SAMENVATTING JAARVERSLAG

Bollenstreek hillegom lisse noordwijk noordwijkerhout teylingen SAMENVATTING JAARVERSLAG 2013 WERK BOVEN UITKERING

SAMENVATTING JAARVERSLAG 2013 INTERGEMEENTELIJKE SOCIALE DIENST BOLLENSTREEK VOORWOORD Voor u ligt de eerste uitgave van een samenvatting van het jaarverslag van de ISD Bollenstreek. In dit jaarverslag leest u de belangrijkste activiteiten en resultaten van 2013. De ISD Bollenstreek (ISD) is een samenwerkingsverband van de ge meenten Hillegom, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen. De ISD voert voor deze gemeenten de taken uit op het gebied van de sociale zekerheid en een deel van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Het jaar 2013 stond voor een belangrijk deel in het teken van de drie decentralisaties, de samenwerking in de Duin- en Bollenstreek en de Kabinetsplannen. Het Rijk geeft gemeenten steeds meer taken en verantwoordelijkheden. Gemeenten krijgen te maken met drie decentralisaties in het sociaal domein en zijn vanaf 2015 verantwoordelijk voor de begeleiding uit de AWBZ, de uitvoering van de Participatiewet (WWB, voormalig Wa jong en WsW) en de Jeugdzorg. De veranderingen gaan gepaard met forse bezuinigingen. De decentralisatie van de AWBZ en de decentralisatie van de Jeugdzorg vormen een grote uitdaging. De decentralisaties maken het voor gemeenten mogelijk dwarsverbanden te leggen tussen de Wmo/AWBZ, de Jeugdzorg en het domein van Werk en Inkomen. Dat betekent inzetten op preventie en ondersteuning bundelen, en efficiënter aanbieden. We weten nog niet welke invloed deze ontwikkelingen op de ISD hebben, maar we zijn intensief betrokken bij de voorbereiding van deze drie decentralisaties en voor zover mogelijk voorbereid op de toekomstige ontwikkelingen. Het is duidelijk dat veranderingen voor de deur staan, die grote impact op onze klanten en organisatie hebben.

Nederland kruipt langzaam uit het economisch dal. Sociale diensten bewegen met een vertraging van enkele jaren mee met deze trend. Net als bij andere gemeenten zijn de klantenaantallen gestegen en daarmee ook de kosten van de inkomensvoorziening. Daar staat tegenover dat de budgetten voor de gemeenten harder stijgen dan de uitgaven van de ISD. Ondanks deze stijging zijn we door efficiënt werken, een laag ziekteverzuim en de inzet van de flexibele personele schil in staat geweest om de werkzaamheden binnen de huidige formatie uit te voeren. In 2013 is de nieuwe werkwijze Wmo ingevoerd. We hebben vooral op dit gebied een aantal besparingen gerealiseerd. De invoering van de eigen bijdrage voor Hillegom (bij de overige gemeenten sinds 2012), scherpe aanbestedingen en hoge kortingen bij de Hulp bij het Huishouden hebben gezorgd voor een afname van het gebruik van voorzieningen en lagere kosten. De klanttevredenheid scoort in 2013 net als in 2012 een 7,8. Een resultaat waar alle medewerkers zich voor hebben ingespannen en waar we dan ook bijzonder trots op zijn. Het pre-mediationproject is verder uitgerold. Me diationvaardigheden zetten we vanaf het eerste contact met de klant in. Iedere medewerker heeft een training mediationvaardigheden gevolgd. Vanuit diverse kanten zijn we geconfronteerd met externe beveiligingseisen. We voldoen aan de beveiligingseisen van Suwinet, de audit van de accountant en het gebruik van DigiD via de website. Het was een boeiend jaar waarin de klanten en de toekomstige ontwikkelingen centraal stonden. De inzet en de betrokkenheid van de medewerkers bij onze organisatie geven ons vertrouwen om de uitdagingen van de komende jaren aan te gaan en op een goede wijze te realiseren. HET DAGELIJKS BESTUUR VAN DE ISD BOLLENSTREEK A.D. (Adri) de Roon Voorzitter R.J. (Robert) t Jong Secretaris INHOUD Financieel resultaat 4 Visie en missie 5 Bezwaar- en klaagschriften 7 Participatie 8 Inkomen 11 Zorg 12 Kengetallen 15

FINANCIEEL RESULTAAT De totale bijdrage van de gemeenten in de kosten van de ISD zijn ruim 2 miljoen lager dan begroot. X 1.000 Realisatie 2012 Begroting (incl. wijziging) Realisatie 2013 Exploitatiekosten 4.861 5.822 5.259 Participatie 2.021 1.177 1.296 Inkomen 11.564 12.908 12.979 Zorg 11.591 11.272 9.544 Totaal Kosten ISD 30.037 31.179 29.077 De exploitatiekosten zijn 600.000 lager uitgevallen dan verwacht. De stijging ten opzichte van 2012 wordt veroorzaakt door de teruglopende bijdrage uit het participatiebudget. Dit is in 2013 gedaald van 1,7 miljoen naar 1,2 miljoen. Dat houdt in dat de ISD minder geld kan besteden aan re-integratie. De activiteiten hebben we op hetzelfde niveau kunnen houden dankzij teruglopende taken voor inburgering en het meegenomen bedrag uit het participatiebudget uit 2012. ALGEMEEN- EN DAGELIJKS BESTUUR Het algemeen bestuur bestaat uit 10 leden. Vanuit iedere ISD-gemeente zijn twee wethouders lid van het algemeen bestuur en daarvan vormen vijf leden het dagelijks bestuur. Algemeen Bestuur 2013 Lid G. Kleijheeg Hillegom (Dagelijks Bestuur) Lid A.Th. van Rijnberk Hillegom Voorzitter A.D. de Roon Lisse (Dagelijks Bestuur) Lid A.W.M. Spruit Lisse Lid L.J. van Ast Noordwijk (Dagelijks Bestuur) Lid G. van Duin Noordwijk Lid B.J.M. de Haas Noordwijkerhout (Dagelijks Bestuur) Lid J.C.F. Knapp Noordwijkerhout Lid C.M.L. Lambrechts Teylingen (Dagelijks Bestuur) Lid C.P. van Velzen Teylingen Secretaris R.J. t Jong ISD (Dagelijks Bestuur)

VISIE EN MISSIE VISIE In de visie staat weergegeven hoe de ISD Bollenstreek zichzelf ziet in relatie tot haar maatschappelijke omgeving en hoe zij daarin optimaal kan functioneren. De visie is: De ISD Bollenstreek is van en voor de ISD Bollenstreek gemeenten. De ISD Bollenstreek staat voor maximale zelfstandigheid van de burgers op het gebied van arbeid, inkomen en zorg. De ISD Bollenstreek is klantgericht, resultaatgericht en levert, in samenwerking met partners, maatwerk. De ISD Bollenstreek voert de opgedragen taken uit met betrokken, professioneel en kwalitatief goed personeel. De ISD Bollenstreek heeft de ambitie een transparante kwalitatief hoogwaardige serviceorganisatie voor de regio Duin- en Bollenstreek te zijn. Uit deze visie is de missie ofwel Mission Statement geformuleerd. Mission Statement DE ISD BOLLENSTREEK ZORGT VOOR ZELFSTANDIGE BURGERS.

MEDEWERKERS Bij de ISD werkten eind 2013 88 medewerkers, waarvan 17 mannen en 71 vrouwen. Het personeelsverloop was minimaal. Totaal zijn twee medewerkers uitgestroomd en twee ingestroomd. De gemiddelde leeftijd was 45 jaar. De oudste medewerker was 62 jaar. Leeftijd Aantal medewerkers 2013 20-30 3 30-40 nn 26 40-50 nn 29 50-55 nn 12 55-60 nn 15 >60 nn 3 ZIEKTEVERZUIM In 2013 was het ziekteverzuim 2,09%. Landelijk was dit 3,8%. De aanpak van het ziekteverzuim stond net als voorgaande jaren hoog op de agenda. Verzuimcijfers zijn regelmatig besproken en met zieke medewerkers is snel contact opgenomen. De leidinggevende en de consulent personeel en organisatie en de Arbo-dienst werken goed samen aan het re-integratieproces van de medewerker. Naast deze aanpak heeft de goede sfeer binnen de organisatie en de grote betrokkenheid van de medewerkers een positief effect op het ziekteverzuimpercentage. Hierdoor is er ook weinig extern personeel ingehuurd. Jaar Ziekteverzuim (%) 2008 6,93 8 7 2009 6,22 6 2010 5,31 5 4 2011 4,85 3 2012 2,38 2 1 2013 2,09 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013

BEZWAAR- EN KLAAGSCHRIFTEN In 2013 zijn in totaal 239 bezwaarschriften ingediend. Een lichte daling van 3% ten opzichte van 2012. Het aantal bezwaarschriften per gemeente: Hillegom (66), Lisse (44), Noordwijk (52), Noordwijkerhout (31) en Teylingen (77). De meeste bezwaarschriften hebben betrekking op de WWB (75%) en de overige op de Wmo (25%). Bezwaar gegrond 12 n 5,0 % gedeeltelijk gegrond 6 n 2,5 % ingetrokken 22 n 9,2 % ingetrokken na herziening 28 n 11,7 % ingetrokken na mediation 34 n 14,3 % niet ontvankelijk 21 n 8,8 % ongegrond 109 n 45,6 % overige 7 n 2,9 % TOTAAL 239 100 % Behandeling van een bezwaar of klacht loopt via pre-mediation, de ambtelijke commissie of de externe commissie. Het afgelopen jaar was het eerste volledige kalenderjaar waarin de bezwaarschriften gedeeltelijk ambtelijk zijn afgedaan (het zogenoemde ambtelijk horen). Het ambtelijk horen is door alle betrokkenen als positief ervaren. Totaal is 99% van het aantal bezwaarschriften/klachten binnen de wettelijke termijn afgehandeld. Pre-mediation heeft geresulteerd in positieve gesprekken, het tijdig oppakken van klantsignalen en begrip voor de besluitvorming. KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK In het 4e kwartaal van 2013 is het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Op de enquête zijn 621 bruikbare reacties binnengekomen, waarvan 85 WWB, 278 Wmo, 90 schulddienstverlening, 66 Wet inburgering en 102 Re-integratie. De response bij de Wet inburgering is het laagst en bij de Wmo het hoogst. Naast een cijfermatige beoordeling hebben klanten ook hun persoonlijke mening/ervaring kunnen melden. Klanten zijn positief over de ISD en dat blijkt uit de individuele

opmerkingen en de cijfermatige beoordelingen. De aanbevelingen van klanten zijn voor zover mogelijk opgepakt. Door strenger handhaven en meer eigen verantwoordelijkheid bij de klant neerleggen werd een lagere klanttevredenheid verwacht, maar in de praktijk blijkt dit positiever. Resultaat ISD totaal Teylingen Noordwijkerhout Noordwijk Lisse Hillegom ISD 7,6 7,9 7,7 7,8 7,9 7,8 Medewerkers 7,7 7,9 7,8 7,7 8,0 7,8 Klantgerichtheid 7,7 7,8 7,8 7,6 8,0 7,8 PARTICIPATIE RE-INTEGRATIE Bij re-integratie is maximaal ingezet op klanten met goede vooruitzichten op de arbeidsmarkt, op jongeren (onder de 27 jaar) en klanten die inburgeren of zijn ingeburgerd volgens de Wet inburgering. We doen re-integratie met onze eigen medewerkers. Hierdoor zijn we flexibel, besparen we in de kosten en hebben we maximale invloed op de resultaten. Klanten die voldoende gemotiveerd

zijn en dicht bij de arbeidsmarkt stonden, zijn een periode ondersteund (indien mogelijk) om direct te bemiddelen naar werk. Als deze aanpak niet het gewenste resultaat opleverde is de klant alsnog aangemeld voor Work First om bepaalde werknemersvaardigheden te ontwikkelen. De overige klanten zijn direct naar Work First gegaan. Doordat onze eigen medewerkers de re-integratie uitvoeren is er een nauwe samenwerking met de medewerkers van de andere afdelingen. Er is een actieve bijdrage geleverd aan de pilot Werkgeversservicepunt Werk (Wgsp). Eén consulent is voor de pilotperiode gedetacheerd bij het Wgsp en de samenwerking met het Wgsp is goed. In 2013 zijn totaal 572 klanten door de afdeling re-integratie in behandeling genomen. Hiervan zijn 92 klanten uitgestroomd naar werk en 64 wisten parttime werk te vinden. Ook hebben 41 klanten een stageplek gevonden en zijn er 38 vrijwilligerswerk gaan doen. Overige klanten zijn mede dankzij de inzet van re-integratieinstrumenten één of meer stappen dichterbij uitstroom naar betaald werk gekomen. Per 31 december 2012 2013 Aantal klanten in traject 378 398 Aantal uitgestroomd naar werk 97 92 Aantal uitgestroomd naar parttime werk 65 64 Aantal stageplek of vrijwilligerswerk gevonden 87 79 INBURGERING Per 1 januari 2013 is de Wet inburgering gewijzigd. Nieuwe inburgeraars zijn zelf (ook financieel) verantwoordelijk voor hun inburgering. De ISD/gemeenten blijven wel verantwoordelijk voor inburgeraars die vóór 1 januari 2013 inburgeringsplichtig zijn geworden. Die verantwoordelijkheid houdt in: het geven van informatie, aanbod van inburgeringstrajecten aan asielgerechtigden die hun verblijfsstatus vóór 1 januari 2013 hebben gekregen, de monitoring van die trajecten en de controle op tijdig inburgeren. Sommige personen die moeten inburgeren zijn analfabeet. In dit geval zijn zij niet in staat om in te burgeren. Voor asielgerechtigden die analfabeet zijn en vóór 1 januari 2013 hun verblijfsstatus hebben gekregen, maakte alfabetisering onderdeel

uit van het inburgeringstraject. Eind 2013 liepen er totaal 72 trajecten, waarvan 39 inclusief alfabetisering. SCHULDDIENSTVERLENING Het jaar stond in het teken van de kanteling van Schuldhulpverlening naar Schulddienstverlening. Dit betekent dat we niet meer als hulpverlener optreden, maar als coach die de klant ondersteunt bij het werken aan vaardigheden, motivatie en belemmeringen. Het primaire doel is niet langer het schuldenvrij maken van de klant. De klant moet verantwoording nemen en zelfredzaam zijn. We zijn gestart met het screeningsinstrument Mesis. Dit gebruiken we in de fase van intake en gebruiken we om de dienstverlening gerichter en effectiever in te zetten. Hiermee is duidelijk geworden waar de schuldenaar staat, wat de mogelijkheden zijn en welke ondersteuning het beste past. Niet meer als hulpverlener maar als coach opereren zorgt voor een gewijzigde rol ten opzichte van de klant. Hem/haar zelf verantwoordelijk laten zijn en aan het stuur te laten zitten, maakt dat er minder regie is vanuit de ISD. De coaching vanuit de ISD leert de klant het probleem zoveel mogelijk zelfstandig op te lossen. Dat is een gunstige ontwikkeling voor de toekomst van deze klant. Dankzij deze benadering is het voor alle partijen eerder duidelijk waar de knelpunten zitten en welke hulp op dat moment de beste oplossing biedt. Hierbij is de samenwerking met de ketenpartners van groot belang. De nieuwe werkwijze heeft niet geleid tot een afname van nieuwe klanten, hetgeen ook niet de ambitie was. Het uitgangspunt was dat duidelijk werd welk traject het beste bij de klant past. Daarnaast hebben het aantal crisissituaties en de economische recessie invloed op het aantal klanten. OVERZICHT AANTAL TRAJECTEN 2012 2013 Per 1 januari 238 297 Instroom 215 192 Uitstroom 156 158 Per 31 december 297 331 Gemiddelde schuld 46.000 35.701

INKOMEN WET WERK EN BIJSTAND Het land verkeert al enige tijd in een economische recessie. Het aantal mensen met een bijstandsuitkering is met 6,7% toegenomen. De landelijke stijging in 2013 was 8,7%. Gemeente 2011 2012 2013 Hillegom 177 190 191 Lisse 145 151 168 Noordwijk 209 198 219 Noordwijkerhout 122 131 137 Teylingen 185 200 213 Totaal 838 870 928 Het stijgend aantal leidt tot een financieel risico. Als de budgetten achterblijven bij de uitgaven kan voor de gemeenten een financieel nadeel ontstaan. Er zijn maatregelen getroffen om te voorkomen dat tekorten ontstaan op het Inkomensdeel van waaruit de uitkeringen betaald worden. De maatregelen zijn: een effectief en aangescherpt handhavingsbeleid, strenger handhaven, optimale uitvoering van de fraudewet en de ingevoerde bestuurlijke boete. Insteek is dat iedereen zich aan de

wet- en regelgeving houdt en dat fraude niet wordt beloond, maar dat werken loont. Relatief zijn veel jongeren uit de uitkering uitgestroomd, omdat zij regulier onderwijs zijn gaan volgen. Het aantal jongeren in de uitkering is dan ook mede hierdoor ten opzichte van 2012 gedaald van 60 naar 55. Totaal ontvangen 57 personen een IOAW/ IOAZ uitkering. In 2012 waren dit 46 personen. We hebben een pilot handhaven uitgevoerd met als doel de poortwachtersfunctie te versterken en bij lopende uitkeringen meer en een betere controle toe te passen. Belangrijkste activiteiten waren: nieuwe aanvragen beoordelen op fraudegevoeligheid, huisbezoeken afleggen, inventarisatie fraudegevoelige zaken, meldpunt voor bijstandsfraude en boetegesprekken. Tijdens de pilot zijn 36 aanvragen of lopende uitkeringen afgewezen, buiten behandeling gesteld of beëindigd. Uit de pilot blijkt dat handhaving een structurele activiteit moet blijven. ZORG WMO KANTELING WMO Het jaar stond in het teken van de kanteling van de WMO. De nadruk lag hierbij op de eigen verantwoordelijkheid van de burger en zijn sociaal netwerk, meer ruimte in de regelgeving voor het bieden van maatwerk en de kosten van de individuele voorzieningen beheersbaar houden. De keukentafelgesprekken zijn geïmplementeerd en werkafspraken tussen gemeenten en gesprekspartijen zijn tot stand gekomen. In een open gesprek is met de klant naar zijn probleem gekeken en naar de best passende oplossing gezocht. Die varieerde van het eigen directe netwerk, de eigen leefomgeving door hulp van buren of familie te vragen of door inschakelen van externe partijen, zoals bijvoorbeeld de klussenbus. Als gespreksvoerder stimuleerden we de klant zoveel

mogelijk om zelf te bedenken wat een goede oplossing is. Naast de ISD zijn er verschillende partijen die de gesprekken hebben gevoerd. Voor de individuele burger betekent de nieuwe werkwijze dat de nadruk ligt op de vraag wat hij nodig heeft en niet op de vraag waar hij recht op heeft (van claimgericht naar resultaatgericht). Het betekent dat er een nadrukkelijk beroep wordt gedaan op de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van de burger. De evaluatie van de nieuwe werkwijze vindt plaats in het eerste kwartaal van 2014. PGB VERANTWOORDING De nieuwe werkwijze voor de controle van een persoonsgebonden budget (Pgb) is ingevoerd. De werkwijze is gebaseerd op het systeem van de Belastingdienst en is via een digitale tool eenvoudig in te vullen. Klanten met een Pgb hebben verantwoording afgelegd over de besteding van het budget. Met deze werkwijze is er goed inzicht op de besteding van Pgb s en hebben we circa 80.000 terugontvangen. INKOOP WMO PRODUCTEN Voor hulpmiddelen, trapliften en woonvoorzieningen is een nieuwe raamovereenkomst gesloten. De aanbestedingen die aan de raamovereenkomsten ten grondslag liggen zijn gericht op kwaliteit en prijs. Social Return on Investment (uitkeringsgerechtigden in dienst nemen) en het realiseren van collectieve voorzieningen (bijvoorbeeld rolstoel- scootmobielpool) maken onderdeel uit van de afspraken. De aanbestedingen en de scherpe prijsstelling bij Hulp bij het Huishouden leveren een financiële besparing op. Zorguitgaven x 1.000 Realisatie 2012 Realisatie 2013 Wmo - Hulp bij huishouding 6.496 5.723 Wmo - PGB 1.606 1.434 Subtotaal Wmo Hulp bij Huishouden 8.102 7.157 Wmo - rolstoelen 636 453 Wmo - vervoersvoorzieningen 2.703 2.146 Wmo - woonvoorzieningen 782 599 Wmo - onderzoekskosten 24 14 Wmo - eigen bijdrage -1.948-2.251 Subtotaal Wmo 10.298 8.118 Bijzondere bijstand 1.256 1.425 Kinderopvang 37 - Subtotaal inkomensondersteunde voorzieningen 1.292 1.425 Totaal zorg 11.591 9.544

De uitgaven voor de Wmo zijn lager uitgevallen dan begroot. Belangrijkste oorzaken zijn een gemiddeld kortingspercentage bij de HbH van 18% ( 750.000 besparing), de aanbesteding voor hulpmiddelen ( 800.000 besparing), de invoering van een eigen bijdrage ( 300.000 ontvangsten) en terugdringing van het gebruik ( 150.000). BIJZONDERE BIJSTAND EN MINIMABELEID Uitgaven 2012 2013 Hillegom 315.923 329.893 Lisse 188.607 247.665 Noordwijk 264.331 288.448 Noordwijkerhout 210.885 227.052 Teylingen 276.044 331.965 Totaal 1.255.790 1.425.023 De uitgaven zijn ten opzichte van 2012 gestegen met 13,5%. Die voor de individuele bijzondere bijstand zijn in 2013 gemiddeld met 2,3% gestegen. Het minimabeleid is in 2013 ongewijzigd voortgezet. In Noordwijk zijn de gevolgen zichtbaar van een wijziging van de Wet werk en bijstand in 2012. Door de wetswijziging moest de inkomensgrens voor de regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen en de regeling sportieve en sociaal culturele activiteiten worden verlaagd van 130% naar 110%. De doelgroep is daardoor verkleind. INTERESSE IN MEER INFORMATIE? De uitgebreide versie van de jaarrekening 2013 vindt u op de website van de ISD Bollenstreek www.isdbollenstreek.nl

KENGETALLEN 2012 2013 Aantal fte 73,50 73,50 Aantal medewerkers 88 88 Instroom 3 2 Uitstroom 3 2 Ziekteverzuimpercentage % 2,68 2,09 (excl. zwangerschapsverlof) Klanttevredenheid 7,8 7,8 Aantal bezwaarschriften 246 239 Uitgaven Exploitatiekosten 4.861.000 5.259.000 (inclusief verrekening Participatiebudget) Uitgaven Participatiebudget 2.021.000 1.296.000 Uitgaven Inkomen 11.564.000 12.979.000 Totale uitgaven Zorg 11.591.000 9.544.000 Totaal kosten ISD 30.037.000 29.077.000 Aantal klanten WWB per 31-12 870 928 Aantal jongeren in uitkering 60 55 Aantal IOAW/IOAZ 46 57 Aantal trajecten schulddienstverlening 297 331 per 31-12 Gemiddelde schuld 46.000 35.701 Aantal voorzieningen 6.203 5.951 Aantal bijzondere bijstand 6.194 7.133 Uitgaven Wmo/HbH 8.102.000 7.157.000 Uitgaven Wmo/rolstoelen 636.000 453.000 Uitgaven Wmo/woonvoorziening 782.000 599.000 Uitgaven Wmo/vervoer 2.703.000 2.146.000 Inkomsten Wmo/eigen bijdrage 1.948.000 2.251.000 Uitgaven bijzondere bijstand/minimabeleid 1.256.000 1.425.000

Bollenstreek hillegom lisse noordwijk noordwijkerhout teylingen Postbus 255, 2160 AG LISSE Werkcentrum Duin- en Bollenstreek, Hobahostraat 92, 2161 HE LISSE Telefoon (0800) 95 67 000 info@isdbollenstreek.nl www.isdbollenstreek.nl