2 6 De ontstaansgeschiedenis van S&L Zorg 25 jaar S&L Zorg door de ogen van... Met hart en ziel Jubileumedi e S&L Zorg 1989-2014 In dit prachtige nummer staan we stil bij 25 jaar S&L Zorg. Een geschiedenis waar ik nu al een tijdje in mag meelopen. Uit de verhalen komt een beeld naar voren van de woongemeenschap Sterrebos, gebouwd in een deel van Roosendaal waar nog een hele nieuwe wijk moest verrijzen. Midden in de velden werd een wit dorp gebouwd. Opgericht door mensen die vonden dat er ook in Roosendaal een mogelijkheid moest zijn om mensen met een beperking op hun eigen wijze te laten wonen. Bestuurd door een bevlogen man, Lex van Buchem, waarvoor maar een ding belangrijk was: alles voor elkaar krijgen voor onze cliënten. De eerste jaren was het pionieren, het wiel uitvinden. Een mooie tijd waarin verbondenheid ontstond tussen medewerkers en bewoners. Ze kenden elkaar en ze kennen elkaar nog. Lambertijnenhof werd gebouwd en kon al profiteren van hetgeen in Roosendaal was bedacht en ontwikkeld. Opnieuw pionieren. Ga het maar doen mensen, regel het met elkaar. Vertrouwen. De organisatie ontwikkelde zich en groeide mee met de ontwikkelingen in de zorg. Meer regelgeving, meer administratieve taken, maar zo min mogelijk overhead. Ondanks de aanpassingen die in 2012 zijn gedaan in de ondersteuningsstructuur om te kunnen voldoen aan de eisen die in deze tijd gesteld worden aan zorgorganisaties, is de ondersteuningsstructuur van S&L Zorg nog steeds efficiënt ingericht. We vinden het belangrijk dat het primair proces waarbinnen de zorg geboden wordt zo goed mogelijk door kan gaan. Desondanks moest er toch stevig worden ingegrepen de laatste jaren. Onder leiding van Marc Bindels is de organisatie financieel gezond gemaakt. Tegelijkertijd is het begrip Menslievende Zorg geïntroduceerd. Dat deden we toch al? Zeker, maar met Planetree kunnen we er handen en voeten aan geven. Concreet maken waar we goed in zijn, steeds verbeteren en weer trots zijn op onze organisatie, ondanks stevige reorganisaties. Verantwoordelijkheid nemen in je dagelijkse werk. Kansen en mogelijkheden zien. Een nieuwe tijd is aangebroken. Na 25 jaar is de eerste cirkel rond. Het witte dorp, Sterrebos, is inmiddels geheel vernieuwd en kan net als Lambertijnenhof, dat wordt gerenoveerd, weer jaren vooruit. Niet alleen de gebouwen worden aangepast aan het wonen en werken van vandaag, ook de organisatie denkt na over verandering. Fuseren lijkt een goed antwoord te zijn op alle veranderingen in de samenleving. Hierdoor kan continuïteit van goede zorgverlening geborgd worden in de toekomst. Samen met de CCR en de OR bespreken we hoe de zorg er in de toekomst uit moet zien. Maar het bouwen doen we samen; mét onze cliënten en mét onze medewerkers en vrijwilligers, die met hart en ziel werken vanuit vertrouwen, verbinding en verantwoordelijkheid. Marjolein Bolt 1
De ontstaansgeschiedenis DOOR RIANE BORGMANS Een tafelgesprek met twee 25-jarige jubilarissen en een collega die, al lang voor het echte ontstaan van Sterrebos, betrokken partij was bij wat later S&L Zorg wordt. Aan het woord zijn Mariëtte Verschuren, Ronald de Bot en Hans van Perge. Wat volgt, is de weergave van een mooi gesprek dat ons meeneemt in de tijd zonder daarbij de toekomst uit het oog te verliezen. Herinneringen en mijmeringen, afgewisseld met een gezonde dosis humor en relativisme. De voorgeschiedenis: een korte schets In de 60 en de 70 jaren werd de zorg aan mensen met een verstandelijke beperking in Nederland geregeld door drie grote koepelorganisaties: de Daniël de Brouwer stichting, Samivoz en s Heeren Loo. Van Stichting Sterrebos was toen nog geen sprake. Of toch? Diverse ouders, woonachtig in de regio westelijk Noord-Brabant, spraken toen reeds de wens uit ook in deze regio een zorgvoorziening voor hun kinderen te willen. Onderling bestond tussen de drie koepelorganisaties een gentleman s agreement. Hierin kwam het erop neer dat uitbreiding van één van de organisaties, automatisch uitbreiding voor de overige twee betekende. Zo kon het gebeuren dat er gedurende enkele jaren geen enkele beweging in het zorglandschap kwam. Pas wanneer Haarendael zich gedwongen ziet haar voorziening met zo n honderd bedden af te slanken, krijgt Roosendaal de langverwachte gelegenheid een eigen zorgorganisatie te starten. Sterrebos is, op papier, geboren. Terrein Sterrebos voor de bouw. Vooruitstrevend zorgconcept Hans werkte toentertijd als orthopedagoog bij Haarendael en weet zich haarfijn vele details te herinneren. De ouders van de potentiële bewoners van Sterrebos zijn, samen met beleidsmakers van Samivoz, om de tafel gaan zitten om het zorgconcept uit te werken. De nieuwe zorgvoorziening moest voldoen aan diverse kwaliteitseisen. Belangrijk was dat het er niet uit mocht komen te zien als een instelling. Er was veel aandacht voor het normalisatieprincipe: op Sterrebos moesten gewone huizen komen, geïntegreerd in de wijk en met een zo klein mogelijke groepsgrootte. Let wel, kadert Hans, grote groepen en slaapzalen waren in die tijd nog heel gebruikelijk. Bij Sterrebos koos men voor een groepsgrootte van acht bewoners. Dit was, zeker in combinatie met het normalisatieprincipe, zeer vooruitstrevend. De beleidsmakers maakten, samen met architect Van de Ven, en met veel invloed van de ouders, het uiteindelijke ontwerp. In 1987 werd met de bouw gestart. Van links naar rechts: Hans van Perge, Ronald de Bot, en Mariëtte Verschuren. Lex van Buchem werd in januari 1987 aangesteld als bestuurder, vertelt Ronald. Lex was beleidsmaker bij Samivoz en vanaf het eerste uur betrokken bij Sterrebos. Susan Coppens, de tweede medewerker, startte in november 1988 en daarna, eind 1988, kwam Anneke Verheije. Zelf ben ik op 1 februari 1989 gestart. Femke Dietze werd op Sterrebos verwelkomd op 1 maart 1989. Zij is de eerste bewoner van Sterrebos. Sterrebos was eerst een soort wit dorp, weet Ronald nog, je mag niet vergeten dat de hele woonwijk die er nu achterligt, er toen nog niet was. Wel is die plek uitgekozen in de wetenschap dat er een wijk zou komen, vult Mariëtte aan, deze zou in dezelfde lichte steen worden opgetrokken als Sterrebos. Zo zou Sterrebos geïntegreerd worden 2
van S&L Zorg in de wijk en niet opvallen als een bijzondere woonvorm. Hans: Nog één van de gevolgen van de normalisatiegedachte was dat er geen hekken om Sterrebos heen stonden. Dat leidde bij de cliëntvertegenwoordigers ook wel tot bezorgdheid over de veiligheid van de cliënten. Het vroeg om meer attentie van de medewerkers. Komst cliënten Op Sterrebos was iedereen welkom. Zowel medewerkers als cliënten namen eigen ervaringen mee, en er was volop ruimte om dit in te zetten en samen opnieuw te beginnen. Lex zei luister, jullie hebben allemaal hiervoor ergens anders gewerkt, neem je ervaringen mee en zet ze in. Alles moest nog opgezet worden, weet Ronald nog. Op Sterrebos werd gestart met acht etagewoningen die twee aan twee geschakeld waren, en daarnaast tien bungalows die eveneens twee aan twee geschakeld waren. Net als nu had iedere geschakelde woning een meewerkend teamleider en een team. Bij de start was er een hele planning over wanneer bewoners in welke woning zouden krijgen. Toen was het enkel nog zaak een goed bouwterrein te vinden. Indertijd was besloten dat er in de gemeente Woensdrecht kruisraketten geplaatst zouden worden. Die raketten zouden door Amerikaanse militairen bewaakt worden. In Bergen op Zoom, in het park van Meilust, stond een oude Marechaussee kazerne. Hier zouden de Amerikanen gehuisvest worden. Zover is het echter nooit gekomen. Er werd hevig geprotesteerd tegen de komst van de kruisraketten en deze zijn toen niet geplaatst. Lex kreeg vervolgens de kans deze locatie in te zetten voor de nieuwe zorgvoorziening. Toenmalig wethouder Peter van de Velden (later o.a. burgemeester van Bergen op Zoom en Breda) heeft veel bijgedragen aan de komst en mogelijkheden om Lambertijnenhof vorm te geven. Hoewel ook bij de bouw van Lambertijnenhof werd uitgegaan van het normalisatieprincipe, is er ook lering getrokken uit de ervaringen van Sterrebos. Zo werd bij de bouw van de woningen meer rekening gehouden met de voorzieningen voor de doelgroep. moest daarom op internet kunnen draaien. Omdat Lex niet kon vinden wat hij zocht, heeft hij zelf twee IT-mensen aangetrokken, zij hebben CareView gebouwd. Hans: Toen ik in 1993 startte, zag ik dat logopedisten plaatjes knipten uit tijdschriften om daarmee boekjes te maken voor onze cliënten. Kunnen we dat niet anders doen? Lex is op zoek gegaan naar iemand die (o.a.) gebarentaal digitaal kon vormgeven. Dit heeft geleid tot gebarenblik : met een paar klikken op het toetsenbord kun je communiceren. Wisseling van de wacht Het was toch heel bijzonder dat wij, eind jaren 90, op elke woning een computer hadden, mijmert Mariëtte. Hans: En erg vooruitstrevend dat ouders ook in het dossier van hun kind konden. Lex was heel gedreven en vooruitstrevend. Een beer op de weg? Die halen we weg. Ronald lacht: Er was nooit een probleem, een probleem was een uitdaging. Dan legt Mariëtte een bruggetje naar recentere tijden. Onze drie V s; Vertrouwen, Verbinding, Verantwoordelijkheid en Planetree hebben de organisatie Sterrebos net na oplevering. Koning Beatrix met Dhr. Wagtmans tijdens de officiële opening op Sterrebos. Maquette Lambertijnenhof. gaan wonen. Onyxdijk 171 was de eerste woning waar bewoners verwelkomd werden. Daarna kwam er van maandag tot donderdag ieder dagdeel een nieuwe cliënt bij en zo zijn alle woningen langzaam maar zeker gevuld, blikt Mariëtte terug. Als een nieuw team van medewerkers startte je drie dagen voordat de bewoners van je woning kwamen. We hadden dus drie dagen om elkaar te leren kennen en in huis alles in gereedheid te brengen voor de komst van de cliënten. Ronald: Tussen 1 maart en september zijn alle cliënten gehuisvest, en dus waren alle cliënten van de partij bij de officiële opening. Hans: Het was Lex gelukt om koningin Beatrix uit te nodigen voor de opening van Sterrebos. Dan moest je van goeden huize komen, hoor! Stichting ZVGW en Lambertijnenhof Hans vertelt: We zijn begonnen als Stichting Sterrebos, eerst nog onder de vleugels van Samivoz. Het bestuur had indertijd veel zeggenschap. Samivoz wilde regionale besturen opzetten met een centrale penningmeester, maar die periode heeft slechts kort geduurd. Toen is Sterrebos als zelfstandige stichting gestart onder de naam Stichting Zorgverlening aan Verstandelijk Gehandicapten Westelijk Noord-Brabant. Die naam paste natuurlijk op geen enkel document, onderbreekt Ronald lachend, dus toen werd het Stichting ZVGW. Hans vervolgt: Sterrebos is opgezet met het idee dat er uiteindelijk 250 bewoners zouden wonen. De grootte van de keuken en het ontmoetingscentrum zijn afgestemd op die capaciteit. Maar wat wilde het geval, nog toen de bouwkeet er stond, vernam Lex dat er ook een sterke behoefte was bij ouders uit Bergen op Zoom voor een zorglocatie in die stad. Toen heeft hij het plan opgevat 100 bedden over te hevelen naar Bergen op Zoom en ook daar een voorziening te bouwen. Hij is erin geslaagd hiervoor snel akkoord te Hans: Een groepsgrootte van acht bewoners was in die tijd heel bijzonder. Vanuit het hele land kwam men op bezoek om hiervan te leren. Op Lambertijnenhof werd dit nog verder doorgevoerd naar voorzieningen voor 5-6 personen. Mariëtte: Sterrebos is qua architectuur heel bijzonder en heeft daar ook prijzen mee gewonnen. Bij de bouw van Lambertijnenhof is er voor gekozen het terrein praktischer in te richten, zodat ook voor cliënten de onderscheiding tussen ontspanning, wonen en kantoor zichtbaar is. Mariëtte: Om de juiste chronologie aan te houden, is het goed te weten dat voor de komst van Lambertijnenhof, de Triasdijk gebouwd werd. Dus eerst Sterrebos en Triasdijk, dan Lambertijnenhof. Daarna volgen de sociowoningen van Lambertijnenhof aan de Diepenbrocklaan en de Portugalstraat. De trend tot integratie in de maatschappij zet mettertijd nog verder door, wat uiteindelijk leidt tot de scheiding van wonen en zorg. Mariëtte: Vanuit die ontwikkeling zijn er nog kleinere woonprojecten ontstaan zoals Theresiastraat, Potgieterlaan, Rubensflat, Freijterslaan, van Ostadestraat, Zorgboerderij Ruige Velden, Vogelenzang, De Greeflaan en Bergsestraat. Groei en vooruitgang Mariëtte: Vanwege de schaalgrootte, de veranderende tijden en het afronden van de startfase van de Stichting ontstond er een grotere behoefte tot de ontwikkeling van beleid en procedures. Zo is er in 1994 een begin gemaakt met de ontwikkeling van een zorgplansystematiek. Eén van de stokpaardjes van Lex was automatiseren. Hij is vrijwel onmiddellijk op zoek gegaan naar een elektronisch patiëntendossier. Hij was op dat gebied zijn tijd ver vooruit! Wat er al wel op de markt was, sloot niet aan bij wat hij voor ogen had. Zo vond hij, toen al, dat zo n dossier volledig transparant moest zijn. Dus ook de cliënt en de cliëntvertegenwoordiger moesten kunnen inloggen, het systeem De eerste bestuurder van S&L Zorg, wijlen Lex van Buchem, en voormalig minister-president Wim Kok, tijdens de officiële opening van Lambertijnenhof. toch een mooie nieuwe visie en inzicht gebracht. Marc Bindels heeft de organisatie een nieuwe impuls gegeven. Onder zijn leiding ging er een nieuwe wind waaien. Hans beaamt: Marc heeft verbinding gebracht en de organisatie naar een financieel gezonde toekomst geloodst. En nu is er Marjolein (Bolt) die ons verhaal naar weer nieuwe wegen, een nieuwe geschiedenis, leidt. Ook dat voelt goed en vertrouwd, sluit Mariëtte af. 3
Eurotour 99 DOOR MARIËTTE VERSCHUREN In deze jubileumeditie blikken we terug op 25 jaar S&L Zorg. Mijn gedachten gaan dan ook uit naar alle mooie feesten die we in deze periode samen hebben gevierd. Zoals de zeskamp in middeleeuwse stijl in het openingsjaar van Sterrebos, het circusfeest, de zomerprogramma s en de gezellige medewerkersfeesten die we hebben gehad. Maar bovenal denk ik aan de Eurotour 99. Dat was pas een evenement! derd begeleiders vier dagen lang gefietst en gefeest. De deelnemers kwamen uit Spanje, Portugal, Frankrijk, België, Duitsland en uit heel Nederland van Friesland tot aan Zeeland. Op 22 juni 1999 arriveerden de eerste deelnemers. De buitenlanders en onze landgenoten die van ver moesten komen, namen hun intrek in de jeugdherberg in Bergen op Zoom. s Avonds was er een kennismakingsdiner op Sterrebos en aansluitend hebben zij een sightseeing tour door westelijk Noord-Brabant gemaakt. Verschillende onderdelen Op 23 juni is de Eurotour 99 geopend en zijn de eerste fietstochten gereden. Er is gefietst in drie categorieën: wedstrijd, recreatief en spel/beleving. In de wedstrijdcategorie hebben vijfentwintig wielrenners in tijdritten en dagkoersen gestreden om de gele-eurotour-trui. Deze is uiteindelijk gewonnen door één van de Portugese deelnemers. Alles was zeer professioneel georganiseerd, met veel hulp van wielerexperts van de Nationale Jeugdronde Roosendaal, de gemeente en Het idee om ons jubileum in 1999 (10 jaar Een prachtig evenement, dat we ook graag vele vrijwilligers. begeleiders te vervoeren naar Sterrebos Sterrebos en 5 jaar Lambertijnenhof) te naar Nederland wilden halen. In 1998 is of Lambertijnenhof en aan het einde van vieren met een fietsevenement is ont- deze tour in Portugal georganiseerd en De recreatieve rijders vormden de groot- de dag weer terug te brengen naar huis staan na een fietsvakantie in Frankrijk in ook hier waren wij weer van de partij. Het ste groep met 160 deelnemers (waarvan of hun logeeradres. En wat denk je van 1997. Acht cliënten hebben toen mee- jaar daarop hebben wij de Eurotour 99 ruim 40 bewoners van Sterrebos en de 300 lunches en diners die dagelijks gedaan aan een wielerevenement voor georganiseerd. Lambertijnenhof) en ongeveer 75 begelei- verzorgd zijn door medewerkers van de mensen met een verstandelijke beperking. ders. Vier dagen lang hebben zij dagelijks keuken van Sterrebos, met hulp van leve- Zij hebben toen vier dagen lang tochten Tijdens onze Eurotour 99 hebben ruim een prachtige fietstocht gemaakt van zo n ranciers, sponsoren en vrijwilligers. van dertig tot veertig kilometer gefietst. tweehonderd deelnemers met zo n hon- 20 tot 30 kilometer door de dorpen rondom Roosendaal en Bergen op Zoom. De Eurotour 99 was geen van 9-tot-5- activiteit; ook s avonds ging het feest door En dan waren er ook nog de spel- met bijvoorbeeld een culturele markt, een fietsers, waarvoor op Sterrebos en straattheater, veel muziek en op de laat- Lambertijnenhof fietsactiviteiten zijn ste avond een spetterend slotfeest met georganiseerd. Deze deelnemers stonden een barbecue en optredens van Saskia iedere dag bij de finish om de wedstrijdrij- & Serge, Mien Oostvogels en een groot ders en recreatieve fietsers onder luid dansorkest. gejuich binnen te halen. Gigantisch evenement Alles zat mee. We hadden prachtig weer en er is geen enkel incident geweest. De Eurotour 99 was veel meer dan Alleen maar genieten en dat vier dagen alleen vier dagen fietsen. Het was een lang met alle cliënten en medewerkers gigantisch evenement, een groot spek- van onze organisatie en heel veel andere takel, een happening. De eerste twee enthousiaste mensen: deelnemers en be- dagen was Sterrebos de thuisbasis en geleiders van andere instellingen, ouders de laatste twee dagen was het vooral op en familieleden, buurtbewoners en de Lambertijnenhof te doen. Logistiek een vele vrijwilligers. enorme uitdaging om alle deelnemers en 4
Op de koffie bij Wilma van As en Netje van Hassel Als zorgcoördinator heb ik wat meer contact met de cliëntvertegenwoordigers. Ik voel betrokkenheid met alle aspecten van de zorg, dat is heel prettig. Wat ik het belangrijkste vind? Dat ik het vertrouwen van de cliënten heb gekregen, daar ga ik voor, dat blijft mijn drijfveer. Vanaf de start van Sterrebos vonden we het belangrijk dat cliënten een zo normaal mogelijk levenspatroon hebben. Dat Netje naar een hobbyclub gaat, is vanzelfsprekend. Eén ochtend in de week gaat ze ook naar de dagbesteding op Sterrebos. Maar het is voor onze cliënten net zo goed mogelijk gewoon thuis te blijven. Er is altijd een cliëntbegeleider in een geschakelde woning. DOOR RIANE BORGMANS Op een regenachtige maandagmiddag krijg ik een warm onthaal op Onyxdijk 165a. Annetje van Hassel, Netje, kijkt me met glimmende ogen aan. Haar hele gezicht straalt. Wilma van As, zorgcoördinator op deze woning, beaamt: Netje is een vrolijke dame. Een tweegesprek met een, hoe kan het anders, jubileumsausje: 25 jaar geleden kwam Netje op Sterrebos wonen. Op 24 april 1989 om precies te zijn. De woningen aan de straatkant (Onyxdijk) werden eerst opgeleverd, herinnert Wilma zich, Netje is toen op woning 179 gaan wonen. Mariëtte Verschuren startte toen ook. Als de naam van Mariëtte valt, is Netje meteen alert. Door de jaren heen is de band met elkaar niet minder geworden. Wilma zelf werkte de eerste dertien jaar op woning 189, daarna verhuisde ze naar woning 187. Gelijktijdig met haar, verhuisde ook Netje naar diezelfde woning. Sinds die tijd zijn ze bij elkaar gebleven. Ook toen de groep zo n zes jaar geleden naar de Theresiastraat 23a verhuisde. Lekker bezig! Netje is een frêle dame en blijkt met haar 83 jaren de op één na oudste bewoner van Sterrebos te zijn. Toch is ze nog heel actief. Een aantal van die activiteiten wordt door SDW georganiseerd. Zo neemt ze samen met haar huisgenoten Jeanne van Zitteren en Jeanne van Sundert wekelijks deel aan een kookclub. Daarnaast breit ze allerlei poppen bij de hobbyclub en die breiwerken neemt ze graag mee naar huis. Zo is een aardige verzameling ontstaan, lacht Wilma. Netje geniet van leuke uitstapjes, zoals een trip naar de Beekse Bergen of een potje midgetgolf spelen. Regelmatig bezoekt ze haar oudere zus en broer. Die wonen allebei nog in Zundert. Hier komt Netje zelf ook vandaan en ze heeft er tot haar komst naar Sterrebos gewoond. Netje vindt het belangrijk zichzelf goed te verzorgen. Daar horen regelmatige bezoekjes aan de kapper bij en met de groep gaat ze zo n tweemaal per jaar gezellig shoppen. Wilma en haar werk door de jaren heen In de beginjaren ging het er wat anders aan toe op Sterrebos, blikt Wilma terug, omdat voor iedereen alles nog nieuw was, was er intensiever onderling contact. We bouwden samen iets op. Bovendien was het kantoor ook op de zorglocatie gevestigd. Wilma herinnert zich dat de toenmalige bestuurder Lex van Buchem iedere vrijdag even op de woning langskwam. Dan kwam hij kijken hoe het met iedereen ging. S&L Zorg groeide. Na Sterrebos kwamen Lambertijnenhof en ook de externe locaties. Er was meer organisatie en regelgeving nodig. De zorg die we geven, is gelukkig niet zakelijker geworden, weet Wilma, maar er zijn mettertijd meer regels gekomen, waardoor de organisatie van de zorg wel zakelijker werd. Combinatie werk en thuis Mijn gezin is opgegroeid met mijn werk, lacht Wilma, mijn kinderen weten hoe belangrijk het voor me is. Voordat Wilma bij S&L Zorg startte, werkte ze bij een verpleeghuis. Maar dit werk is echt mijn ding. Ik ben verknocht aan de cliënten, aan ieder individu. Onze levens zijn met elkaar verbonden. Wilma s kinderen zijn al een beetje uitgevlogen. Haar zoon (24) werkt bij Defensie en haar studerende dochter (22) woont op kamers. Maar vervelen doe ik me niet hoor. Ik doe aan recreatief volleybal in competitievorm en beleef daar veel plezier aan. Daarnaast kun je me vaak terugvinden in de tuin, waarin ik graag werk. Speciale herinneringen Natuurlijk was de opening van Sterrebos met de komst van de koningin erg spectaculair. Voorafgaand aan dat bezoek werden we trouwens helemaal doorgelicht. Op de dag zelf zat de beveiliging verschanst op het dak. Die opstartperiode was een hele leuke tijd. Wilma mijmert: Er zijn zoveel mooie dingen gebeurd, zoveel herinneringen. Dan resoluut: Het meest bijzondere, al 25 jaar, is voor mij toch dat de cliënten je accepteren precies zoals je bent. Dat vind ik, nog steeds, heel speciaal. 5
Mevr. De Vries begint met het oplezen van een aantal krantenartikelkoppen uit de tijd van de oprichting: Staatssecretaris zegt bouw van tehuis toe, Sterrebos komt er in Roosendaal, Definitief ja tegen Sterrebos, Sterrebos is nu al te klein, Sterrebos misschien het laatste instituut, ja, vervolgt ze, het was een heel gebeuren hoor de komst van Sterrebos! Het was enorm belangrijk voor de regio, het is lange tijd nog maar de vraag geweest of alles doorging. Bij de oprichting van Sterrebos vond dhr. Van Buchem het belangrijk dat ouders vanaf het eerste stadium betrokken waren. Dhr. Dietze indertijd betrokken als bestuurder bij de Vereniging Ouders Verstandelijk Gehandicapten werd destijds gevraagd mee te denken. Dhr. Dietze blikt terug: De VOVG was één van de organisaties uit West-Brabant die al langere tijd aandrong op een woonvoorziening in Roosendaal. De wachtlijsten waren landelijk heel lang en in de regio West-Brabant waren er nog geen dergelijke gespecialiseerde woonvormen voor verstandelijk gehandicapten. Bij de oprichting heeft dhr. Van Buchem gevraagd of wij mee wilden denken over hoe Sterrebos moest worden. Samen met dhr. Van der Heijden ben ik toen in conclaaf gegaan met dhr. Van Buchem over de woongemeenschap (toen vaak nog internaat genoemd). 25 jaar S&L Zorg door de ogen van... DOOR CHRIS LAUWERS Vanaf de oprichting zijn cliëntvertegenwoordigers betrokken bij het bestaan van Sterrebos. Dhr. Lex van Buchem betrok dhr. Van der Heijden en dhr. Dietze, beide ouders van een kind met een verstandelijke beperking, bij het tot stand komen van de woongemeenschap. Ook vandaag speelt de mening, wens en behoefte van de cliëntvertegenwoordiger nog een grote rol. Samen met de heer Guust Dietze en mevrouw Christine de Vries, beide cliëntvertegenwoordiger en lid van de Centrale Cliëntenraad, bespreken we de afgelopen 25 jaar. Meedenken over veel zaken Er waren heel wat zaken waar we over mee mochten denken. Zo hebben we de balustrade boven in het Ontmoetingscentrum wel drie keer afgekeurd. Het was heel belangrijk dat alles goed afgestemd was op de behoeften van de toekomstige cliënten. De ouders maakten zich in deze tijd vooral druk om twee dingen: jongens en meisjes bij elkaar in één woning (heel modern voor die tijd) en het hek dat ontbrak bij Sterrebos. Sterrebos was een zelfstandige nieuwe woonwijk. Het is zo gebouwd en ingericht dat de cliënten alle voorzieningen bij de hand hadden, maar toch echt in de samenleving konden wonen. Een veilige, herkenbare omgeving, maar toch toegankelijk en in contact met de wijk. Mevr. De Vries gaat verder: Uniek aan Sterrebos was ook dat er één- en twee persoonskamers waren. Elders waren er vaak nog slaapzalen. Ook Jeroen, mijn zoon, lag op zo n slaapzaal. Weliswaar op een iets meer medische locatie, maar toch een hele luxe om dan over te gaan naar een tweepersoonskamer en kleinschalig wonen. En dan als je nu kijkt, de tweepersoonskamer kregen we enige jaren geleden al niet meer gevuld, hebben alle cliënten een eigen kamer. Destijds was Sterrebos op het gebied van kleinschalig wonen zijn tijd vooruit. Sterrebos was al snel gevuld. In een interview met dhr. Van Buchem (op 25 6
februari 1989) was te lezen dat de 136 geselecteerde bewoners varieerden in leeftijd van 4 tot 50 jaar en allemaal uit West-Brabant kwamen. Van hen kwam 41 rechtstreeks vanuit huis. Alle anderen kwamen uit tehuizen in Oost en Midden- Brabant. Dhr. Dietze vertelt: In die tijd deed de directeur een hoop zelf. Hij werkte mee aan het zoeken naar personeel, het selecteren van cliënten en had voor de inhuizing de meeste van de cliënten en ouders ook zelf ontmoet. Hij schreef toen zelfs nog zijn eigen brieven! Dhr. Dietze vervolgt: Mijn dochter Femke verhuisde op 1 maart s middags naar haar nieuwe woning op Sterrebos. Nog zeker vier cliëntbegeleiders van toen gevierd. Dhr. Dietze: Dit was toch wel één van de grootste evenementen; de Koningin, Dennie Christian, Ome Willem en Lex van Buchem feestte zelf ook fanatiek mee. Bij de oprichting van Sterrebos werd het al geroepen: Sterrebos was snel vol. Vijf jaar later werd Lambertijnenhof opgeleverd en was er weer groot feest. Door de jaren heen is er veel veranderd op Sterrebos en Lambertijnenhof. Dhr. Dietze: We zijn als ouders gestart met een ouder- en familievereniging Sterrebos. Mevr. De Vries onderbreekt: Ik ben toen betrokken geraakt als secretaris. Dhr. Dietze vervolgt: De insteek van Dhr. Van Buchem voor deze vereniging was vooral het organiseren van activiteiten voor de Uniek aan Sterrebos was ook dat er één- en twee persoonskamers waren. Elders waren er vaak nog slaapzalen. werken nu nog steeds op Sterrebos. Ook cliënten en eens een keer pannenkoeken heel veel cliënten die in de eerste weken bakken. Dhr. Van der Heijden, toenmalig op Sterrebos zijn komen wonen, wonen er voorzitter, dacht hier anders over en vanaf nu nog steeds. Christine vult lachend aan: de oprichting van de vereniging hebben Of ze zijn weer teruggekomen, maar het we voornamelijk meegedacht over de zorg zegt wel veel over Sterrebos en S&L Zorg. van onze cliënten. Het gaat ons vooral om de handjes aan het bed. Nu nemen we In 1989 kwamen er vanaf maart elke beiden zitting in de cliëntenraad van S&L week nieuwe bewoners op Sterrebos. In Zorg, en deze is wat zakelijker ingericht. september werd de opening heel groots Veranderingen in de zorg Mevr. De Vries: Er is zeker een heel groot verschil in de zorg toen en nu. 25 jaar geleden waren er veel meer begeleiders op de woning. Er was één op één bezetting, zelfs op vakanties die vanuit Sterrebos georganiseerd werden. Alles kon, niets was te gek. Nu moeten cliënten een hoop zelf betalen. Dhr. Dietze gaat verder: De zorg is altijd goed geweest, ook in onrustige tijden. Door de 25 jaar heen zijn er heel wat momenten van onrust geweest, maar de cliënten hebben daar minimaal last van gehad. De ouders hebben zich veel drukker gemaakt! Dhr. Dietze: Het zal nu ook nog wel een tijdje spannend blijven, er staat een hoop te gebeuren. De gelden voor de zorg worden minder en de zorg voor ouderen en beperkten komt meer en meer te liggen bij de familie en vrienden. S&L Zorg is bezig met een verkenning naar fusie, een grote verandering. We hopen dat de cliënt daar niet veel van hoeft te merken. Daar gaat het uiteindelijk om, dat de goede zorg voor de cliënten gewaarborgd kan worden. En een fusie kan dan een logische keuze zijn. We hopen hierbij ook dat de identiteit behouden kan worden. Tot slot; de grootste gebeurtenissen van de afgelopen 25 jaar. Mevr. De Vries: De opening, zeker, dat was een groot feest! En daarna wel de verbouwing op Sterrebos. Al weer heel wat jaren terug werd er gesproken over het moderniseren van de woningen. Dhr. Dietze: We hebben veel mensen moeten overtuigen van het nut en de noodzaak van de renovatie en bouwwerkzaamheden die in de afgelopen jaren op Sterrebos gedaan zijn. Het was er nog maar vijftien jaar en toch al de keuze om het grootste gedeelte opnieuw te bouwen. Dit om te voldoen aan de wensen en zorgbehoeften van de cliënten, maar ook zeker om te voldoen aan alle regels die de overheid in de tussentijd had opgesteld. Met vervolgens de reorganisatie in 2010 onder leiding van Marc Bindels heeft dit veel teweeg gebracht. Mevr. De Vries sluit af: Het waren tropenjaren, maar het resultaat, de nieuwe huisvesting en de mooie terreinen, mag er zijn. Iets waar we trots op kunnen zijn. De opening was toch wel één van de grootste evenementen; de Koningin, Dennie Christian, Ome Willem 7
Feestelijke herinneringen met Onyxdijk 171b DOOR CHRIS LAUWERS Onze eigen meneer Kaktusshow (1993) Bob, Betsie, Femke, Judith, Magda en Mariëlle wonen samen op Onyxdijk 171b. Drie van hen wonen al 25 jaar op Sterrebos. Tijdens de koffie op de woning kom je een hoop te weten. Ze vertellen allemaal graag over hun belevingen op Sterrebos, en dat zijn er een hoop! Kerststal (1999) Zomerfeesten (2003) Er zijn heel wat veranderingen geweest op Sterrebos, zo ook in de samenstellingen van de groepen. Van verschillende groepen zijn deze cliënten samen op woning 179 komen wonen en later op het vernieuwde Onyxdijk 171b. Judith en Femke woonden bijvoorbeeld eerst nog op een kindergroep. Bij de start van Sterrebos zijn de jongere cliënten bij elkaar komen te wonen. Nu 25 jaar later zijn er niet heel veel kinderen meer op Sterrebos. Dit heeft er vast mee te maken dat S&L Zorg wel meer dan 70 cliënten heeft die al 25 jaar bij ons wonen! Femke: Dat is het belangrijkst! En ook Bob en Judith glunderen. Dat herinneren ze zich nog wel, wat een verrassing was dat! Elk weekend is het een beetje feest op de woning vertelt de cliëntbegeleider, elke keer aangevuld door Femke, Mariëlle of Betsie: Lekkere hapjes en een drankje op de vrijdagen zaterdagavond. Samen weten we wel hoe we feestjes kunnen vieren. De verjaardagen van Bob en Femke komen binnenkort en ze hebben er duidelijk nu al zin in! Leuke feestjes Bij de vraag welke feestjes vonden jullie het leukst de afgelopen jaren werd er heel wat herinneringen opgehaald. De zomerfeesten zijn altijd een groot feest. Tot een aantal jaren terug werd er in de zomervakantie drie volle weken een zomerprogramma aangeboden vanuit de afdeling Vrije tijd en Evenementen. Met natuurlijk als afsluiting een groots feest. De laatste jaren worden de zomeractiviteiten verspreid over zes weken. Met dit jaar als afsluiting een gezamenlijk feest op Sterrebos. Carnaval vieren we ook. Betsie vertelt: Met Carnaval dan komen de Kleibatsers uit Fijnaart, waar ik vandaan kom, hier optreden. Femke heeft het over verkleden en zegt nog: Alles mag, niets moet! Meer feestjes die de dames en heren van 171b noemen zijn de jubilarissenviering en Pasen, Kerstmis en natuurlijk ook de eigen verjaardagen. Als ik vraag of ze ook Jan Smit hebben ontmoet, roept en veel activiteiten Doordeweeks werken de cliënten op dagbesteding. Ze gaan naar verschillende groepen zoals creatief, educatief, dvo (dagbesteding voor ouderen) en de Kadosjop. Ze hebben ook weleens vakantie, het liefst gaan ze er dan met z n allen even tussenuit. Zo zijn ze de laatste keren bij de Kempervennen geweest en de Katjeskelder. Verder vertellen ze graag over wat ze zelf verder nog leuk vinden om te doen. Mariëlle is blij met de fitnessapparaten bij de sport, deze zijn er sinds de laatste jaren volop. Ze gaat daar graag heen. En winkelen natuurlijk, vlakbij in het Dijkcentrum of via de computer. Bob wil later bij de Technische Dienst gaan werken. Die zijn de afgelopen tijd veel op het terrein bezig geweest en hij helpt maar wat graag mee! Judith is een poppenmoeder en wandelt ook weleens over het nieuwe terrein van Sterrebos. Dennie Christian Femke houdt van zingen; tijdens de disco die in het Ontmoetingscentrum wordt georganiseerd. Magda maakt de mooiste kunstwerken met haar pinnetjes en bezoekt samen met Mariëlle ook graag de hobbyclub en de Soos in het Dijkcentrum. Betsie zwemt graag in het zwembad op Sterrebos, en wandelen is haar favoriet. Maar zoals ze zelf snel zegt: Niet praten en wandelen tegelijk! Tijdens de viering van het jubileum staan we ook stil bij de cliënten die al 25 jaar bij ons wonen. Zij hebben het allemaal meegemaakt; de start, veranderingen, feestjes, vernieuwingen en samen met hen gaan we de toekomst tegemoet. 8
Gefeliciteerd met je verjaardag en nog vele, vele jaren in een goede gezondheid! Deze wens wordt dikwijls uitgesproken bij een verjaardag van een familielid, vriend, collega, buur of bekende. Graag wil ik ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van S&L Zorg deze wens overbrengen aan bewoners, management, medewerkers en vrijwilligers van alle locaties van deze prachtige organisatie in westelijk Noord-Brabant. Een aantal van mijn mede-cliëntenraadsleden heeft de start van de organisatie, zoals zij zelf zeggen, aan den lijve meegemaakt. Als zij hierover verhalen, zie ik hen nog genieten van de voorbereidingen van de bouw van de locatie Sterrebos in Roosendaal en het pionierswerk dat daarbij onder leiding van de heer Van Buchem is verricht. Ook de medewerkers van het eerste uur vertellen met groot enthousiasme over de ingebruikname van de voorzieningen en de officiële opening door onze toenmalige koningin Beatrix. Eindelijk werd er in dit deel van Brabant in een behoefte voorzien. Het was immers al geen pretje de dagelijkse zorg voor je kind, broer of zus aan anderen te moeten over laten en dan ook nog ver van huis! Dat behoorde nu tot het verleden. De bestaande wachtlijst voor thuiswonenden kon worden opgeheven. Echter dit bleek slechts voor korte duur. Vijf jaar later werd dan ook al de locatie Lambertijnenhof in Bergen op Zoom in gebruik genomen. Dit keer was het niet de koningin, maar minister-president Kok die de openingshandeling verrichtte. In de jaren dat ik in de cliëntenraad de belangen van onze bewoners mede heb behartigd, hebben er zich vele veranderingen voltrokken. Buiten de twee hoofdlocaties Sterrebos en Lambertijnenhof werden er in Halsteren, Wouw, Lepelstraat (zorgboerderij) en elders in Roosendaal en Bergen op Zoom locaties in gebruik genomen. Evenals overal in de woning- en utiliteitsbouw ontstond er bij S&L Zorg de behoefte om alle bouwkundige voorzieningen voor wonen en dagbesteding aan een kritische blik te onderwerpen. Al ras bleek dat er niet meer werd voldaan aan de behoeften en eisen van deze tijd en werd besloten tot een omvangrijke operatie van nieuwbouw en renovatie van de woningen en andere voorzieningen. De meeste plannen zijn uitgevoerd en afgerond, andere zijn in uitvoering. Over de wijze waarop heeft de cliëntenraad haar steentje mogen en kunnen bijdragen. Kortom: de harde voorzieningen zijn toekomstbestendig en in deze tijd van bezuinigingen en kortingen in de zorg is dat voor ons een flinke geruststelling. Om de organisatie financieel ook toekomstbestendig te houden, heeft er in de voorbije jaren binnen S&L Zorg een personele reorganisatie plaatsgevonden. Voor de medewerkers waren dit uiteraard spannende tijden, echter voor zover wij daar inzicht en inspraak in hebben gehad, is deze naar onze mening voor de cliënten bijna geruisloos verlopen. En dat is dan weer een verdienste voor alle betrokkenen. Ook op het gebied van de zorgverlening is er de laatste jaren veel veranderd en komt er nog heel wat op ons af. In het bijzonder de regie op eigen leven (van cliënten) leidt tot betere zorg. Uitgangspunt daarbij is, dat de cliënt een uniek persoon is, zich als mens kan ontplooien en zo min mogelijk ingeperkt wordt in zijn of haar vrijheden. Het accent van de zorgverlening verschuift daarbij van zorgen dat naar zorgen voor. Dat betekent voor medewerkers en voor cliëntvertegenwoordigers dat hun rol daarin moet veranderen. Lastig? Ja, zeker. Een uitdaging? Dat zeker. Het gedachtegoed van Planetree: menslievende zorg, welzijn van de medewerkers en een gezonde organisatie staat hierin centraal. Vertrouwen, verbinding en verantwoordelijkheid vormen hierbij de collectieve ambitie van de organisatie. Wat komt er de komende 25 jaar op ons af? Voor de langere termijn is dit ongewis, echter op korte termijn zullen wij rekening moeten houden met de nu bekende ontwikkelingen in de langdurige zorg. Het huidige kabinet Rutte werkt aan een ingrijpende stelselwijziging, gericht op het verhogen van de kwaliteit van de zorg, het stimuleren van het zorgen voor elkaar (mantelhulp) en, niet het minst onbelangrijk, terugdringing van de kosten. Ik zal er hier nu niet verder op ingaan, echter het is wel te verwachten dat deze wijzigingen en ontwikkelingen zullen leiden tot krimp en bezuinigingen, ook bij S&L Zorg. Het getuigt dan ook van durf en ondernemerschap van bestuur en management van onze organisatie, S&L Zorg, te kijken naar mogelijkheden om al deze ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden. Dit heeft geresulteerd in verkenningen tot meer samenwerking en mogelijk een fusie. Uiteraard is ook de centrale cliëntenraad daarin een betrokken en adviserende partij. In het besef dat een waarborging van de continuïteit van de organisatie absoluut in het belang van onze cliënten is, stellen wij hierbij eisen aan en waarborgen voor de huidige dienstverlening in de kernen Bergen op Zoom en Roosendaal. Het is goed daarbij te constateren dat er met onze inbreng terdege rekening is en wordt gehouden en dat de bestuurder, mevrouw Marjolein Bolt, de raad van toezicht, de OR en het overige management het belang van de cliënten en de medewerkers van S&L Zorg steeds voorop stellen. Mede namens mijn mede CCR-leden wens ik bewoners/cliënten, medewerkers en vrijwilligers een feestelijke viering van dit zilveren jubileum en een toekomst met vele gezonde jaren toe. George Verbruggen, voorzitter Centrale Cliëntenraad (CRR). 9
Herinneringen van Carla van der Burgt (Thuiszorg) Wat mij te binnen schiet als ik terugdenk aan de afgelopen zo slecht bekend bleek te zijn binnen de hele organisatie. 25 jaar: Maar ik heb nu twintig jaar bij de thuiszorg gewerkt en het is altijd met plezier geweest. De verscheidenheid van Bij de start van de woning (185) was er van alles mogelijk cliënten, zorgvragen en werktijden maakten voor mij de om de woning leefbaar te maken. Dat we dat zelf mochten beslissen vond ik heel bijzonder. tends bij een baby werkte van 6 maanden en s middags thuiszorg heel bijzonder. Er waren dagen bij dat ik s och- met een mevrouw van 60 ging wandelen. Op 185 hebben we een vakantie op de woning georganiseerd. Hiervoor de woning omgetoverd tot (ik dacht) sprookjesbos. Het was in diezelfde week Moederdag en toen werden de moeders door de collega s verrast met ontbijt op bed. Herinneringen van Marleen Vos (Thuiszorg) Fit aan het werk: het moment om allerlei sporten uit te proberen vond ik een echt succes. Alleen de realisatie ervan naast de onregelmatige diensten liep volgens mij niet zo geweldig. En dan de start van de thuiszorg vond ik een hele goede ontwikkeling binnen S&L Zorg. Het was jammer dat het Herinneringen van Marianne Vos (Teamleider Potgieterlaan) In één zin 25 jaar vastleggen is moeilijk, maar wat me erg is bijgebleven is de opening met koningin Beatrix. Ik stond achter haar en kon haar gewoon aanraken en dat was 25 jaar geleden erg bijzonder Ik heb in 25 jaar heel veel bijzondere mensen leren kennen en van een aantal ook weer afscheid genomen. En alle cliënten, ouders en collega s hebben mij leven verrijkt in die 25 jaar. Zo dat is in EEN notendop 25 jaar beschreven. 1987 Start bouw Stichting Sterrebos. 1987 Lex van Buchem wordt directeur. 1 maart 1989 De eerste cliënt komt op Sterrebos wonen. 20 september 1989 Officiële opening met bezoek van koningin Beatrix. 1990 Start Ouder Familie vereniging. 1993 Triasdijk. 1994 Opening Lambertijnenhof door Wim Kok. 1994 Naamsverande ZSVW (Stichting aan Verstande Westelijk Noor 1998 Eerste keer deelname carnavalsoptocht. 1999 Eurotour99 georganiseerd vanuit S&L Zorg. 1999 Gebarenblik. 1999 Officiële start Move project (MOVE staat voor Mobility Opportunities Via Education). 1999 Eerste keer Eurodisney. 2000 Naamsverandering naar S&L Zorg. 2000 Invoeren andere managementstructuur. 2001 Kadosjop naar de Molenstraat. 10
Herinneringen van Gerry van Alphen (Zorgcoördinator Potgieterlaan) Wat bij mij indruk maakte: Maart 1989: start op allereerste woning S&L 173 (kindergroep) Openingsfeest S&L Zorg met koningin Beatrix, feest Femke zingt met Dennie Christian en Annemiek met Ome Willem. Nooit saai, vaak de vaart erin. Winnen prijsvraag in verband met bezuinigingen in 1999. Daardoor extra uitstap naar Winterefteling met woning 173 mogelijk. Noot van de redactie; Gerry had de prijs gewonnen maar wilde dit besteden aan een uitstap met de hele woning naar de Efteling; dit idee werd door S&L Zorg zo gewaardeerd dat het tekort aangevuld is door S&L Zorg, volgens mij had Ronald de Bot daar een aandeel in. 15 jaar superleuke vakanties met woning 173 Leuke activiteiten met PV (personeelsvereniging) Het lopend vuurtje. Eurotour99 Ronda ciclysta in Spanje met Ruben op de tandem. Receptie 12,5 jaar Sterrebos. Weet je nog, toen? Een aantal highlights op een rijtje. ring naar Stichting Zorgverlening lijk Gehandicapten d-brabant). 4 november 1995 De opening van de sociowoningen Bergen op Zoom door mevrouw Erica Terpstra. 1995 Portugalstraat. 1995 Diepenbrocklaan. 1997 Kadosjop (dr. Braberstraat). 1998 Kunstsjop. 1998 PV t lopend vuurtje. 2001 Vogelenzang tot 2014. 2001 Burg. Freijterslaan tot 2013. 2001 Exposities in de Maagd Kunst voor een ander. En de expositie Bied eens wat anders in Roosendaal. Met aansluitend veiling ten bate van het Liliane Fonds. De veiling heeft toen 20.000 euro opgebracht. 2001 Eerste keer Rinco op het terrein. 2002 Introductie Careview. 2002-2012 Bosuil Dagbestedingslocatie. 11
Herinneringen van Natasja Ros (Keuken) Wat na 25 jaar onveranderd gebleven is, zijn de reacties van de cliënten. Het eten; ze vinden het nog steeds heel lekker. Eén succesrecept is moeilijk te noemen. Ik denk dat ze over het algemeen de pasta s het lekkerst vinden. Wat mij het meest is bijgebleven is de Eurotour 99, dat was zo leuk. Ieder jaar de barbecue voor de cliënten als afsluiting van het Zomerprogramma, wat is dat altijd enorm gezellig. De 2,5 jaar die ik in het O.C. heb gewerkt zal ik ook nooit vergeten. Elke dag veel plezier met cliënten en collega s. En dat ze tussen de middag kwamen lunchen boven in het restaurant. Elk jaar hadden we POT avond of te wel Personeel Op Toneel: gewoon leuk. En de sfeer is nog altijd leuk in de keuken, samen met leuke collega s. Gewoon te veel om op te noemen. Het waren 25 leuke jaren en ik hoop er nog wel even te kunnen blijven werken. Weet je nog, toen? Een aantal highlights op een rijtje. 2003 Komst Kennisnet en website. 2004 Fotoboekje Albert Joossen. 2004 Jan de Witstraat. 2004 Woon- en zorgboerderij de Ruigevelden. 2005 Meeshoeve (zorgboerderij) tot 2010. 2005 A. v. Ostadestraat tot 2013. 2006 Kantoor naar Bovendonk tot 2010. 2007 Wouw. 2007 Personeelsfeest Simply the Best. 2 M S K P 2011 Integratie wonen en werken. 2011 Introductie Planetree. 2012 Onderzoek Goede Zorg voor een Bijzondere Doelgroep. 2012 Nieuwe huisstijl. 2012 Beweegkisten. 2013 Mijlpaal 200 vrijwilligers. 2014 Komst Marjolein Bolt. 2014 Afronding renovatie/ nieuwbouw Sterrebos. 2014 Start renovatie Lambertijnenhof. 12
Herinneringen van Judy Lodiers (Kadosjop) Herinneringen van Rentia van Gastel (Cliëntbegeleider Potgieterlaan) Wat toch wel heel veel indruk heeft gemaakt op mij is de dag dat koningin Beatrix Sterrebos kwam openen. Ik schep er nog steeds over op dat ik Beatrix een hand heb gegeven en gesproken. En dat terwijl wij van tevoren duidelijk te horen hadden gekregen dat je alleen een hand mocht geven als de koningin zelf haar hand uitstak. Bofte ik even. In de begin jaren werd er tijdens de schoolvakantie een zeer uitgebreid zomerprogramma aangeboden. Niks was te gek. Hele legertenten werden omgetoverd in een belevingsruimte met elk jaar weer een ander thema. Van het Wilde Westen tot Circus. Wat heerlijk was dat om te snoezelen in een echte hooiberg. Of die dag dat we uren op de rodeostier doorbrachten. Weken er na liepen we nog met spierpijn en sommigen zelfs met serieuze blessures... Dit is de laatste - als we dat toch nog eens voor elkaar zouden krijgen: klanten moeten tegenhouden omdat anders alles te snel verkocht was. Deze foto heeft nog jaren op het bureau van de heer Van Buchem gestaan. Daar waren Irene van Nassau en ik stiekem toch wel trots op. Genomen tijdens een van onze succesvolle kerstmarkten toentertijd. Klanten moesten we achter gesloten deuren tegenhouden om te voorkomen dat alles al verkocht was voor openingstijd. Een van mijn oudste en mooiste herinnering gaat over de dag dat koningin Beatrix Sterrebos officieel kwam openen. Netjes achter de afzetlinten stonden we te wachten met alle cliënten, collega s, ouders en verdere familie van de voormalige groepen 163-165. Eindelijk kwam daar de speciale Ford Scorpio van koningin Beatrix de hoek om van DAC 2 meen ik, achter de keuken in ieder geval. Ludwin Raats raakte helemaal in vervoering, liep door het lint met uitgestoken vinger richting de donkerblauwe auto van de Koningin. Of het echt zo is weet ik niet meer, maar in mijn verbeelding zwaaide de Koningin enthousiast naar Ludwin terwijl die uitriep: FORD SIERRRÁÁÁÁ. Dat was namelijk de auto van zijn vader die hem daarmee elk weekend kwam ophalen om thuis te logeren! Verder herinner ik me dat veel cliënten het gevoel hadden op vakantie te zijn die eerste zomer. De huizen hadden wel iets weg van een vakantiepark, het was prachtig weer en dagbesteding stond nog in de kinderschoenen. Hierdoor waren cliënten vaak de hele dag op de woning. De tuinen van Onyxdijk 163-165 waren door een tuinarchitect ingericht met perkjes en mooie planten, maar onze cliënten vonden het heerlijk om naast in de tuin, in een badje, op de schommel, vooral ook in dat zwarte zand te spelen! Ik herinner me een warme tijd waarin we als team en cliëntgroep de kans kregen om een eigen invulling te geven aan onze woningen. Jaren later, toen ik niet meer op 163 werkte, maar nog wel eens in de nachtdienst mijn rondjes meeliep, was het rondje door 163 altijd iets van thuiskomen! 15 mei 2014, precies 25 jaar nadat we begonnen waren. Ik denk dat wij het enige team zijn dat op dinsdag begon. De dag na Tweede Pinksterdag, 1989 zijn we met het bijna complete team van toen bij elkaar geweest. Eén oud-collega was niet meer terug te vinden, maar alle andere vijftien waren er! 008 et heel terrebos naar de atjeskelder en arc Spelderholt. 2008 Potgieterlaan. 2008 Theresiastraat. 2010 Vertrek Lex van Buchem en komst Marc Bindels. 2010 Kantoor verhuisd naar Meidoornlaan. 2010 Start renovatie/ nieuwbouw Sterrebos. 2010 (maart) Jan Smit op Sterrebos. Cliënten van S&L Zorg hebben onder leiding van de afdeling Vrije tijd en Evenementen vaak meegelopen met de carnavalsoptocht. In al die jaren zijn we meestal bij de eerste vijf van de grote loopgroepen geëindigd. Daarnaast hebben we twee keer de eerste prijs gehaald. Bij S&L Zorg was ook een hele periode een huisband actief, zij hebben zelfs een aantal keer een cd uitgegeven. 13
Ontwikkelingen 25 jaar medische zorg DOOR: MARJAN JOCHIMS, IN GESPREK MET JEANINE BROOS Jeanine Broos (fysiotherapeut) en ik (Marjan Jochims, dokters assistent) zijn samen begonnen op Sterrebos op 1 maart 1989. We begonnen letterlijk in de bouwput. De medische dienst heeft een tijdje ingewoond bij de fysiotherapie. Op dat moment was er nog geen Ontmoetingscentrum en ook de vroegere woning Onyxdijk 185 en het medisch centrum moesten nog gebouwd worden. Ondertussen waren wij druk bezig om gegevens van onze cliënten te verzamelen, medicatie te regelen, oefenruimtes in te richten. Kortom het was een hectische begintijd, maar iedereen was ontzettend enthousiast en de lijntjes waren kort. In de loop der jaren is er het een en ander veranderd. Vanaf het begin werkte Stichting Sterrebos met een eigen huisarts en veel andere medische diensten op locatie. De eerste huisarts was Nicole Pereira. Na anderhalf jaar nam Patrice Holtzer het stokje over en kwam de automatisering langzaam op gang voor de praktijk. Zij lanceerde het programma Q en A. Hierdoor werd het aanmaken van recepten veel gemakkelijker. Ook de fysiotherapie maakte gebruik van dit programma, onder leiding van Ruud Reniers, inmiddels teamleider van de afdeling. We begonnen met een blocnote en potlood. Gelukkig kon Jeanine later aan een typemachine komen en toen zagen de eerste bewonerslijsten het daglicht. Jeanine was eerder werkzaam op het Gruijtveld, nu SOVAK, en was dus op de hoogte van de doelgroep. Ik was op dat moment werkzaam bij de bloedbank, daarvoor ziekenhuis, grote huisartsenpraktijk en de nierdialyse in Rotterdam. Hectische begintijd De huisvesting begon bij de toenmalige woning 173. Elke week werd een nieuwe woning opgeleverd en gehuisvest. Patrice Holtzer had een huisartsenpraktijk in Roosendaal, dus ook op het gebied van waarneming waren we van een 24-uurs huisartsenzorg verzekerd. Het oprichten van de huisartsenposten heeft ook zijn steentje bijgedragen tot een goede huisartsenwaarneming. 14
Na vijf jaar was Lambertijnenhof klaar en werden daar de eerste cliënten gehuisvest. Die opstartfase verliep meer gestructureerd. We hadden veel geleerd de eerste jaren op Sterrebos. Ik ben toen op beide vestigingen gaan werken. De eerste huisarts op Lambertijnenhof was Peter Beysens, na zeven jaar opgevolgd door Bert Venrooy en na weer zeven jaar nam Peter Beysens het stokje weer terug over. Veranderingen en ontwikkelingen Langzaamaan verschenen er overal computers. Het cliëntenzorgsysteem CareView werd in gebruik genomen, zeer positief voor alle disciplines die van het systeem gebruik gingen maken. Nog steeds wordt dit elektronische zorgdossier positief ervaren. Ook bij de afdeling Fysiotherapie kwamen veranderingen op gang. Zo introduceerden zij de PDL-methode en die staat inmiddels als een huis. PDL staat voor Passiviteit in het Dagelijkse Leven en is een methode waarbij mensen met toenemende zelfzorgtekorten, zoals bij lopen, zitten, eten, dagelijkse verzorging, geholpen worden. Dit gebeurt via verzorgende handelingen, hulpmiddelen en ook via maatregelen die onder andere door het management gedragen worden. Denk bijvoorbeeld aan het beleid rondom fysieke belasting. Bij deze methode moeten de verschillende disciplines, zoals de cliëntbegeleiding, fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, medische dienst en ook bijvoorbeeld de technische dienst, samenwerken. Fysiotherapie is in de loop van de tijd steeds meer gericht geraakt op functionele therapie. Dit wil zeggen dat er niet geoefend wordt om de stoornis op te heffen, maar om de functie te verbeteren. Het betrokken zijn bij het zorgproces is toegenomen en samenwerking met andere disciplines nog belangrijker. De laatste tijd komen er meer vragen naar de afdeling Fysiotherapie met betrekking tot onderzoek, begeleiding/behandeling van en voorlichting over de prikkelverwerking (sensorische informatie verwerking) van onze cliënten. Dit is een aandachtsgebied waar nog veel te winnen is voor onze doelgroep. Ook neemt bij de cliënten de vergrijzing toe, met alle problematiek die dat met zich mee brengt en de extra aandacht die dat vraagt. Bij de medische dienst hebben zich verschillende veranderingen voor gedaan. Sinds een jaar of vijf heeft Medicom zijn intrede gedaan. Dit is een computerprogramma voor huisartsenpraktijken. We hebben nu een rechtstreekse lijn met de apotheken. Hierdoor is ook het bewakingssysteem voor medicatie up to date, verwijzingen naar ziekenhuizen worden digitaal verstuurd en ook de post komt digitaal binnen. Waarnemende huisartsen kunnen Medicom eventueel inkijken na hiervoor toestemming te hebben gekregen. Een enorme verbetering. Behalve het opzetten van de eigen afdeling fysiotherapie heeft Jeanine aan de wieg gestaan van de eerste Ondernemingsraad. Zij werd daarvan de voorzitter. Ook heeft ze meegewerkt aan de komst van de Sterrebode, een huisblad voor en door onze cliënten, ouders/ wettelijke vertegenwoordigers en begeleiding. Samen met dhr. Van der Heijden hebben veel Sterrebodes het licht gezien. Later heb ik ook nog een paar jaar in de redactie gezeten. Tenslotte kunnen Jeanine en ik samen de conclusie trekken dat het werk als leuk en interessant wordt ervaren en het goed is te werken in een fijn team met fysiotherapeuten en huisartsen en de andere behandelaars. Samen met de cliëntbegeleiders in de zorg voor onze cliënten. Colofon Redactie: Riane Borgmans, Mariëtte Verschuren, Marjan Jochims en Rentia van Gastel Eindredactie: Ron Verlind, Silke van Dongen en Chris Lauwers Oplage: 2000 Vormgeving: De Grafische Wereld, Halsteren Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen via communicatie@slzorg.nl. 15
S&L Zorg bedankt iedereen die de afgelopen 25 jaar een bijdrage heeft geleverd aan de goede zorg voor onze clienten. Schilderij: Woningen met medewerkers, vrijwilligers en cliënten Gemaakt door: Piet Jan Sep 16