voor dit pand heeft de organisatie op korte termijn echter behoefte aan een nieuwe, eigen locatie om haar medewerkers, leden en andere particuliere ondernemers onder te brengen. 1.2 Aanleiding Voorgaande huuropzegging is de directe aanleiding voor onderhavige ontwikkeling; om de genoemde groep verzekerden te kunnen bedienen in een eigen faciliteit, daarbij niet afhankelijk te hoeven zijn van de kwaliteit- en prijsinvulling van anderen en gezien de behoefte aan een nieuwe locatie voor deze dienstverlening, wordt door DELA de oprichting van een crematorium met uitvaartcentrum overwogen. Voorgaande is voor DELA aanleiding om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren naar de distributieve ruimte die binnen de regio op dit vlak bestaat. Dit onderzoek toont aan of binnen de beoogde regio voldoende distributieve ruimte bestaat voor oprichting van een extra crematorium en of oprichting hiervan een ontwrichtende werking binnen de regio heeft. 1.3 Onderzoeksvragen In opdracht van DELA is een onderzoek uitgevoerd naar de distributieve ruimte voor oprichting van een crematorium in de regio Nijmegen. Hiervoor zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd. 1. Wat is de reële huidige en toekomstige crematiebehoefte binnen het verzorgingsgebied Nijmegen? 2. Wat betekent de toevoeging van het door DELA beoogde crematorium voor de bestaande crematoria binnen de genoemde regio? 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk twee zijn de conclusies en aanbevelingen ten aanzien van de onderzoeksvragen weergegeven. Deze zijn middels berekeningen, tabellen en afbeeldingen onderbouwd in de hoofdstukken drie en vier. In hoofdstuk vijf zijn conclusies getrokken ten aanzien van het economisch functioneren van de crematoria in de huidige en toekomstige situatie na mogelijke oprichting van een crematorium in de regio Nijmegen. KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 3

2 Eindconclusies ten aanzien van de haalbaarheid In antwoord op de twee onderzoeksvragen wordt gesteld dat binnen het verzorgingsgebied Nijmegen in de huidige situatie een behoefte bestaat voor 3.306 crematies dat zal oplopen tot 4.893 in 2038, bij een gehandhaafd crematiepercentage van 67%. Er bestaat distributieve ruimte voor het oprichten van een extra crematorium in de regio Nijmegen. Het oprichten van een crematorium in deze regio zal invloed op de bedrijfsvoering van de bestaande crematoria hebben (een afname van respectievelijk 4,6 en 4,9 naar gemiddeld 2 en 2,2 crematies per dag). De invloed is niet zodanig dat de bedrijfsvoering of continuïteit van de bestaande crematoria in het geding komt: er blijft immers voldoende potentieel en marktaandeel om te kunnen blijven functioneren als crematorium met ruimte voor groei. Verondersteld wordt dat de afname van het aantal crematies voor de bestaande crematoria een herziening zal betekenen van de tot nu toe gevoerde bedrijfsvoering. Het oprichten van een extra crematorium is derhalve een indringende factor binnen de crematievoorzieningenstructuur zoals die bestaat in de regio Nijmegen. Het is echter zeker geen ontwrichtende factor, bezien vanuit het groeipotentieel van de markt. Binnen het onderzochte verzorgingsgebied zullen drie crematoria verantwoord kunnen functioneren die door elkaars concurrentie verplicht zijn goede dienstverlening te bieden. De concurrentie zal in het voordeel zijn van de consument. De voorzieningen zullen verbeteren: Zo kan er een herbezinning op de bedrijfsvoering plaatsvinden van de bestaande crematoria met als mogelijk resultaat specialisatie en verhoogde kwaliteit van dienstverlening, verbeterd aanbod van voorzieningen en mogelijk concurrerende tarieven. Daarbij is het begrijpelijk dat DELA wil voorzien in een eigen faciliteit voor het merendeel van de eigen leden en om hiermee niet langer afhankelijk te hoeven zijn van de kwaliteit en de faciliteiten van andere crematoria. Er is vooralsnog geen aanleiding om te betogen dat bestaande faciliteiten binnen de regio Nijmegen zullen wegvallen door het oprichten van een derde crematorium. Zelfs als na oprichting van het beoogde crematorium een situatie ontstaat waarin faciliteiten wegvallen, zullen binnen de regio Nijmegen altijd voldoende faciliteiten aanwezig blijven om aan de crematiebehoefte vanuit de regio en de stad Nijmegen te kunnen voldoen. 4 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen

3 Uitgangssituatie en planologische beschouwing 3.1 Locaties crematoria huidige situatie In Gelderland, Noord-Brabant en Limburg is een aantal crematoria gesitueerd en zijn enkele crematoria gepland. Deze crematoria bestrijken ieder hun eigen verzorgingsgebied dat in de regel wordt bepaald door de helft van de afstand tot het volgende crematorium te nemen. Onderstaande afbeelding geeft de situering van deze crematoria weer inclusief de beoogde locatie van een door DELA op te richten crematorium in de regio Nijmegen (DELA Nijmegen). Fac. Moscowa DELA Tiel Yarden Rijk van Nijmegen Fac. Jonkerbos DELA Nijmegen DELA Uden DELA Boschhuizen Afbeelding 1: Situering crematoria Bron: Google Maps 2013 Crematorium in gebruik Crematorium beoogd De plannen voor de mogelijke vestiging van een crematorium te Nijmegen door DELA verkeren nog in de ontwikkelingsfase, evenals de plannen voor een crematorium in Tiel (DELA). Alle andere getoonde crematoria functioneren reeds. Wanneer de situatie in de regio Nijmegen bezien wordt, valt op dat slechts twee crematoria actief zijn. De crematoria te Beuningen (Rijk van Nijmegen) en te Nijmegen (Jonkerbos) bestrijken momenteel als enigen het verzorgingsgebied tussen de Nederrijn en de Maas. In de navolgende tabel zijn de crematoria in de regio Nijmegen nogmaals weergegeven voorzien van het aantal crematies dat in 2012 in deze crematoria plaatsvond. KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 5

Tabel 1: tabel crematoria in de regio Nijmegen (Bron: L.V.C. eerste kwartaal 2013) Crematorium Aantal crematies in 2012 Moscowa, Arnhem 1.333 Jonkerbos, Nijmegen 1.473 Rijk van Nijmegen 1.366 Uden* 793 Venray* 564 Totaal: 5.529 *) Deze crematoria zijn opgenomen in het overzicht om aan te tonen dat door een mogelijk wegvallen van bestaande faciliteiten geen ontwrichtende werking zal ontstaan voor de regio Nijmegen. De drie crematoria te Arnhem en Nijmegen zijn grootschalig te noemen, Uden valt daarvoor op de grens. Een kleinschalig crematorium voert jaarlijks tussen de 450 en 700 crematies uit per jaar en biedt de nabestaanden meer tijd en kwaliteit van dienstverlening dan reguliere crematoria. In de genoemde crematoria wordt dit aantal overschreden. Dit wil overigens niet zeggen dat hun maximale capaciteit bereikt is. Het geeft wel aan dat druk staat op de mate waarin kwaliteit en persoonlijke aandacht en tijd kunnen worden geboden bij de crematiediensten. Binnen de verzorgingsgebieden, gemeten binnen een straal van 15 kilometer van het centrum van Nijmegen, zijn 19 gemeenten gelegen. Dit betreft de gemeenten in de volgende tabel 2. De percentages in de tabel geven bij benadering aan welk aandeel van het inwoneraantal gericht zal zijn de diverse crematoria (gebaseerd op inschattingen). Deze percentages zijn aannames gebaseerd op de ligging (en de omvang) van de woonkernen binnen elke gemeente en hun oriëntatie op en hun afstand tot de genoemde crematoria. Naarmate een kern dichter bij de grens van het verzorgingsgebied is gelegen, zal een groter deel van de bevolking uit de kern op het concurrerende crematorium georiënteerd zijn. De percentages geven een inschatting van deze spreiding van oriëntatie aan. Wanneer de omvang en oriëntatie van de verzorgingsgebieden gekoppeld worden aan de bevolkingscijfers van de gemeenten die binnen de verzorgingsgebieden vallen, ontstaat het volgende beeld. Tabel 2: oriëntatie op crematoria in de regio Nijmegen Gemeente Inwoners regio Moscowa Inwoners Rijk van Nijmegen Inwoners Jonkerbos Inwoners DELA Uden Inwoners DELA Venray Inwoners Elders Inwoners Lingewaard 45.689 60% 27.413 15% 6.853 25% 11.422 0% - 0% - 0% - Overbetuwe 46.576 60% 27.946 25% 11.644 15% 6.986 0% - 0% - 0% - Neder-Betuwe 22.565 25% 5.641 55% 12.411 20% 4.513 0% - 0% - 0% - Druten 18.121 0% - 100% 18.121 0% - 0% - 0% - 0% - Beuningen 25.296 0% - 100% 25.296 0% - 0% - 0% - 0% - Nijmegen 166.443 0% - 30% 49.933 70% 116.510 0% - 0% - 0% - Ubbergen 9.507 0% - 20% 1.901 80% 7.606 0% - 0% - 0% - Millingen aan den Rijn 5.892 0% - 0% - 100% 5.892 0% - 0% - 0% - Groesbeek 18.968 0% - 0% - 100% 18.968 0% - 0% - 0% - Heumen 16.388 0% - 30% 4.916 70% 11.472 0% - 0% - 0% - Wijchen 40.990 0% - 55% 22.545 45% 18.446 0% - 0% - 0% - Oss 57.391 0% - 15% 8.609 15% 8.609 50% 28.696 0% - 20% 11.478 Grave 12.733 0% - 30% 3.820 30% 3.820 40% 5.093 0% - 0% - Landerd 15.194 0% - 0% - 10% 1.519 90% 13.675 0% - 0% - Mill en St. Hubert 10.915 0% - 0% - 25% 2.729 65% 7.095 10% 1.092 0% - Cuijk 24.741 0% - 0% - 60% 14.845 25% 6.185 15% 3.711 0% - Boxmeer 28.210 0% - 0% - 5% 1.411 20% 5.642 75% 21.158 0% - Gennep 17.304 0% - 0% - 45% 7.787 0% - 55% 9.517 0% - Mook en Middelaar 7.824 0% - 0% - 100% 7.824 0% - 0% - 0% - Totalen: 590.747 Moscowa: 61.000 Rijk van Nijmegen 166.049 Jonkerbos 250.357 DELA Uden 66.385 DELA Venray 35.477 Elders 11.478 Aandeel: 10,3% 28,1% 42,4% 11,2% 6,0% 1,9% 6 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen

Uit het overzicht van tabel 2 blijkt dat met name de crematoria Rijk van Nijmegen en Jonkerbos het grootste potentieel hebben binnen de regio, respectievelijk 28,1% (166.049 inwoners) en 42,4% (250.357 inwoners), op afstand gevolgd door DELA Uden en Moscowa Arnhem. Het verzorgingsgebied is feitelijk verdeeld tussen de twee crematoria met de kortste afstand tot de kern Nijmegen. De cijfers geven niet het crematiecijfer weer, enkel het aandeel van de bevolking dat, wanneer zij crematie zou kiezen als vorm van lijkbezorging, georiënteerd zou zijn op één van de crematoria. 3.2 Afbakening verzorgingsgebied na oprichting beoogd crematorium DELA De verzorgingsgebieden van de bestaande crematoria zijn afgebakend en liggen vast (afbeelding 2). Hierbij dient het volgende in acht te worden genomen. Het crematorium te Beuningen (Rijk van Nijmegen) wordt geëxploiteerd door Yarden. Yarden is een natura verzekeraar en biedt een korting aan wanneer een verzekerde diens uitvaart door Yarden laat verzorgen. Er is geen sprake van een woonplaatsbeginsel zoals DELA dat hanteert, waarbij de verzekerde, wanneer deze binnen een straal van 15 kilometer van een DELA faciliteit woont, daar ook verplicht gebruik van moet maken bij de uitvaart. Door een nieuw op te richten crematorium in Nijmegen zullen verschuivingen optreden vanwege de overlappingen en door de onderling beperkte afstand tussen de verzorgingsgebieden binnen de regio Nijmegen. Afbeelding 2: Verzorgingsgebieden schematisch Bron: Google Maps 2013 Uit de voorgaande afbeelding 2 is op te maken dat, bij een schematische verdeling van de verzorgingsgebieden in cirkels met een straal van 15 km, een sterke overlapping zal ontstaan wanneer een derde crematorium in de regio Nijmegen wordt gerealiseerd. KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 7

Door de ligging van de snelwegen A73, A326, A50 en A15 vormt de ligging van de diverse rivieren geen geografische barrière die voorkomt dat de verzorgingsgebieden gescheiden blijven. De grens met Duitsland vormt de oostgrens van het verzorgingsgebied. In het noorden is het met name het crematorium Moscowa dat de grens stelt aan de verzorgingsgebieden. In het zuiden zijn het de crematoria Uden en Boschhuizen die het verzorgingsgebied afbakenen. Voor DELA is dit een situatie waarin na realisatie van het crematorium het ene DELA-verzorgingsgebied overloopt in het andere DELAverzorgingsgebied. Gezien het grote aantal crematoria in en om de regio Nijmegen is, zeker na oprichting van een crematorium door DELA, sprake van een sterke spreiding van oriëntatie. 3.3 Bepaling crematiebehoefte 3.3.1 Bepaling doelgroep Op basis van de ligging van de gemeenten in de verzorgingsgebieden en hun aandeel in het verzorgingsgebied, is voor de gebieden de doelgroep bepaald. Uit cijfers van DELA blijkt dat binnen de verzorgingsgebieden een groot aantal DELA-verzekerden bestaat. Binnen Nijmegen heeft DELA een marktaandeel van 39% verzekerden. Aangenomen wordt dat dit representatief voor de regio is. Op het verzorgingsgebied is het woonplaatsbeginsel van toepassing. Dit gegeven staat navolgend uiteengezet. De volgende uitgangspunten zijn van belang: Uitgangspunt 1: Indien inwoners een vrije keuze hebben voor een crematorium, dan kiest men in de regel voor de kortste afstand (dit vormt de basis voor tabel 2); De crematie van natura-verzekerden (80% van de DELA-polissen) vindt in principe plaats in het DELA crematorium in de woonplaats; Als er geen DELA crematorium in de woonplaats is, vindt de crematie van natura-verzekerden plaats in een door DELA geadviseerd crematorium binnen een straal van 15 kilometer van de woonplaats; In geval van een naturapolis en indien er geen DELA-crematorium binnen 15 kilometer van de woonplaats is gelegen, dan vindt crematie plaats in het dichtstbijzijnde crematorium dat wordt geadviseerd door DELA (naturapolis heeft geen invloed). 8 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen

Tabel 3: tabel oriëntatie van gemeenten op de crematoria in de regio Nijmegen Gemeente Inwoners km afstand tot Yarden, Rijk van Nijmegen potentieel km afstand tot fac. Jonkerbos potentieel km afstand tot DELA Nijmegen potentieel Lingewaard 45.689 24 10% 4.569 18 20% 9.138 22 10% 4.569 Overbetuwe 46.576 20 20% 9.315 27 10% 4.658 29 10% 4.658 Neder-Betuwe 22.565 26 50% 11.283 33 15% 3.385 35 15% 3.385 Druten 18.121 13 100% 18.121 19 0% - 20 0% - Beuningen* 25.296 3 69% 17.404 9 0% - 12 31% 7.892 Nijmegen** 166.443 31% 51.930 na woonplaatsbeginsel: 114.513 10 20% 22.903 5 45% 51.531 7 35% 40.079 Ubbergen** 9.507 31% 2.966 na woonplaatsbeginsel: 6.541 16 10% 951 11 65% 4.252 14 25% 1.635 Millingen aan den Rijn 5.892 27 0% - 22 50% 2.946 24 50% 2.946 Groesbeek** 18.968 31% 5.918 na woonplaatsbeginsel: 13.050 21 0% - 10 50% 6.525 14 50% 6.525 Heumen** 16.388 31% 5.113 na woonplaatsbeginsel: 11.275 16 10% 1.127 6 50% 5.637 8 40% 4.510 Wijchen** 40.990 31% 12.789 na woonplaatsbeginsel: 28.201 7 40% 11.280 9 30% 8.460 8 30% 8.460 Oss 57.391 28 10% 5.739 31 10% 5.739 31 10% 5.739 Grave** 12.733 31% 3.973 na woonplaatsbeginsel: 8.760 14 15% 1.314 13 15% 1.314 11 30% 2.628 Landerd 15.194 23 0% - 22 0% - 20 10% 1.519 Mill en St. Hubert 10.915 26 0% - 21 10% 1.092 19 20% 2.183 Cuijk** 24.741 31% 7.719 na woonplaatsbeginsel: 17.022 20 0% - 14 35% 5.958 13 55% 9.362 Boxmeer 28.210 32 0% - 26 0% - 23 10% 2.821 Gennep 17.304 30 0% - 24 30% 5.191 21 35% 6.056 Mook en Middelaar** 7.824 31% 2.441 na woonplaatsbeginsel: 5.383 18 0% - 10 50% 2.691 10 50% 2.691 TOTAAL: 590.747 104.006 118.516 210.509 *) Invloed naturapolis en woonplaatsbeginsel: normaliter zou 100% van de inwoners gericht zijn op het crematorium te Beuningen. De gemeente Beuningen ligt echter binnen een straal van 15 kilometer van het beoogde DELA crematorium. Doordat DELA een verzekeringsdekking van 39% heeft en 80% van deze verzekerden een naturapolis heeft, zal er een meetelling bestaan van (80% van 39% =) 31% van de bevolking. **) Bij deze gemeenten speelt naast de invloed van de naturapolis en het woonplaatsbeginsel tevens de afstand tot het DELA crematorium een rol. Door een gunstige ligging ten opzichte van de andere crematoria zal een aanvullende toestroom ontstaan op basis van de toegekende oriëntatiepercentages. De totaalcijfers uit tabel 3 geven de doelgroepen binnen het verzorgingsgebied daarom bij benadering weer. Dit is het totaal van de drie crematoria (104.006 + 118.516 + 210.509 =) 433.031 personen binnen het gehele gebied met 590.747 inwoners. Het betreft de aantallen inwoners binnen het verzorgingsgebied regio Nijmegen die wanneer zij zouden kiezen voor crematie als lijkbezorging gericht zouden zijn op één van de drie crematoria. Het levert de navolgende verdeling op van het potentieel in de huidige situatie en in de situatie waarin DELA een crematorium opricht in de regio Nijmegen. Tabel 4: verhouding marktpotentieel crematoria regio Nijmegen* Crematorium Potentieel huidig % Potentieel na oprichting % Verschil Relatief crematorium DELA % Jonkerbos, Nijmegen 250.357 42 118.516 20-22 -52% Rijk van Nijmegen, Beuningen 166.049 28 104.006 18-10 -36% DELA, Nijmegen 0 -- 210.509 36 + 36 -- Aandeel andere crematoria 174.340 30 157.716 26-4 -13% Totaal: 590.746 100 590.746 100 *) Afrondingsverschillen mogelijk KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 9

Uit de voorgaande tabel 4 blijkt dat het marktaandeel van de twee bestaande crematoria binnen het verzorgingsgebied (Jonkerbos en Rijk van Nijmegen) naar inschatting zal afnemen bij oprichting van een crematorium binnen Nijmegen door DELA. Crematorium Jonkerbos verliest 22% van het marktaandeel en verliest daarmee 52% van het aantal crematies dat in de huidige situatie plaatsvindt. Crematorium Rijk van Nijmegen verliest 10% van het marktaandeel en verliest daarmee 36% van het aantal crematies dat in de huidige situatie plaatsvindt. DELA zal bij oprichting van het beoogde crematorium beschikken over 36% van het marktaandeel binnen de regio. 3.3.2 Bepaling crematiecijfer en controle doelgroep Het gemiddelde sterftepromillage binnen de gemeenten uit tabel 4 bedroeg 7,56 in 2012 en zal 8,35 bedragen in 2013 (bron: CBS Statline). Dit betekent dat van de 590.747 personen in het verzorgingsgebied er circa 4.469 kwamen te overlijden in 2012 en de verwachting is dat er binnen hetzelfde verzorgingsgebied circa 4.935 personen komen te overlijden in 2013. Niet alle mensen binnen het verzorgingsgebied zullen voor crematie kiezen als vorm van lijkbezorging. In werkelijkheid is 67% van deze specifieke doelgroep geïnteresseerd in crematie als vorm van lijkbezorging (Bron: DELA). De overige 33% kiest voor begraving. Uitgaande van het huidige regionale crematiecijfer van 67% betekent dit een aantal van 2.994 crematies dat binnen de regio Nijmegen zou hebben plaatsgevonden in 2012. De aangeleverde crematiecijfers over 2012 van L.V.C. (Tabel 1) voor de crematoria Jonkerbos en Rijk van Nijmegen bedragen respectievelijk 1.473 en 1.366 crematies voor een totaal van 2.839 crematies. Geconcludeerd wordt dat, gezien de concurrentie van de buiten de regio gelegen crematoria te weten Moscowa Arnhem en DELA Uden een berekend aantal van 2.994 crematies een juiste benadering van het potentieel is (met slechts een afwijking van 5%). Het benaderde potentieel voor 2013 (3.306 crematies) binnen het verzorgingsgebied wordt daarom eveneens als representatief gezien en zal daarom als uitgangspunt dienen in de berekening van het toekomstige potentieel. De betekenis hiervan op de toekomstige crematiebehoefte (de distributieve ruimte) is navolgend in hoofdstuk 4 uiteengezet. 10 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen

4 Externe factoren en distributieve ruimte 4.1 Sterfteprognose en crematiecijfer De crematiebehoefte binnen het verzorgingsgebied is aan verandering onderhevig. Zo zal het sterftepromillage door de vergrijzing stijgen en zullen bevolkingsaanwas en -afname invloed hebben op het aantal crematies dat jaarlijks zal plaatsvinden. Om de sterfteprognose te bepalen voor de toekomst zal de CBS sterfte index worden toegepast op het promillage (zie tabel 5). Deze index is gebaseerd op de bevolkingsprognose van het CBS. Tabel 5: bepaling crematiebehoefte binnen verzorgingsgebied Jaar Inwoneraantal Sterftepromillage (niet geïndexeerd) Regionale sterfteindex (CBS) Geprognosticeerde sterfte Crematiecijfer 67% Bij crematiecijfer 75%* 2013 590.747 8,35 100 4.935 3.306 3.701 2018 103 5.083 3.405 3.812 2023 113 5.576 3.736 4.182 2028 125 6.168 4.133 4.626 2033 137 6.760 4.529 5.070 2038 148 7.303 4.893 5.477 *) Prognose wanneer het crematiecijfer in het verzorgingsgebied doorgroeit naar 75% Het aantal personen dat komt te overlijden en zich zal laten cremeren (regionaal 67%) zal oplopen van circa 3.306 in 2013 tot circa 4.893 in 2038. Hierbij wordt uitgegaan van een gehandhaafd crematiepercentage van 67%. Tabel 5 laat eveneens de prognose zien wanneer een crematiecijfer wordt gebruikt van 75%, een crematiecijfer dat gezien de ontwikkelingen in den lande en het huidige (hoger dan landelijke) crematiecijfer. Uit de tabel valt op te maken dat er, afhankelijk van de verdeling binnen het verzorgingsgebied, een spreiding te verwachten is van circa 3.306 crematies huidig tot mogelijk 5.477 crematies in 2038. 4.2 Distributieve ruimte en ontwrichtende werking In de situatie waarin DELA een crematorium opricht in Nijmegen, zal de onder punt 3.3.1 genoemde herindeling van het verzorgingsgebied ontstaan. Hierbinnen zal het crematorium Jonkerbos (Nijmegen) een aandeel van 20% nemen (661 crematies) en het crematorium Rijk van Nijmegen (Beuningen) een aandeel van 18% nemen (595 crematies). De overige crematoria in de regio Nijmegen nemen 26% van het marktaandeel binnen het verzorgingsgebied (860 crematies). Het beoogde crematorium van DELA neemt 36% van het marktgebied (1.190 crematies). Schematisch is deze verdeling op basis van crematies als volgt weergegeven. KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 11

Tabel 6: verhouding marktpotentieel crematoria regio Nijmegen* Crematorium Potentieel na oprichting crematorium DELA % Crematies in jaar 2013 Crematies in jaar 2038 Jonkerbos, Nijmegen 118.516 20 661 979 Rijk van Nijmegen, Beuningen 104.006 18 595 881 DELA, Nijmegen 210.509 36 1.190 1.761 Aandeel andere crematoria 157.716 26 860 1.272 Totaal: 590.746 inwoners 100 3.306 4.893 *) Afrondingsverschillen mogelijk Geconcludeerd wordt dat in theorie voldoende distributieve ruimte bestaat voor een aanvullend crematorium in het verzorgingsgebied regio Nijmegen. Enerzijds vanuit de geprognosticeerde stijging van het sterftecijfer, anderzijds vanuit het stijgende crematiecijfer. Wanneer bestaande faciliteiten binnen de regio Nijmegen zouden wegvallen door het oprichten van een derde crematorium is het niet aannemelijk dat dit een ontwrichtende werking heeft op de mogelijkheid om in de regionale crematiebehoefte te voorzien. Er blijven voldoende, voor ieder toegankelijke faciliteiten aanwezig. De oprichting van een crematorium door DELA zorgt voor een herschikking van het marktaandeel en de verdeling binnen het verzorgingsgebied. Daar staat tegenover dat de komst van een nieuwe faciliteit met name kansen biedt voor de nabestaanden en de particuliere ondernemers door concurrentietoetreding, betere prijs/kwaliteitsverhoudingen en een meerwaarde op dienstverlening. 12 KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen

5 Conclusies economisch functioneren 5.1 Huidig functioneren In de huidige situatie functioneren meerdere crematoria in de regio Nijmegen waarbij de crematoria Jonkerbos en Rijk van Nijmegen het grootste marktaandeel hebben. Het aantal crematies op jaarbasis is bij deze crematoria zodanig (Jonkerbos gemiddeld 4,9 per dag in 2012 en Rijk van Nijmegen gemiddeld 4,6 uitgaande van minimaal 300 werkbare dagen) dat van grootschaligheid mag worden gesproken. Het merendeel van de crematies vindt plaats vanuit de stad Nijmegen en de vele aangrenzende buurgemeenten van het verzorgingsgebied. Dit zijn voor een belangrijk deel crematies van verzekerden bij DELA die door DELA bij deze crematoria zijn ondergebracht. 5.2 Toekomstig functioneren De berekende en aangeleverde cijfers duiden op een grote doelgroep binnen het gestelde verzorgingsgebied. Op basis van dit distributie planologisch onderzoek kan gesteld worden dat binnen het verzorgingsgebied regio Nijmegen gerekend kan worden op een gemiddelde behoefte van minimaal 3.306 crematies per jaar ofwel 11 crematies per dag (uitgaande van 300 werkbare dagen per jaar). Dit aantal zal naar verwachting oplopen tot 16 crematies per dag in het jaar 2038. Waarschijnlijker zal het aantal crematies nog sterker toenemen onder invloed van het stijgende crematiecijfer, mogelijk zelfs tot 18 per dag. De toekomstige verdeling van dit aantal crematies bij oprichting van een crematorium in de regio Nijmegen door DELA is als volgt. Tabel 7: toekomstig functioneren op basis van het aantal crematies per dag* Crematorium Crematies in jaar 2013 Crematies per dag Crematies in jaar 2028 Crematies per dag Crematies in jaar 2038 Crematies per dag Jonkerbos, Nijmegen 661 2,2 827 2,8 979 3,3 Rijk van Nijmegen, Beuningen 595 2 744 2,5 881 2,9 DELA, Nijmegen 1.190 4 1.488 5 1.761 5,9 Andere regionale crematoria 860 2,9 1.074 3,6 1.272 4,2 *) Afrondingsverschillen mogelijk Bij 2 crematies per dag komt het functioneren van een crematorium niet in het geding. Het zijn aantallen die normaal zijn bij kleinschalige crematoria. Voor de huidige crematoria Jonkerbos en Rijk van Nijmegen kan de berekende afname van het marktaandeel leiden tot een heroriëntatie op de bedrijfsvoering maar dit blijven interne organisatorische afwegingen. KYBYS DPO crematorium Nijmegen DELA-Crematorium Nijmegen 13