Preventie-en Handhavingsplan Alcohol Amstelveen Afdelingen: Beleid Ruimtelijke Ordening en Vergunningen Veiligheid Kabinet en Handhaving Versie: 18 november 2014 1
Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Het preventie- en handhavingsplan alcohol van beleid naar 4 Uitvoering 2. Acties Preventie en Handhavingsplan alcohol 2.1. Inleiding 5 2.2. Acties preventie 2.3. Acties handhaving 6 2.4. Acties Vergunningen 2.5. Kosten 2.5.1 Kosten inzet preventieve activiteiten 2.5.2. Kosten inzet handhaving 7 3. Communicatie 8 4. Evaluatie 9 5. Literatuurlijst 10 Bijlage 1: De Drank en Horecawet Bijlage 2: Toezicht en Handhaving Bijlage 3: Stand van zaken huidig (uitvoerend) alcoholbeleid 2
Voorwoord: Het beïnvloeden van gedrag van burgers, verenigingen en ondernemers door middel van voorlichting, is geen gemakkelijke opgave voor de overheid. Daarbij komt dat de effecten van voorlichting niet direct concreet inzichtelijk te maken zijn en op de lange termijn zichtbaar gemaakt kunnen worden. Het college van Amstelveen ziet levensstijl en specifiek het gebruik van alcoholische drank primair als verantwoordelijkheid van de burger zelf: je bepaalt zelf wat en hoeveel je drinkt en welk risico het op je gezondheid heeft. Wel is bijzondere aandacht nodig voor het drankgebruik onder de jongeren, waarbij de (voorbeeld)functie van ouders belangrijk is. Voorlichting gericht op preventie van overmatig/problematisch alcoholgebruik zal zich primair dienen te richten op jongeren en hun ouders. Voor deze groepen vindt het college van belang dat aanvullende interventies bij problematisch gebruik beschikbaar zijn. Het college richt zich vanuit haar collegeprogramma op veilig opgroeien en beperking van overlast. Het aanspreken van mensen en instellingen op hun gedrag, en waar nodig het handhaven ten aanzien van misdragingen, zien wij ook als preventie. Wij denken dat voor personen of bedrijven en die niet verantwoord om kunnen gaan met alcohol, bespreken en bestraffen direct preventief werkt omdat dergelijke interventies impact hebben op de betrokkenen. Het college van Burgemeester en Wethouders Amstelveen, november 2014 3
1. Het preventie-en handhavingsplan alcohol van beleid naar uitvoering Aanleiding Op 1 januari 2014 is de Drank- en Horecawet (hierna: de DHW) gewijzigd. Op grond van artikel 43a van de DHW is de gemeenteraad verplicht om voor een preventie- en handhavingsplan op te stellen. Met het vaststellen van dit plan wordt aan deze verplichting alsnog voldaan. Het plan omvat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, vooral onder jongeren, en de handhaving van de wet. Eén van de voornaamste doelen van de DHW is dat de wetgever de jeugd wilt beschermen tegen schadelijke effecten die alcohol op de gezondheid heeft. In de afgelopen jaren is in de gemeente Amstelveen, al veel gedaan rond het thema alcoholmatiging. Schadelijk alcoholgebruik is speerpunt van de lokale Nota Lokale Gezondheidsbeleid. Op scholen en (sport)verenigingen is ervaring opgedaan met de uitvoering van preventie activiteiten als het project de Gezonde School en Genotsmiddelen. Toezicht en handhaving van de DHW is een nieuwe taak. Zowel het lokale gezondheidsbeleid als handhavingsbeleid zijn al vastgestelde nota s. De kracht van het preventie-en handhavingsplan alcohol zit in de samenhang tussen preventie en handhaving, maar ook tussen de diverse taakvelden zoals onder meer jeugd, economie, gezondheidszorg, veiligheid en handhaving. Wijzingen Drank en Horeca Wet (DHW) De eerste Drankwet stamt uit 1881. Hiermee wilde de wetgever de gevolgen van drankproblemen (beteugeling handel en openbare dronkenschap) aanpakken. De wet is sindsdien een aantal malen gewijzigd. De meest recente wijziging dateert van 1 januari 2013. Per 1 januari 2014 is daar nog de verhoging van de leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar aan toegevoegd (zie bijlage1: wijzigingen Drank en Horeca Wet). Toezicht en handhaving De DHW geeft de gemeente (de burgemeester) een groot aantal nieuwe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden om de problematiek rondom drankverstrekking en drankgebruik/misbruik aan te pakken. Dat vraagt ook om aandacht voor de interne organisatie van toezicht en handhaving en het borgen van de nieuwe werkzaamheden. Op 20 januari 2014 is daarom de Uitvoeringsnota Horeca 2014 en de bijbehorende Handhavingsstrategie Drank en Horeca vastgesteld. Bijlage 2 geeft een overzicht van de nieuwe DHW toezichtstaken en een toelichting op de wijze waarop de gemeente Amstelveen hieraan uitvoering geeft. Huidige situatie (uitvoerend) alcoholbeleid Het inventariseren van het bestaand beleid en inzicht in de lokale situatie is van belang om op een effectieve en doelmatige wijze de DHW te implementeren. Bijlage 3 geeft een stand van zaken van het huidige (uitvoerend) alcoholbeleid vanuit diverse beleidsvelden als onder meer het integraal veiligheidsbeleid en jeugdbeleid weer. Inzicht krijgen in het huidige gevoerde beleid is een essentiële stap om gezondheidsbevordering en alcoholmatiging in verbinding te brengen met openbare orde en veiligheid en toezicht en handhaving. De uitvoering van de DHW en dus ook het preventie-en handhavingsplan is dan ook maatwerk. Dit maatwerk volgt op enerzijds de aard en de omvang van de lokale problematiek en anderzijds de ambities die de gemeente Amstelveen heeft. Met de uitvoering in samenhang van de acties Preventie-en Handhavingsplan (hoofdstuk 2) krijgt deze verbinding gestalte. 4
2.1. Inleiding 2. Acties Preventie en Handhavingsplan Alcohol Zoals in het vorige hoofdstuk staat beschreven is van belang dat preventie en handhaving op elkaar aansluiten. In dit hoofdstuk is inzichtelijk gemaakt welke acties we uitvoeren op deze twee gebieden gedurende de twee jaar. Deze acties dienen elkaar te versterken. We leggen accent op preventie omdat we vinden dat ouders, inwoners en ondernemers verantwoordelijkheid moeten nemen. Met een positieve benadering van de omgeving van de jongeren, ouders en aanbieders, denken we onze handhavingsinzet tot een minimum te kunnen beperken. 2.2. Acties preventie In de gezondheidsnota 2013 2016 wordt al uitgegaan van het feit dat preventie en handhaving elkaar moeten versterken en aanvullen. In het lokale gezondheidsbeleid (zie bijlage 3) wordt aangegeven dat prioriteit vanuit preventie dienen te liggen bij de groep 12 tot en met 16 jarigen en ouders/verzorgers. Om deze doelgroepen te bereiken worden de volgende acties ondernomen: 1. Voorlichting alcoholgebruik op basisscholen en middelbare scholen vanuit Brijder / GGD Amsterdam met betrokkenheid van het jongerenwerk (doelgroep: jongeren); 2. Handhaving leeftijdsgrenzen (doelgroep: jongeren); 3. Voorlichting en handhaving sportverenigingen, gelet op de nieuwe regels over paracommercie (doelgroep jongeren); 4. Overkoepelend wordt op jaarbasis een uitvoeringsagenda voor jongeren en volwassenen gemaakt, waar de punten onder 1 tot en met 4 deel van uitmaken. Ontwikkelingen en aanvullingen ten opzichte van huidig beleid Verslavingsconsulent Voor herkenbaarheid en (laagdrempelige) bereikbaarheid van (preventieve)verslavingszorg binnen de gemeente Amstelveen zal vanaf 1 januari 2015 een verslavingsconsulent werkzaam vanuit Brijder Verslaving zijn. De verslavingsconsulent is direct contact persoon voor inwoners en 1 e lijnhulpverleners. Verschuiving leeftijd: De leeftijdsgrens voor alcohol is in 2014 verhoogd van 16 naar 18 jaar na vaststelling van de gezondheidsnota. Jongeren die voor 1 januari 2014 16 jaar waren mogen vanaf 1 januari 2014 geen alcohol meer nuttigen 1, terwijl zij dat voor die datum wel mochten. Het is noodzakelijk dat deze groep vanuit preventie extra aandacht krijgt. In Amstelveen wordt het project De Gezonde School en Genotmiddelen (Brijder Verslavingszorg/GGD Amsterdam) uitgevoerd. Bij dit preventieve project ligt naast jongeren de nadruk op het bereiken van hun ouders. Ook vanuit het onderwijs, jeugdhulpinstellingen en jongerenwerk. Sport en deskundigheidsbevordering Het regime ten aanzien van alcoholmatiging verandert richting para-commerciële instellingen. De gemeente zal de sportverenigingen via een gezamenlijk, gericht, aanbod van Brijder Verslaving en sportbedrijf ondersteuning aanbieden bij het aanpakken van overmatig drankgebruik onder hun leden. Bijvoorbeeld aanbieden van deskundigheidsbevordering aan vrijwilligers van verenigingen. Daarnaast wordt bekeken in welke mate stimulerende activiteiten kunnen worden geborgd in subsidieafspraken. 1 Strikt formeel is niet het nuttigen strafbaar maar het op voor het publiek toegankelijke plaatsen aanwezig hebben of voor consumptie gereed hebben van alcoholhoudende drank. 5
2.3 Acties handhaving Planning 2014 toezicht en handhaving De gemeente Amstelveen heeft momenteel (telling 15 december 2013) 214 alcoholverkopende bedrijven (horeca, supermarkten, slijterijen, sportkantines, cafetaria s, etc.) en 23 alcoholvrije bedrijven: 109 commerciële horecabedrijven (waarvan 23 alcoholvrije horeca bedrijven); 69 para-commerciële rechtspersonen; 10 slijterijen/wijnwinkels; 19 supermarkten; 30 detailhandel. Jaarlijks zal gekeken worden waar de prioriteiten met betrekking tot toezicht en handhaving liggen. Het toezicht op alcoholverstrekking bij evenementen zal worden ingepland op basis van de evenementenkalender. 2.4 Acties Vergunningen Indien de bedrijfsvoering van een alcoholverstrekkend bedrijf wijzigt, dient de ondernemer de gemeente meteen op de hoogte te brengen. De ondernemer zal dan nieuwe aanvraag voor een vergunning in moeten dienen. 2.5. Kosten 2.5.1 Kosten inzet preventieve activiteiten De huidige financiële middelen voor verslavingszorg bestaan uit huidige en nieuwe middelen. De huidige financiële middelen bestaan uit lokale en regionale middelen. Voor preventieve activiteiten ten aanzien van het verminderen van alcoholgebruik zet Amstelveen structureel 40.000 vanuit lokale middelen in en ± 67.250 vanuit regionale centrumgemeentegelden in. Dit geldt voor de volgende onderdelen: GGD/ Brijder Verslavingszorg: project de gezonde school en genotsmiddelen 20.000 Verslavingszorg (Brijder Verslavingszorg) - Regulier ( ± 47.000); - Extra Fris ( 20.000). Schema 1: overzicht kosten nieuwe aanvullende preventieve activiteiten (meerjarig). Preventie Verslavingsconsulente 0,2 fte Extra preventieve activiteiten 16 18 jaar Activiteiten (sport)verenigingen i.h.k.v. alcoholvrije kantine Kosten in (indicatief) 2014 2015 2016 10.000 10.000 2.500 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 Toelichting op schema 1: De bekostiging van de nieuwe (preventieve)activiteiten worden bekostigd vanuit reguliere budgeten lokale middelen en centrumgemeentegelden. 6
2.5.2 Kosten inzet handhaving Aangezien op het gebied van handhaving nog het één en ander in kaart moet worden gebracht (onder ander of de gegevens nog in overeenstemming zijn met de feitelijke situatie) en het toezicht nog vorm moet krijgen is hier geen apart (meerjarig) budget voor vastgesteld. Voor 2014 en zijn 2 fte s van VKH team objectgebonden handhaving en 1,0 ft van het team buitenruimte belast met het horeca-toezicht en handhaving in brede zin. Hieronder vallen dus ook de werkzaamheden in het kader van dit beleidsplan. 7
3. Communicatie Het bevorderen van naleefgedrag begint met kennis en regels. Alle mogelijke alcoholverstrekkers worden daarom na vaststelling van dit preventie-en handhavingsplan, geïnformeerd over de geldende regels en de wijze waarop de gemeente hierop gaat toezien. Informatievoorziening aan jongeren vindt plaats in het kader van preventie. De acties die hiervoor worden ondernomen zijn de volgende: 1. De volgende doelgroepen worden via een brief geïnformeerd over regels uit de Drank-en Horecawet welke voor hen gelden; reguliere horeca; para-commerciële inrichtingen (sportkantines, buurthuizen, etc.); detailhandel (slijterijen, supermarkten en winkeliersverenigingen) en ambulante handel; instellingen zonder vergunningen waar mogelijk wel incidenteel alcohol wordt verstrekt (scholen en buurthuizen); medewerkers van de gemeente die activiteiten organiseren waar alcoholhoudende dranken worden verstrekt. 2. Met instellingen met een verscheidenheid aan activiteiten worden gesprekken gevoerd over de mogelijkheden (legalisatie) en onmogelijkheden van drankverstrekking tijdens activiteiten; 3. Regels over alcoholverstrekking komen op de website (Digitaal loket) en voor aanvullende informatie kan men terecht bij de vakafdeling. 4. Uitreiken van de handhavingsstrategie aan alle (para)commerciële horeca. 8
4.Evaluatie De komende periode doen we meer ervaring op rond dit onderwerp. Uit gesprekken met verschillende doelgroepen doen we wellicht nieuwe inzichten op. De planning is om de evaluatie van dit plan gelijktijdig met de nota lokaal gezondheidsbeleid (planperiode 2013 2016) uit te voeren. De volgende gegevens zijn daarom input voor deze evaluatie: A) Cijfers uit de monitoring van de handhavingsresultaten (input en output); B) Cijfers over alcoholgebruik uit de verschillende gezondheidsmonitors die als input dienen voor de Gezondheidsnota (effect). Ad A) Indicatoren handhavingsresultaten: Aantal meldingen/klachten over overtredingen Drank -en Horecawet; Aantal en type uitgevoerde controles; Gemiddelde tijdsbesteding van de controles; Aantal en type geconstateerde overtreding (per type drankverstrekker); Aantal geconstateerde overtredingen bij hercontrole (per type drankverstrekker); Aantal geconstateerde overtredingen leeftijdsgrens (per type drankverstrekker); Aantal opgelegde sancties. Ad B) Indicatoren preventie / gezondheidseffecten: Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat alcohol heeft gedronken daalt aankomende jaren van 51 % (2010) tot 46 % (2016); Ervaring met het Bingedrinken, % aantal jongeren (RIVM). 9
5. Literatuurlijst - Uitvoeringsnota Horeca 2014, Vergunningverlening, toezicht en Handhaving; - Integraal Veiligheidsplan 2011 2014 Amstelveen (2010); - Nota lokaal gezondheidsbeleid 2013 2016 Amstelveen Samen Gezond Leven (2014): - Jeugd en Riskant Gedrag. Verdurmen, J. et.al. Trimbos-instituut. Utrecht 2012. - Trends in alcohol-specific parenting practices and adolescent alcohol use between 2007 and 2011 in the Netherlands. Looze M de. et.al. International Journal of Drug Policy 25 (2014) 133 141. 10
Bijlage 1: De Drank- en Horecawet Per 1 januari 2014 zijn nog enkele wijzigingen van de DHW aangebracht. Deze staan hieronder uitgewerkt. Verschuiving bevoegdheden De burgemeester is in medebewind- nu het bevoegd gezag voor de vergunningverlening en het toezicht op de naleving van de DHW in de gemeente. Uitbreiding bestuursrechtelijk handhavingsinstrumentarium Met de wijziging van de DHW komt een uitbreiding van de mogelijke bestuursrechtelijke sancties die de burgemeester kan toepassen. Nieuwe sancties zijn o.a. de mogelijkheid tot het opleggen van een bestuurlijke boete, het schorsen van drank- en horecavergunning en het opleggen van een verkoopverbod van alcohol bij supermarkten, warenhuizen etc. of een tijdelijke sluiting. Deregulering Een van de doelstellingen van de gewijzigde DHW is het terugbrengen van administratieve lasten. Onder meer kan voor een nieuwe leidinggevende volstaan worden met het indienen van een melding, in plaats van een aanvraag. Ook is niet meer nodig de Verklaring Sociale Hygiëne bij de aanvraag te voegen, omdat deze verklaringen zijn opgenomen in een register. Uitbreiding verordenende bevoegdheden De gemeente heeft de plicht om uiterlijk per 1 januari 2014 een para-commerciële verordening vast te stellen. In deze verordening moeten regels worden vastgesteld rondom de schenktijden, de alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens niet- verenigingsgebonden activiteiten van para-commerciële rechtspersonen. De raad heeft deze verordening op 25 september 2013 vastgesteld. Per 1 januari 2014 zijn nog meer wijzigingen in de DHW aangebracht. Onderstaand zijn de meest belangrijke wijzigingen benoemd. Strafbaarstelling jongeren De DHW verbiedt jongeren onder de 18 jaar om alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. De burgemeester heeft de bevoegdheid om handhavend op te treden en deze jongeren te beboeten. Wetswijziging per 1 januari 2014 Conform artikel 43a DHW is de gemeenteraad verplicht uiterlijk per 1 juli 2014 voor de eerste maal een preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. Dit artikel luidt als volgt: 1. De gemeenteraad stelt uiterlijk 6 maanden na inwerkingtreding van dit artikel voor de eerste maal een preventie- en handhavingsplan alcohol vast. Vervolgens wordt dit plan elke 4 jaar gelijktijdig met de vaststelling van de lokale nota gezondheidsbeleid, vastgesteld. Het plan kan tussentijds worden gewijzigd. 2. Het plan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffend preventie van alcoholgebruik, vooral onder jongeren, en de handhaving van de wet. 3. In het plan wordt in eerder geval aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; b. Welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, vooral onder jongeren te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma s als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet publieke gezondheid. c. De wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de voor het plan bestreken periode minimaal behaald dient te worden. 11
Bijlage 2: Toezicht en Handhaving Overzicht toezichtstaken Toezicht en handhaving op het gebied van horeca in brede zin (DHW en APV) omvat de volgende werkterreinen: reguliere horeca (alcoholschenkend en alcoholvrij) para-commerciële horeca slijterijen supermarkten overige detailhandel evenementen tapontheffingen APV (exploitatievergunning, terras, speelautomaten, alcoholverbodsgebied etc.) bezit van alcohol door jeugdigen onder 18 jaar op voor het publiek toegankelijke plaatsen Naast toezicht op de bovengenoemde terreinen zijn er toezichtstaken, specifiek gericht op het alcoholgebruik en de verstrekking aan jeugdigen onder de 18 jaar. Het toezicht op de naleving van artikel 45 DHW, dat luidt dat het verboden is op voor publiek toegankelijke plaatsen alcoholhoudende drank aanwezig te hebben of voor consumptie gereed te hebben als degene de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt, zal veelal worden uitgevoerd door de BOA s van de gemeente. Strategieën en instrumenten Het reguliere handhavingsinstrumentarium bestaat uit de last onder dwangsom, de last onder bestuursdwang en de intrekking van de vergunning (artikel 31 DHW). Ter aanvulling hierop introduceert de nieuwe DHW diverse nieuwe instrumenten, zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk, voor handhaving van de naleving van DHW voorschriften. Hieronder worden de nieuwe maatregelen opgesomd: Bestuurlijke boete Op grond van artikel 44a, eerste lid DHW kan voor de in dit artikel genoemde overtredingen een bestuurlijke boete worden opgelegd. Voor het sanctiemiddel bestuurlijke boete wordt alleen gekozen bij overtredingen die onomkeerbaar zijn, omdat deze in principe de volksgezondheid in gevaar hebben gebracht of gebracht kunnen hebben. Dit is in de lijn met de bedoeling van de gewijzigde DHW om het alcoholgebruik door jongeren terug te brengen. Schorsen vergunning Artikel 32, lid 1 DHW bepaalt dat de burgemeester bij overtreding van artikel 31, tweede en derde lid DHW in plaats van intrekking van de vergunning, deze kan schorsen voor een periode van ten hoogste 12 weken. Tijdelijk stilleggen alcoholverkoop in de detailhandel Ingevolge artikel 19a DHW kan de burgemeester een bedrijf de bevoegdheid ontzeggen zwakalcoholhoudende drank te verkopen voor ten minste een week en ten hoogste 12 weken. Deze sanctie kan worden toegepast als er binnen één jaar tijd sprake is van drie overtredingen van de leeftijdsgrens. Ontzeggen toegang De burgemeester kan, indien in strijd met de DHW alcoholhoudende drank wordt verstrekt, de toegang tot die ruimte ontzeggen op grond van artikel 36 DHW. 12
Strafrechtelijk optreden (proces-verbaal) Op grond van artikel 45 DHW wordt strafrechtelijk opgetreden wanneer degene die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt in voor publiek toegankelijke plaatsen in het bezit is van alcohol. Het gaat hierbij ook om gesloten verpakkingen. Van dit verbod gaat in ieder geval al een preventieve werking uit. De toezichthouders hebben hiermee ook een goed instrument in handen om tegen alcoholgebruik door jongeren op straat (veelal in samenhang met overlast) op te kunnen treden. Weliswaar geldt op grond van de APV in enkele speciaal aangewezen gebieden al een verbod op het bezit van alcoholische drank op straat, maar het algemene karakter van het landelijk geldende verbod in artikel 45 DHW zal voor jongeren onder de 18 jaar effectiever zijn. In deze specifieke gebieden zou bij het opheffen daarvan niet meer kunnen worden opgetreden bij personen boven de 18 jaar. Dit is niet wenselijk en om die reden kunnen de aanwijzingsbesluiten van de gebieden in stand blijven. Indien op voor het publiek toegankelijke plaatsen een persoon onder de 18 jaar wordt aangetroffen die alcoholhoudende drank aanwezig heeft of voor consumptie gereed heeft, wordt deze gestraft met een geldboete van de eerste categorie. Daarnaast krijgen de ouders een brief met een alcoholtest en bij een tweede overtreding volgt een huisbezoek. Bij de sanctiestrategie t.a.v. het huisbezoek staat maatwerk op basis van integrale samenwerking altijd voorop om effectiviteit te borgen. Handhavingsstrategie Door de nieuwe toezicht- en handhavingstaken was een geheel nieuwe en integrale handhavingsstrategie noodzakelijk, deze is inmiddels vastgesteld. In de strategie zijn de overtredingen verdeeld over drie categorieën, van lichte overtredingen naar zware overtredingen. Aangegeven is welke maatregel volgt op welke overtreding. Ook de hoogte van de dwangsom of bestuurlijke boete is hierin uitgewerkt. Voorlichting en communicatie Zoals ook is benadrukt in het Meerjarenbeleid Integrale Handhaving 2011-2015, is voorlichting en communicatie een belangrijk middel om te komen tot gedragsverandering en de beëindiging van overtredingen maar ook om eventuele overtredingen in de toekomst te voorkomen. Zeker nu de DHW is gewijzigd en de gemeente nieuwe taken en bevoegdheden heeft, is voorlichting en communicatie richting ondernemers en bewoners erg belangrijk. Organisatie van toezicht en handhaving Door de overgang van de toezichthoudende taken van de NVWA naar de gemeente zijn deze nieuwe taken toebedeeld aan de toezichthouders/handhavers van de Afdeling VKH, team Objectgebonden Toezicht en Handhaving (VKH-O) en team Buitenruimte (VKH-B). De werkzaamheden worden over beide teams verdeeld. Heel globaal gezegd is er een scheiding aan te brengen in toezicht binnen horeca-inrichtingen en toezicht buiten op straat. Team Buitenruimte concentreert zich op het DHW/APV toezicht op straat met nadruk op het bezit en gebruik van alcohol door jeugdigen. Voor de uitvoering van het toezicht op grond van de DHW geldt als vereiste dat de toezichthouder beschikt over BOA-bevoegdheid en bovendien de opleiding Toezichthouder DHW succesvol heeft afgerond. Enkele BOA s van VKH-O en VKH-B hebben in 2013 en 2014 deze opleiding gevolgd. Naast het DHW toezicht zijn alle aangewezen toezichthouders binnen de gemeente (ook degenen zonder BOA bevoegdheid) bevoegd om toezicht uit te oefenen op naleving van de APV. 13
BIJLAGE 3: stand van zaken huidig (uitvoerend) alcoholbeleid Hieronder volgt een stand van zaken van het huidige (uitvoerend) alcoholbeleid in Amstelveen. A) Ten aanzien vergunningen-en handhaving: 1. DHW-vergunningen Het verlenen van een DHW-vergunning voor het schenken van alcoholhoudende dranken is niet nieuw, immers voor de inwerkingtreding van de gewijzigde DHW op 1 januari 2013 vormt de burgemeester het bevoegde gezag. Amstelveen telt thans (telling 15 december 2013) 188 geldende DHW-vergunningen. Daarvan zijn 69 verleend aan para-commerciële instellingen. Verder kent de gemeente ongeveer 60 nietvergunningsplichtige drankverstrekkers. Op grond van artikel 18 DHW mogen bedrijven zwakalcoholhoudende drank verkopen indien dit past in de branche, zoals supermarkten, poeliers en delicatessenzaken. Ook wordt bij evenementen veelal zwakalcoholhoudende drank verstrekt. Daartoe worden ontheffingen op grond van artikel 35 DHW voor het verbod tot het verstrekken van zwakalcoholhoudende drank zonder vergunning verleend. Tot 1 januari 2013 hield de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit landelijk toezicht op de verkoop en verstrekking van alcohol aan jongeren. Op lokaal niveau waren deze controles beperkt. 2. Algemene Plaatselijke Verordening Alle horecabedrijven binnen de gemeente Amstelveen, moeten een exploitatievergunning op grond van de APV hebben. In de APV zijn regels opgenomen voor de horeca sector, deze zijn vooral gericht op de invloed van de horeca op de woon- en leefomgeving en op de openbare orde en veiligheid. Gedacht kan hierbij worden aan de algemeen geldende sluitingstijden. De burgemeester is ook voor deze lokale regelgeving het bevoegde gezag. In artikel 2.16 APV is ook opgenomen dat het verboden is op de weg, die deel uitmaakt van een door het college aangewezen gebied, alcoholhoudende drank te nuttigen of aangebroken flessen, blikjes en dergelijke met alcoholhoudende drank bij zich te hebben. Amstelveen telt (2014) 14 van dergelijke alcoholverbodsgebieden. De buitengewone opsporingsambtenaren (hierna BOA s) en de politie zien op dit verbod toe. 3. Para-commerciële verordening Voor de para-commerciële rechtspersonen geldt daarnaast extra regelgeving zoals vastgelegd in de para-commerciële verordening vastgesteld 25 september 2013. In de verordening worden de schenktijden, de alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens nietverenigingsgebonden activiteiten van para-commerciële rechtspersonen geregeld. In de verordening van de gemeente Amstelveen is daarnaast ook opgenomen dat de para-commerciële rechtspersonen die zich richten op onderwijs, sport en jeugd geen sterke drank mogen verstrekken. Het toezicht geschiedt onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. 14
4. Overige regelgeving Naast specifieke regelgeving voor drankverstrekking hebben (horeca) bedrijven onder andere te maken met de volgende relevante regels: milieuwetgeving; ruimtelijke ordening; Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo); Bouwbesluit 2012; Arbo-wetgeving (gemeente geen bevoegd gezag); Warenwet (gemeente geen bevoegd gezag). B) t.a.v. (Preventief) beleid Integraal Veiligheidsbeleid Vanaf het 1 ste kwartaal 2015 zal het nieuwe Integraal Veiligheidsbeleid 2015-2018 in werking treden. Binnen het plan zal aandacht bestaan voor het terugdringen van jeugdoverlast waarbij alcohol een rol kan spelen. Vanuit Jeugd en Veiligheid wordt de volgende aanpak tegen het gebruik van alcohol onder de 18 jaar in de publiek toegankelijke ruimte gecoördineerd. Indien overlast veroorzakende jongeren onder de 18 jaar worden aangetroffen in voor publiek toegankelijke ruimte in het bezit van alcohol, dan ontvangen zij een proces verbaal. Tevens stuurt de burgemeester een brief naar de ouders om hen in te lichten over het alcoholgebruik van hun kind en het beleid van de gemeente Amstelveen hierop. Deze jongeren worden geregistreerd. Indien zij opnieuw worden aangetroffen in het bezit van alcohol (voor hun 18 e verjaardag) dan wordt er in principe een huisbezoek afgelegd. Wel wordt eerst verkend of redenen zijn in het gezin om hiervan af te zien. Het eerst huisbezoek wordt afgelegd door de procesmanager Multi Problem Gezinsaanpak, een wijkagent of beleidsadviseur Jeugd en Veiligheid. Het is de intentie om bij meervoudige problematiek deze rol bij de sociale teams neer te leggen. Naast de bovenstaande specifieke aanpak worden jongeren die grensoverschrijdend gedrag vertonen, besproken tijdens de uitvoerderstafel om te komen tot een gezamenlijke aanpak. Deze aanpak bestaat enerzijds uit maatregelen op het terrein van handhaving en anderzijds op het gebied van zorg. Eén gezin één plan, één regie is daarbij het uitgangspunt. Op termijn zal de enkelvoudige problematiek via het sociaal loket en de meervoudige problematiek via het sociale team (in nauwe samenwerking met onder meer politie en Bureau Jeugdzorg) worden opgepakt. Sociaal Domein/Jeugbeleid In het eerste kwartaal 2011 is de Nota Jeugdbeleid 2011 2015 opgesteld. Het verminderen van het alcoholgebruik onder de jongeren vormt het Amstelveense jeugdbeleid een doelstelling. De nota jeugdbeleid zal in 2015 hoogstwaarschijnlijk worden geactualiseerd. Het alcoholgebruik onder jongeren kent de laatste jaren een aantal ontwikkelingen. Het gebruik van alcohol onder jongeren van 12 en 13 jaar is sterk gedaald. Had in 2003 nog ruim 30% van de 12 jarigen in de maand voorafgaand aan onderzoek gedronken, in 2011 was dat gedaald naar 7%. Bij 13 jarigen daalde dit percentage van 43% naar 18% ( Verdurmen et al.trimbos, 2012 en J. Looze, et al, 2014). Dit is een landelijke trend die ook in Amstelveen wordt gezien. Gezien bovenstaande ontwikkeling is besloten om vanaf 2013 de activiteiten in het kader van alcoholpreventie anders in te zetten: - In de komende periode wordt beperkter en gerichter preventie activiteiten ingezet. Namelijk alleen op de basisscholen in of nabij Keizer Karelpark en Bankas Kostverloren. Doelstelling van de activiteiten blijft daarbij het bereiken en ondersteunen van de ouders; - Op verdere uitbreiding van De Gezonde School en Genotmiddelen op de mbo opleidingen van het ROC op Maalderij. Het vroeg signaleren en begeleiden van riskant gebruik krijgt bij deze leeftijdsgroep extra aandacht. 15
De meerwaarde van de preventieve activiteiten op de scholen zit in het vergroten van de bewustwording onder kinderen/jongeren en hun ouders/verzorgers. Jongerenwerk: Het jongerenwerk levert individuele Begeleidingstrajecten voor kwetsbare jeugd waarbij verslaving vaak onderdeel is van de algemene problematiek. Het Amstelveense jongerenwerk werkt met integraal Leerplicht op het gebied van Detox programma s samen met zorgprofessionals van Vita welzijn en advies, Brijder Verslavingszorg en de organisatie van Yes we Can. Lokaal gezondheidsbeleid Uit cijfers van het EMOVO (2010) 2 Amstelland blijkt het alcoholgebruik onder de jongeren aanzienlijk te zijn afgenomen. De daling is het beste zichtbaar onder de leeftijdscategorie 14 en 15 jaar. Onder de jongeren van 16 jaar blijkt het aantal jongeren dat drinkt hoog (51% drinkt 1 keer in de 4 weken!). Ook het jongerenwerk constateert een hoog alcoholgebruik van deze jongeren. Voor ouders is een belangrijke taak weggelegd om de jongeren te informeren over de consequenties van het gebruik van alcohol. De meeste kinderen tussen 10 en 13 jaar spreken over de gevolgen van het gebruik van alcohol met hun ouders. De doelstelling van de gemeente voor de komende 4 jaar is vastgesteld in de Nota lokaal gezondheidsbeleid 2013 2016 Amstelveen Samen Gezond Leven : De gemeente Amstelveen streeft naar dat in 2016 significant minder gedronken wordt dan in 2010. - Het percentage 15 16 jarige dat recent binge heeft gedronken daalt van 35% in 2009 naar 30 % in 2013 (bron EMOVO 2013); - Het percentage 15-16 jarigen op het Vmbo dat aangeeft in de afgelopen vier weken dronken te zijn geweest daalt van 51 % in 2009 naar 45 % in 2013 (bron EMOVO 2013). Om deze doelstellingen te bereiken zullen de volgende instrumenten worden ingezet: - Bevorderen samenwerking binnen de beleidsterreinen op het thema jeugd en alcohol; - Bevorderen (integrale) samenwerking tussen gemeente, GGD, jeugdhulp en basis en voortgezet onderwijs; - Doorgaan met een passend voorlichtingsaanbod voor jongeren in het basis- en voortgezet onderwijs over het thema alcohol; - Informeren jeugd, ouders en andere betrokkenen over het thema jeugd en alcohol ; - Deskundigheidsbevordering verkopers en verstrekkers van alcohol; - Meer bekendheid van de norm geen alcohol onder de 18 jaar (landelijke NIX <18-). Aan de hand van de uitkomst van de Gezondheidsmonitor 12 23 jarigen (2016) van de GGD en de wijkpeiling Amstelveen ( 2016 en 2018) wordt bepaald of doelstellingen zijn behaald. 2 EMOVO: Elektronisch MOnitor en VOorlichting: Grootschalig onderzoek vanuit de GGD Amstedam onder de jongeren (leeftijdscategorie 12-18 jaar) uit de Amstellandgemeenten. Dit onderzoek wordt 1 x per 4 jaar uitgevoerd. 16
17