1. Ligging en streek Klimaat en bodemgesteldheid Portugal Pagina 1
De wijngaarden van Portugal liggen verspreid over het ganse land. Vanaf 1985 werden er 55 gebieden afgebakend waarvan 19 DOC. De belangrijkste: Vinho Verde : In het noorden van Portugal, het grootste DOC. Gebied van het land en het meest gekende na Porto. 50% rode en 50% witte wijn. De naam Vinho Verde komt niet van de groene schijn maar omdat de oogst vroeg in de zomer plaats vindt en de wijnen jong op de markt komen, waardoor ze licht mousserend zijn en zeer licht in de mond. Witte wijnen hebben een laag alcoholgehalte (min 8%), uitgezonderd de wijn uit Alvarinho (min 11,5%). De rode wijnen zijn soms wrang, doch steeds droog en mousserend. Ze worden zelden uitgevoerd. Portugal Pagina 2
Douro : (betekent : gouden rivier) In het noordoosten van Portugal, gekend voor Portwijnen. De helft van de oogst is voor Port, de andere helft voor rode Dourowijn. Er zijn 3 subzones : Baixo Corgo, 13500 Ha Cima Corgo, 17000 Ha en Douro Superior, 8000 Ha. Er zijn ong. 100 druivensoorten in gebruik. Men onderscheid 2 types wijngaarden: - de Antrossolos Aritico: handenarbeid op steile hellingen met 1 à 1.3m verhakkelde rotsblokken aan bovenzijde en daaronder schiste. - De genivelleerde wijngaarden: het klimaat wordt beheerst doorde bergen Marão en Montemuro, die de gaarden beschermen tegen zware regenval en wind. De wijnen moeten minimum 11% alc. vol. hebben. Witte wijnen moeten 9 maanden op vat, de rode 18 maanden. Wijnhuizen in deze regio worden quinta genoemd. Portugal Pagina 3
Dão: In het binnenland van Portugal aan de Rio Dão. De bodem bevat veel graniet, waar rode wijnstokken goed gedijen. Hier worden dan ook de beste rode wijnen geproduceert, dit bij de jongere wijnboeren.bij de coöperatieves worden eerder middelmatige wijnen gemaakt. Bairrada: Gelegen tussen Dão en de zee. De bodem bevat veel klei (barro), wat krachtige volle wijnen maakt. 75% van de productie is rood, met de Baga als belangrijkste druivensoort (moeilijke vinifiering, bij slordigheid geeft deze een wrange wijn met bittere tanines). De witte wijnen zijn rokerig en appelachtig. De wijnen moeten min. 11% alcohol bevatten en 18maanden op vat liggen. Uit deze regio komt de Mattheus Rosé, goed voor 50% van de invoer van Portugese wijnen in België. Oeste: Dit is de verzamelnaam voor 6 IPR-streken aan de westkust. Deze streken zijn minder belangrijk qua kwaliteit maar leveren veel kwantiteit. Hier wordt tegenwoordig veel geïnvesteerd in de wijnbouw. Bucelas: Piepkleine DOC, maakt alleen wijnen uit de arinto en de asgana. Portugal Pagina 4
Colores: Piepkleine DOC aan de winderige rotsen ten westen van Lissabon Pamela: Ten oosten van Lissabon. IPR sinds 1990 en één van de nieuwe kwaliteitsstreken. Rode kruidige en peperige wijnen van de periquitadruif, ook wat rosé en tevens zoete muskaatwijnen. Arrabida: Streek rond Sétubal, in volle opgang met veelbelovende rode wijnen. Hier wordt chardonnay verbouwd. Bekend is de Cova de Ursa. Alentejo: 13000 Ha wijngaarden in het zuidelijke binnenland, niet ver van de Spaanse grens, aan de rivier Taag. Het landschap is dor, vlak en rotsachtig. De streek heeft 3 IPR-zones en 5 DOC zones. De DOC-wijnen hebben veel body en zijn donkerrood. De druivensoorten zijn Periquita en Aragonez (= Temppranillo uit Spanje). Ook Cabernet Sauvignon wordt nu aangeplant. Er wordt 60% rode en 40% witte wijn gemaakt, met minstens 11% alcohol. Rode wijnen moeten 1 jaar vatrijping hebben. Topwijnen : José Maria da Fonseca, João Pires en Cartuxa. Setubal Moscatel : In het schiereiland Setubal, onder Lissabon, met zoete, witte wijnen volgens methode van Porto. Na toevoegen van alcohol aan de most, laat men de velletjes van de druiven trekken in de most, zodat de wijn de volledige aroma s van de druif opneemt. Rijping 5jaar, alvoor te bottelen, sommige tot 25 jaar, waardoor een nootachtige bruine wijn ontstaat. Portugal Pagina 5
Carcavelos: De wijngaarden bevinden zicht tussen Lissabon en Colores, aan de kust rond Sebutal. Deze wijnen worden op identieke manier geproduceerd als porto. 2. Geschiedenis: In Portugal wordt al meer dan 1000jaar wijn gemaakt. De wijngaarden die door de Romeinen werden aangeplant, werden voortgezet door de Visigoten. In de 8 e eeuw werden deze verdreven door de Arabieren en de wijnbouw stierf uit. Na het verdwijnen van de Moren en het uitropen van de staat Portugal, werd wijn verbouwen terug een belagrijke landbouwtak. Vanaf de 14 e eeuw was er al een minimum handel in wijn met Engeland. Door de oorlogen met Frankrijk was Engeland in de 17 e eeuw gedwongen om al zijn wijnen uit Portugal in te voeren. Dit waren meestal porto en madeirawijnen. Door deze evolutie werden vele nieuwe gebieden ontgonnen maar werd er ook door de grotere vraag slechtere kwaliteit geleverd. In de 19 e eeuw was de portugese wijn terug op de goede weg maar de odiumplaag, de phyllaxeraplaag (druifluis) en de wereldoorlogen zorgden voor een terugval. De toetreding tot de EU met de bijkomende EU-subsidies heeft er toe geleid dat Portugal zijn jarenlange achterstand met rasse schreden aan het goedmaken is. Portugal Pagina 6
3. Druivenrassen en productie: Les Futailles Portugal is een buitenbeentje in Europa omdat het altijd trouw gebleven is aan zijn eigen druivenrassen. Het is een schatkamer van tientallen rassen waar niemand buiten de streek ooit van heeft gehoord. Hoewel autenthiek, zijn de wijnen niet ouderwets? De techniek heeft ook in Portugal niet stilgestaan. De meeste wijnen zijn wel assemblages van verschillende druivensoorten Qua wijnproductie staat Portugal op de 7 e plaats in Europa. Er zijn ca 250.000 Ha wijngaarden met een productie van ongeveer 20 miljoen hectoliter per jaar. Druivenrassen: Witte wijnen : Loureiro, Trjadura, Arinto, Avessa, Allverinho, Malvasia, Gouveio, Viosinho, Bisal, Encrusado, Maria Gomes Pires Rode wijnen: Vinhão, Azal, Arruda, Bastardo, Tinta pinheira, Aspadeiro, Touriga, Nacional, Tinta roriz, Tinta cão, baha. Wijnvaten uit de Dourovallei Portugal Pagina 7
4. Classificatie: De Portugese wijnwet onderscheidt twee herkomstbenamingen voor kwaliteitswijn: - Denominacão de Origen Controlada (DOC), zoals in Frankrijk toegekend aan wijnen van het hoogste niveau in 19 gebieden - Indicação de Proveniencia Regulalentada (IPR), te vergelijken met vin de pays, met regels. Meestal opstap naar DOC. Opgericht in 1988, bevat 28 regio s. - Verder: o Vinho de mesa : tafelwijn o Vinho regionais : landwijn, opgericht in 1992, bevat 8 regio s Naast deze herkomstbenamingen, worden nog volgende kwaliteitsindicaties gebruikt: - Noble : Rode wijnen minstens 3 jaar op vat, witte wijnen 2 jaar - Garrafeira : Rode wijnen 2 jaar op vat en 2 jaar op fles verouderen, witte wijnden 18 maanden op vat en 9 maanden op fles, Minimum 12,5% alcohol - Reserva : Rode wijn minstens 4 jaar op vat, witte 2 jaar 5. Nog enkele wijntermen: - Adega = wijnbedrijf - Clarete = lichtrood - Rose = rosé - Tinto = rood - Branco = wit - Adamado = zoet - Engarrafado na origen = ter plaatse gebotteld - Garrafeira = kelder = de beste wijnen uit de kelder Portugal Pagina 8
6. Gedegusteerde wijnen: Wijn 1 Peccatore 2004 Douro DOC Prijs: 3,99 Winkel: Delhaize Alcohol: 13% Aroma van kaneel en jam, fruit en eik in perfecte harmonie Wijn 2 Alves de Sousa Caldas 2005 Douro DOC Prijs: 6,99 Winkel:Delhaize Alcohol : 14% Wijn 3 Henrique UVA / Mingorra Alfaraz Reserva 2004 Prijs: 19,40 Winkel: Mondovino / Schoten Alcohol : 14% Portugal Pagina 9
Wijn 4 Lagar de Darei Reserva 2006 DÃO Prijs: 6,99 Winkel: Delhaize Alcohol: 14% 8 maanden op vaten van Franse eik -> op fles zonder filtering Wijn 5 Vinho do Rodeio Colheita 2005 DÃO Prijs: 3,99 Winkel: Delhaize Alcohol: 12% Kan nu gedronken worden of 5 à 6 jaar bewaard worden. Op fles zonder filtering Wijn 6 Bela Fonte Jaen 2003 Prijs: 6,85 Winkel: Chacalli vinotheek / Antwerpen Alcohol : 12% Aroma : kruidig met smaken van framboos en pruimen Portugal Pagina 10
Wijn 7 Alvarinho Chardonnay 2004 Vinho Regional Estremadura Prijs:7,40 Winkel: Chacalli vinotheek / Antwerpen Bespreking: witte wijn Alcohol : 13,5 Fris en jong maar complex, heerlijke fruitsmaken, verse hooi, amandelen Portugal Pagina 11