BOUWEN AAN BETER Maatschappelijk Verslag 2009 Onderdeel van het Jaardocument 2009 Parnassia Bavo Groep Ik hoop dat mensen tot hun verstand komen en wél ontroering toelaten en emoties, want het is echt niet alleen rekenen, wegen en meten" Simon Vinkenoog in Nova, 11 juli 2009
2
VOORWOORD Het jaar 2009 was voor de Parnassia Bavo Groep een jaar van belangrijke ontwikkelingen. Een jaar waarin door velen opnieuw hard is gewerkt om stap voor stap verder te bouwen aan een solide organisatie en aan de kwaliteit van de zorg die we leveren. De kern van ons werk hebben we samengevat in de eerste regel van onze missie: De Parnassia Bavo Groep wil de kwaliteit van leven van haar patiënten en de kwaliteit van de samenleving verbeteren. Om dat waar te maken voor de uiteenlopende doelgroepen voor wie wij werken is naar onze overtuiging een krachtige organisatie nodig, met voldoende schaal om te investeren in vergaande ketenzorg en specialisatie en om deze verder te ontwikkelen en te onderhouden. Dat is een belangrijke sleutel tot kwaliteit. De fusies tussen de Parnassia Bavo Groep en GGZ Dijk en Duin (medio 2008) en eerder tussen de Parnassia Groep en Bavo Europoort (medio 2007) hebben een goede basis gelegd voor een kwalitatief sterke organisatie. In 2009 hebben we voortvarend verder gebouwd aan sluitende GGZ-zorgketens in de regio s Rijnmond, Haaglanden en in Noord-Holland, om zo te garanderen dat er geen patiënt tussen wal en schip valt. En ook in andere regio s dragen we daaraan bij. Stap voor stap zullen wij Blijven bouwen aan beter - de titel van ons bedrijfsplan 2009-2010. Onder dit motto brachten we ook in 2009 weer tal van vernieuwingen en verbeteringen in onze patiëntenzorg tot stand een van de drie speerpunten van ons bedrijfsplan. Daarover leest u meer in hoofdstuk 4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van de patiëntenzorg, en ook in de jaarverslagen van onze zorgbedrijven. Maar ook moest er nog veel taai werk verzet worden in verband met de noodzakelijke (verdere) integratie van werkwijzen en opzet van systemen bij de voormalige fusiepartners. Op belangrijke onderdelen werd forse vooruitgang geboekt bij het verder op orde brengen van ons huis een ander speerpunt uit ons bedrijfsplan. Opnieuw moesten we daarbij veel energie steken in aanpassing van onze werkwijzen en systemen als gevolg van veranderingen in de financiering van de zorg waaronder de invoering van de DBC s en ZZP s. Het is van groot belang dat de overheid bij de verdere ontwikkelingen op dit gebied de administratieve lasten aanzienlijk zal weten te reduceren. Dat komt direct ten goede aan onze patiëntenzorg. Vanzelfsprekend was de financiële en economische crisis die in 2009 in alle hevigheid manifest werd ook op ons van invloed. Kostenreductie vormt het derde speerpunt uit ons bedrijfsplan, en de komende jaren zullen we ons daar in nog sterkere mate op richten. Meer nog dan nu willen we onze middelen rechtstreeks in de patiëntenzorg inzetten, en de zorg zodanig inrichten dat met minder kosten eenzelfde of zelfs beter behandelresultaat wordt bereikt. Daartoe blijven we net als in 2009 krachtig investeren in vernieuwende zorgvormen, zoals internetbehandeling, en stellen die in de plaats van minder efficiënte en effectieve zorgvormen. Het jaar 2009 konden we overigens, ondanks de nog aanzienlijke harmonisatiekosten als gevolg van de fusies en aanzienlijke investeringen in vernieuwing van zorg en ondersteunende systemen, in financieel opzicht met een positief resultaat afsluiten. En bij dat alles ging het dagelijks werk gewoon door: het verlenen van zo goed mogelijke gespecialiseerde psychomedische zorg aan de ruim 157.000 patiënten die dit jaar een beroep op ons deden. Zo waren de inspanningen van onze medewerkers en vrijwilligers ook in 2009 erop gericht om dag in dag uit, direct of indirect, bij te dragen aan de kwaliteit van leven van onze patiënten en aan de kwaliteit van de samenleving. In nauwe samenwerking met tal van andere. Wij willen daarvoor graag onze erkentelijkheid uitspreken. 3
Een bijzonder woord van dank tenslotte is hier op zijn plaats, en wel aan drs. Frits Verschoor, die per 1 mei 2010 het voorzitterschap van de Raad van Bestuur heeft overgedragen, na dit bijna 12 jaar op authentieke wijze en uiterst effectief te hebben vervuld. Onder zijn voorzitterschap kwamen de resultaten uit dit maatschappelijk verslag tot stand. drs. A.H.C. Annink Stephan Valk RA drs. Frits Verschoor voorzitter voorzitter voorzitter Raad van Toezicht 1 Raad van Bestuur Raad van Bestuur vanaf 1 mei 2010 tot 1 mei 2010 1 Paragraaf 3.3 van dit Maatschappelijk Verslag vormt het formele verslag 2009 van de Raad van Toezicht. 4
INHOUDSOPGAVE Voorwoord 1 Uitgangspunten van de verslaggeving 7 2 Profiel van de organisatie 9 2.1 Algemene identificatiegegevens 9 2.2 Structuur van het concern 9 2.2.1 Juridische structuur 9 2.2.2 Organisatiestructuur 12 2.2.3 Besturingsmodel 14 2.2.4 Toelatingen 15 2.2.5 Medezeggenschapsstructuur 15 2.3 Kerngegevens 15 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering 15 2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten 18 2.3.3 Werkgebieden 22 2.4 Belanghebbenden 23 3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap 27 3.1 Normen voor goed bestuur 27 3.2 Raad van Bestuur 27 3.3 Raad van Toezicht 29 3.4 Bedrijfsvoering 35 3.5 Medezeggenschap patiënten - cliëntenraad 36 3.6 Medezeggenschap personeel - ondernemingsraad 37 4 Beleid, inspanningen en prestaties 39 4.1 Meerjarenbeleid 39 4.2 Algemeen beleid verslagjaar 41 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid 43 4.3.1 Kwaliteitmanagement 43 4.3.2 Veiligheid 44 4.3.3 Administratieve organisatie 46 4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten 48 4.4.1 Zorgvisie en verantwoordelijkheid voor kwaliteit 48 4.4.2 Samenhang in de zorg 50 4.4.3 Vernieuwing / innovatie van zorg 51 4.4.4 Toegankelijkheid van zorg 55 4.4.5 Veiligheid van patiënten 58 4.4.6. Onderzoek en Opleiding 58 4.4.7 Prestatie-indicatoren GGZ: effecten en waardering zorg 64 4.4.8 Klachten 67 4.5 Kwaliteit ten aanzien van medewerkers 69 4.5.1 Personeelsbeleid 70 4.5.2 Kwaliteit van het werk 75 4.6 Samenleving 77 4.7 Huisvesting 80 4.8 ICT 84 4.9 Financieel beleid 87 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Geconsolideerde resultatenrekening over 2009 Bijlagen Bij 3.2: Nevenfuncties leden Raad van Bestuur Bij 3.3: Hoofd- en nevenfuncties leden Raad van Toezicht 5
De onderdelen die in de inhoudsopgaven zijn gecursiveerd zijn door ons toegevoegd aan de voorgeschreven indeling van het Jaardocument. De volledige Jaarrekening 2009 van de Parnassia Bavo Groep is als afzonderlijk document beschikbaar. 6
1 UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGGEVING Jaarverslaggeving Stichting (concern) en tot het concern behorende vennootschappen De Stichting Parnassia Bavo Groep geeft aan haar jaarverantwoording vorm in haar Jaardocument, dat conform de wettelijke voorschriften bestaat uit: - het Maatschappelijk Verslag - de Jaarrekening - de (verplichte) Bijlagen, aangeleverd via DigiMV. Tezamen vormen deze 3 onderdelen onze formeel gedeponeerde jaarverslaggeving. De Parnassia Bavo Groep telt zeven zorgbedrijven die de zorg aan onze patiënten verlenen, te weten Bavo Europoort, Dijk en Duin, Parnassia, Lucertis, PsyQ, Brijder en Palier. De zorgbedrijven alsmede twee van de tot de groep behorende ondersteunende bedrijven (Zorgservice en Vastgoed) hebben rechtspersoonlijkheid (besloten vennootschap). Zij publiceren een eigen jaarverslaggeving conform de voorschriften uit het Burgerlijk Wetboek. Inrichting jaarverslaggeving concern De jaarverslaggeving van de Stichting Parnassia Bavo Groep is ingericht conform de voorschriften van de Ministeries van VWS en Justitie ( Jaarverantwoording Zorginstellingen jaardocument 2009 met forensische zorg ) Aan de voorgeschreven paragrafen hebben wij er enkele toegevoegd. Deze zijn gecursiveerd in de inhoudsopgave. Onze Jaarrekening 2009 is een afzonderlijke uitgave. Zie voor de grondslagen voor de financiële verslaggeving paragraaf 5.1.4 van de Jaarrekening. De verplichte bijlagen zijn afzonderlijk gedeponeerd via DigiMV en voor wat betreft de prestatie-indicatoren voor kwaliteit van zorg via www.zichtbarezorg.nl. Onze jaarverslaggeving is beschikbaar via www.jaarverslagenzorg.nl en tevens te raadplegen www.parnassiabavogroep.nl Verantwoordelijkheid voor de verslaggeving Paragraaf 3.1.3. van dit Maatschappelijk Verslag heeft de formele status van het verslag van de Raad van Toezicht. Het is door de Raad van Toezicht vastgesteld. De overige inhoud van dit Maatschappelijk Verslag is vastgesteld door de Raad van Bestuur, en door de Raad van Toezicht goedgekeurd op 27 mei 2010, evenals de Jaarrekening. De Raad van Bestuur is eveneens verantwoordelijk voor de gegevens in de verplichte bijlagen; deze zijn niet ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht voorgelegd. Niveau van verantwoording De verslaggeving heeft betrekking op de Stichting Parnassia Bavo Groep als geheel. Uitgangspunt bij de verslaggeving is verantwoording op het niveau van het concern. Op de volgende onderdelen is sprake van verbijzonderingen: Forensische zorg Conform de voorschriften verantwoorden wij ons over de volledige reikwijdte van het inkoopcontract voor forensische zorg met het Ministerie van Justitie, waaronder de daarin genoemde kwaliteitsspeerpunten en eventuele individuele aanvullende afspraken die met de instelling zijn gemaakt. In dit Maatschappelijk Verslag zijn de hierop betrekking hebbende passages opgenomen in de desbetreffende paragrafen (p. 17, 23, 54, 57, 78). Deze passages zijn herkenbaar door een opmaak als deze alinea. 7
Verpleeghuiszorg In de via DigiMV aangeleverde verplichte bijlagen hebben wij een verdeling in twee instellingen / organisatorische eenheden aangebracht: de Parnassia Bavo Groep minus Dorestad (GGZ) en Verpleeghuis Dorestad (V&V). Hiermee volgen wij, conform de voorschriften Jaarverantwoording 2009, dezelfde werkwijze als ten aanzien van de verslagjaren 2007 en 2008, daar er nog geen andere afspraken met de Inspectie voor de Gezondheidszorg over het verantwoordingsniveau zijn gemaakt. Deze verbijzondering vindt plaats aangezien Verpleeghuis Dorestad (onderdeel van het zorgbedrijf Parnassia) deel uitmaakt van de sector Verpleging en Verzorging waarvoor specifieke verantwoordingseisen gelden. Alle andere onderdelen van de Parnassia Bavo Groep behoren tot de sector Geestelijke Gezondheidszorg. Uitsplitsing naar onderliggende zorg- en ondersteunende bedrijven De financiële en niet-financiële informatie in ons Jaardocument wordt op een aantal onderdelen uitgesplitst c.q. verbijzonderd naar onze diverse zorg- en ondersteunende bedrijven. Deze informatie sluit aan op de afzonderlijke Jaarverslagen die onze zorg- en ondersteunende bedrijven met eigen rechtspersoonlijkheid (BV s) conform de wettelijke voorschriften publiceren. Gebeurtenissen na het verslagjaar Gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden na 31 december 2009 tot medio mei 2010 (vaststelling van dit Maatschappelijk Verslag) worden vermeld voor zover deze verband houden met / in het verlengde liggen van beschreven ontwikkelingen in 2009. 8
2 PROFIEL VAN DE ORGANISATIE 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Parnassia Bavo Groep Adres Monsterseweg 93 Postcode 2553 RJ Plaats Den Haag Nummer Kamer van Koophandel 24417607 E-mailadres rvb-sec@parnassiabavogroep.nl Internetpagina www.parnassiabavogroep.nl www.bavo-europoort.nl www.dijkenduin.nl www.parnassia.nl www.lucertis.nl www.psyq.nl www.brijder.nl www.palier.nl Bovenstaand adres betreft de statutaire vestigingsplaats van de Parnassia Bavo Groep. De Raad van Bestuur en de concernstaf zijn gevestigd in het Bestuurcentrum te Schiedam: Adres Karel Doormanweg 27 Postcode 3115 JD Plaats Schiedam Telefoonnummer 010 248 5300 2.2 Structuur van het concern 2.2.1 Juridische structuur De Stichting Parnassia Bavo Groep kent sinds 1 juli 2008 een holdingstructuur. In grote lijnen ziet deze er als volgt uit. De Stichting is 100% aandeelhouder van: - PBG Zorgholding BV - drie (tot 1 september 2009: twee) Vastgoed BV s - Parnassia Bavo Participaties BV De Stichting heeft een Raad van Bestuur. Deze bestond tot 1 juni 2009 uit vijf leden, en vanaf die datum uit vier leden. Per 1 mei 2010 bestaat de Raad van Bestuur uit drie leden. Zie 3.2. 9
Juridische structuur van de groep ultimo 2009 Stichting Parnassia Bavo Groep WTZi-toelating WTZi- Vastgoed PBG BV (FBI) Vastgoed PBG BV (FBI) Vastgoed Beheer PBG BV PBG Zorgholding BV Parnassia Bavo Participaties BV Bavo Europoort BV Dijk en Duin BV Parnassia BV Lucertis BV PsyQ Beheer BV Brijder Verslavingszorg BV Palier BV Zorgservice PBG BV PBG Zorgholding BV De Stichting Parnassia Bavo Groep houdt alle aandelen van de PBG Zorgholding BV. PBG Zorgholding BV houdt de aandelen van de BV s waarin de zorgbedrijven en het ondersteunende bedrijf Zorgservice zijn ondergebracht. Ten aanzien van de uitvoering van zorg is het volgende van belang: - De Stichting Parnassia Bavo Groep is beheerder van de toelating uit hoofde van de WTZi. - De Stichting is de contractpartner voor de inkoop van zorg in het kader van de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de AWBZ. - De Stichting besteedt de uitvoering van de zorg uit aan de diverse BV s door middel van een overeenkomst tot uitbesteding van zorg. Aldus is gewaarborgd dat de Stichting als beheerder van de toelating haar verantwoordelijkheid voor de geleverde toegelaten zorg kan nakomen. Tot PBG Zorgholding BV behoren tevens de organisatieonderdelen Service Centrum, Parnassia Bavo Academie en concernstaf. Deze onderdelen hebben geen (eigen) rechtspersoonlijkheid. Vanaf 1 mei 2010 kent PBG Zorgholding BV een Raad van Bestuur bestaande uit drie leden, die tevens de Raad van Bestuur van de Stichting vormen. Zie 3.2. De Stichting is, als aandeelhouder van de Zorgholding, indirect aandeelhouder van genoemde BV s. Er kan derhalve geen winst worden uitgekeerd aan een andere (rechts)persoon dan de Stichting Parnassia Bavo Groep. Tevens is de Stichting statutair bestuurder van deze BV s, tezamen met de bestuurder die voorzitter is van de directie van het (zorg)bedrijf. Een van de zorgbedrijven is PsyQ. PsyQ Beheer BV bestuurt de regionale PsyQ-vestigingen van de Parnassia Bavo Groep, en houdt alle aandelen van de PsyQ BV s die deze vestigingen exploiteren Op 29 december 2009 vond de oprichting plaats van Indigo Haaglanden BV, een 100% dochter van Zorgservice BV. 10
Eveneens op 29 december 2009 vond de oprichting plaats van Reakt Noord-Holland BV, waarin Dijk en Duin BV een aandeel heeft van 51%, naast Stichting Reakt Holding Vastgoed BV s Het vastgoed van de Groep is ondergebracht in twee BV s, waardoor er transparantie is t.a.v. het WTZi-gefinancierd en het niet- WTZi-gefinancierd vastgoed. In WTZi Vastgoed PBG BV en Vastgoed PBG BV is alle WTZi- respectievelijk niet WTZigefinancierd vastgoed van de Parnassia Bavo Groep ondergebracht Dit met uitzondering van het vastgoed van Dijk en Duin, dat was ondergebracht in de Steunstichting Duin en Bosch. Dit vastgoed werd bij de fusie tussen de Parnassia Bavo Groep en de Stichting Dijk en Duin per 15 juni 2008 eigendom van de Stichting Parnassia Bavo Groep. In overleg met het Ministerie van Financiën vond per 28 juli 2009 heroprichting plaats van de Steunstichting, waarmee de situatie zoals die bestond voor de fusie werd hersteld. Per 1 september 2009 werd Vastgoed Beheer PBG BV opgericht waarin de beheers- en ontwikkeltaken zijn ondergebracht alsmede de directievoering en bestuur van genoemde vastgoed BV's. Zie ook 4.7 Huisvesting. Vanaf 1 mei 2010 ligt het bestuur van Vastgoed Beheer PBG BV en de daarmee verbonden vastgoed BV s in handen van een bestuursvoorzitter (0,6 fte) Zie 3.2. Parnassia Bavo Participaties BV Deelnemingen van de Parnassia Bavo Groep in rechtspersonen die geen deel uitmaken van de werkorganisatie van het concern worden gehouden door Parnassia Bavo Participaties BV. Vanaf 1 mei 2010 kent Parnassia Bavo Participaties BV een Raad van Bestuur bestaande uit twee leden (2x 0,1 fte). Zie 3.2. Per 31 december 2008 had Parnassia Bavo Participaties BV deelnemingen in Ensis BV (100%), Paxtil BV (60%), Steigers Bouw Advies BV (33%), Parand BV (100%, welke enig aandeelhouder is van Careway BV), en PsyQ Nederland Holding BV (42%). In februari 2009 werd een belang genomen in i-psy Holding BV (40%). In april 2010 nam de Raad van Bestuur het voorgenomen besluit om dit aandelenbelang uit te breiden. Per 15 januari 2010 werd een belang genomen in Vitago Beheer BV (5%) De Stichting heeft voorts een direct belang in Indigo Service Organisatie (15%), welk aandeel werd ingebracht in de Stichting bij de fusie met Dijk en Duin in 2008. Deze zal ook worden overgebracht naar Parnassia Bavo Participaties BV. Alle hierboven genoemde rechtspersonen zijn in de jaarrekening van de Stichting Parnassia Bavo Groep geconsolideerd. Gelieerde rechtspersonen Voorts is sprake van een aantal gelieerde stichtingen. Deze stichtingen ondersteunen in beperkte mate de activiteiten van de Parnassia Bavo Groep. Zie ook 4.6, Samenleving. Deze stichtingen zijn niet in de consolidatie opgenomen, aangezien de Stichting Parnassia Bavo Groep er geen overwegende zeggenschap in heeft. Wel is zij vertegenwoordigd in de meeste van hun besturen. Het betreft: - Stichting Vrienden van de Parnassia Bavo Groep. De doelstelling van deze stichting is het ondersteunen van de zorg van de Parnassia Bavo Groep door extra activiteiten en faciliteiten te bieden voor patiënten op het gebied van wonen, werken, studeren en recreëren. Twee bestuurders worden benoemd door de Raad van Bestuur van de Stichting Parnassia Bavo Groep. - Stichting Vrienden van de Brijder. Deze stichting maakt het voor kinderen van verslaafde ouders mogelijk om deel te nemen aan vrijetijdsbesteding, zoals sport en andere ontplooiingsac- 11
tiviteiten. Het bestuur bestaat uit de directieleden van het zorgbedrijf Brijder de jaarcijfers worden derhalve geconsolideerd in de jaarrekening van Brijder Verslavingszorg BV. - Stichting Fonds Noodhulp. Patiënten die in ernstige financiële nood zitten kunnen een gift krijgen voor voedsel, kleding, inrichtingskosten en vervoersmiddelen uit het Fonds Noodhulp. De voorzitter van het bestuur wordt door de Raad van Bestuur van de Stichting Parnassia Bavo Groep benoemd. - Stichting Actief Talent. Deze stichting zorgt voor sociale activering, arbeidsactivering, dagbesteding en arbeidsreïntegratie van verslaafde mensen in het werkgebied van Brijder. De Stichting Parnassia Bavo Groep is statutair bestuurder samen met Ecosol BV. - Stichting Op Weg. Bavo Europoort heeft de werkzaamheden van deze stichting in haar eigen activiteiten geïncorporeerd. Het betreft de begeleiding van (ex-)patiënten op weg naar maatschappelijke zelfstandigheid. Een directielid uit de Parnassia Bavo Groep is bestuurslid op persoonlijke titel. Met het besluit van juli 2009 om de afdeling dagactiviteiten van Bavo Europoort over te dragen aan de Stichting Reakt is de stichting mee overgegaan. - Stichting Rijnmondse Hofjes. Deze stichting stelt zich ten doel om in de regio Rijnmond woningen (in hofjesmodel) voor mensen met een psychiatrische aandoening te realiseren. Bavo Europoort heeft een zetel in het bestuur. Betrokken partijen hebben besloten dat de Stichting per 1 juli 2010 zal worden ontbonden. 2.2 Organisatiestructuur Voor wat betreft de zorgholding wordt hieronder de organisatiestructuur nader toegelicht. De zorgholding telt zeven doelgroepgerichte zorgbedrijven, ondersteund door ondersteunende bedrijven. De organisatiestructuur ultimo 2009: 12
Zorgbedrijven Voor de structurering van onze (zorg)organisatie is het bieden van specialistische zorg voor omschreven doelgroepen het vertrekpunt. In onze zorgbedrijven bundelen wij specialismen die gezien hun methode en/of doelgroep aan elkaar verwant zijn, samenhang vereisen, en elkaar in de ontwikkeling en uitvoering van de zorg kunnen versterken (onze zogenoemde product-markt-combinaties (zie p.16). Ultimo 2009 kent de Parnassia Bavo Groep zeven zorgbedrijven: - Bavo Europoort (ketenzorg regio Rijnmond) - Dijk en Duin (ketenzorg regio Noord-Holland) - Parnassia (ketenzorg regio Haaglanden) - Lucertis (kinder- en jeugdpsychiatrie) - PsyQ (gespecialiseerde behandeling van psychische klachten) - Brijder (verslavingszorg) - Palier (forensische en intensieve zorg) In 2009 werden de laatste stappen gezet om een volledige structurering op basis van genoemde 'product-markt-combinaties' te bereiken: - Bavo Europoort heeft zich op basis van het uitgangspunt 'specialisatie' doorontwikkeld tot aanbieder van ketenzorg in de regio Rijnmond. Als sluitstuk van het verzelfstandigen dan wel overdragen van andersoortige onderdelen werd de Strafrechtelijke Opvang Verslaafden per 1 januari 2009 overgedragen aan Palier. - Dijk en Duin, door fusie in 2008 als zevende zorgbedrijf toegevoegd aan de Parnassia Bavo Groep, richt zich nu geheel op regionale ketenzorg in Noord-Holland. Daartoe werden afdelingen met andere specialisaties dan ketenzorg in 2009 ondergebracht in andere zorgbedrijven van de Parnassia Bavo Groep: de programma s voor gespecialiseerde behandeling van psychische klachten werden overgeheveld naar PsyQ, de kinder- en jeugd-ggz van Dijk en Duin naar Lucertis, en de crisisdienst, de afdeling preventie en Indigo (huisartsenprogramma) naar Zorgservice. Aldus zijn Bavo Europoort en Dijk en Duin nu geheel op regionale ketenzorg toegesneden zorgbedrijven. Aansturing zorgbedrijven De zorgbedrijven staan onder leiding van directies onder voorzitterschap van een bestuurder, die verantwoording aflegt aan de Raad van Bestuur. Dit aanvankelijk met uitzondering van het per 1 maart 2008 gestarte, nog relatief kleine zorgbedrijf Lucertis. Dit beschikt met ingang van 1 juni 2009 over een eigen bestuurder, evenals het ondersteunende bedrijf Zorgservice. De bestuurders van de zorgbedrijven zijn eindverantwoordelijk voor het functioneren van hun bedrijf. Tevens dragen zij medeverantwoordelijkheid voor het functioneren van het concern als geheel. In het bestuursmodel van de Parnassia Bavo Groep heeft de Bestuursraad, zijnde de vergadering van Raad van Bestuur en alle bestuurders van de zorgbedrijven, tot taak zorg te dragen voor een samenhangend concernbeleid. Ondersteuning Binnen de zorgholding zijn de volgende ondersteunende functies/bedrijven gepositioneerd: - De Concernstaf ondersteunt aan de Raad van Bestuur alsmede de verkoop op concernniveau voor de zorgbedrijven. Hierin is ook ondergebracht de geneesheer-directeur van het concern. Zie voor diens taken p.50. - Zorgservice levert diensten die nauw gerelateerd zijn aan de zorgverlening in de zorgbedrijven (waaronder centrale aanmelding en toeleiding, consultatief medische diensten en geestelijke verzorging). Daarnaast kent Zorgservice eigen zorgactiviteiten (preventie, huisartsenprogramma, crisisdienst, bureau 24-uurszorg) ten behoeve van (patiënten van) de zorgbedrijven. Tenslotte verricht Zorgservice ondersteunende taken ten behoeve van het concern als geheel (in het kader van zorgcontrol). 13
- Het Service Centrum vervult ondersteunende taken met name op het gebied van financiën, HRM, inkoop, ICT, bedrijfsinformatie en kwaliteit ten behoeve van het concern als geheel. - De Parnassia Bavo Academie vervult ondersteunende taken en dienstverlening op het gebied van opleiding en onderzoek. De facilitaire dienstverlening werd begin 2009 regionaal georganiseerd, op basis van de in 2008 ingezette operatie herpositionering ondersteunende functies. De verantwoordelijkheid voor de dienstverlening ligt in handen van de drie ketenzorgbedrijven. Het Service Centrum Rijnmond, onderdeel van Bavo Europoort, verleent diensten aan de in Rijnmond opererende zorgbedrijven. Het Service Centrum Haaglanden verzorgt de dienstverlening aan de zorgbedrijven in die regio. Het was aanvankelijk onderdeel van het Service Centrum binnen de Zorgholding, en werd per 1 januari 2010 onder de verantwoordelijk van Parnassia gebracht. De dienstverlening in Noord-Holland wordt verzorgd door het regionaal Service Centrum onder de verantwoordelijkheid van Dijk en Duin.. Daarnaast vervullen de vastgoed BV s voor de zorgbedrijven van de zorgholding de rol van verhuurder van het vastgoed. Vastgoed Beheer vervult de externe huurders- en interne verhuurdersfunctie, draagt zorg voor ruimtebeheer, projectontwikkeling en vastgoedmanagement (zie ook 4.7 Huisvesting). 2.2.3 Besturingsmodel De Parnassia Bavo Groep hanteert bij de besturing van de organisatie twee sturingsprincipes: - Integraal management. Dat betekent dat integrale verantwoordelijkheid voor de inhoud van de geleverde zorg en voor de bedrijfsvoering, gekoppeld aan die zorg, voor elk organisatieonderdeel bij het management van dat onderdeel ligt. - Contractmanagement. Dat betekent dat door het gebruik van contracten in de hiërarchische lijn (verticaal contractmanagement) en tussen de verschillende organisatiedelen (horizontaal contractmanagement) duidelijkheid ontstaat over de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen de Groep. Aan het systematisch besturen en in control krijgen, hebben en houden van de Parnassia Bavo Groep wordt vorm gegeven met een integrale besturing & controlcyclus (zie 3.4). Onze zorgbedrijven verschillen onderling sterk van elkaar. Hun doelgroepen zijn verschillend, dus ook het soort gespecialiseerde zorg dat zij leveren, en zij hebben verschillende werkgebieden. Zij moeten om hun werk goed te kunnen doen een grote mate van zelfstandigheid hebben en zelf beslissingen kunnen nemen. Op concernniveau worden die beslissingen genomen en afspraken gemaakt die ervoor zorgen dat de Parnassia Bavo Groep werkelijk toegevoegde waarde heeft voor de zorgbedrijven, waardoor zij beter kunnen presteren dan wanneer ze zelfstandig zouden zijn. Dit duiden we aan als het 90/10 principe : alleen besluiten die noodzakelijk zijn in het kader van de concernstrategie worden genomen op concernniveau. Op die manier blijven de lijnen kort en kunnen de zorgbedrijven hun patiënten snel en goed bedienen. Met het oog op de bedrijfsplanperiode 2009-2010 werd eind 2008 aan de zorgbedrijven gevraagd welke verbeteringen het concern tot stand moet brengen om maximaal van nut te zijn voor de zorgbedrijven. Ze voor de hieruit gedestilleerde verbeter- en ontwikkeldoelen van het concern hoofdstuk 4. 14
2.2.4 Toelatingen De Stichting Parnassia Bavo Groep beschikt ultimo 2009 over toelatingen voor de volgende AWBZ-functies: verblijf, verpleging, persoonlijke verzorging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en (alleen voor Verpleeghuis Dorestad) huishoudelijke verzorging. Op basis van de toelatingen voeren onze zorgbedrijven de zorg uit. Hieraan ten grondslag liggen overeenkomsten tot uitbesteding van zorg, tussen de Stichting Parnassia Bavo Groep en PBG Zorgholding BV en vervolgens tussen PBG Zorgholding BV en elk zorgbedrijf. Door deze systematisch getrapte uitbestedingsovereenkomsten is gewaarborgd dat de beheerder van de toelating, de Stichting, zijn verantwoordelijkheid voor de geleverde zorg kan nakomen. 2.2.5 Medezeggenschapsstructuur Medezeggenschap patiënten De medezeggenschap patiënten kende eind 2009 acht raden, te weten: de cliëntenraden Bavo Europoort, Dijk en Duin, Parnassia, Palier, Brijder, Lucertis, PsyQ en tot slot de Concern Cliëntenraad, waarin de cliëntenraad van elk zorgbedrijf een vertegenwoordiging heeft. In paragraaf 3.3 beschrijven wij onder meer de ontwikkeling van de medezeggenschap in 2009 en de door de Concern Cliëntenraad uitgebrachte adviezen en de met hem besproken beleidsissues. Medezeggenschap personeel De Parnassia Bavo Groep kende eind 2009 negen ondernemingsraden en een Centrale Ondernemingsraad. Elk zorgbedrijf alsmede (sinds februari 2009) Zorgservice en PBG Zorgholding BV hebben een eigen Ondernemingsraad. Alle ondernemingsraden hebben een vertegenwoordiging in de Centrale Ondernemingsraad. In paragraaf 3.4 beschrijven wij onder meer de ontwikkeling van de medezeggenschap in 2009 en de door de Centrale Ondernemingsraad uitgebrachte adviezen en de met hem besproken beleidsissues. 2.3 Kerngegevens 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering De kernactiviteit van de Parnassia Bavo Groep is het verlenen van gespecialiseerde psychomedische zorg. Wij verstaan hieronder: - preventie van psychische aandoeningen en verslaving - diagnostiek - gespecialiseerde psychiatrische en psychologische behandeling voor mensen met psychische aandoeningen en/of verslaving - psychiatrische thuiszorg en verpleeghuiszorg - gespecialiseerde activiteiten voor onze doelgroepen, gericht op maatschappelijke (re)integratie, zoals (woon)begeleiding, reclassering, maatschappelijke dienstverlening, werkbegeleiding en dagbesteding - niet door de patiënt gevraagde, maar noodzakelijke zorg om patiënten te behoeden voor ernstige ontregeling en verloedering, de bemoeizorg 15
De Parnassia Bavo Groep streeft als instelling voor geestelijke gezondheidszorg geen uitbreiding van activiteiten na naar andere sectoren van de gezondheidszorg ('schoenmaker blijf bij je leest'). We zoeken, waar dat de patiënten ten goede kan komen, naar actieve samenwerking met partners uit andere sectoren (zie 2.4 Belanghebbenden). Bovengenoemde kernactiviteiten bieden wij aan in een zevental product-markt-combinaties : - preventie - toeleiding, acute zorg en integrale/generalistische/wijkgerichte GGZ - regionale ketenzorg - kinder- en jeugdpsychiatrie - verslavingszorg - forensische en intensieve zorg - gespecialiseerde behandeling van psychische klachten Preventie van psychische en verslavingsproblematiek is dusdanig essentieel in ons aanbod dat wij deze onderscheiden als afzonderlijke product-markt-combinaties. Hetzelfde geldt voor onze in samenhang georganiseerde integrale/generalistische/wijkgerichte GGZ, toeleiding en acute zorg. Een korte typering van het aanbod van onze zorgbedrijven: - Bavo Europoort is specialist in psychiatrie in Rijnmond. Wij bieden hulp bij psychiatrische problemen. Wij behandelen onze patiënten zo dichtbij en kort mogelijk. Maar zo lang en intensief als noodzakelijk. In één van onze vestigingen of bij patiënten thuis. In onze woonvoorzieningen kunnen zij beschermd of begeleid bij ons wonen. In samenwerking met REAKT Rijnmond bieden wij een uitgebreide assortiment dagbestedingactiviteiten. En indien nodig is een opname in één van onze klinieken mogelijk. Mensen die zorg mijden, benaderen wij actief, wij zoeken hen op. Patiënten van Bavo Europoort profiteren van een complete zorgketen volgens de meest actuele inzichten. - Dijk en Duin is specialist in psychiatrie voor volwassenen en ouderen in Midden- Kennemerland, Zaanstreek en Waterland. Als een vakkundig bondgenoot en samenwerkingspartner biedt Dijk en Duin hulp aan mensen met ernstige psychiatrische problemen. Die hulp kan bestaan uit behandeling en begeleiding, bij voorkeur ambulant op een van de vestigingen en soms bij de cliënt thuis. Dijk en Duin biedt ook beschermd en begeleid wonen. Indien noodzakelijk is opname in een van de klinieken ook mogelijk. Onze zorg richt zich zowel op het behandelen van de ziekte als op het versterken van de vaardigheden om een plaats in de maatschappij te (her)vinden en behouden. - Parnassia is specialist in psychiatrie en heeft als werkgebied Den Haag en omstreken. Door inzet van betrokken zorgprofessionals behandelt en begeleidt Parnassia (jong)volwassenen met psychotische aandoeningen en ouderen met psychische en geheugenproblemen. Ook woonbegeleiding van mensen met psychiatrische problemen, al dan niet met verpleeghuiszorg, behoort tot de kerntaken. Onze patiënten zijn doorgaans langdurig zorgafhankelijk. Kenmerkend is dat zij behoefte hebben aan specialistische zorg en ondersteuning om zoveel als mogelijk maatschappelijk te kunnen functioneren en een zo normaal als mogelijk leven te kunnen leiden met acceptatie van hun aandoening en beperkingen. Als de situatie erom vraagt, behandelen wij de patiënt desnoods gedwongen, natuurlijk rekening houdend met relevante wetgeving. Ook bemoeizorg hoort tot ons aanbod. De zorg wordt altijd in overleg met de patiënten opgezet en ook familie van patiënten wordt actief betrokken. - Lucertis, specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie, is een medisch specialistische én sociaal maatschappelijke onderneming die bouwt aan een goed toegankelijk en bereikbaar zorgaanbod. Lucertis streeft naar een groot en sluitend ggz circuit voor kinderen en jongeren met psychische of psychiatrische stoornissen én hun omgeving. Het aanbod omvat ambulante, generalistische en specialistische kinder- en jeugdpsychiatrie, outreachende sociale jeugdpsychiatrie (Assertive Community Treatment Jeugd), een expertisecentrum voor orthopsychiatrie en forensische jeugdpsychiatrie (De Fjord) en een expertisecentrum voor autisme (Sarr). 16
- PsyQ biedt gespecialiseerde behandeling van psychische klachten, van matige tot ernstige problematiek, die ervoor zorgt dat patiënten snel weer de draad van hun leven kunnen oppakken. Toegankelijkheid en optimisme over het resultaat van de behandeling staan centraal. In samenwerking met drie andere GGZ-partners worden in heel Nederland PsyQ behandelprogramma's aangeboden voor negen van de meest voorkomende psychische klachten: depressie, angststoornissen, psychotrauma, eetstoornissen & obesitas, seksuologie, somatiek & psyche, persoonlijkheidsproblematiek, ADHD bij volwassenen en relatie & psyche. - Brijder is specialist in verslavingszorg en biedt hulp aan mensen die problemen hebben door alcohol, drugs, medicijnen en/of gokken. Naast allerlei preventieactiviteiten bieden wij verschillende soorten behandelingen die variëren van korte persoonlijke gesprekken tot aan intensieve klinische begeleiding voor mensen met meervoudige en complexe problemen. Ook via internet kunnen jongeren en volwassenen hun middelengebruik weer onder controle krijgen op één van de onlinebehandelingen zoals www.alcoholondercontrole.nl. Brijder is één van de grootste verslavingszorginstellingen in Nederland en heeft meer dan 40 vestigingen in Noord- en Zuid-Holland. - Palier, specialist in forensische en intensieve zorg, richt zich op de behandeling, begeleiding en reclassering van patiënten met complexe en meervoudige problematiek, veelal binnen een juridisch kader. Tezamen zijn de verschillende afdelingen van Palier actief in een groot deel van westelijk Nederland. Palier wil de kwaliteit van leven van haar patiënten verbeteren en een bijdrage leveren aan de kwaliteit én de veiligheid van de samenleving. Waar mogelijk probeert Palier deze doelen te combineren. De hoogwaardige en gespecialiseerde zorg op maat is gericht op doorstroming naar de maatschappij of de reguliere GGZ. Forensische zorg in strafrechtelijk kader De Parnassia Bavo Groep heeft ongeveer 800 justitiabelen in zorg en biedt zorg aan justitiabelen zowel op de reguliere GGZ-afdelingen binnen onze zorgbedrijven alsmede op de forensische afdelingen (Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA), Triple-Ex, forensische poliklinieken). Er zijn 145 bedden beschikbaar voor patiënten met een justitiële titel. Aan de helft van deze bedden zijn forensische parameters toegekend (FPA, Forensische Verslavingsafdeling). Van de ruim 700 ambulante patiënten die forensische zorg ontvangen, wordt de helft op onze forensische poliklinieken behandeld en de andere helft in de reguliere zorg (veelal verslavingszorg of dubbele problematiek programma). Bij veel patiënten is sprake van een intensieve samenwerking van zorg en reclassering, veelal vanwege het toezicht op de justitiële voorwaarden. Begin 2009 werd bekend dat de Parnassia Bavo Groep drie (uitbreidingen van) forensische poliklinieken kon realiseren (Den Haag, Rotterdam, Haarlem), gericht op verslaafden met co-morbide problematiek. Met name de groei van de polikliniek in Den Haag was in het verslagjaar fors. Het leveren van forensische productie door de beide andere forensische poliklinieken bleef vanwege opstartproblemen achter bij de verwachtingen. In het verslagjaar is een forensisch ACT Jeugdteam tot stand gekomen (Palier/Lucertis). De twee reclasseringsafdelingen bij respectievelijk Palier en Brijder (vanaf 1 januari 2010 onderdeel van Palier) zijn tezamen op jaarbasis bij ongeveer 3.000 cliënten betrokken. De versterkte justitiële aansturing van het zorgproces (van regelgeving, zorginkoop, indicatiestelling, plaatsing en ontslag tot toezicht en verantwoording) heeft een toenemende impact op het zorgklimaat, vooral door de grotere nadruk op beveiliging en vrijheidsbeperking. 17
2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten Kerngegevens Onderstaande een aantal kerngegevens op concernniveau. In de verplichte bijlagen (DigiMV) zijn deze uitgesplitst naar GGZ- en V&V-activiteiten. Aantal/bedrag 2009 Aantal/bedrag 2008 Cliënten Aantal cliënten in zorg/behandeling per einde verslagjaar 90.228 77.006 Capaciteit Aantal beschikbare (=benutte) bedden/plaatsen per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd 2.641 2.814 wonen), deeltijdplaatsen en BOPZ-aanmerking Waarvan deeltijdplaatsen 114 260 Waarvan kleinschalig wonen 345 305 Productie Aantal in verslagjaar geopende DBC s 113.363 111.676 Aantal in verslagjaar gesloten DBC s 108.434 98.723 Aantal dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ 884.243 809.152 Waarvan ZZP-dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ (in 2008 niet gevraagd) 425.660 Waarvan verzorgingsdagen kleinschalig wonen 100.625 105.758 Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar 35.418 57.770 Aantal ambulante contacten in verslagjaar 1.946.020 1.801.335 Aantal dagen dagactiviteiten in verslagjaar 89.388 89.534 Personeel Aantal personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 7.799 7.787 Aantal FTE personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 6.539,8 6.461,0 Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar (euro s x 1000) 557.140 490.893 Waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 466.442 423.325 Waarvan overige bedrijfsopbrengsten 90.697 67.569 18
Parnassia Bavo Groep Totaal Bavo Europoort Dijk en Duin Parnassia Lucertis PsyQ Brijder Palier Parnassia Bavo Groep overig Cliënten Aantal cliënten in zorg/behandeling per einde verslagjaar (exclusief preventie en nevencliënten) Capaciteit 90.228 8.987 5.752 7.312 20.863 28.112 5.172 2.408 11.622 Aantal beschikbare bedden/plaatsen per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd wonen), deeltijdplaatsen en BOPZaanmerking 2.641 719 345 786 38 77 402 254 20 Waarvan deeltijdplaatsen 114 13 39 14 16 25 7 Waarvan kleinschalig wonen 345 262 33 50 Productie Aantal in verslagjaar geopende DBC s 113.363 9.236 4.621 9.050 12.273 43.188 14.624 1.865 18.506 Aantal in verslagjaar gesloten DBC s 108.434 8.891 4.199 9.198 11.337 42.798 13.991 1.097 16.923 Aantal dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ in verslagjaar 884.243 240.094 123.616 265.884 8.224 22.239 132.248 84.447 7.491 Waarvan ZZP-dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ 425.660 157.236 58.027 177.505 2.978 348 19.118 10.437 11 Waarvan kleinschalig wonen 100.625 91.752 8.873 Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar 35.418 3.300 15.820 3.696 4.210 6.478 1.914 Aantal ambulante contacten in verslagjaar 1.946.020 225.016 107.309 234.971 209.442 758.240 250.670 54.480 105.892 Aantal dagdelen dagactiviteiten in verslagjaar 89.388 23.064 29.687 30.922 1 5.694 10 12 Personeel Aantal personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar Aantal FTE personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar (euro sx1.000) 7.799 1.212 777 1.446 436 1.085 986 603 1.254 6.539,8 1.063,9 543,0 1.233,9 357,9 883,9 837,3 545,9 1.074,0 557.140 83.184 49.664 104.413 33.506 96.789 81.482 42.084 66.018
Capaciteit Het aantal in gebruik zijnde bedden/plaatsen ultimo 2009 bedroeg 2.641, waarvan 114 deeltijdplaatsen. Dit is aanmerkelijk minder dan het aantal toegelaten plaatsen doordat in de loop der jaren een groot aantal klinische en deeltijdplaatsen is afgebouwd en omgezet in ambulante vormen van zorg. Dit is een meer efficiënte vorm van zorgverlening. De verdeling van de klinische en deeltijdcapaciteit in gebruik ultimo 2009, verbijzonderd naar financieringsbron en onze zorgbedrijven: Zvw deeltijd Zvw klinisch AWBZ klinisch 2.527 Justitie klinisch Totaal Totaal 114 1.137 1.245 145 2.641 Bavo Europoort 13 218 478 10 719 Dijk en Duin 180 163 2 345 Parnassia* 39 235 498 14 786 Lucertis 14 15 9 38 PsyQ 16 61 77 Brijder 25 288 58 31 402 Palier 7 120 39 88 254 Zorgservice 20 20 * inclusief 149 plaatsen AWBZ-bedden Verpleeghuis Dorestad Aantal beschikbare bedden/plaatsen per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd wonen), deeltijdplaatsen en BOPZ-aanmerking 2.641 - Waarvan deeltijdplaatsen 114 - Waarvan kleinschalig wonen 345 Aantal verblijfplaatsen per categorie zoals aangegeven in de prestatie-eisen ex artikel 10 WTZi - Licht (open/besloten) 1.381 - Zwaar (gesloten) 1.102 - Beveiligd 44 Totaal klinische plaatsen 2.527 In gebruik genomen en afgestoten capaciteit in 2009: realisatie plaatsen / bedden Parnassia - wonen 1 januari 2009 20 Parnassia - kleinschalig wonen 22 februari 2009 14 Dijk en Duin - wonen (overgegaan naar andere aanbieder) 1 april 2009-10 Brijder - Mistral 1 mei 2009 6 Bavo Europoort - kleinschalig wonen (Tiengemeten) 1 november 2009 26 Totaal gerealiseerde uitbreiding bedden / plaatsen 56 20
Productie en opbrengsten De opbrengsten in 2009 bedroegen 557,1 miljoen. Dat is een toename van 13,6% t.o.v. 2008. De groei van de omzet met is voor ongeveer 35% volumegroei, voor ca. 35% betreft het prijsstijgingen en voor ca. 30% correcties voorgaande jaren. (in miljoenen euro - s) Begroting 2010 Begroting 2009 Jaarrekening 2009 Jaarrekening 2008 Opbrengsten 535,2 540,1 557,1 490,9 mln. % Zorgverzekeringswet 341.7 61,3 AWBZ 124.7 22,4 Justitie 30.7 5,5 Gemeenten 23.1 4,2 Overigen (o.a. verhuur en detacheringen) 36.9 6,6 Totaal 557.1 100,0 Behandelde patiënten en wachtlijsten In 2009 heeft de Parnassia Bavo Groep ruim 157.000 patiënten behandeld. Dit is inclusief patiënten die preventiecursus hebben gevolgd en nevencliënten voor wie een aparte DBC is geopend. In 2008 behandelden we 145.000 patiënten. Dat betekent een groei van het aantal behandelde patiënten met ruim 8% terwijl de volumegroei in onze financiering 3,5% bedroeg. Voor het overige, ongeveer 4,5%, is de toename van het aantal behandelde patiënten te verklaren uit verkorting van de behandelduur door efficiëntere behandelvormen waaronder internetbehandelingen. De komende jaren zullen wij inzetten op verdere vergroting van de kosteneffectiviteit door modernisering van onze zorg; zie ook p.90. Ondanks genoemde volumegroei en efficiencyvergroting hebben we nog altijd te kampen met wachtlijsten. Dit is het gevolg van de toename van het aantal patiënten die door onze verwijzers naar ons worden doorverwezen. Na een afname van gemiddeld 76 dagen in 2007 naar 61 dagen in 2008 steeg de gemiddelde wachttijd in 2009 naar bijna 66,5 dagen. Van onze ambulante patiënten heeft bijna één op de vijf (18,9%) helaas langer dan 98 dagen (de zgn. Treeknorm) op de aanvang van hun behandeling moeten wachten. Dit speelt met name bij PsyQ en Lucertis. Door het productieplafond waaraan we gebonden zijn kunnen we helaas niet in voldoende mate tegemoet komen aan de nog altijd stijgende behoefte aan met name ambulante behandelingen. De wachttijden voor onze klinische behandeling daalde in 2008 aanzienlijk, van 22 naar 13 dagen. Personeel Eind 2009 telde de Parnassia Bavo Groep 8.970 medewerkers, vrijwilligers en stagiaires meegerekend. Het aantal medewerkers in loondienst nam licht toe, van 7.787 naar 7.799. Zie voor verdere informatie over personeel 4.5. 21
2.3.3 Werkgebieden De werkgebieden van onze zorgbedrijven ultimo 2009 geven wij hieronder weer op basis van de GHOR-regioindeling. Deze is beter van toepassing dan de tot dusverre gebruikelijke Zorgkantoorregio-indeling, aangezien de GGZ nog maar voor een beperkt deel AWBZ-gefinancierd wordt. Nr GHOR regio Bavo Europoort Parnassia Dijk en Duin Lucertis PsyQ Brijder Palier 9 Utrecht x 10 Noord-Holland Noord x x x x 11 Amsterdam-Amstelland x x 12 Kennemerland x x x x 13 Zaanstreek-Waterland x x x x 14 Gooi en Vechtstreek x 15 Haaglanden x x x x 16 Hollands Midden x x x x 17 Rotterdam-Rijnmond x x x x x 18 Zuid-Holland Zuid x x x 19 Zeeland x 20 Midden- en West Brabant x Als we onze te onderscheiden product-marktcombinaties (zie 16) verbijzonderen naar onze werkgebieden, geeft dit eind 2009 het volgende beeld: regionale ketenzorg preventie toeleiding en acute zorg kinder- en jeugd psychiatrie verslavingszorg forensische en intensieve zorg specialistische psycho-medische zorg Noord-Holland Zuid-Holland Noord Haaglanden Rijnmond West- Noord Brabant Rest van Nederland x x x x (deels) 1 x x x x x x (deels) (deels) x x x x x x x (deels) x x (deels) x (deels) x (deels) x (deels) x x (x) (met anderen) 1 Met deels wordt bedoeld dat ook andere aanbieders in deze regio in dezelfde keten / productmarkcombinatie actief zijn 22
2.4 Belanghebbenden Onze primaire belanghebbenden zijn, gezien onze missie, onze patiënten en de samenleving in brede zin. Hoe we ons verhouden tot de samenleving in brede zin belichten we in 4.6. Hier gaan we in op onze samenwerking met de zeer uiteenlopende partners. Eén ding hebben zij gemeen: allen willen zij vanuit hun specifieke opdracht en invalshoek medeverantwoordelijkheid dragen voor goede (geestelijke) gezondheidszorg. Veel van onze samenwerkingsrelaties worden onderhouden door onze zorgbedrijven en hebben een regionaal karakter. Zulke vormen van samenwerking bespreken we hier in algemene termen; meer in detail wordt erop ingegaan in de jaarverslagen van onze zorgbedrijven. Specifieke aandacht geven we hieronder aan bijzondere ontwikkelingen waarin wij in 2009 als groep actief zijn geweest. Ketenpartners Een belangrijk deel van onze zorg voeren we uit in nauwe samenwerking met andere organisaties die met ons zorgketens vormen. Deze zijn gericht op continuïteit van zorg voor de patiënt in de tijd en/of op afstemming van meerdere vormen van zorg die gelijktijdig nodig zijn. Te denken valt aan instellingen in de verpleging, verzorging en thuiszorg, algemeen maatschappelijk werk, maatschappelijke opvang, jeugdzorg, GGD, politie, algemene ziekenhuizen, en niet in de laatste plaats de eerstelijnsgezondheidszorg. In de eerste plaats geldt dit voor onze drie ketenzorgbedrijven, maar ook onze andere zorgbedrijven zoeken actief samenwerking op in lokale netwerken om zorgketens te smeden die zijn toegesneden op de plaatselijke omstandigheden. Daar waar meerdere van onze zorgbedrijven in een plaats of regio actief zijn vindt uiteraard ook nauwe onderlinge afstemming plaats. In de regio s Rijnmond, Haaglanden en Noord-Holland ligt de centrale regie daartoe bij onze ketenzorgbedrijven Bavo Europoort, Parnassia, respectievelijk Dijk en Duin. In alle drie de regio s beschikken wij over regionale crisisdiensten die nauw samenwerken met politie, GGD en andere zorgaanbieders. Forensische zorg : ketensamenwerking In september startte het Veiligheidshuis Den Haag. Ook in Rotterdam is participatie in het bestaande Veiligheidshuis gerealiseerd. De samenwerking met de penitentiaire inrichting (PI) Zoetermeer is in het verslagjaar fors uitgebreid. Met diverse Forensisch Psychiatrische Centra zijn overeenkomsten gesloten in het kader van opnames patiënten met een transmuraal verlof status. Plannen zijn ontwikkeld voor een forensische jeugdpolikliniek, een te starten samenwerkingsverband tussen Palier, Brijder, Ipse de Bruggen en Jutters. Met I-psy zijn afspraken gemaakt om binnen de forensische polikliniek(en) een expertisecentrum op te zetten. In toenemende mate wordt (vooral ambulant) in het kader van productverbetering samengewerkt met externe partners op het gebied van Kinder & Jeugdpsychiatrie voor de 18-plus groep; LVG-zorg (licht verstandelijke gehandicapten) voor justitiabelen met verstandelijke beperkingen; allochtonen-ggz voor complexe etnische groepen. Verwijzers Een groot deel van onze patiënten wordt naar ons verwezen door de huisartsen, maar tot onze verwijzers behoren ook andere GGZ-instellingen, welzijnsorganisaties, Bureau Jeugdzorg, interne behandelaren en politie en justitie. Zij hebben groot belang bij goede samenwerking met en toegankelijkheid van de Parnassia Bavo Groep. Een sleutelrol daarbij speelt Zorgservice, dat de centrale aanmelding en toeleiding (CAT) voor al onze zorgbedrijven verzorgt. 23
Voorts biedt Zorgservice via onze Wijkgerichte Geestelijke Gezondheidszorg (WGGZ) generalistische en kortdurende behandeling, zodat mensen met lichtere psychische problematiek niet onnodig worden verwezen naar te intensieve vormen van zorg. Zie voor de samenwerking met verwijzers verder 4.4. Toegankelijkheid. Collega-GGZ-aanbieders / branchegenoten Op lokaal niveau is in sommige opzichten sprake van een (door overheid en financiers gestimuleerde) concurrentieverhouding met andere GGZ-aanbieders. Vaak echter is samenwerking met hen in het directe belang van patiënten. Deze wordt in die gevallen door ons dan ook actief gezocht: daar waar onze bijdragen en die van collega s elkaar aanvullen en zo zorgketens kunnen versterken; daar waar patiënten gebaat zijn bij onderlinge doorverwijzing, en in uiteenlopende samenwerkingsverbanden gericht op verbetering en vernieuwing van het aanbod. In Rotterdam hebben Instellingen voor Geestelijke Gezondheidszorg (Bavo Europoort, Riagg Rijnmond, Bouman GGZ, Delta Psychiatrisch Centrum) en het ErasmusMC in 2009 een convenant getekend waarin zij opname van acuut psychiatrische patiënten garanderen. Bovendien hebben de instellingen afgesproken dat er bij opname zoveel mogelijk rekening zal worden gehouden met de voorkeur van de patiënt voor een bepaalde locatie en dat familie daarbij intensiever zal worden betrokken. Het nieuwe convenant geldt vanaf 1 januari 2010 voor zowel de noord- als de zuidoever. Op landelijk niveau vervult de Parnassia Bavo Groep een actieve rol binnen de brancheorganisatie GGZ Nederland (GGZ-N), om zo in samenwerking met collega-instellingen bij te dragen aan het versterken van de positie en de kwaliteit van de geestelijke gezondheidzorg in Nederland. Wij zijn vertegenwoordigd in het bestuur van GGZ-N (G.J. Vos), in de commissies Financiering en Bekostiging (F. Verschoor), Zorginhoud en normering (H. de Veen), Informatiebeleid (S. Valk) en Werkgevers- en Arbeidszaken (G.J. Hoogeland). Algemene ziekenhuizen Onze zorgbedrijven onderhouden diverse vormen van samenwerking met algemene ziekenhuizen in de diverse regio s. Met de psychiatrische afdelingen van ziekenhuizen vindt overleg plaats over behandel- en doorverwijzingsbeleid en wordt samengewerkt in de patiëntenzorg. Ook zijn er samenwerkingsrelaties met somatische afdelingen. Wij verlenen consultaties ten behoeve van patiënten met psychische problematiek. Patiënten- en familieorganisaties De belangen van onze patiënten worden in de eerste plaats behartigd door onze cliëntenraden per zorgbedrijf en de Concern Cliëntenraad. Deze raden onderhouden relaties met diverse regionale cliëntenplatforms en landelijke patiëntenorganisaties. De directies van onze zorgbedrijven onderhouden ook contacten met de voor hun regio s en specifieke patiëntengroepen relevante (categorale) patiënten- en familieorganisaties. Partners in Opleiding en Onderzoek De Parnassia Bavo Groep onderhoudt tal van samenwerkingsverbanden op het gebied van (wetenschappelijk) Onderzoek en Opleiding. Zie 4.4.6. Externe toezichthouders Op de dienstverlening en het functioneren van de Parnassia Bavo Groep wordt van overheidswege toezicht gehouden door verschillende instanties. - De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) houdt het staatstoezicht op de volksgezondheid ter handhaving van de kwaliteit van zorg, van preventie en medische producten. In het kader van de Wet BOPZ hebben de zorgbedrijven een directe verantwoordingsrelatie met de IGZ; voor het overige worden de contacten met de Inspectie namens de Raad van Bestuur onderhouden door de geneesheer-directeur van het concern. 24