PROJECT ZOET ZWANGER DIABETESSYMPOSIUM 18 NOV 2013

INHOUDSTAFEL Achtergrondinformatie Project Zoet Zwanger: situering Resultaten project Zoet Zwanger Samenwerking 1 ste en 2 de lijn Aantal registraties Wie zijn de geregistreerde vrouwen Opvolging op korte termijn Opvolging op langere termijn Besluit 2

Aantal vrouwen met 'label diabetes' PREVALENTIE 2500 2000 3% 1770 1986 2010 1500 1000 686 819 839 833 957 1087 1202 1396 500 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 3 Cammu H, Martens E, Martens G, et al. Perinatale activiteiten in Vlaanderen 2012. SPE, Brussel, 2013

WAT NA ZWANGERSCHAPSDIABETES? In 9 op de 10 gevallen zullen de glycemiewaarden na de bevalling weer normaal zijn. Echter zwangerschapsdiabetes is een belangrijk alarmsignaal van het lichaam vrouwen met ZWDM hebben een sterk verhoogd risico om later in hun leven verder te evolueren naar type 2 diabetes! 4

WAT NA ZWANGERSCHAPSDIABETES? Type 2 diabetes: tot 50% na 5-10 jaar (Kim C et al. Diab Care 2002) Type 2 diabetes: relatief risico t.o.v. controlegroep x 7,5 (Bellamy L et al. Lancet 2009) Dus vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad sterk verhoogd risico belangrijke doelgroep ter preventie van en vroegtijdige opsporing van type 2 diabetes. 5

NOODZAAK TOT LANGE TERMIJN OPVOLGING Aanbevelingen DM type 2 Daarom worden deze vrouwen het best jaarlijks gescreend op het voorkomen van diabetes type 2.... Het is van essentieel belang deze risicogroep tijdig te herkennen en de risicofactoren zoals obesitas en gebrek aan lichaamsbeweging te behandelen. Maar te weinig vrouwen krijgen deze opvolging Belangrijke kansen voor preventie worden gemist Project Zoet Zwanger biedt hier een antwoord op 7

PROJECT ZZ: DOELSTELLING Initiatief van de Diabetes Liga vzw (voorheen Vlaamse Diabetes Vereniging vzw), gesteund door de Vlaamse Overheid, tot eind 2015. Partners Daarnaast ook samenwerking met verschillende beroepsverenigingen, Kind & Gezin, mutualiteiten Doelstelling: het bevorderen van de postnatale opvolging bij vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, gezien hun sterk verhoogd risico om verder te evolueren naar type 2 diabetes. 8

PROJECT ZZ: OPDRACHTEN Concreet Het promoten van leeftstijlaanpassingen om diabetes te voorkomen. Het adviseren van een jaarlijkse screening bij de huisarts, om diabetes vroegtijdig op te sporen. Hoe? Sensibilisatiecampagne Registratiesysteem 9

Sensibilisatiecampagne Doel: informeren en motiveren van vrouwen met zwangerschapsdiabetes en alle betrokken zorgverleners Infobrochure Affiche www.zoetzwanger.be 10

Registratiesysteem Vrijwillige registratie Doel: de vrouwen helpen de nodige stappen te zetten na hun bevalling om diabetes te voorkomen en vroegtijdig op te sporen. Principe: geregistreerde vrouwen ontvangen jaarlijks een opvolgingsbrief met het advies langs te gaan bij hun huisarts voor een nuchtere glycemiescreening. Het aanbieden van de registratie gebeurt afh. van ziekenhuis tot ziekenhuis door het verloskundig team, of het diabetesteam. 11

INHOUDSTAFEL Achtergrondinformatie Project Zoet Zwanger: situering Resultaten project Zoet Zwanger Samenwerking zorgverleners Aantal registraties Wie zijn de geregistreerde vrouwen Opvolging op korte termijn Opvolging op langere termijn Besluit 12

Samenwerking 1 ste én 2 de lijn Huisartsen Aantal huisartsen in contact gekomen met ZZ = 2.193 (is 27% van alle erkende huisartsen ) Actieve steun bevestigd = 66% (1.446) Positief signaal gezien hun belangrijke rol in lange termijn opvolging Gynaecologen Aantal gynaecologen in contact gekomen met ZZ = 564 (is 84% van naar schatting 670 gynaecologen) 13

Samenwerking 1 ste en 2 de lijn Ziekenhuizen Aantal registraties per ziekenhuis 14% 9% 11% 23% 44% Minder dan 25 registraties Tussen de 25 en 49 registraties Tussen de 50 en 74 registraties Tussen de 75 en 99 registraties Meer dan 100 registraties 14

Aantal registraties Aantal registraties per projectjaar 1200 1000 1062 1076 1041 TOTAAL 3.820 800 600 641 400 200 0 okt/09 - sept/10 okt/10 - sept/11 okt/11 - sept/12 okt/12 - sept/13 15

Geografische spreiding Provincie Aantal registraties per 100.000 inwoners West-Vlaanderen 71 Vlaams-Brabant 65 Limburg 62 Antwerpen 61 Oost-Vlaanderen 36 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 11 16

Percentage Kenmerken geregistreerde vrouwen Leeftijd Gemiddeld 32 jaar (SD = 4,8) In vergelijking met SPE cijfers 2012 Aantal vrouwen ouder dan 30 jaar in SPE: 49% Aantal vrouwen ouder dan 30 jaar in ZZ: 63% BMI vóór zwangerschap 60 50 40 30 20 10 51% 27% 22% 17 0 BMI<25 25<=BMI<30 BMI>=30

Korte termijn opvolging Gezien de aanbeveling om bij vrouwen die ZWDM hebben gehad, 8 tot 12 weken na de bevalling een eerste postnatale screening te laten plaatsvinden, wordt nagevraagd of dit effectief gebeurd is. - Responsgraad = 87% (2.761/3.169) - Screeningsgraad 3 m postnataal = 61% (1.683/2.761) - vrouwen met diabetes = 4,3% (72/1.683) mogelijks zijn dit vrouwen met voorafbestaande diabetes, maar voor het eerst ontdekt tijdens de zwangerschap. 18

Screening op lange termijn Opvolgingsjaar 1 Opvolgingsjaar 2 Opvolgingsjaar 3 N vrouwen naar wie een opvolgingsbrief werd verstuurd 2.353 1.110 405 Responsgraad 1.809 76,9% 847 76,3% 283 69,9% Screeningsgraad - tov verstuurde brieven - tov aantal antwoorden 1.224 52,0% 67,7% 538 48,5% 63,5% 191 47,2% 67,5% Van alle vrouwen die reeds 3 jaar op een rij een opvolgingsbrief hebben ontvangen, heeft: - 25% zich elk jaar laten screenen in de voorbije 3 jaar - 50% zich minstens 2 keer laten screenen in de voorbije 3 jaar - 71% zich minstens 1 keer laten screenen in de voorbije 3 jaar 19

Screening op lange termijn N vrouwen met gestoorde waarden Opvolgingsjaar 1 Opvolgingsjaar 2 Opvolgingsjaar 3 101 8,2% 55 10,2% 18 9,4% N vrouwen met diabetes 11 0,9% 5 0,9% 4 2,1% Unieke kans voor vrouw en huisarts om hier vroegtijdig op in te spelen en de evolutie naar type 2 diabetes af te remmen Unieke kans om vroegtijdig behandeling op te starten en zo chronische verwikkelingen te voorkomen. 20

BESLUIT Het project Zoet Zwanger mobiliseert zorgverleners uit 1 ste én 2 de lijn rond diabetespreventie bij vrouwen die ZWDM hebben gehad. Totaal aantal registraties 3.920 Respons op opvolgingsbrieven is hoog: > 70%. Tussen 49 en 66% krijgt jaarlijks een nuchtere glycemieprik van de huisarts Van alle gescreende vrouwen worden er jaarlijks reeds tussen de 8 à 10% vrouwen met afwijkende glycemiewaarden gedetecteerd en stijgt het aantal vrouwen met diabetes naar aanleiding van een jaarlijkse controlebezoek van 0,9% jaar 1 naar 2,1% jaar 3. Verlenging zal toelaten een inschatting te maken van mogelijke gezondheidswinst op lange termijn. 22

MEER INFO OP WWW.ZOETZWANGER.BE DANK VOOR UW AANDACHT!