Pastoraal op school? Ondersteuning op de werkvloer Uitgangspunt: een aantal vaststellingen vanuit de scholen Sommige pastorale werkgroepen in een school werken hoofdzakelijk tal van concrete acties uit. Her en der is een werkgroep een louter liturgische werkgroep. Af en toe stelt een werkgroep zich de vraag: waarom doen wij dit of dat? En als wij iets organiseren wat is onze uiteindelijke doelstelling? Of anders gezegd: wat willen wij met pastoraal bij onze leerlingen of collega s bereiken? Zijn we goed bezig of moeten we bijsturen? Een moment van zelfreflectie kan hierbij verhelderend zijn. Het kan een denkproces in beweging brengen. Het kan leiden tot een visie op Hoe kunnen we tijdens een schooljaar jonge mensen van 12-18 jaar én leerkrachten tot verdieping en engagement brengen?. Ons aanbod: De diocesane pedagogische begeleiders pastoraal zijn bereid om op vraag van pastorale werkgroepen aan de hand van een kijkwijzer deze zelfreflectie te ondersteunen of het denkproces te begeleiden. Bijkomende informatie: Hilde Bouckaert (scholengemeenschappen Sint- Maarten, Sint-Donaas, Oostkust, Ichthus, Veurne-Westkust, Hoppeland, Sint- Jan, Sint-Paulus, Prizma en scholengroep Diksmuide) en Rik Depré (scholengemeenschappen Sint-Maartensscholen Ieper, Groeninge, Molenland, Houtland en Sint-Michiel) Denken en doen in dialoog: pastoraal in 3D Visie- en groeimap De dienst opvoedingsproject en pastoraal van het VSKO ontwikkelde samen met het ICS (Interdiocesane Commissie Schoolpastoraal) een visie- en groeimap met als titel Pastoraal op school: denk & doe in dialoog. Deze map werd samengesteld voor alle onderwijsmensen uit het secundair onderwijs, maar de centrale visietekst in verband met pastoraal op school werd geschreven voor het basisonderwijs, buitengewoon onderwijs en secundair onderwijs. Aan de hand van teksten, beelden, werkvormen worden onderwijsmensen op weg geholpen om loyaal de katholieke identiteit van een school zichtbaar te maken in hun pastorale praktijk op school, vanuit hun persoonlijke en professionele zijn en met respect voor andere levensovertuigingen. Wat aangeboden wordt, is niet af en is de weergave van een groeiproces. In de toekomst zal dus materiaal worden toegevoegd. Pastoraal op school is immers groeien in het geloof dat mensen samen het visioen tot leven willen brengen dat gegrondvest is op de persoon en de boodschap van Jezus Christus.
De visiemap werkt de vier doelstellingen van pastoraal op school uit: 1 volwassenen en jongeren kennis laten maken met christelijk geloven; 2 de christelijke inspiratie voeding geven; 3 kansen tot beleving geven; 4 de inspiratie voel- en tastbaar maken in het hele schoolleven. Bij de uitbouw van een schooleigen pastoraal spelen vier elementen een grote rol: 1 De pastoraal vertrekt in de eerste plaats vanuit de persoon van Jezus Christus, zijn boodschap en de bredere geloofstraditie. 2 Dit uitgangspunt geeft het katholieke onderwijsproject haar identiteit en haar plaats in het bredere onderwijslandschap. 3 De pastoraal helpt de christelijke identiteit van de school vorm te geven en geeft haar een gezicht. Zonder haar zou die identiteit een leeg en abstract begrip blijven. Pastoraal heeft ook een relatie met alle vakken, maar het meest specifiek met het vak rooms-katholieke godsdienst en beiden inspireren elkaar. 4 De pastoraal krijgt een eigen stijl door de mensen die dichtbij en veraf bij de school betrokken zijn. Ook de plaats die pastoraal krijgt, kleurt de pastoraal. Ook de tijd waarin we leven en de tijd die aan de gelovige inspiratie besteed wordt, bepalen mee het karakter van de pastoraal. Ons aanbod: De begeleiders kunnen bijdragen bij het implementeren van de inzichten over hoe een dynamische pastoraal op school vandaag kan zijn opgebouwd en geconcretiseerd in functie van de eigen school, schoolcultuur en -identiteit. Bijkomende informatie: Hilde Bouckaert (scholengemeenschappen Sint- Maarten, Sint-Donaas, Oostkust, Ichthus, Veurne-Westkust, Hoppeland, Sint- Jan, Sint-Paulus, Prizma en scholengroep Diksmuide) en Rik Depré (scholengemeenschappen Sint-Maartensscholen Ieper, Groeninge, Molenland, Houtland en Sint-Michiel) Nascholingstraject: Pastoraal in 3D De dienst opvoedingsproject en pastoraal van het VSKO ontwikkelde samen met het ICS (Interdiocesane Commissie Schoolpastoraal) een visie- en groeimap met als titel Pastoraal op school: denk & doe in dialoog. Om deze nieuwe visie te implementeren in de school en bij de pastorale groepen wordt net zoals vorig schooljaar ook dit schooljaar een gratis nascholingsproject aangeboden. Samen met de deelnemers worden de inzichten verduidelijkt over hoe een dynamische pastoraal op school vandaag kan zijn opgebouwd en geconcretiseerd in functie van de eigen school, schoolcultuur en schoolidentiteit.
Het project wordt aangeboden als een teamgericht project op niveau school of scholengemeenschap. Elke reeks bestaat uit een mogelijk intakegesprek met directie en pastoraal verantwoordelijke en nadien 2 of 3 inhoudelijke sessies. Elke reeks wordt aangepast aan de noden en de vragen omtrent de eigen pastorale werking van de aanvragende school of scholengemeenschap. Deze nascholing liep vorig schooljaar in acht van onze secundaire scholen. Data en locatie worden afgesproken tijdens het intakegesprek. Elk project wordt begeleid door Bart Walgraeve. Een volledige omschrijving van deze nascholing vind je op www.nascholing.be (aanbod secundair onderwijs). Bijkomende informatie: Hilde Bouckaert (scholengemeenschappen Sint- Maarten, Sint-Donaas, Oostkust, Ichthus, Veurne-Westkust, Hoppeland, Sint- Jan, Sint-Paulus, Prizma en scholengroep Diksmuide) en Rik Depré (scholengemeenschappen Sint-Maartensscholen Ieper, Groeninge, Molenland, Houtland en Sint-Michiel) Nascholingstraject: DEKT DE VLAG DE LADING? Een geïnspireerde zoektocht naar de identiteit van onze katholieke school Deze nascholing vertrekt vanuit de concrete realiteit dat een school en schoolteam vandaag de dag zoekend zijn op vlak van hun katholieke identiteit. Scholen werken hard aan een onderwijskundig profiel, maar kennen vaak niet genoeg hun levensbeschouwelijk profiel. Men is de dragende grond van waaruit katholiek onderwijs wordt ingericht en aangeboden door de tijd heen uit het oog verloren en zo ook het visioen, de droom waar men naartoe wil. De eigenheid van een katholieke school ligt in haar christelijke inspiratie. Een schoolteam kan deze inspiratie niet uit de weg gaan. Ze daagt het schoolteam uit om na te denken over de katholieke identiteit en om na te gaan of het geïnspireerde opvoedingsproject het schoolgebeuren stuwt. Belangrijk is dat we die eigenheid kunnen omschrijven naar het hele schoolteam toe. Om aan deze vraag tegemoet te komen, bieden we dit schooljaar de nascholing: Dekt de vlag de lading? aan. In dit nascholingstraject willen we met directie en kernteam stilstaan bij twee belangrijke vragen: 1 Wat is de identiteit van een katholieke school vandaag de dag? 2 Hoe kunnen wij deze identiteit proberen waar te maken in onze eigen school?
Door reflectie en analyse gaan we samen op zoek naar wat jouw school, als katholieke school, vandaag kan betekenen en verwezenlijken vanuit haar opdrachtsverklaring. Onze missie onze visie onze strategie. Wie zijn wij als school? Waar staan we voor en waar gaan we voor? De doelstelling is dubbel: enerzijds het team een inhoudelijk aanbod geven om hierrond samen in gesprek en reflectie te gaan om zo een intrinsieke motivatie aan te boren om rond identiteit te werken en aan te tonen dat dit de hele school/scholengemeenschap ten goede kan komen. Anderzijds heel concreet proberen deze geïnspireerde doorlichting in het dagelijks schoolleven gestalte te geven en hiervoor een strategie uit te werken. Dekt de vlag de lading? wordt gratis aangeboden en begeleid door Leen Dillen. Binnen de school wordt een kernteam gevormd. Dit team start het traject op en geeft het ook verder gestalte. Concreet gaat het om 1 intakegesprek met de directie om de specifieke vraag van de school scherp te stellen en 3 of 4 sessies van 2 uur met het volledige kernteam. Je vindt een volledige omschrijving van deze nascholing op www.nascholing.be (aanbod secundair onderwijs). Alle info: Leen Dillen leen.dillen@vsko.be gsm: 0497 38 41 69 Website identiteit & pastoraal@school Sinds september 2010 is de website identiteit & pastoraal@school op www.dpbbrugge.be/schoolpastoraal actief. Tijdens de komende schooljaren willen de domeinbegeleiders pastoraal en identiteit voor het basis- en secundair onderwijs voor het bisdom Brugge, samen met WEPABA (werkgroep pastoraal basisonderwijs) en de commissie voor de schoolpastoraal van het secundair onderwijs van ons bisdom, deze website verder uitbouwen. De site bevat nu al visieteksten en informatie voor de schoolpastoraal in het (Bu)BaO en (Bu)SO. Op de website vind je onder de rubriek gebed van de week voor elke week een aanbod van teksten, overwegingen en gebeden, bestemd voor persoonlijke overweging en gebed. Dit aanbod kun je ook gebruiken voor een moment van bezinning tijdens personeelsvergaderingen of bij het begin van een vergadering van een (pastorale) werkgroep Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema van Leeftocht, het maandelijks bezinningsaanbod van het VSKO. Onder de rubriek pastoraal (Bu)SO vind je naast de tweewekelijkse mededelingen, ook minstens één maal per trimester een pastorale impuls. Deze impuls bevat aanzetten voor een gebedsmoment, een celebratie, verdiepingsmoment Er worden bewust geen totaal uitgewerkte vieringen aangeboden. Maar wel heel concrete teksten, ideeën die de school kan gebruiken als aanzet om een schooleigen viering samen te stellen.
In de loop van dit schooljaar voorzien we ook een alfabetische en thematische trefwoordenlijst. Voor dit schooljaar zijn er vijf pastorale impulsen voorzien. september-oktober 2014 'Wakker voor vrede' (aanbod begin schooljaar) november-december 2014 - inspiratiebundel: 'De Grote oorlog: van herinneringseducatie tot vredeseducatie' - de sterk evangelisch bewogen vrouw: uitgave van een nieuw Mariabeeld januari-februari 2015 stille en sacrale ruimte op school: 'Een tent van samenkomst' maart-april 2015 Goede Week: 'Het eerste woord zal vrede zijn' mei-juni 2015 - zendingsmoment nieuwe leerkrachten (TADD) - 'de bezemwagen': leerlingen die niet slaagden... Nascholingsproject: van inspiratie tot identiteit Doelstellingen Het project beoogt: - de verkenning van de eigen inspiratie en identiteit (van de school); - de verkenning van de christelijke inspiratie voor het eigen werk en voor de identiteit van de eigen school; - de eigen bijdrage in de christelijke identiteit van de school. Het project wil naar de eigen en de christelijke inspiratie op zoek gaan en wil zo de deelnemers aanzetten tot een verdere ontplooiing als mens, als gelovige, als deelgenoot in de visie en de opdracht van het christelijk opvoedingsproject en de identiteit van de school. Het project wil reflecterend stilstaan bij de vraag hoe men de eigen inspiratie waarachtig kan integreren in de opdracht en de job, die men in het onderwijs opneemt. Het wil ook een bijdrage zijn in de discussie binnen het onderwijs over de plaats van de spiritualiteit en de christelijke identiteit binnen de school. Het project wil naar de inspiratiebron van de onderwijsopdracht in en van de identiteit van de katholieke school gaan en wil de eigen levensovertuiging van de deelnemers voeden door o.a. met elkaar op een procesmatige wijze het
levensbeschouwelijk gesprek te voeren en hen te vormen tot ankerpersonen. Ankerpersonen die nadien in de eigen school zelf ook leerlingen wensen te begeleiden in hun totaliteit en met hen en de collega s het levensbeschouwelijk en/of het identiteitsgesprek willen aangaan. Doelgroep Het project richt zich tot personeelsleden die op vrijwillige basis een bijdrage willen leveren in de christelijke identiteit van de katholieke school. In enkele samenkomsten staan zij stil bij de eigen identiteit van de school en de inspiratiebron(nen) ervan en/of bij de eigen inspiratie. Op deze wijze willen zij zich bekwamen in het levensbeschouwelijk gesprek op school. Inhoud Het project wil een vorming aanbieden van drie sessies, waarin de deelnemers met elkaar spreken over de identiteit van de school en de inspiratiebronnen van het (eigen) leven en het werk op school met elkaar delen. Op een wezenlijke manier wil het project de (christelijke) identiteit van de eigen school alsook de inspiratiebron(nen) voor het eigen werk en voor de school verkennen. Het project wil samen zoeken naar een antwoord op de vraag wat het christelijk geloof kan betekenen voor de identiteit van de school en voor de eigen functie, opdracht of vak op school. Tevens wil het project de deelnemers oefenen in het levensbeschouwelijk gesprek zodat zij de levensbeschouwelijke dialoog met collega's en andere participanten van het schoolgebeuren - beter - kunnen aangaan. De vier grote pijlers van het project zijn de cultuur van vandaag, het eigen leven en geloof van de deelnemers en vooral de wereld van de eigen school, waarin de deelnemers actief zijn. Inspiratie wordt aangeboden om vanuit de eigen beroepsspiritualiteit mee te werken aan de christelijke identiteit van de school. Methode Het project richt zich tot groepen, bestaande uit 6 à 15 personen. Er worden drie sessies voorzien voor personeelsleden. Alle deelnemers krijgen telkens de nodige documentatie over het behandelde onderwerp. Dit project is gratis. Plaats en data van de sessies - woensdag 19 november 2014 - woensdag 11 maart 2015 - woensdag 27 mei 2015 telkens van 14.00 tot 16.30 uur in Diocesaan centrum Groenhove in Torhout Bijkomende informatie: Hilde Bouckaert (scholengemeenschappen Sint- Maarten, Sint-Donaas, Oostkust, Ichthus, Veurne-Westkust, Hoppeland, Sint- Jan, Sint-Paulus, Prizma en scholengroep Diksmuide) en Rik Depré (scholengemeenschappen Sint-Maartensscholen Ieper, Groeninge, Molenland, Houtland en Sint-Michiel)
Inschrijving: surf hiervoor naar www.nascholing.be, of meld je aan per mail bij Hilde Bouckaert of Rik Depré. Leeftocht 2014-2015 Leeftocht is een maandelijkse vierkleurige publicatie van het VSKO. Leeftocht is een maandelijkse 'tochtgenoot die stilstaat bij de 'spirit' van het bewogen bezig zijn op school. Leeftocht put uit de rijke verhalenschat van de joods-christelijke traditie. Leeftocht bevat ernstige en ludieke elementen: een kunstwerk, een bespiegeling, een cursiefje en cartoon, een bezinning of gebed. Leeftocht is in de eerste plaats bedoeld als verdieping van je eigen spirit. Je kunt die spirit delen met je collega s en met je leerlingen. Je kunt Leeftocht gebruiken als moment van bezinning bij personeelsvergaderingen, pastorale vergaderingen, vakvergaderingen (godsdienst). Leeftocht kan je ook inspireren voor het uitwerken van bezinningsmomenten, gebeds- en eucharistievieringen, een meditatief moment in de klas. Tussen taal en teken' wordt dit schooljaar het jaarthema van Leeftocht. We leven in een wereld waarin taal belangrijk is. Toch kunnen we niet altijd precies zeggen wat we denken en voelen. Dit kunnen symbolen wel. Het hele schooljaar lang zal Leeftocht stilstaan bij de kracht van symbolen. september oktober november december januari februari maart april mei juni bliksem dans steen droom wit schaduw zout spiegel tent parfum Dit nieuwe jaarthema van Leeftocht biedt zeker inspiratie voor een (pastoraal) jaarthema op school. Ook kunnen een of meerdere maandthema s zich lenen tot een pastorale uitwerking. Voor meer info en abonneren: http://pastoraal.vsko.be/content/abonneren. Bezinning voor onderwijsmensen 2014-2015 Iedere auto heeft af en toe een groot onderhoud nodig. Als je daarvoor geen aandacht hebt, begint hij vroeg of laat te sputteren en uiteindelijk is de schade onherstelbaar. Dus gaat hij beter op geregelde tijden eens voor een dag de garage binnen om zijn vitale delen te verzorgen, zodat hij gesmeerd blijft lopen. Voor de innerlijke mens gaat dat evengoed op.
Wordt het onderhoudsboekje van jouw onderwijsleven regelmatig aangevuld? Vorig schooljaar ontvingen de Norbertijnen van Averbode een groep onderwijsmensen voor een midweekend in hun abdij. De deelnemers waren het er roerend over eens: voor wie inzet en inspiratie in evenwicht wil houden, is Bezinning voor onderwijsmensen een prima onderhoudsprogramma. Enkelen onder hen delen in dit artikel hun ervaringen. Tijdens het nieuwe schooljaar 2014-2015 bieden het VSKO en de Abdij van Averbode opnieuw een bezinningsprogramma aan. Aanbod 2014-2015 (telkens in de Abdij van Averbode): - 21 en 22 november 2014 Tom Schellekens Van Mis-kleun naar Mis-viering - 23 en 24 januari 2015 Nikolaas Sintobin Onderscheidend in het leven staan: in de klas, in het persoonlijke gesprek en thuis - 27 en 28 februari 2015 Veerle Neyens Gegrepen door hun grote liefde - 27 en 28 maart 2015 Raymond Minnaert Geloof in beeld gebracht Meer informatie op http://pastoraal.vsko.be/ in de rubriek Vorming en op www.nascholing.be. Een programmabrochure is beschikbaar tegen het begin van het schooljaar. Wie deze via de post wenst toegezonden te krijgen, geeft een seintje aan pastoraal@vsko.be of tel. 02 507 07 80. van het schooljaar. Interessante data 2014-2015 MISSIO - WELZIJSZORG - BROEDERLIJK DELEN donderdag 2 oktober 2014 infomoment Missio Groenhove, Torhout donderdag 9 oktober 2014 startavond Welzijnszorg VIVES, Kortrijk Soep op de stoep 2014 geen vaste dag, elke organisatie op de werkvloer kiest totaal vrij maandag 12 januari 2015 startavond Broederlijk Delen De Spil, Roeselare
vrijdag 27 februari 2015 (focusdag van deze actie, maar elke organisatie op de werkvloer kan ook totaal vrij kiezen) koffiestop Broederlijk Delen IJD BRUGGE (jongerenpastoraal bisdom Brugge) zaterdag 4 oktober 2014 WWW-dag (diocesane verdiepingsdag) Torhout, Sint-Rembertinstituut zaterdag 11 oktober 2014 Plusdag (1ste t.e.m. 3de SO) vrijdag 17 oktober 2014 dag van de jeugdbeweging zondag 9 november 2014 Vredeswake Langemark, kerk Sint-Paulus-Bekering zaterdagavond 20 december 2014 Waakvlam Kortrijk vrijdag 6 maart 2015 jongerenavond (vanaf 4de SO) Grootseminarie Brugge donderdag t.e.m. maandag 2-6 juli 2015 Bijbels tentenkamp (1ste t.e.m. 4de SO) maandag 20 t.e.m. vrijdag 31 juli 2015 Pelgrimstocht (vanaf 4de SO) Dag van de pastoraal: GEDREVEN DOOR KRACHT VAN HET GELOOF Doelstelling: Deze dag is de jaarlijkse vormingsdag, georganiseerd door de diocesane commissie voor schoolpastoraal in samenwerking met het Eekhoutcentrum. Dit jaar willen wij stilstaan bij hoe het geloof je kan drijven in wie je bent en wat je doet. Naast twee referaten en een aantal getuigenissen is er ook ruimte om in groepjes met elkaar uit te wisselen.
Doelgroep: Deze dag richt zich tot pastoraal bewogen en bezielde leraren, pastorale verantwoordelijken, leden van pastoraal dragende groepen en al wie zich aangesproken voelt. Programma 09.00 uur: referaat: Marc Vervenne 10.15 uur: referaat: zuster Trees Cooman 11.30 uur: verdiepingsmoment 12.00 uur: maaltijd 13.30 uur: - jongeren uit de Sint-Michielsbeweging (Kortrijk) getuigen - stille ruimte in je school Bellinda Staelens 14.30 uur: uitwisseling in groepjes 15.30 uur: ontmoetingsmoment 16.00 uur: einde Data, uur en locatie: vrijdag 21 november 2014 in het DPB Brugge Carmino Bohez Rik Depré Dag van de pastoraal Cursuscode: D15-011 Docent: diverse docenten Datum en uur: vrijdag 21 november 2014 van 09.00 u. tot 16.00 u. Locatie: DPB-centrum d'abdij Brugge