BIJLAGE 1 Maatschappelijke ontwikkelingen en trends op het gebied van sport en bewegen Individualisering De individualisering neemt toe. Dit komt ook tot uiting in het sportgedrag. Zo neemt de populariteit van individuele bewegingsvormen steeds verder toe. Lichamelijke activiteiten zoals hardlopen, fietsen, skaten en golf kunnen ongebonden beoefend worden. Iemand kan gaan skaten of fietsen wanneer het hem of haar uitkomt. Tussen 1983 en 1999 daalde het aantal verenigingslidmaatschappen (Breedveld, 2003). Mogelijk door de toenemende aandacht voor sport is die daling de laatste jaren tot stilstand gekomen. Dit geldt ook voor de daling van het aantal sporters dat deelneemt aan competities en trainingen. Zie tabel 1. 1995 1999 2003 Lid sportvereniging 54 52 53 Competitie/training 43 38 41 Tabel 1. Sportende bevolking, in procenten. (bron: Van den Heuvel, 2005) Toename keuzemogelijkheden in vrijetijdsbesteding Er zijn steeds meer manieren om vrije tijd te besteden. Dit heeft zowel voordelen als nadelen voor de sportverenigingen. De toename in keuzemogelijkheden zorgt voor een toename aan het aantal verschillende sporten. Sportverenigingen kunnen aan de hand van nieuwe sporten hun sportaanbod uitbreiden. Daarnaast ondervindt sportbeoefening concurrentie van andere vormen van vrijetijdsbesteding zoals de computer, internet en televisie. Vooral kinderen sporten tegenwoordig minder en besteden meer tijd aan deze moderne mediavormen. Naarmate de keuzemogelijkheden toenemen voor vrijetijdsbesteding kan de sportparticipatie afnemen. Vergrijzing Het aantal ouderen neemt de komende jaren verder toe. De verwachting is dat sportdeelname onder deze groep ook verder zal toenemen. De vergrijzing en de trend dat ouderen meer zullen gaan sporten betekent niet automatisch een ledenwinst voor de verenigingen. Ouderen beoefenen namelijk vaak sporten in ongebonden verband zoals wandelen, fietsen en zwemmen. Hier liggen mogelijkheden voor sportverenigingen. Vrijwilligers Het aantal vrijwilligers in de sport daalt gestaag. Hierdoor moet steeds meer werk door steeds minder mensen gedaan worden.tegelijkertijd is de regeldruk richting sportverenigingen toegenomen. Verenigingen hebben steeds meer te maken met Arbo-wetgeving, bestuursaansprakelijkheid, paracommercialisering, de tabakswet, regelgeving rond legionella en sociale hygiëne. Het besturen van een vereniging en het begeleiden van sporters vraagt steeds meer van het kader. Voor een vereniging is het een grote uitdaging vrijwilligers te werven en te behouden. De bereidheid om vrijwilligerswerk te verrichten voor een sportvereniging in de gemeente Heusden wordt in tabel 2 weergegeven. Leeftijdscategorie Jeugd Volwassenen Ouderen Totaal % % % % Ja 17,4 32,6 10,7 25,6 Nee 21,7 36,1 42,9 36,3 Doet vrijwilligerswerk voor vereniging 26,1 16,0 2,4 18,4 Niet van toepassing 34,8 15,3 25,0 19,7 Totaal 100 100 100 100 Tabel 2. Bereidheid vrijwilligerswerk te verrichten naar leeftijdscategorie (bron: Sportraad Heusden 2006)
Hogere waardering van gezondheid en de erkenning van sport als middel hiertoe Het verbeteren van de gezondheid is een belangrijk speerpunt van de overheid, maar ook van de bevolking. Steeds meer burgers hechten waarde aan een gezonde manier van leven. Bewegen en sport hebben een positief effect op de gezondheid. Bewegen verlaagt het risico op het ontstaan van onder meer hart- en vaatziekten en heeft een positief effect op psychosociale aandoeningen zoals depressie en angststoornissen. Sport wordt ook als middel ingezet in de strijd tegen het steeds groter wordende probleem van overgewicht en obesitas (extreem overgewicht). Multiculturele samenleving In de Nederlandse samenleving neemt het aantal allochtonen toe. De sportdeelname onder allochtonen ligt lager dan van de autochtone bevolking. Allochtonen zijn ook minder bekend met het verenigingsleven en met het vervullen van vrijwilligerstaken. Ook hier ligt een uitdaging voor de sportverenigingen binnen de gemeente. Economische waarde Er wordt in de sport op vele vlakken geld verdiend, van training geven tot de verkoop van sportmaterialen. Technologische ontwikkelingen In de sport heeft digitalisering zijn intrede gedaan. Contributie wordt automatisch geïnd en de ledenadministratie wordt in de computer bijgehouden. Daarnaast zijn er ontwikkelingen op het gebied van materiaal en veiligheid. Zo komen er onder anderen steeds meer kunstgrasvelden en kunststof atletiekbanen en worden om de veiligheid te vergroten steeds meer verantwoorde materialen gebruikt. Combinatiefunctionaris In 2007 hebben de ministeries van VWS en OCW het initiatief genomen om te komen tot de zogenaamde combinatiefunctionarissen. De combinatiefunctionaris heeft tot doel samenhang te creëren tussen de beleidsvelden welzijn, sport, onderwijs en cultuur. In de komende jaren willen de ministeries met de inzet van structureel geld (1 ste jaar 100% daarna structureel 40%) de realisatie van +/- 2700 FTE combinatie-functionaris bewerkstellingen. Stichting De Schroef (samenwerking tussen DAK en MHCD) is in 2007 als 1 van de 12 landelijke pilots gestart met het aanstellen van een verenigingsmanager. Naast het ondersteunen van de verenigingen is ook de samenwerking met het d Oultremontcollege gezocht om buitenschoolse sportarrangementen aan te bieden. Dit initiatief sluit prima aan op de combinatiefunctionarissen die de ministeries de komende jaren in den lande willen realiseren. Onlangs heeft de gemeente bericht gekregen dat zij per 1-1-2009 in aanmerking komt om deel te nemen aan deze regeling.
BIJLAGE 2 Visuele weergave 50/50 regeling 100% 50% 100 procent werkelijke kosten van gemeente Werkelijke gemeentelijke kosten 0% 2009 2019 Komend half jaar worden een aantal acties ondernomen om te komen tot een verantwoorde herverdeling van de werkelijke gemeentelijke kosten: 1. Om de werkelijke kosten te achterhalen worden de kosten van de gemeente per accommodatie in beeld gebracht. 2. In overleg met de verenigingen wordt de zelfwerkzaamheid van de verenigingen in beeld gebracht en geconcretiseerd. Deze concretisering zal op basis van nog op te stellen criteria geschieden. 3. Per vereniging wordt bepaald wanneer het uitgangspunt van 50 procent haalbaar is. Rekenvoorbeeld voetbalvereniging Elshout De kosten voor sportpark Elshout zijn onder te verdelen in kosten voor het gebouw, het buitenterrein en overige kosten. Gebouw De kosten die de gemeente heeft aan het gebouw zijn overgenomen uit het onderhoudsprogramma. In dit programma worden de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden, inclusief de daarmee samenhangende kosten, aan de gebouwen over een periode van 10 jaar in beeld gebracht. In dit rekenvoorbeeld is gekozen voor een gemiddeld bedrag over een periode van 10 jaar (2008 tot 2018), dit om pieken en dalen op te vangen. De kosten voor het gebouw bedragen afgerond 5.000,- per jaar (prijspeil 2008). Aangezien het gebouw ook gebruikt wordt door de handbal en tennisafdeling van omnivereniging Elshout zullen de kosten voor de voetbalafdeling iets lager uitvallen. Buitenterrein De kosten aan het buitenterrein zijn overgenomen uit het concept onderhoudsprogramma buitensport-accommodaties. De bedragen die hierin zijn opgenomen zijn op basis van kengetallen tot stand gekomen. Aangezien in dit plan de noodzakelijk onderhoudswerkzaamheden als uitgangspunt dienen is gekeken of het bedrag ook overeenkomt met de bedragen die werkelijk zijn uitgegeven. De kosten voor het buitenterrein zijn onder te verdelen in drie categorien: - Dagelijks onderhoud Onder het dagelijks onderhoud verstaan we het maaien van de velden en het uitvoeren van periodieke snoeiwerkzaamheden. De jaarlijkse kosten hiervoor bedragen voor voetbalvereniging Elshout 3.800,- (prijspeil 2007). Deze kosten komen na genoeg overeen met de werkelijke uitgaven in 2007.
- Groot onderhoud velden Na afloop van het seizoen wordt ieder jaar groot onderhoud uitgevoerd. Deze werkzaamheden betaan o.a. uit doorzaaien, bezanden, verticuteren etc. De kosten voor het voetbalcomplex bedragen 11.200,- (prijspeil 2007). Ook deze kosten komen overeen met de werkelijke uitgaven. - Onderhoud overige voorzieningen Naast de velden zijn er een aantal andere voorzieningen welke onderhouden moeten worden uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan verlichting, hekwerken en bestrating. Indien deze werkzaamheden naar behoren worden uitgevoerd is hier jaarlijks een bedrag van 5.620,- voor nodig (prijspeil 2007). Dit bedrag komt niet overeen met de werkelijke uitgaven, in de begroting wordt alleen een budget beschikbaar gesteld voor onderhoud van de veldverlichting. Voor de overige voorzieningen wordt alleen het hoogst noodzakelijke gedaan. Indien er bijvoorbeeld een hekwerk gerepareerd moet worden, moeten hier extra middelen voor beschikbaar worden gesteld. Overige kosten De overige kosten bestaan uit kosten voor belastingen en verzekeringen. Voor voetbalvereniging Elshout bedragen die +/- 2.500,- Wanneer we de bovenstaande bedragen optellen, ontstaan op jaarbasis de volgende gemeentelijke kosten voor voetbalvereniging Elshout: Gebouw 5.000,- Buitenterrein 20.620,- Overige kosten 2.500,- + Totaal 28.120,- Uitgaande van een huur die 50% van de gemeentelijke kosten bedraagt, betekent dat een huur van 14.060,-. Op dit moment bedraagt de netto huur (bruto huur accommodatiesubsidie) voor de voetbalvereniging 3.464,66. Bespreking rekenvoorbeeld met voetbalvereniging Elshout De bovenstaande berekening is met voetbalvereniging Elshout besproken. Over de bedragen die in de berekening zijn opgenomen was overeenstemming. In het gesprek is stilgestaan bij de (accommodatie)kosten en de inzet van vrijwilligers van voetbalvereniging Elshout. Daarnaast is opgemerkt dat de vereniging kosten maakt (bijvoorbeeld energiekosten en kosten voor belastingen) die bij de binnensportvoorzieningen in de huurprijs verrekend zijn en welke als gevolg daarvan gesubsidieerd worden. Bij de uitvoering van de nulmeting zal hier aandacht aan moeten worden besteed. Tenslotte is stilgestaan bij de kosten voor renovaties. Deze kosten zijn bewust buiten de gemeentelijke kosten gehouden. De reden hiervan is dat op voorhand deze kosten niet kunnen worden doorgerekend in de huur. Dit komt doordat het gebruik van een accommodatie (met name de velden) van zeer grote invloed is op de renovatietermijnen. Als een veld goed wordt onderhouden (door zowel gemeente als vereniging) zal deze termijn langer worden waardoor de jaarlijkse kosten ook dalen. Daarnaast zijn factoren zoals bespelingsintensiteit, het weer, ongedierte, ondergrond e.d. van invloed. Een ander argument om deze kosten vooralsnog buiten beschouwing te laten is gelegen in het feit dat bij bijvoorbeeld Elshout al lange tijd geen renovatie van velden heeft plaatsgevonden een gevolg daarvan zou kunnen zijn dat Elshout in een relatief korte periode (+/- 5 jaar) een aantal veldrenovaties voor de kiezen krijgt. Indien de kosten voor deze renovaties voor 50% bij de vereniging komen te liggen heeft dit grote financiële gevolgen. Ook van dit aspect zal bij de nulmeting aandacht moeten worden besteed.