STAATSHERVORMINGEN en FINANCIËLE STRUBBELINGEN... Een toevallig koppel??

3 X 5 jaar nadenken over de eerste, kleine Stappen Bijzondere Commissie voorde Hervormingvan de Belgische Instellingen Politieke Thinktank- Groepvan de 28 Wijzen Persons Ruzie: waarinmoeteen apart regionaal beleid gevoerd worden? 24 mei1977 : Egmont-pact 11 oktober 1978 : pact begraven Energie-crisis en recessie: NationaleStaatverliestde controle(in het bijzonder budgettair) EERSTE VLAAMSE REGERING 1965 1968 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1ste Staatshervorming: Autonome Culturele Gemeenschappen Voorlopige Staatshervorming: regionale comitésbinnende Nationale Regering adviseren regionale aangelegenheden 2de Staatshervorming: aparte Gemeenschappen en Gewesten, elk met eigen Instellingen

Drie Staatshervormingen nodig, op 10 jaar Verkiezingen Verkiezingen Verkiezingen Verkiezingen Franse Gemeenschap in financiële moeilijkheden 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 3 de Staatshervorming : de meest omvangrijke, logische en de meest gestructureerde. Bijzondere Financieringswet Eigen kas en Eigen schuld 4 de Staatshervorming ; Eigen Regionale Verkiezingen Vlaanderen int K&L-geld Eerste Fiscale Wijzigingen : in O.V. en Succ.rechten 5de Staatshervorming : Meer fiscale bevoegdheden

SCHULD van de CENTRALE OVERHEID in België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië, USA 3 de Staatshervorming 4de Staatshervorming 5 de Staatshervorming 6 de Staatshervorming 2 de Staatshervorming Bron : NBB/ Bundesbank/ Insee/ ONS/ IMF tot 2010 Eurostat/IMF vanaf 2010

Schuld : lost op door groei Maar waar is de groei naar toe? Groei = groei van de werkgelegenheid maal groei van de productiviteit Productiviteit / uur - evolutie Productiviteit / hoofd - evolutie

Begroting -houdbaarheidskloofprognoses (bron Planbureau) SLECHTER houdbaarheidskloof (sustainability gap) s t T t = k= 1 k 1+ g t+ k + 1+ i ( ps S2) BETER

Ook de Europese Commissie maakte en maakt zich zorgen België : hoge schulden relatief hoge pensioenlasten uitstel structurele ingrepen

Maart 2013 : Hoge Raad van Financiën geeft alarm-signaal Fed. Staat neemt tussen 2010 en 2012 gros van besparingen op zich; maar slaagternietin. G&G slagen wel in hun doelstellingen; maar die voorzien nauwelijks in een inspanning Entity I Entity II Fiscal balance Goal stability Programme Difference Fiscal Balance Goal stability programme Difference 2010-3,10% -3,20% 0,10% -0,70% -0,90% 0,20% 2011-3,40% -3,10% -0,30% -0,30% -0,50% 0,20% 2012* -3,50% -2,40% -1,10% -0,40% -0,40% 0,00% Bron: stabiliteits-programma april2011; evaluatiemaart2013 * Inclusief DEXIA (0,8% of GDP)

Maart 2013 : Hoge Raad van Financiën geeft alarm-signaal Structurele verbetering moet fiks naar omhoog: - achterstand in struct. verbetering ophalen; - vermijden van schuldspiraal en oplopende rentelasten: Bron : HRF-rapport Maart 2013 2013 2014 2015 2016 Fiscal balance -2,15% -1,1% 0,0% 0,2% Structural balance -1,3% -0,1% 0,75% 0,75% Structural improvement 1,4% 1,2% 0,9% 0,0%= 3,5% Structureleinspanningveelhogerdaninitieelvooropgestelddoor de EC voor het jaar 2013-2015 (1,2% /jr >> init.0,75%) => Nieuw normatief pad 2013-2016

Trend begrotingssaldi bij MTO Nodig, om vergrijzingskost op te vangen Overheids-schuld(rechter-schaal) Primair saldo (linker-schaal) Begrotingssaldo (linker-schaal)

Mei 2013 : EU verliest ongeduld België moet vooruitgang maken! Houdbaarheids-afwijking bij ongewijzigd beleid in 2015, prognose mid.2013 Kolom1 Houdbaarheids-afwijking Primaire uitgaven Houdb.afwijking/prmaire uitgaven Geheel van de Overheden 5,0% 48,0% 10,0% Entiteit I 5,1% 32,0% 16,0% Entiteit II -0,2% 16,0% -1,0% Bron : planbureau / M. Saintrain DEEL van OPLOSSING : de NIEUWE BEVOEGDHEDEN worden OVERGEDRAGEN MÉT het TEKORT inzake HOUDBAARHEID (tussen 16 en 20 %)

Medio 2013 : besprekingen Financieringswet BEVOEGDHEIDSOVERDRACHTEN ( in % B.B.P.) Proc. Werkgelegenheidsbeleid 1,0 Fiscale uitgaven 0,7 Gezinsuitgaven 1,6 Gezondheidszorg/ouderenzorg 1,1 Andere bevoegdheden, naar Gewesten 0,2 Andere bevoegdheden, naar Gemeenschappen 0,2 TOTAAL 4,9 4,9 % maal 16 tot 20 % = 0,9 % besparing op overgedragen bevoegdheden te organiseren Compromis : Géén verarming op bestaande bevoegdheden Nieuwe bevoegdheden : Middelen-overdracht, ná aftrek houdbaarheidsafwijking

HOE? & de explosie van de responsabiliseringsbijdrage vanaf 2020 (vooral impact op Onderwijsbegroting & Weddekredieten)

De 6 de Staatshervorming in cijfers Oude BFW Nieuwe BFW Verticaal 3 gewesten 21,82 2 gemeensch. 24,0 3 gewesten 29,14 2 gemeensch. 35,54 Fiscale autonomie 9,57 21,5 Dotaties Verdeelsleutel Verdienste 10,27 9,47 4,5 8,18 Behoefte 13,59 27,27 Solidariteit 1,23 0,88 Andere dotaties 0,75 0,94 2,26 0,1 Bron : KUL A. De Coster

Besparingen bij de Vlaamse Gemeenschap Bevoegdheden 2015 2016 2017 2018 2019 totaal huidige bevoegdheden 386.963 542.170 997.363 1.257.637 1.653.425 4.837.55 nieuwe bevoegdheden -755.881-1.519.601-1.582.836-1.623.373-1.657.568-7.139.25 totaal -368.918-977.431-585.473-365.736-4.143-2.301.70 Huidige bevoegdheden : volgens strenge interpretatie "ongewijzigd beleid" & doortrekking onderbenuttigin Nieuwe bevoegdheden, excl. lasten verleden, exclusief achterstanden & exclusief onder-begroting saneringsinspanning -755.881-1.519.601-1.550.524-1.582.938-1.616.031 vergrijzingsbijdrage -32.312-40.435-41.537 Noot : tussen de jaren 2015 en 2017 kan er ook een extra natuurlijk deficit ontstaan; dit wordt bijgesteld in 2018

UITGAVEN & INKOMSTEN-AUTONOMIE 140 Federale Overheid + Soc. Zekerheid Gewesten & Gemeenschappen Mld Euro 120 100 80 60 40 UITGAVEN-AUTONOMIE 20 0 Vóór Na Voor/Na Staatshervorming 2014-2015 Fiscale Bevoegdheid Federaal - Gewesten & Gemeenschappen INKOMSTEN-AUTONOMIE Federale Staat Gewesten & Gemeenschappen Mld Euro 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Vóór Na Voor/Na Staatshervorming 2014-2015

Saneringsbijdrage van elke entiteit 600 verschil oud nieuw in per capita 400 200 0-200 -400 VL WAL + Fr. Gem BRU FEDERAAL -600 Bron : KUL A. De Coster

Vlaanderen proportioneel de hoogste 7 Bijdrage tot de sanering in % van de inkomsten 6 inspanning? 5 4 3 2 1 0 VL BRU WAL+FR WAL FR Gem. Bron : KUL A. De Coster

Groei : lost alle problemen op? SENSIVITEITEN : WIJZIGING in +/- per 0,1 procentpunt OPGELET : EUROPESE (en dus in afgeleide orde : Vlaamse) begrotingsnormering drukt zich in structurele saldo s; m.a.w. groei/daling inzake BBP wordt niet aangewend

De 6 de Staatshervorming in cijfers Oude BFW Nieuwe BFW Verticaal 3 gewesten 21,82 2 gemeensch. 24,0 3 gewesten 29,14 2 gemeensch. 35,54 Fiscale autonomie 9,57 21,5 Dotaties Verdeelsleutel Verdienste 10,27 9,47 4,5 8,18 Behoefte 13,59 27,27 Solidariteit 1,23 0,88 Andere dotaties 0,75 0,94 2,26 0,1 Bron : KUL A. De Coster

Snoeien in fiscale uitgaven lost alles op? Zonder fiscale uitgaven: belasten we in België de ARMOEDE

Personenbelasting Belasting op arbeid laten we stijgen? Gemid.tariefPB PB in % van B.B.P (rechter schaal)

Vlaamse Overheid Allocatieve functie (= diensten aanbieden) Herverdelings-functie (= rechtvaardiger maatschappij) Stabilisatie functie => Europees niveau -BIJ ONGEWIJZIGD BELEID STIJGEN de VLAAMSE lasten op ARBEID in de volgende Regeerperiode met ca: 200 250 mlneuro - Voorzien in Regeringsbijdrage? = Extra besparen op onszelf - Politieke Partijen, dan maar??

Achtergrond-informatie1