VERSLAG. Notulen van de 2 de vergadering van 2015 van de Algemene Vergadering van Waterschap Zuiderzeeland

DATUM 10 maart 2015 WATERSCHAP ZUIDERZEE LAND VERSLAG VAN BESPREKING Notulen van de 2 de vergadering van 2015 van de Algemene Vergadering van Waterschap Zuiderzeeland DEELNEMERS mevrouw M.L.C. Blom- Gommers, de heer C. Bos, mevrouw J.A. Dekker-van den Berg, mevrouw E.R. Dijksma-Potjer, de heren R. van de Geijn, S. de Graaf, M. de Jonge mevrouw H.C. Klavers (voorzitter), de heren W. van der Kooij, A.H.R. Leijten, C.A.A.A. Maenhout, mevrouw E. Marcusse, de heren J.P. Naaktgeboren, J. Nieuwenhuis, W. van den Noort, C. Okkerse, J. van Olst, W.G. de Raad, E. Rehorst, J. Riemens, mevrouw A.J.M. Schelwald-van der Kleij, de heren J.B. van der Veen ( secretaris-directeur), J.A. Veenink, E. de Vries en H. Zwaaf. AFWEZIG De heer J. Koster en mevrouw E. van Otterloo. OPGEMAAKT DOOR mevrouw H.W.M. Greidanus-Ensink AFSCHRIFT Deelnemers 1. OPENING De voorzitter heet de aanwezigen welkom en opent de vergadering. Ze meldt dat bericht van verhindering is ontvangen van de heer Koster en mevrouw Van Otterloo. Mevrouw Dekker komt iets later en de heer Van Olst kan tot uiterlijk 16.00 uur aanwezig zijn. De voorzitter stelt voor gelijk door te gaan met agendapunt 4. Marit Huzen zit in haar proefwerkweek en de bestuurders zullen willen garanderen dat de jeugdwaterschapsbestuursleden netjes hun school kunnen doen en hun examens en tentamens kunnen halen. 4. JEUGDBESTUURDER MARIT HUZEN De voorzitter geeft aan dat het voorstellen van Marit Huzen gebeurt aan de hand van een vraag-en-antwoord-spelletje. Ze vraagt Marit naar voren te komen. De voorzitter neemt aan dat alle AV-leden Marit al eens ergens gezien hebben, Marit is al vaak geïnterviewd en heeft gezegd dat het waterschap weer hip moet worden. Wat moet de Algemene Vergadering zich voorstellen bij een hip waterschap? Marit denkt daarbij dat het waterschap vooral veel met jongeren in contact moet zijn, de jongeren moet informeren over het waterschap. Voordat zij bij het jongerenpanel kwam, wist zij ook niets over het waterschap. Jullie hebben ook de traditie dat als wij niet naar jullie komen, jullie wel naar ons komen. Jullie doen veel om het water onder de aandacht te brengen. Kun je vertellen welke leuke dingen jullie zoal doen? De jeugdwaterschapsbestuurders hebben een gesprek gehad met de Deltacommissaris. Het jeugdwaterschapsbestuur heeft voor de jongeren een scholierendebat georganiseerd. Daarvoor hebben de leden een jurytraining gehad. Dat was heel leuk om te doen. Helaas is ze zelf niet bij dat debat geweest omdat ze ziek was. Ze vond dat heel erg jammer omdat ze jureren echt heel erg leuk vindt. En volgend jaar zit ze niet meer in het jeugdbestuur omdat ze dan 18 is geworden. Regelmatig is onderwerp van gesprek in de Algemene Vergadering dat het leuk is om flink wat debat te hebben. Heb je nog wat tips voor de AV-leden? Waar let je op als je de Algemene Vergadering zou moeten jureren? Marit geeft aan dat ze er vooral op let of het overtuigend klinkt, of men achter zijn eigen standpunt staat en ook op drogredenen, zoals "iedereen weet wel dat De laatste weken hebben we de jeugdbestuurders flink gezien met de tour en de stemselfie. Jullie hebben ook de tien gouden regels overhandigd. Kun je daar wat over vertellen? Die gouden regels zijn aan alle waterschappen uitgedeeld. Het zijn tips om contact te houden met de jongeren, om ze aan te spreken om het waterschap naar voren te brengen. Kun je een paar van die tips vertellen? Een regel is niet afwachten, zeifactie ondernemen om de jeugd aan te sporen en aan te spreken. De tien gouden regels zullen worden verspreid zodat de AV-leden kennis kunnen nemen van de andere negen regels. De voorzitter weet dat Marit niet alleen heel veel interesse in en plezier met water heeft en dat ze heel hard studeert voor school, maar dat Marit ook nog hobby's heeft, zoals volleybal. Welke hobby's heb je nog meer? Marit noemt paardrijden. Ze is daar nu wel mee gestopt omdat het niet past met school, maar ze heeft nog wel een verzorgpony die ze één dag in de week 1/36

mag verzorgen en berijden. Ze vindt het heel leuk een band met zo'n dier op te bouwen. Als je kijkt naar het Jeugdwaterschapsbestuur, valt heel erg op dat de meerderheid meisjes is. Hoe verklaar je dat? Marit heeft het idee dat jongens zoiets hebben van "dan moet ik heel veel gaan doen, doe mij maar lekker een baantje in de supermarkt, dan staat tenminste vast wat ik moet doen" en dat meisjes het juist interessant en leuk vinden. Voor maatschappelijke betrokkenheid moeten we het in de toekomst dus van de dames hebben. Je hebt net verteld op welke kwaliteiten jij zou letten bij een debat als je moest jureren. Wat wil je verder nog meegeven? Marlt geeft mee vooral via social media contact te blijven houden met de jongeren. Ze heeft zelf gemerkt dat ze helemaal niets afwist van het waterschap. Nu ze erbij zit, vindt ze dat heel erg jammer. Jongeren weten niet wat het waterschap inhoudt, wat het doet. Wat moeten wij als wij bijvoorbeeld op Twitter actief doen zijn om te zorgen dat een jongere klikt op "Die wil ik volgen"? Niet te moeilijke taal gebruiken. Een andere regel van de tien gouden regels is: Hou de taal simpel. Verder uitleggen waarom iets is gedaan. De voorzitter heeft altijd begrepen dat het heel belangrijk is om te vertellen hoe iets in elkaar zit, dat dit enorm veel interesse opwekt. Marit bevestigt dat en vult aan dat jongeren het ook interessant vinden zelf dingen te doen, ze willen ondernemen. Daar leren ze van. De voorzitter bedankt Marit Huzen voor het gesprek en wenst haar succes met school. 2. GELEGENHEID TOT INSPREKEN Er heeft zich geen inspreker gemeld. 3. VASTSTELLING AGENDA De voorzitter geeft aan dat de AV-leden met de vrijdagpost een aangepaste agenda hebben ontvangen met als agendapunt 9.1 een stuk ter kennisname: Samenwerking muskusrattenbeheer. Ze constateert dat de Algemene Vergadering instemt met de agenda. De voorzitter inventariseert de woordmeldingen bij de besluitvormende hamerstukken: de heer Rehorst, mevrouw Blom, mevrouw Dijksma bij 8.e. De woordmeldingen bij de stukken ter kennisname zijn: 9.a de heer Van den Noort, 9.b de heer Veenink, 9.c mevrouw Dijksma en de heer Riemens, 9.d de heer Okkerse, 9.f mevrouw Dekker. 5. VASTSTELLEN VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE ALGEMENE VERGADERING D.D. 27 JANUARI 2015 tekstueel: - blz. 10, 2 e alinea onder de heer Leijten: "Zuiderzeeland doet het als een soort dienst, het waterschap wordt afgerekend op de kosten die het daarvoor maakt." De heer Leijten geeft aan dat dit moet zijn: het waterschap berekent de kosten die het daarvoor maakt door."; Met inachtneming van deze wijziging wordt het verslag vastgesteld. naar aanleiding van: - blz. 29, ongeveer halverwege: "De heer Rehorst interrumpeert dat bet bij het ijken gaat over een periode van zeven jaar. Het waterschap gaat bij baggeren tot het niveau dat in de legger staat." De heer Zwaaf geeft aan dat het de fractie Algemene Waterschapspartij wat verbaast hoe het daar staat. Zo lijkt het erop alsof dat niveau maar een keer in de zeven jaar gehaald wordt. Je zou zeggen dat als het waterschap dat niveau een beetje wil handhaven, het waterschap wat betreft dat baggeren dan verdergaat dan dat niveau. Een jaar nadat gebaggerd is, is het niveau al weer minder. Dat betekent dat je de uitgangspunten van de legger maar slechts een keer in de zeven jaar haalt. Is dat daadwerkelijk de uitleg? Moet de fractie dat zo begrijpen? De voorzitter geeft aan dat de tekst weergeeft wat de heer Rehorst heeft ingebracht. Op een moment punt is de heer Maenhout teruggekomen op zijn beantwoording. 2 / 3 6

De heer Zwaaf reageert dat de heer Maenhout verder op de bladzijde zegt: "Richting de Algemene Waterschapspartij geeft haamraad de heer Maenhout aan dat het waterschap een keer in de zeven jaar baggert. Daarmee is de situatie op orde. Met de tekst is bedoeld dat het waterschap naar dat niveau van de legger toe gaat." Heemraad de heer Maenhout geeft aan dat deze tekst volgens hem correct is. Heemraad de heer Naaktgeboren begrijpt uit de reactie van de heer Zwaaf dat gedacht wordt dat maar één keer dat niveau van de legger gehaald wordt. Dat is niet zo. Het waterschap baggert altijd tot het niveau dat in de legger staat. Het klopt dat het daarna weer afwijkt. Dat kan ook niet anders. Bij een bepaald peil daarboven wordt weer gebaggerd. In het jaar daarop wordt niet weer elke centimeter bagger erop eruit gehaald. Het gaat tot leggerniveau; in principe is dat een keer in de zeven jaar. De voorzitter merkt op dat het getal dat in de legger staat het niveau is tot waar het waterschap geacht wordt te baggeren. Dat is het optimum. Heemraad de heer Naaktgeboren bevestigt dat. Het waterschap blijft van het vaste profiel af, gaat niet verder dan de legger. 6. MONDELINGE MEDEDELINGEN Heemraad de heer Maenhout heeft drie mededelingen. 1. Op de tafels is een overzicht van het (voorlopig) jaarresultaat 2014 gelegd. De cijfers wijken niet veel af van de prognose die in november 2014 is voorgelegd (tussen 1,9 en 3,9 miljoen positief). Het jaarresultaat komt nu uit op 3,3 miljoen positief. Grote verschillen zijn er niet. De 1,3 miljoen die uit de egalisatiereserve geput zou gaan worden, is niet nodig. De 1,3 miljoen die gebruikt is van de bestemmingsreserve, is van de reserve af. Over enkele maanden zal te zien zijn dat de totale reserve weer is toegenomen. Heemraad de heer Maenhout wil bij dit jaarresultaat wel een kleine disclaimer meegeven aan de Algemene Vergadering. De Autoriteit Financiële Markten heeft de controle op de accountantsdiensten verscherpt. Dat betekent dat de accountantscontrole bij Zuiderzeeland, en zeker ook bij GBLT, strenger en strikter wordt. GBLT had alle basisgegevens over de belastingopbrengsten niet tijdig op orde. Het college verwacht een maand vertraging bij het verkrijgen van de jaarrekening GBLT. Dat houdt in dat de Algemene Vergadering deze jaarrekening GBLT dus niet in mei kan vaststellen, maar naar verwachting een maand later. Inhoudelijk verandert er niet veel, maar het is wel vervelend dat niet conform de afspraken rond de P&C-cyclus de jaarrekening vastgesteld kan worden. 2. De kasgeldlimiet, het geld dat het waterschap negatief mag staan in het kader van de Wet financiering decentrale overheden (een bepaald percentrage van de begroting). Heemraad de heer Maenhout meldt dat naar verwachting dit jaar de kasgeldlimiet duidelijk zal worden overschreden gedurende twee kwartalen. Vanuit de belastingen zijn er niet altijd evenveel inkomsten, dat varieert van het begin van het jaar naar het eind van het jaar. Tussendoor moet vakantiegeld uitgekeerd worden. Het college geeft gezegd dat die overschrijding niet erg is, dat het waterschap zo maximaal mogelijk gebruik kan maken van die kasgeldlimiet. Dat betekent dat Zuiderzeeland in bepaalde periodes tot 25 miljoen negatief zal en mag staan. Wat zijn daarvan de effecten? Rood staan kost het waterschap op dit moment niets en een lening afsluiten kost tussen de 1,5% en 2%. Globaal uitgerekend kan hoger en langer rood staan bijna 100.000,-- voordeel opleveren. 3. De definitie van natuur. De waterschappen hebben een rechtszaak gevoerd bij de Hoge Raad over wat nu wel en niet onder natuur valt. Zuiderzeeland heeft erop aangedrongen in Unieverband en ook in GBLT-verband te kiezen voor een uniforme uitspraak. Heemraad de heer Maenhout meldt dat er bij GBLT kortgeleden ambtelijk over gesproken is. Vastgesteld is dat het alleen gaat over soortenrijke graslanden. In 2015 worden alle bezwaren die bij GBLT liggen afgehandeld. Daar waar er twijfel is over de definitie van het perceel, wordt dat gezamenlijk helder gemaakt. 3 / 3 6

De uitspraak van de Hoge Raad betekent voor Zuiderzeeland enkele tienduizenden euro's minder belastingopbrengsten omdat bepaalde percelen overgaan van ongebouwd naar natuur. Dat wordt gecorrigeerd en eind 2015 zal alles honderd procent op orde zijn. Mevrouw Dijksma hoorde de heer Maenhout zeggen dat het waterschap twee kwartalen over de kasgeldlimiet heen zal gaan. Wat is daarvan het effect? Wat betekent dat? Heemraad de heer Maenhout antwoordt dat, in het kader van de Wet Fido, het waterschap met de kasgeldlimiet twee kwartalen over 20% van de begroting negatief mag staan. Als dat langer dan twee kwartalen is, geldt een sanctie, dan moet het waterschap bij de provincie een plan van aanpak indienen voor hoe dat op te lossen. De Algemene Vergadering hoeft zich geen zorgen te maken. Bij Zuiderzeeland gaat het om twee kwartalen en een plan om dat op te lossen is vrij simpel, namelijk een lening (langlopend of kortlopend) afsluiten. Zolang dat niet nodig is, is het waterschap financieel beter af met overschrijden van de limiet. De voorzitter vult aan dat de Nederlandse Waterschapsbank verteld heeft dat Waterschap Zuiderzeeland in dit geval het meest gunstigste doet dat gedaan kan worden. De heer Veenink gaat in op de mededeling over de definitie van natuur. Kan heemraad Maenhout zeggen om hoeveel hectaren natuurgebied het gaat? Er is ook kruidenrijk grasland. Valt dat ook onder de definitie natuur? Heemraad de heer Maenhout antwoordt dat hij op dit moment niet kan zeggen om hoeveel hectaren het gaat. Kaarten van percelen worden over elkaar heen gelegd, ook van percelen waarop een subsidie ligt om de omzetting van agrarisch naar natuur te krijgen. Die percelen komen voor natuur in aanmerking. Bij soortenrijk en kruidenrijk grasland gaat het erom of het perceel echt overgaat van agrarisch naar natuur. Samen met GBLT en de andere waterschappen die daaraan deelnemen, gaat Zuiderzeeland zorgen dat het in de loop van 2015 honderd procent voor elkaar komt. Voor Zuiderzeeland gaat het gelukkig om overzichtelijke bedragen. De heer Veenink vraagt of de Algemene Vergadering daar nog over wordt geïnformeerd. Heemraad de heer Maenhout geeft aan dat als er meer informatie komt, het college de Algemene Vergadering natuurlijk op de hoogte zal brengen. Dat zal in de loop van 2015 of aan het eind van dit jaar zijn. De heer Van Olst dringt aan op duidelijkheid op korte termijn. Bekend is dat natuurbeschermingsorganisaties dit waterschap al jarenlang "voorgefinancierd" hebben op dit vlak. GBLT moet nog steeds zoekgeraakte hectares boven tafel brengen. Kan een stukje van de vertraging mogelijk gebruikt worden om daarover duidelijkheid te verkrijgen? Heemraad de heer Maenhout antwoordt dat volgens hem het probleem van de zoekgeraakte hectares allang opgelost is. De afspraak is dat het waterschap samen met GBLT en de natuurorganisaties die zaken gaat bekijken en dat aan het eind van het jaar schoon schip is gemaakt. De voorzitter heeft een mededeling over de tijdsbesteding van de heemraden. In een van de vorige vergaderingen heeft de heer Okkerse daarover een vraag gesteld. Binnen het college is een soort quick scan uitgevoerd, een update van een vorige inventarisatie. Het gaat niet om een verantwoording van welke tijd voor wat besteed is, of de juiste prioriteit is gesteld, maar puur om hoeveel tijd een heemraad ongeveer besteedt aan zijn werk als lid van het college. Bij start van de huidige bestuursperiode heeft de Algemene Vergadering van Waterschap Zuiderzeeland bewust gekozen voor vier deeltijd heemraden. Aanvankelijk was de norm per heemraad 50% en na twee jaar is de norm vastgelegd op 60%. Voor alle waterschappen gold dat het maximum 250% was ongeacht de omvang en complexiteit van een waterschap, maar recent is dat maximum verhoogd naar 300%. De wetgever heeft als motivatie daarvoor gegeven dat er ook bovenwaterschappelijke activiteiten zijn en dat het prettig is als een waterschap de mogelijkheid heeft om daar eventueel extra inzet op 4 / 3 6

te plegen. Ook de Vereniging Belangenbehartiging Dagelijks Bestuurders van Waterschappen heeft zich daarvoor hard gemaakt. Het huidige college heeft gezegd dat er op dit moment geen aanleiding is een voorstel aan de Algemene Vergadering voor te leggen om de huidige norm van 60% te veranderen. Het college laat dit over aan de nieuwe Algemene Vergadering. Een meerderheid van het college geeft als overweging mee dat, op het moment dat een heemraad extra "klussen" aanneemt, met elkaar gekeken moet worden naar de verdeling van de taken en dat het werk door eventueel te schuiven in de portefeuilles voor iedereen behapbaar kan worden gehouden. Bij die quick scan zijn zaken rond verkiezingen of andere partijgebonden activiteiten die niet in het verlengde liggen van het waterschapswerk niet meegerekend. Het beeld dat eruit komt is verschillend. Dat loopt van dat het werk goed te doen is binnen die 60% (ongeveer drie dagen), tot dat het werk substantieel meer is dan deze 60%. Voor twee van de vier heemraden is het echt drukker geworden. Bijvoorbeeld doordat er tijdelijk een of meerdere extra q.q.- functie(s) is/zijn, zonder dat dit is gecombineerd met een verschuiving in de portefeuilles. Voor een vierde heemraad is het juist wat rustiger geworden doordat accenten sluipend wat verschoven zijn naar een andere portefeuille. In het college was dat geen aanleiding om een herschikking van portefeuilles door te voeren. In de gesprekken die de voorzitter met de heemraden gevoerd heeft kwam een palet aan kleuring naar voren. Zoals: als je wilt, kun je er een voltijdsfunctie van maken. Of: het zou passen binnen die 60% en als het meer is moet je een keuze maken, prioriteren of regelmatiger portefeuilles op elkaar afstemmen. Tot aan: ik maak al heel veel keuzes, ik loop helemaal niet alle "feesten en partijen" af, maar het is nog steeds ontzettend druk. En ook: het wordt wel lastig om deze heemraadfunctie te combineren met een substantiële taak bij een andere werkgever. De conclusie van de voorzitter is dat, als de Algemene Vergadering het wil hebben over een norm rond de tijdsbesteding of het tijdsbeslag, dat eerder een uitkomst moet zijn van de visie op besturen, ook in relatie tot het type waterschap dat Zuiderzeeland is of wil zijn. Dat het geen uitkomst kan zijn van een rekensommetje of een inventarisatie. Uiteindelijk komt het neer op een soort keuze en die keuze zal in de toekomst zeker bij het nieuwe bestuur liggen. De heer Okkerse bedankt voor de mededeling en het onderzoek dat daaraan vooraf is gegaan. Vooraf was het beeld dat het portefeuillehouderschap zich goed ontwikkeld heeft. Water, Wonen en Natuur is er blij mee dat dit zo is. Dat was ook de reden van de verhoging van het percentage. Zichtbaarheid in het gebied is erg belangrijk. Hij denkt dat er gaandeweg meer overleggen zijn gekomen omdat het waterschap in meer dwarsverbanden opereert. Dat vergt het nodige intensieve overleg, al verschilt dat per portefeuille. Op dit moment neemt de fractie hier kennis van. Het is goed om deze uitkomsten een rol te laten spelen in het overleg dat na de verkiezingen ontstaat over het samenstellen van een nieuw college. De heer Okkerse kan zich voorstellen dat er toch wat meer ruimte wordt gemaakt. Aan de andere kant moet het ook mogelijk zijn een parttime functie te behouden voor iemand die dat wil. Eventueel kan daarin per portefeuille gevarieerd worden als daarmee de stemverhoudingen maar niet veranderd worden. De heer Veenink sluit aan bij de woorden van de heer Okkerse. 7. Besluitvormend, ter bespreking 7.A VERGROTEN ENERGIENEUTRALITEIT DOOR TOEPASSING VAN ZONNEPANELEN Heemraad mevrouw Schelwald wil vooraf het voorstel kort inleiden. De Algemene Vergadering heeft eind 2012 gevraagd voor de AWZI Dronten uit te zoeken op welke wijze de energieneutraliteit vergroot kan worden. Hiervoor is 700.000, opgenomen in de meerjarenbegroting. Deze Algemene Vergadering heeft ook aangegeven hierover nog een besluit te willen nemen. Dit voorstel gaat hierop in. In de berekeningen is het college vooralsnog uitgegaan van geen subsidie en van een worst-case-scenario als het gaat om de kosten. Er is dus gekozen voor het hoogste kostenniveau. Dat is gedaan omdat de markt op dit moment 5 / 3 6

fluctuerend is en er op deze schaalgrootte nog niet veel referentieprojecten zijn in Nederland. Als er echt een aanbesteding komt, verwacht het college nog wel dat de kosten lager zullen worden. Het tarief voor energie is voor de toekomst ook nog onzeker. In het voorstel is voor de komende jaren uitgegaan van een laag energietarief. Het waterschap betaalt als grootverbruiker van energie een heel laag energietarief. Dat maakt het heel moeilijk om investeringen op het vlak van duurzaamheid terug te verdienen. Als de prijs voor stroom toch hoger wordt, leidt dat al snel tot een positievere businesscase. Het college is van mening dat dit voorstel bijdraagt aan de doelstellingen van Zuiderzeeland op energiegebied. De Algemene Vergadering heeft beleid en doelstellingen vastgesteld en gezegd dat Zuiderzeeland moet investeren in duurzaamheid. Samen met andere waterschappen heeft Zuiderzeeland in 2011 het Klimaatakkoord ondertekend. Dat akkoord zegt dat waterschappen in 2020 40% zelfvoorzienend moeten zijn. Zuiderzeeland heeft ook een eigen Energiestrategie vastgesteld, waarin staat dat het waterschap voor energie in 2035 zelfs voor 100% zelfvoorzienend wil zijn. Meerdere partijen in de Algemene Vergadering hebben al diverse malen gesteld dat Zuiderzeeland te weinig aan duurzaamheid doet. De belangrijkste vraag die nu voorligt, is: Wat mag duurzaamheid kosten? Voor de zonneweide op de AWZI Dronten gaat het, vertaald naar de lasten, om 0,02%, ofwel iets meer dan 0,01 koststijging bovenop het v.e.-tarief per inwoner per jaar. De vraag is of de Algemene Vergadering dit acceptabel vindt. De heer Van der Kooij geeft aan dat Water, Wonen en Natuur instemt met dit voorstel. En wel om de volgende redenen. De fractie heeft zich gecommitteerd aan de doelstellingen om in 2030 voor 35 tot 45% de behoefte van eigen energie op te wekken. Uiteraard moet dit op een kostenbewuste wijze gebeuren. Het feit dat de energieprijs op het ogenblik laag is, mag geen reden zijn om van onze ambitie af te zien. De heer Van der Kooij citeert graag Corné van Zeijl (hij houdt zelf wel van beleggen en volgt de nodige beleggingsadviseurs) en zijn reactie op de lage olieprijs is als volgt: "Het milieu is de grote verliezer. Met dit soort olieprijzen loont het helaas niet meer de moeite om te investeren in duurzame bronnen. Op langere termijn zal het wel terugkomen, maar deze daling is een majeure setback. Dat is jammer, want als het milieu verliest, verliezen we allemaal." Als de heer Van der Kooij het voorstel ziet, kan het waterschap tegen zeer geringe meerkosten de productie van duurzame energie flink verhogen. De AWZI Dronten zal straks voor 90% in zijn eigen energie kunnen voorzien. Water, Wonen en Natuur heeft nog wel een paar vragen. Over hoeveel subsidie gaat het? Wat zijn, als de subsidie wel wordt toegekend, de consequenties voor het zuiveringstarief? De fractie begrijpt niet waarom de omgevingsvergunning niet is aangevraagd. Het project gaat door, ongeacht of er wel of niet subsidie wordt verkregen. Dat zou dus geen ondoelmatige activiteit zijn geweest. Op blz. 2 van het voorstel wordt gesteld dat grootschalige toepassing van zonnepanelen als zonneweide relatief nieuw is. Er is toch al heel lang ervaring met zonneweides. Hier in Lelystad is zelfs het praktijkcentrum ACCRES. De fractie adviseert de organisatie zich niet alleen door het werkveld te laten leiden, maar zelf ook expertise op te bouwen, of dit te doen samen met andere waterschappen. Halverwege blz. 6 staat dat het tarief voor elektriciteit eerder zal stijgen dan dalen als in Nederland meer duurzame energie opgewekt zal moeten worden. Dat begrijpt de heer Van der Kooij niet helemaal. Als er meer duurzame energie wordt opgewekt, daalt de vraag naar olie. Als consequentie daarvan zal de energieprijs dalen. Hij denkt dat de olieprijs In de toekomst weldegelijk weer zal gaan stijgen, maar dan meer omdat de wereldwijde economische groei zal toenemen. Dat lijkt hem een beter argument. Ten slotte wil de heer Van der Kooij de Algemene Vergadering eraan herinneren dat ze in de vorige vergadering blijkbaar geen moeite had met een investering van 1 miljoen, die nooit terugverdiend wordt en slechts ten gunste is van een aantal boeren. Hij kan zich niet voorstellen dat de Algemene Vergadering nu wel moeite heeft met een investering van 800.000, die grotendeels terugverdiend wordt en ten gunste is van de hele mensheid. De heer Zwaaf merkt op dat de Algemene Waterschapspartij, bij monde van de heer Oosterom, in de AV-vergadering van 18 december 2012, naar aanleiding 6 / 3 6

van een discussie over de renovatie en uitbreiding van de AWZI Dronten een amendement heeft ingediend, inzake onder meer die zonnepanelen. Het college zal zich dat herinneren, het was de laatste bijdrage van de heer Oosterom als actief lid van deze vergadering. De heer Oosterom gaf toen aan dat de Algemene Waterschapspartij het voorstel zoals het er lag niet zou willen overnemen. Het oorspronkelijke voorstel bestond toen uit een drietal varianten voor de upgrade en renovatie van de AWZI Dronten, kleine investeringen om de situatie bij het zuiveringsslib van de AWZI Zeewolde terug te verdienen vanwege het weinig succesvol blijken van het Cannibalproject. Daarbij kostte renovatie als standaardvariant zo'n 10,6 miljoen. De Algemene Waterschapspartij pleitte ervoor niet akkoord te gaan met voorstel 2, waarin het college een principekeuze bepleitte voor een zonneweide. Hoewel het investeringsbedrag daarvoor relatief beperkt leek (zo'n 700.000, ), constateerde de Algemene Waterschapspartij enkele addertjes onder het gras. Ten eerste had de aanleg van een zonneweide geen directe relatie met de kerntaken van het waterschap. Ten tweede had het ook geen directie relatie met de AWZI Dronten. Met andere woorden, die zonneweide kan dus ook op het dak van het Waterschapshuis worden aangebracht en ook op het parkeerterrein, als je dat zou willen, maar het kan in ieder geval altijd als separaat voorstel worden ingebracht. Daarom was het voor de fractie ongewenst om dit als koppelverkoop aan de renovatie van de AWZI voor te leggen aan de Algemene Vergadering. Het college deed toen vrij gemakkelijk over de prognoses van de terugverdientijd. Bij de informatie die het college gaf, bleek toen al dat het vanwege de economische crisis en andere factoren in de komende jaren nog maar de vraag is wat die energieprijzen in feiten gingen doen. Er werd van uitgegaan dat de energieprijzen altijd stijgen, dat het uiteindelijk economisch zeer rendabel zou worden om zonnepanelen aan te schaffen. Nu, twee jaar verder, is te zien dat dit geenszins het geval is. Iets wat Water, Wonen en Natuur en ook de Algemene Waterschapspartij betreurt. Want als de grijze stroom zo goedkoop blijft, is het moeilijk om te investeren in nieuwe elementen. De heer Van der Kooij sprak over beleggen, maar op deze manier zou de heer Zwaaf niet graag willen beleggen, dat kost hem dan alleen maar geld. Verder was het in 2012 onduidelijk waarom de variabele opstelling zoveel minder energie opwekt dan de vaste opstelling. Die vraag staat er in feite nog steeds en die wordt ook in dit verhaal niet beantwoord. Uiteindelijk leidde het tot een amendement, dat in deze Algemene Vergadering breed werd gedragen. Het amendement luidde onder meer: "Te besluiten om in het verlengde van de nog vast te stellen energiestrategie verdergaande maatregelen tot energieneutraliteit voor de AWZI Dronten nader uit te werken. Hier uiterlijk 2014 een definitief besluit over te nemen en ten behoeve hiervan een richtbedrag van 700.000 op te nemen in het investeringsplan 2014-2017." Als de heer Zwaaf heemraad mevrouw Schelwald hoort, lijkt het erop alsof het voorliggende collegevoorstel past in wat in dat amendement staat. Maar als de Algemene Vergadering goed kijkt, met name naar wat in de energienota staat, denkt de heer Zwaaf dat er ook nog andere voorwaarden worden vermeld waarom het wel of niet gedaan moet worden. De Algemene Waterschapspartij zit in ieder geval met het probleem dat ze wel graag zonnepanelen wil zien, maar niet op dit voorstel. Het lijkt er een beetje op dat, omdat de Algemene Vergadering graag het doel wil halen, ze het er maar voor over moet hebben. De heer Zwaaf vraagt zich echter af of de burger bereid is om meer belasting te betalen omdat het waterschap op een andere manier energie gaat opwekken. Daarbij vraagt hij zich af of het gebruik van zonnepanelen nu wel zo duurzaam is. Is het afnemen van groene stroom niet precies hetzelfde? Heeft het college daarnaar gekeken? Als groene stroom steeds maar weer goedkoper wordt, waarom dan zelf investeren in een moeizame situatie zoals een zonneweide? Met die zonneweide als zodanig is het waterschap er natuurlijk nog niet. Er moet ook bewaking komen, de heer Zwaaf heeft begrepen dat er hekken omheen moeten komen. Er moet een vergunning voor worden aangevraagd. Als het waterschap er een machine neerzet om energie op te wekken, moet het daar dan ook een vergunning voor aanvragen? De gemeente Dronten is wat lastig met het afgeven van een 7 / 3 6

vergunning heeft de fractie begrepen, zelfs voor het flyeren, en de gemeente zal voor die vergunning geld willen zien. Het college stelt dat de zonneweide een relatief nieuwe ontwikkeling is. De heer Zwaaf is het eens met de heer Van der Kooij dat dit nog maar de vraag is. Misschien is het zelfs achterhaald. Er worden flinke prijsfluctuaties verwacht. Daarom is gekozen voor een maximale investering van 800.000,--, een bedrag dat het eerder genoemde en vastgestelde bedrag met 100.000, te boven gaat. En terwijl het college stelt dat het gaat om energieneutraliteit, haalt het college dat niet in onderhavig voorstel, er wordt 90% gehaald. Dat is dus 10% tekort en dus geen energieneutraliteit. In feite geldt het alleen maar voor de eerste jaren. De vraag rijst hoe het verloop van de opbrengst is, lezende dat het jaarlijks minder wordt. Uiteindelijk gaat het waterschap met deze panelen na zoveel jaren 20% minder opbrengst halen, dus misschien zit het na vijftien jaar nog maar op 70% van de oorspronkelijke doelstelling. Klopt deze aanname? Kan het college daar een reactie op geven? Dan de installatie zelf. Gepraat wordt over 365.000 kwh per jaar en als referentie wordt gesteld dat dit gelijk is aan honderd gezinnen. Maar dan moeten gezinnen van slechts twee personen genomen worden, anders haal je dat niet. Op dit moment bedragen de kosten voor een particulier gemiddeld 1,50 per Wp (Wattpiek), want om 365.000 kwh te halen, moet 430.000 Wp gehaald worden. Klopt dat? Of is 365.000 het maximum vermogen? Staat kwh inderdaad voor kwh of zijn het Wp's? Als het 1,50 is dan praat je over een bedrag van 645.000,. Met een gemiddelde prijs van 0,22 p/kwh (wat huishoudens betalen) verdien je dat terug in 6,5 jaar, met een prijs van 0,08 (wat het waterschap kennelijk betaalt) komt het uit op 17,5 jaar. Klopt deze berekening? Heeft het college het feit meegenomen dat de omvormers, die relatief duur zijn, tussentijds vervangen moeten worden? Dat werkt door in de aanschafprijs. De Algemene Waterschapspartij is het eens met de conclusie dat Zuiderzeeland als waterschap weinig zelfvoorzienend is. Maar als een dergelijke investering in Dronten zich slechts beperkt tot een stijging van 5% tot 7%, raakt de fractie niet erg onder de indruk. Dat is zelfs zo weinig dat de vraag gerechtvaardigd is of deze inspanning wel te verdedigen is. Temeer omdat diezelfde investering niet binnen de 25 terugverdiend wordt en met de subsidie maar ternauwernood. Daarnaast vindt de fractie in zijn algemeenheid dat de vraag gerechtvaardigd is of het doel (energieneutraliteit) op deze manier op een verdedigbare wijze wordt gehaald. Ontwikkelingen met zonne-energie gaan echter snel. Dat de keuze die nu moet worden gemaakt en dat de kosten die daarmee zijn gemoeid niet opwegen tegen het te behalen rendement, is duidelijk; noch economisch, noch technisch. Het waterschap bespaart helemaal niets, geeft gewoon hetzelfde geldbedrag uit aan een andere manier van elektriciteitsopwekking. De ontwikkelingen gaan snel, er kunnen zelfs al huizen worden gebouwd waar de zonnepanelen in de vensters zitten. Misschien moet de Algemene Vergadering zeggen dat een jaar of twee jaar gewacht moet worden, omdat dan misschien wel een rendement gehaald kan worden dat opweegt tegen de kosten die gemaakt moeten worden. Kortom, volgens de Algemene Waterschapspartij is de installatie te duur. En komt het voorstel ook niet overeen met de uitkomst van de energienota waarin staat dat de bedrijfsvoering weldegelijk een rol moet spelen. Mede daardoor is het voorstel economisch gezien niet interessant. Daarom meent de fractie dat niet aan de voorwaarden van het amendement, zoals dat toentertijd is ingediend, is voldaan. Zoals het er nu voorligt, zal de Algemene Waterschapspartij het voorstel niet steunen. De heer Leijten geeft aan dat het CDA onverkort de inzet van het college steunt om de energie-efficiëntie te verbeteren. Ook voor het CDA dienen de vastgestelde ambities daarover het doel te zijn bij de te ondernemen stappen. De fractie tekent daarbij wel aan dat de richttijd 2030 tot 2035 is en dat er met betrekking tot energie en energieterugwinning allerlei ontwikkelingen zijn en nog zullen komen die de mogelijkheden daarvoor verder zullen vergroten. Een punt dat de Algemene Vergadering daarbij duidelijk in het oog moet houden, is dat ze begrotingstechnisch zo lang als mogelijk is uit moet gaan van de laagst mogelijke maatschappelijke kosten. Dat betekent dat wanneer andere partijen duurzame producten kunnen aanbieden die op een goedkopere 8 / 3 6

wijze geproduceerd zijn dan wanneer het waterschap dat zelf had gedaan, eerst gekeken moeten worden of het niet verstandiger is om die producten via de markt te kopen. Volgens de heer Leijten past dat ook binnen de kaders die de Algemene Vergadering heeft vastgesteld in de Energiestrategie. De fractie onderschrijft dus punt 1 van het collegevoorstel. Het CDA is het ook eens met punt 2 van het voorstel, alleen vraagt de fractie zich af waarom het vooralsnog fout gegaan is met het maximaal gebruikmaken van de subsidiemogelijkheden bij het voorstel van de zonneweide in Dronten. Het lijkt een beetje klungelig dat er verschil van interpretatie is over een intentieverklaring of een feitelijke omgevingsvergunning, terwijl er nota bene vooraf overleg over is geweest. Wel vindt de heer Leijten het zelf ook raar dat het waterschap eerst allerlei kosten moet maken alvorens er een toewijzing is over subsidie. Met andere regelingen bij de overheid gaat het vaak zo dat er eerst een voorlopige toewijzing is op basis van geraamde kosten, dat daarna de realisatie wordt uitgewerkt en de subsidievaststelling plaatsvindt op basis van de werkelijke kosten. Hier gaat het kennelijk anders. Wel is het zo dat SDE-subsidie op basis van de regeling 2014 van essentieel belang is om een dergelijk project financieel interessant te realiseren. Bij een dergelijke omvang kan de bijdrage in 15 jaar oplopen tot meer dan een half miljoen. Het CDA vraagt het college dan ook om alles uit de kast te halen om alsnog in aanmerking te komen voor SDE-subsidie uit de regeling 2014. Normaal gesproken zou het waterschap geen enkele kans hebben, maar gezien het voortraject is het wel de moeite waard. Een nieuwe subsidieaanvraag op basis van een nieuwe regeling 2015 zal qua omvang van de te ontvangen bedragen nog niet in de schaduw staan van de regeling 2014. Waarschijnlijk is het amper een vergoeding ter hoogte van de kosten van een nieuwe omgevingsvergunning. Wel verbaast het de heer Leijten dat er een omgevingsvergunning nodig is, en dat daarvoor een bestemmingsplanwijziging moet plaatsvinden. Kan het college daarover nog nadere duidelijkheid verschaffen? Een ander punt is de mogelijkheid om het project met meerdere partners op te starten. De heer Leijten heeft het dan over punt drie van het voorstel. De omvang van het project zal dan veel groter moeten zijn, maar de ruimte daarvoor is aanwezig. Schaalgrootte heeft ongetwijfeld een drukkend effect op de kosten per opgewekte kwh en lijkt dan ook interessant. Waarom heeft het college deze mogelijkheid niet verder uitgewerkt alvorens met dit voorstel te komen? Wat punt 4 van het voorstel betreft vraagt het CDA zich af of het verstandig is om op dit moment over te gaan tot het beschikbaar stellen van 800.000, ten behoeve van de realisatie van een zonneweide op de AWZI in Dronten. Het is financieel gezien onverstandig om voor een dergelijk bedrag 365.000 kwh op te wekken. De heer Leijten weet wel dat zonnepanelen op daken niet vergelijkbaar zijn met een opstelling van een zonneweide, maar bedrijven laten grote projecten all-in realiseren voor een bedrag van 0,80 per kwh, terwijl het waterschap nota bene 2,25 kwijt is. Hij kan zich wat vergissen in het aantal kwh per uur en de Wp, maar dat is maar een procentuele afwijking en niet meer dan dat. Bij de aanbesteding zal het bedrag mogelijk kunnen meevallen, omdat de praktijk bij zonneweides rekent met investeringsbedragen die minimaal 20% lager liggen. Daarentegen is het uitgaan van een technische levensduur van 25 jaar is wel erg ambitieus. De heer Leijten sluit aan bij de opmerking van de heer Zwaaf met betrekking tot de omvormers. In het voorstel gaat het college niet nader in op het leggen van zonnepanelen op onze gebouwen terwijl dat in de studies van Tauw wel is meegenomen. Komt het college op dat punt nog met nieuwe voorstellen? Het CDA kan instemmen met de eerste drie punten van het collegevoorstel en vraagt het college om het vierde punt terug te nemen. Eerst wanneer er meer duidelijk is over de SDE-subsidie en een mogelijke bredere aanpak met meerdere partners, kan het college met een nieuw voorstel bij de Algemene Vergadering komen. Het college heeft dan ook de tijd om nog eens naar de scherpte van de financiële onderbouwing te kijken, en tegelijkertijd een voorstel te doen met betrekking tot panelen op onze gebouwen. De heer De Raad is het eens met wat twee sprekers voor hem hebben gezegd. Hij kan niet zover gaan als de heer Van der Kooij, hij kan absoluut nog niet instemmen met het voorstel. 9 / 3 6

Heemraad Schelwald heeft een aantal vragen die de VVD had al beantwoord. In de kern komt het erop neer dat duurzaamheid wat mag kosten, zei de heemraad. Hier kost het 0,01 stijging. Het is nu verkiezingstijd en partijen roepen dat ze voor lagere kosten zijn, of voor het gelijk houden van de tariefstelling. Net voor de verkiezingen in deze vergadering zeggen dat het wel een centje meer mag kosten, staat daar haaks op. En dan is ook nog onduidelijk of het een centje meer gaat kosten, daarover is een aantal wezenlijke opmerkingen gemaakt. In die zin sluit de VVD aan bij wat de heer Leijten al zei, namelijk het laatste punt van het voorstel aanhouden. De VVD heeft kennisgenomen van de andere stukken en de vragen die de fractie daarover had, zijn al over tafel gegaan. De heer De Graaf merkt op dat er een paar jaar geleden, in 2012, een mooi voorstel lag met alternatieven voor de verbouwing van de AWZI in Dronten. Er viel toen wat te kiezen en dat beviel de fractie Christenunie goed. Als spin-off van dat voorstel ging het college ook de mogelijkheden onderzoeken om de energieneutraliteit te verhogen, een nobel streven. De Christenunie is een partij die dit soort initiatieven graag wil steunen. Maar dit voorstel maakt de fractie niet gelukkig. Al lezend krijgt de fractie het gevoel dat het nog niet af is; veel onzekerheden, veel losse einden. De Algemene Vergadering wordt gevraagd 800.000, ter beschikking te stellen om van 5% naar 7% energieneutraliteit te komen, dat is per procent een investering van 400.000,. Het waterschap moet op zijn minst naar 35% energieneutraliteit; dus doorrekenend nog 30 maal 400.000, is 12 miljoen investeren. Dat is de Christenunie veel te veel als het zo weinig oplevert. Sterker nog, het kost het waterschap 10.000,- per procentpunt, dus het tekort is dan 300.000,- per jaar. Het rendement is negatief en ook het verkrijgen van subsidie is allerminst zeker. Als de subsidie niet doorgaat, valt het waterschap mogelijk in een lager regiem met daardoor hogere netto lasten, waardoor de terugverdientijd spectaculair toeneemt. Er wordt ook niet meer gekeken naar alternatieven. Windenergie mag niet, waterkracht en restwarmte zijn niet haalbaar. Wat dan wel? De fractie Christenunie stelt voor nader onderzoek te doen ook buiten het terrein van de AWZI Dronten. Leg eerst maar eens zonnepanelen op de daken van de gebouwen van het waterschap, zodat het waterschap energie terug kan leveren, dat rendement is in ieder geval hoger. De technologische ontwikkelingen staan niet stil. De Christenunie wil nog wachten met de investering. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Het lijkt de fractie verreweg het beste als het college punt 4 van het voorstel terugneemt in afwachting van betere tijden. De Christenunie zal het voorstel vandaag niet steunen. De heer Van Olst geeft aan dat de fractie Natuurterreinbeheerders van plan is om in te stemmen met het voorstel. De fractie heeft daarvoor de volgende argumenten. In het verleden heeft Zuiderzeeland zich gecommitteerd aan landelijke afspraken rond energie-efficiency. Daarvoor wil de Algemene Vergadering in 2030 een groot deel van de energiebehoefte van het waterschap zelf opwekken. Op dit moment is dat slechts 5% en er is dus nog een heel eind te gaan wil het waterschap de doelstelling te halen om in 2030 gemiddeld 40% van de eigen energiebehoefte op te wekken. De heer Van Olst tekent daarbij aan dat de afvalwaterketen 100% zelfvoorzienend dient te zijn en dat de Algemene Vergadering met dit voorstel te maken heeft met een element in die afvalwaterketen. Hij stelt voor dit geval op zichzelf te bekijken, want op deze voorziening kan de Algemene Vergadering op dit moment streven naar een (ongeveer) energiedekkende behoefte. Uiteraard moet de Algemene Vergadering dit soort investeringen doen op een kostenbewuste wijze. Wat het voorstel nekt, is dat de energieprijzen nu zo laag zijn. Dat is echter zo op dit moment. Op andere locaties heeft het waterschap daarvan ook, op basis van fossiele energie-inzet, voordelen. Die kostenbesparing kan juist ingezet worden ten behoeve van energiebesparingen elders of alternatieve energieopwekking. De heer Van Olst heeft dat nog niet eerder voorbij horen komen. De Algemene Vergadering rekent zich dus slechts rijk, maar ze stapt makkelijk over de vastgestelde doelstellingen heen. Mogelijk 1 0 / 3 6

heeft dat wat te maken met verkiezingsretoriek. Die voorzet gaf de heer De Raad al. De fractie Natuurterreinbeheerders is niet van dat soort. Een ander belangrijk element is dat, als de Algemene Vergadering niet investeert in duurzame energieopwekking, het waterschap die fossiele energie blijft benutten. Dan draagt Zuiderzeeland bij aan de negatieve effecten van fossiele energieaanwending. Ook de afhankelijkheid blijft te groot. Vandaag of morgen kantelt het mogelijk en dat is het te laat. Het is dus van belang om alternatieven aan te wenden en de mogelijkheden daarvoor doen zich op dit moment voor op de AWZI in Dronten. Het klinkt overigens ook niet goed dat de Algemene Vergadering slechts op kosten zou afwegen. Vanwege het grootverbruikerschap krijgt het waterschap grote kortingen. De prijsverhouding is 1:3 ten opzichte van particulieren. Dus daarom maar niet investeren, zou een slecht argument zijn. Zeker als het waterschap dat als overheid ook nog eens een keer voorbeeldstellend zou willen doen. De heer Van Olst wil daar nog iets bovenop zetten. Alle fracties in de Algemene Vergadering zeggen dat het begint, maar ook eindigt bij veiligheid. In dat kader benoemen ze dat het natuurlijk heel erg goed is om de aspecten van klimaatverandering in de keuzes mee te laten wegen. Als de Algemene Vergadering blijft inzetten op fossiele aanwending, rijdt ze zichzelf in de wielen. Nogmaals, van dat soort is de heer Van Olst niet. Daar komt bij dat een belangrijk deel van de lasten die voorzien zijn voor de opwekking al zijn verwerkt in het zuiveringstarief. Inderdaad, het kost een cent extra. Daarnaast heeft het waterschap in het kader van het MVO-beleid en van de Energiestrategie gekozen voor deze route. De heer Van Olst is dan ook een beetje beduusd over de mededeling van het college dat, indien subsidiemogelijkheden of kansen voor samenwerking niet mogelijk zijn, het college dit voorstel dan toch acceptabel vindt. Hij wil het wat scherper stellen. De fractie Natuurterreinbeheerders vindt dat het een noodzaak is en vraagt daarvoor een steviger positionering van het college. De slogan die het college aanvoert "zuiveren met zon" en "dat heeft toekomst" vindt de heer Van Olst zeer passend. Uit het voorstel blijkt dat, indien er geen subsidie wordt verkregen, de productie van duurzame energie tegen zeer geringe meerkosten flink verhoogd kan worden. 2% vinden andere fracties niet veel, maar het is wel 40% extra ten opzichte van de huidige taakstelling. De eer Van Olst vraagt de AV-leden dat ook mee te nemen in hun besluitvorming. Een aantal punten is de heer Van Olst niet duidelijk. Over welke subsidiebijdrage kan het gaan? Hij heeft het rapport van Tauw gelezen en heeft gezien dat een kwh op dit moment ongeveer 0,08 kost. In het kader van SDE krijgt het waterschap, als die subsidie toegekend wordt, ongeveer 0,095 terug. Het college stelt zijn besluit afhankelijk van het toekennen van die subsidie. De heer Van Olst wil verdergaan, mogelijkerwijs ligt er een financieel rendement in de toekomst, dus gewoon doen. De kosten (zoals blijkt uit de tabel op blz. 8) begrijpt de heer Van Olst niet. Er staat een post lagere energiebesparing. Kan het college toelichten wat met die post wordt bedoeld? Het waterschap bespaart nu toch energie als de Algemene Vergadering instemt met dit voorstel. Of is er sprake van een ingecalculeerd aspect van energiebesparing op de hoge exploitatielasten van dit moment, die dan niet meer gerealiseerd worden? Of mag de heer Van Olst het zo lezen, en dat hoopt hij, dat er eerder sprake is van een opbrengst dan van een kostenpost. Dus in plaats van 6.000, meerkosten op jaarbasis, 5.000, min 1.000,- is 4.000. Bij energieprojecten hebben we het over een terugverdientijd. Dat is acceptabel, het waterschap hoort kostenbewust om te gaan met de taakuitoefening. Raar is dan wel dat bij andere trajecten waarin geïnvesteerd wordt, slechts wordt gesproken over exploitatielasten en geen enkel rendement anders dan belastingopbrengsten wordt meegeteld. Als voorbeeld noemt de heer Van Olst specifieke investeringen ten behoeve van bepaalde bedrijfsuitoefening. Deze dienen een belang aan de opbrengstenkant van die bedrijven. De hevels zijn eerder al genoemd. Van die rendementen ziet de fractie niets terug, alleen tevreden glimlachende boeren. Daar is niets mis mee, dat is een belangrijke score, maar hoe gaat het college daarmee om bij andere projecten? 1 1 / 3 6

De heer Van Olst vat samen dat de fractie Natuurterreinbeheerders instemt met het voorstel al heeft de fractie nog een paar vragen. Ook andere AV-leden hebben nog belangrijke vragen gesteld en hij is benieuwd naar de beantwoording daarvan. De fractie wil inzetten op het verkrijgen van de subsidie, dan is de Algemene Vergadering duurzaam bezig, bespaart het waterschap energie en bespaart op de lange termijn ook nog geld. De heer Bos heeft al veel argumenten en cijfers gehoord. Sommige begrijpt hij wel en andere niet helemaal. Hij heeft gehoord dat het maar 0,01 per persoon kost, maar volgens hem kost het bij elkaar ongeveer een half miljoen. Gedeeld door de inwoners is dat + 1, per persoon over de hele periode. De fractie Ongebouwd heeft met verbazing kennisgenomen van het voorstel van het college een start te maken met de aanleg van een zonneweide bij de AWZI Dronten. Het was voor de fractie een onaangename verrassing dat het college de investering ook verdedigt als die zichzelf niet terugverdient. Dat is geen voorbeeld van maatschappelijke verantwoord ondernemen. Met enige regelmaat heeft de Algemene Vergadering de laatste jaren stevige debatten gevoerd over MVO, waarbij van lieverlee emotie en ratio elkaar gingen omarmen. De heer Bos denkt dat de AV-leden met zijn allen zijn toegegroeid naar een opvatting dat MVO ook mag, misschien wel moet betekenen dat investeringen geld opleveren. Niet omdat geld alles bepalend is, maar het biedt de mogelijkheid om het terugverdiende geld weer in te zetten voor nog interessantere investeringen. En wat je niet terugverdient, kun je ook niet meer inzetten. Maar het college heeft de strijdbijl weer opgegraven. Het subsidieverzoek is afgewezen, de investering terugverdienen is onmogelijk en toch vindt het college het een goede stap (de fractie noemt het een stapje) om de doelstellingen van het Klimaatakkoord in beeld te krijgen. Zonnepanelen dragen volgens het college bij aan de zichtbaarheid van het waterschap. Daar zou de fractie onder deze omstandigheden niet zo trots op zijn, niet als je het hele verhaal vertelt. De fractie denkt dat het verstandiger is de rust te bewaren. Ze wil de weg naar eigen energieopwekking niet barricaderen, maar juist plaveien voor interessante ontwikkelingen, die zich ongetwijfeld op enig moment zullen voordoen. Net zoals het college dat soms ook doet. In de bijlage benoemt het college voor de toekomst de kansen voor Thermische Druk Hydrolyse (TDH) en voor de productie van CNG en LNG. Dat wordt nu nog niet gedaan, omdat het college dat nu nog niet aantrekkelijk vindt. Heel goed! Zo moet het college zonnepanelen ook bezien. Doen als het aantrekkelijk lijkt en rust bewaren en kansen afwachten. De energie- en de zonnepanelenmarkt bepalen samen met subsidiegelden de mogelijkheden. Op enig moment is de markt gunstig en is een instap echt maatschappelijk verantwoord. Dan ben je als een kind zo blij datje geduld hebt beoefend. De fractie Ongebouwd stelt het college voor dit voorstel terug te trekken en eerst al het mogelijke te doen om subsidie aan te trekken. Ook bij andere trajecten hanteert de Algemene Vergadering die werkwijze. Het versneld aanleggen van duurzame en natuurvriendelijke oevers is indertijd ook afhankelijk gemaakt van de subsidieverkrijging. De heer Veenink merkt op dat het "zuiveren met zon" de afgelopen dagen voldoende gespreksstof heeft opgeleverd binnen de fractie Werk aan Water alsook daarbuiten. Het hoogstwaarschijnlijk mislopen van de SDE+-subsidie over 2014 en het vooruitzicht op een lagere eventueel aan te vragen SDE+subsidie over 2015 verstoort de businesscase behoorlijk. Het is in dit geval spijtig te lezen dat vele anderen dezelfde ideeën hebben / gehad hebben over zonne-energie en massaal de SDE-subsidie aangevraagd hebben. Het lijkt dat mede daardoor Zuiderzeeland nu achter het net vist. Geconstateerd moet echter worden dat met de SDE-subsidie de terugverdientijd ook nog wel 20 jaar duurt. Een behoorlijk dilemma: een negatieve businesscase over dit onderwerp, maar tegelijkertijd een positieve maatschappelijke meerwaarde. Of met andere woorden wel duurzame stroom, maar geen duurzame exploitatie. De kaders die bij dit agendapunt worden genoemd, waaronder het MVOstatement en de Energiestrategie, bieden volgens het college voldoende houvast om de Algemene Vergadering voor te stellen om, ondanks een negatieve exploitatie, toch door te gaan met het project. De Algemene Vergadering heeft indertijd immers met deze kaders ingestemd. Volgens de fractie is echter nooit een project voorbijgekomen waarbij zo nadrukkelijk naar 1 2 / 3 6

de kaders moest worden gekeken om de investering te rechtvaardigen. Het lijkt erop dat de Algemene Vergadering genoodzaakt is ja te zeggen omdat de vastgestelde kaders dit aangegeven. De fractie vraagt zich af of met de kennis van vandaag niet opnieuw nog eens naar de kaders moet worden gekeken. Zeker wanneer in ogenschouw wordt genomen dat de zonneweide op de AWZI nog maar het begin is van een lang duurzaamheidstraject dat over 15 jaar beoogt dat 40% in de eigen energiebehoefte wordt voorzien. Als het project de zonneweide een voorbeeld moet zijn van wat nog komen gaat, dan lijkt dit de fractie op voorhand al een valse start. Werk aan Water heeft zich in het verleden vaak kritisch uitgelaten als het ging over eigen Zuiderzeeland-ambities met betrekking tot energieopwekking, het oprekken van afschrijftermijnen, innovatie en energieneutraliteit. De rode lijn in deze kritische houding is altijd geweest dat het belang voor de bewoners in het beheersgebied van Zuiderzeeland voorop moet staan en dat niet koste wat kost duurzame ambities ingevuld moeten worden. Het moet niet zo zijn dat bij deze investering het pad van kostenefficiëntie wordt verlaten. Er moet wat de fractie betreft zicht op zijn dat de burger er beter van wordt. Jammer genoeg kost het zonneweideproject de inwoners van Flevoland circa 25 jaar lang 20.000, per jaar. Als het gaat om het duurzaamheidsimago van dit waterschap lijkt de fractie deze 20.000, op jaarbasis geen goede uitstraling geven naar de omgeving en zullen niet veel inwoners hieraan een voorbeeldfunctie herleiden. Omgerekend naar de inwoners van ons beheersgebied is de lastenverhoging erg gering, maar deze verdunning rechtvaardigt het wat de fractie betreft niet in te stemmen met het project. Dit geldt ook voor de gekozen verruiming in de afschrijvingsjaren. Werk aan Water vraagt zich af of met de keuze voor de langere afschrijftermijn voldoende is afgewogen dat reeds in korte tijd betere zonnepanelen op de markt kunnen komen. Volgens de fractie is juist daarom de technische levensduur geen logische keuze. Het lijkt misschien dat Werk aan Water een tegenstander is van duurzame energie, maar dat is geenszins het geval. Voor de Algemene Vergadering staat iemand die behoorlijk ervaring heeft met het investeren in duurzame energie, maar die daarbij wel keer op keer de afweging heeft gemaakt of het project rendeert. Voor de fractie prefereert in dit geval de kostenefficiëntie boven de maatschappelijke meerwaarde. Wanneer op een of andere manier de energieneutraliteit van de AWZI is rond te rekenen met een positieve financiële toegevoegde waarde, kan de fractie instemmen. De heer Veenink geeft aan dat de fractie nog een aantal vragen heeft. Die heeft ze bewust niet vooraf heeft gesteld omdat de antwoorden volgens de fractie een bestuurlijke afweging hebben. Mevrouw Schelwald heeft inmiddels de vraag over het hanteren van de bovenkant van de 800.000,, terwijl Tauw een bandbreedte van 700.000,- tot 800.000, hanteert, beantwoord. 1. Het is voor de fractie onduidelijk hoe zinvol het is bezwaar aan te tekenen tegen het besluit van de Rijksdienst Voor Ondernemers (RVO) over de SDE 2014. Vaak vermeldt de RVO dat tegen de beslissing geen bezwaar of beroep kan worden aangetekend. De heer Veenink weet dat uit eigen ervaring. Graag verneemt de fractie hoe kansrijk het college deze procedure inschat. 2. Wordt voor de eventuele aanvraag van de SDE 2015 op een andere wijze met een omgevingsvergunning omgegaan? Of komt daarbij de extra investering van 50.000, opnieuw in beeld? 3. De variantenstudie van bureau Tauw laat zien dat windenergie een aanmerkelijk lagere investering per kwh kent dan zonne-energie. Tauw concludeert dat windenergie niet op de AWZI zelf kan worden gerealiseerd en dat daardoor deze vorm van energie afvalt. Dit alles ook vanwege de kaders die de Algemene Vergadering heeft vastgesteld. Moet Waterschap Zuiderzeeland door deze berekeningen van Tauw niet nog eens opnieuw kijken of windenergie buiten de eigen locaties tot de mogelijkheden kan behoren? Bijvoorbeeld participeren in Flevolandse windmolenparken. Kaders moeten dan misschien worden aangepast. Investeren in windenergie is in de berekeningen van Tauw meer dan 1/3 goedkoper per kwh. Over duurzaamheid gesproken! 4. Op de regiokantoren is sprake van een zogenaamde 3x63A-aansluiting. Beide kantoren hebben een zogenaamde zakelijk kleinverbruikaansluiting. De berekende zonnepanelenproductie kan waarschijnlijk jaarlijks worden gesaldeerd, dit in tegenstelling tot de aansluiting op de AWZI in Dronten. 1 3 / 3 6

Waarom is juist dit niet eerder opgepakt, of wordt dit opgepakt? Dat is volgens de fractie sneller rendabel. Ook laat Tauw hier zien dat er geen bandbreedte is in de investering. De fractie is benieuwd naar de antwoorden op de vragen en de bijdragen vanuit de andere fracties. Mevrouw Marcusse stelt dat de fractie Bedrijfsgebouwd achter het beleid staat dat gericht is op het vergroten van de energieneutraliteit. In eerdere besluitvorming over dit onderwerp zijn doelstellingen en ambities geformuleerd. De fractie ondersteunt dit beleid en deelt ook van harte de mening van het college dat het waterschap maximaal gebruik moet maken van subsidiemogelijkheden en mogelijkheden tot samenwerking bij innovatieve projecten. Dit zijn de belangrijke voorwaarden om op dit moment op dit terrein te komen tot maatschappelijk verantwoorde investeringen. De technologische ontwikkeling gaat hard, de volgende generatie zonnepanelen staat bij wijze van spreken voor de deur. Dus het moment van besluit tot realisering van dit project is heel belangrijk om de lasten voor de belastingbetaler te beperken. Het verkrijgen van subsidie en het verkennen van mogelijkheden voor samenwerking vindt de fractie daarom heel belangrijk in relatie tot dit voorstel. Daarom over deze twee onderwerpen een aantal vragen in eerste termijn. Helaas is de subsidieaanvraag van afgelopen najaar afgewezen, omdat deze niet als compleet werd beschouwd. Wat is de verwachting van het college ten aanzien van de hoogte van het subsidiebedrag in de lopende aanvraag waartegen bezwaar wordt aangetekend op de te verwachten investering van 800.000,--? Het college geeft aan dat bij een nieuwe aanvraag in 2015 het subsidiebedrag lager zal zijn. Waarom is dat zo en hoeveel lager is dat? Wat is de verwachting? Het vooruitlopen op een project kan ook de toekenning van subsidie blokkeren omdat de subsidieverlener het project dan als opgestart beschouwt. Met andere woorden, het project gaat dus ook zonder subsidie door. Besluitvorming vandaag over realisering van de zonneweide kan mogelijk als zodanig worden opgevat. In het voorstel (blz. 7) staat immers letterlijk dat, als alle pogingen om subsidie te verkrijgen mislukken, de kosten dan toch acceptabel zouden zijn. Hoe tegen het college kijkt dit risico aan? Zeker in het geval van een negatief resultaat op het bezwaar en er een nieuwe aanvraag moet worden ingediend. Het college spreekt op blz. 2 van het voorstel van samenwerking met partijen. Aan welke partijen wordt gedacht en met welke motivatie is die samenwerking dan wederzijds? Graag een toelichting. De voorzitter schorst de vergadering. De voorzitter heropent de vergadering. Heemraad mevrouw Schelwald wil als eerste de heer Van der Kooij bedanken die namens Water, Wonen en Natuur een warm pleidooi hield voor dit voorstel. Ze bedankt ook de heer Van Olst die namens de Natuurterreinbeheerders zei dat het waterschap in dezen een voorbeeldfunctie heeft. Ze begrijpt de gevoelens van de partijen die om diverse redenen nog moeite hebben met dit voorstel. Uiteraard had het college op dit moment ook graag de SDE-subsidie al in de zak gehad. Dan was er waarschijnlijk geen discussie meer nodig en was het vandaag gewoon een feestje geworden. Helaas is het anders gelopen. Er bleek namelijk sprake van een aanzienlijke overtekening (2,5 maal) en dan worden aanvragen die niet exact aan de randvoorwaarden voldoen al snel terzijde gelegd. Ondanks dat het waterschap de aanvraag vooraf heeft besproken met het ministerie van Economische Zaken (waaronder RVO ressorteert die de SDE-subsidies uitgeeft) en dat het ministerie van mening was dat de aanvraag ook zonder omgevingsvergunning ingediend kon worden. Het waterschap had ook een intentieverklaring gekregen van de gemeente Dronten, maar uiteindelijk bleek dat niet voldoende, of lag die er niet naast op het moment dat de aanvraag werd afgewezen. Het college was van plan tegen de afwijzing bezwaar te maken. Vanochtend is daarover juridisch advies ontvangen. Daarin wordt gesteld dat de kans zo klein is dat bezwaar maken geen zin heeft en dat het beter is alsnog de vergunning 1 4 / 3 6

aan te vragen met een bestemmingsplanwijziging en de subsidieaanvraag dan opnieuw in te dienen. Dat lijkt nog steeds wel kansrijk. Daaraan zijn wel kosten verbonden, maximaal 50.000,-- voor de vergunningaanvraag en de bestemmingsplanwijziging. Niet in alle gevallen brengen gemeenten voor de vergunning leges in rekening. Bij een wijziging van het bestemmingsplan is dat meestal wel zo als daarvoor onderzoek nodig is. De kosten daarvoor (circa 25.00,--) zijn voor de initiatiefnemer. Het waterschap zal daarover nogmaals spreken met de gemeente Dronten, maar vooralsnog wordt er rekening mee gehouden dat het waterschap die kosten wel moet betalen. De AWZI ligt op een industrieterrein en voor het aanleggen van een zonneweide is een vergunning nodig. Volgens het bestemmingsplan is het terrein niet bedoeld voor energieopwekking, ook niet als de energie voor de AWZI zelf zou zijn. Gevraagd is hoeveel subsidiegeld er is en wat Zuiderzeeland kan verwachten. Heemraad mevrouw Schelwald geeft aan dat er geruchten zijn dat de SDE-pot voor 2015 weliswaar goed gevuld is, maar dat er veel aanvragen zullen komen. Er zijn veel windprojecten in voorbereiding. Op de site van RVO is te zien wat een aanvrager dit jaar per opgewekte kwh aan subsidie kan verwachten. Dat neemt toe naarmate het jaar vordert. Dan wordt de kans dat je de subsidie krijgt meestal ook wat kleiner omdat veel indieners wachten op net iets meer subsidie. Het wordt per maand ongeveer een eurocent meer. Als de aanvraag al in juni ingediend kan worden, moet uitgegaan worden van 0,10 per opgewekte kwh. Op jaarbasis wordt 365.000 kwh opgewekt, dus een bedrag van 36.500,--. De maximale subsidietermijn is vijftien jaar en Zuiderzeeland kan dus maximaal 547.500,-- aan subsidie krijgen. Als de aanvraag in augustus ingediend wordt, wat een redelijke termijn lijkt omdat de vergunning nog aangevraagd moet worden, is het bedrag 0,12 per kwh. Daarmee wordt het ineens een heel positieve businesscase. Een andere vraag was waarom het niet gecombineerd wordt met zonnepanelen op de gebouwen van het waterschap. Daarvoor is mogelijk wel subsidie beschikbaar. Heemraad mevrouw Schelwald antwoordt dat het oorspronkelijke idee was een gecombineerd voorstel voor te leggen voor zonnepanelen op de AWZI Dronten en op de daken van het Waterschapshuis.en de regiokantoren. Het college heeft toch gemeend dat te moeten splitsen. Er komt nog een verbouwing van het Waterschapshuis aan en het is goed daarbij te kijken wat een opportuun moment is om dat te gaan doen. Vorige week is bericht ontvangen dat de SDE-subsidie voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak van het Waterschapshuis toegekend is; dat is een bedrag van 97.335,. Voor de regiokantoren krijgt Zuiderzeeland geen subsidie omdat zonnepanelen daar te weinig energie zouden opwekken. Als het gecombineerd wordt, zou dus ongeveer de helft van de kosten gesubsidieerd worden. In de loop van dit jaar, op het moment dat er meer duidelijkheid is over de verbouwing van het Waterschapshuis, kan de Algemene Vergadering daarover een voorstel verwachten. Waarom voorlopig niet gewoon duurzame energie inkopen, is gevraagd. Dat doet Zuiderzeeland al. Het waterschap koopt energie in die vanuit Noorwegen vergroend is met certificaten van waterkracht. Het niet zo dat duurzaam inkopen hetzelfde is als zelfvoorzienend worden. Alle waterschappen hebben de doelstelling dit jaar al 100% duurzame inkoop te hebben, maar ook om in 2020 zelf 40% energie op te gaan wekken. Het alternatief windenergie laat het college met dit voorstel zeker niet vallen. Voor de AWZI Dronten is windenergie geen optie, daar kan geen windmolen geplaatst worden. Om die doelstelling van 100% in 2035 te bereiken, zijn alle opties nodig en dan is ook windenergie hard nodig. Ook daar oriënteert het waterschap zich verder op. Wat het college heeft voorgelegd is het worst-case-scenario, alle kosten van begeleiding, bouwrijp maken van het terrein, het hekwerk eromheen, een laag energietarief zijn erin meegenomen. Ook de omvormers zijn in het voorstel meegenomen. Rekening is gehouden met de kosten van vervanging over 15 jaar ( 100.000,-); dat zit in die 800.00,-. Vandaar dat gezegd wordt dat het alleen maar goedkoper kan uitvallen als straks werkelijk aanbesteed zal worden. Zelf expertise opbouwen vindt ook het college van belang, dat kan met dit project op het gebied van zonne-energie. 1 5 / 3 6

De technische vragen van de Algemene Waterschapspartij over piekbelasting kan mevrouw Schelwald op dit moment niet beantwoorden. Als de vraag eerder ingediend was, had de organisatie ernaar kunnen kijken. Het antwoord kan altijd nog achteraf gegeven worden. De heer Zwaaf reageert dat het prima is als dat antwoord later komt. Maar wellicht kan de heemraad wel ingaan op de energieneutraliteit. Die 90% is op de AWZI Dronten al niet haalbaar. Het rendement loopt terug gedurende de jaren. Het college geeft aan dat het gaat om de energieneutraliteit en voor de heer Zwaaf is dat 100%. Die wordt al niet gehaald. En gezien de huidige stand van de techniek wordt het sowieso niet gehaald, wordt het percentage in de loop van de jaren zelfs minder. Heemraad mevrouw Schelwald begrijpt niet dat het minder zou worden. Het is inderdaad zo dat met de zonnepanelen die 100% nog niet gehaald wordt, maar er gebeurt nog meer. Er wordt nu al slib vergist op de AWZI Dronten en ook dat telt mee. Via de WKK wekt de zuivering al een deel de eigen energie op. Slib vanuit Zeewolde wordt naar Dronten gebracht om te worden vergist, waardoor het wel richting de 100% gaat. De heer Okkerse brengt in dat hij aanneemt dat het streven naar energieneutraliteit niet betekent dat de heer Zwaaf uitsluitend met maatregelen akkoord zal gaan waarbij die 100% wordt bereikt. Dat schiet lekker op. De heer Zwaaf reageert dat dit van hem mag. Maar als het college zegt dat energieneutraliteit het streven is, gaat hij ervan uit dat dit ook een voorwaarde is. Heemraad mevrouw Schelwald gaat nog in op de opmerking van mevrouw Marcusse dat het doorgaan van het project zonder dat de subsidie is toegekend, de kans op het verkrijgen van de subsidie verkleint. Het kan zijn dat de subsidieverstrekker denkt dat het toch wel doorgaat zonder subsidie. Aan de andere kant wil de subsidieverstrekker ook zekerheid. Het grootste risico dat een subsidieverstrekker zelf kan lopen, is dat het geld dat hij beschikt heeft niet benut wordt voor datgene waarvoor het beoogd was. Juist daarom is het belangrijk dat er al een bestemmingsplan is en een vergunningsaanvraag, dan heeft de verstrekker die zekerheid. En ook een besluit van de Algemene Vergadering kan heel positief werken. De heer Veenink heeft nog een verduidelijkende vraag. Heemraad Schelwald ging in op de SDE-subsidie, maar volgens de heer Veenink vergelijkt ze appels met peren. Als gepraat wordt over de SDEsubsidie 2014, gaat het om een bedrag van 0,095 ( 0,14 min 0,045); dat was in de laatste fase aan de orde. Als mevrouw Schelwald nu het subsidiebedrag noemt dat mogelijkerwijs met SDE-subsidie 2015 kan worden verkregen, mag ze wat de heer Veenink betreft niet die 0,10 noemen, maar 0,10 min 0,045 = 0,055. Dat is correcte informatie. De RVO heeft een lijst samengesteld voor SDE-subsidie 2015 en die geeft deze bedragen exact aan. De lijst 2015 is bijna identiek aan die van 2014, met dit verschil dat de ruimte voor mogelijkheden om mee te doen ook geldt voor de kolencentrales in Nederland. De verwachting is dat die massaal gaan intekenen op deze subsidie en dat in korte tijd deze SDE-subsidie is vergeven. Heemraad mevrouw Schelwald reageert dat zij is uitgegaan van de getallen die ze vanuit de organisatie heeft gekregen op basis van een print van de site van de RVO. Het klopt dat ook de grote partijen als GDF Suez gaan meedoen. De heer Veenink geeft aan dat de kolencentrales de mogelijkheid hebben om biomassa mee te verstoken. Dat vereist aanpassingen aan de centrales en daarvoor kunnen zij SDE-subsidie aanvragen. Heemraad mevrouw Schelwald vervolgt dat het voordelig kan zijn om met andere partijen samen te werken die al van plan zijn zonneparken aan te leggen. In Flevoland zijn dat er steeds meer. In de Noordoostpolder komen bijvoorbeeld 2400 panelen. Als dat samengevoegd kan worden, levert dat mogelijk kostenbesparing op door schaalvoordeel. Het college wil bestuurlijk ook nog eens met de gemeente Dronten om tafel. In de omgeving van de AWZI zijn meerdere terreinen die daar wellicht voor in aanmerking komen. Voor lokale initiatieven is er ook de Postcoderoos vanuit de overheid. Gekeken kan worden of een combinatie met particuliere opwekking mogelijk is, waardoor de tarieven gunstiger worden. Het waterschap is ook al in gesprek geweest met DE-on om te kijken welke andere kansrijke initiatieven er nog zijn waarmee Zuiderzeeland samen kan optrekken. 1 6 / 3 6

Heemraad mevrouw Schelwald wil wat meer inkleuring geven aan punt 4 van het voorstel. Alles gehoord hebbend, gaat het college ervan uit dat alle partijen in de Algemene Vergadering nog steeds de ambitie ondersteunen die destijds met elkaar is afgesproken. Geen enkele partij heeft gezegd niet meer te geloven in duurzame energie. Het college wil de Algemene Vergadering laten weten dat het zijn uiterste best gaat doen om die subsidie alsnog binnen te halen. Dat het college daarvoor alles uit de kast zal trekken. Daarnaast wil het college ook kostenvoordeel realiseren via samenwerking met andere partijen. Mocht dat allemaal niet lukken, dan vindt het college het nog steeds gerechtvaardigd deze investering van 800.000, te doen. Gezien de doelstellingen die Zuiderzeeland heeft, de maatschappelijke verantwoordelijkheid en de voorbeeldfunctie die het waterschap wil vervullen, wil het college er dan nog steeds voor gaan. Als de Algemene Vergadering daar aanvullende voorwaarden aan wil stellen, hoort het college dit graag in de tweede termijn. De heer Okkerse vraagt de voorzitter de vergadering kort te schorsen. De voorzitter schorst de vergadering. De voorzitter heropent de vergadering. tweede termijn De heer Van der Kooij wil reageren op enkele opmerkingen die hij gehoord heeft. Als eerste afwachten op nieuwe en betere ontwikkelingen. De spreuk is "Wie steeds op de wolken ziet, zal nimmer meer zaaien". Het waterschap heeft een voorbeeldfunctie. De heer Veenink zei dat de Algemene Vergadering richting de burgers ook de verantwoordelijkheid heeft het goed te doen. Dat is zo, maar er zijn meer verantwoordelijkheden, zoals op milieugebied. En in die rol van voorbeeldfunctie pakt het waterschap door hiermee aan de slag te gaan en aan de burger te laten zien dat het waterschap op een milieuverantwoordelijke wijze bezig is. Verder is opgemerkt dat het geen kerntaak is. Dat klopt, maar het is wel een doelstelling. De Algemene Vergadering.heeft voor veel zaken afgesproken aan welke doelstellingen voldaan moet worden. Dat is net zo belangrijk als een kerntaak. Het verbaast de heer Van der Kooij dan toch steeds weer dat de discussie anders gevoerd wordt dan over investeringen in het watersysteem. Er is opgemerkt dat er een geringe besparing zou zijn. Alles is echter relatief. Als de heer Van der Kooij zonnepanelen op zijn dak zet, is dat gezien op landelijk of wereldniveau ook een geringe besparing. Maar bij de AWZI gaat het weldegelijk om 2% en dat is weer een stap in de richting waar het waterschap naartoe moet. Natuurlijk gaat Zuiderzeeland dat niet in één keer doen, zoals de heer De Graaf al zei, er wordt niet in één keer 12 miljoen geïnvesteerd om maar aan die 40% te komen. Er worden vervolgstappen gezet, het waterschap gaat expertise opdoen, gaat steeds weer een stap verder om uiteindelijke het doel te bereiken. De fractie Water, Wonen en Natuur komt met een amendement. De heer Okkerse voegt toe dat dit amendement later komt. Daarbij zal de fractie tot uitdrukking brengen dat ze vindt dat, onder de opschortende voorwaarde van subsidieverlening SDE 2015, de Algemene Vergadering nu dat besluit kan nemen. De voorzitter geeft aan dat amendementen in de tweede termijn ingediend moeten worden. De heer Okkerse reageert dat de heer Van der Kooij de andere sprekers niet voor de voeten wilde lopen. Het amendement zal in de tweede termijn worden ingediend. De heer De Raad stelt voor dat Water, Wonen en Natuur het amendement nu indient, zodat de andere fracties erop kunnen reageren in deze tweede termijn. De heer Okkerse dient het amendement in dat betrekking heeft op het vierde punt van het voorstel: "Aan punt 4 van het voorstel (instemmen met het realiseren van een zonneweide op AWZI Dronten en hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van 800.000) voor het bedrag het woord "maximaal" te zetten en toe te voegen: onder de opschortende voorwaarde dat de in 2015 aan te vragen SDEsubsidie substantieel wordt toegekend. En tevens in te stemmen met het 1 7 / 3 6

nemen van de initiatieven die nodig zijn om tot subsidietoekenning te geraken." Daarvoor moet bijvoorbeeld de omgevingsvergunning worden aangevraagd. De voorzitter begrijpt dat de fractie Water, Wonen en Natuur het krediet dat beschikbaar wordt gesteld op 800.000, laat staan. De heer Okkerse antwoordt dat dit maximaal het bedrag is, maar dat daar die substantiële subsidie van afgaat. Heemraad mevrouw Schelwald vraagt de heer Okkerse of, als de subsidie niet wordt toegekend maar het college wel via samenwerking of opschaling nog substantieel voordeel in de zin van kostenbesparing weet te behalen, het dan ook niet kan doorgaan. De heer Okkerse antwoordt dat het wat hem betreft dan wel door kan gaan, maar dat het dan verstandig is het opnieuw voor te leggen aan de Algemene Vergadering. Hiermee wordt wel een intentie uitgesproken. Water, Wonen en Natuur voelt dat een meerderheid van de Algemene Vergadering het te veel van het goede vindt die 800.000, zo neer te leggen bij de burger. De fractie zou verder willen gaan, maar is bereid deze stap te zetten. Er moet dus een substantiële bijdrage komen en in het amendement is die SDE-subsidie geformuleerd. Als die bijdrage op een andere manier te realiseren is, zal dat een heel verhaal zijn en komt het college daarmee terug bij de Algemene Vergadering. De voorzitter stelt vast dat het amendement daarmee is ingediend. Mevrouw Marcusse komt terug op reactie van het college op de opmerking van de fractie Bedrijfsgebouwd dat er een risico is dat, als een project al is opgestart, de subsidie niet meer wordt toegekend. Heemraad Schelwald gaf aan dat een besluit van de Algemene Vergadering positief kan werken. Vaak is het bij subsidieregelingen zo dat gewoon hard in de voorwaarden staat dat het project nog niet gestart mag zijn. Staan in de voorwaarden van deze subsidieregeling regels over het al dan niet opgestart zijn van een project en de bijbehorende definities? Het waterschap vraagt tenslotte aan een andere overheid subsidie en het is van belang dat op een correcte wijze te doen. De fractie vindt dat het subsidiebedrag substantieel moet zijn. De bedragen en getallen vliegen de AV-leden vanmiddag om de oren. Heemraad Schelwald rekende zojuist voor dat als de aanvraag in juni ingediend kan worden het bedrag circa 540.000, kan zijn. De fractie vindt dat verantwoord en vindt daarom die subsidie voorwaardelijk voor dit voorstel. Daarom heeft de fractie het amendement meeondertekend. Vervolgens heeft de heer Veenink voorgerekend dat het wellicht de helft is. Dat zou dan ongeveer 270.000, zijn. Het is op dit moment ingewikkeld om er bedragen aan te hangen. De fractie Bedrijfsgebouwd verstaat onder substantieel echter ook echt substantieel. Dat betekent dus een nieuwe subsidieaanvraag en alle noodzakelijke procedures afronden. En voor de toekomst qua besluitvorming stap voor stap op weg naar energieneutraliteit. De heer Van Olst merkt op dat het hem opvalt dat duurzaamheid veel zeer energie kost in de AV-vergaderingen. Hij zou die energie graag op een andere manier willen aanwenden. Wat opvalt, is dat het MVO-beleid schijnbaar alleen uitgevoerd kan worden als het geld oplevert. Wat hem betreft is dat geen MVO, dan is hij geen onderdeel van de besluitvorming in deze Algemene Vergadering op dit soort thema's. Hij geeft de Algemene Vergadering mee dat hij heel anders in MVO zit. De heer Van Olst voelt zich wat geremd om een voorbeeld naar voren te halen, maar heeft besloten dat toch te doen. Hij brengt in herinnering dat in de vorige AV-vergadering een besluit is genomen over de hevels. Een belangrijk aspect daarin was, zoals in het voorstel stond: bestuurlijke betrouwbaarheid. Waterschap Zuiderzeeland heeft een Energiestrategie, heeft MVO-beleid en alle partijen in de Algemene Vergadering hebben vol vuur verklaard dat ze gaan voor duurzaamheid. De heer Van Olst voelt dat niet echt op dit thema. Hij stelt de volgende vraag: Vindt de Algemene Vergadering dat bestuurlijk betrouwbaar? Het is aan de Algemene Vergadering daar wat van te vinden. Nogmaals wil hij een punt heel scherp aanstippen. Het blijven gebruiken van fossiele energie, heeft een effect op klimaatreacties. Klimaat staat wat de heer Van Olst betreft synoniem voor veiligheid. En veiligheid is voor alle partijen een belangrijk punt. Nu is er dus een kans is om over te gaan naar duurzame energie. 1 8 / 3 6

Hij heeft er behoefte aan de cijfers nog eens scherp onder woorden te brengen en haalt de cijfers terug uit het voorstel voor de hevels. De kapitaallasten voor de hevels bedragen 75.000, jaarlijks, 30 jaar lang. Exploitatielasten waren niet meegenomen in dat voorstel, maar ze zijn er ongetwijfeld. Voor het voorliggende voorstel bedragen de kapitaallasten op jaarbasis 46.000,. Bij de hevels is er geen rendement, althans niet voor het waterschap. Bij dit voorstel voor de zonnepanelen, waarbij de inzet van subsidiegelden niet is meegenomen, is er sprake van een jaarlijks rendement van 26.000, in de exploitatie. Per saldo blijft er een jaarlijkse exploitatielast over van 20.000,. De heer Leijten interrumpeert dat hij de wending die de discussie nu gaat krijgen heel vreemd vindt, een discussie over wel of geen hevels en een zonneweide of stroom aankopen. De hevels hebben, net als gemalen en veel andere zaken, te maken met een watersysteem waarin het waterschap investeringen moet doen om dat systeem optimaal te laten functioneren. Dat is het waterschap verplicht vanuit zijn taakstelling. Hoe kunnen dat soort zaken worden vergeleken met energie aankopen of energie zelf opwekken? Het is zeer verwrongen om die zaken met elkaar te vergelijken. De heer Van Olst reageert dat het hem er niet om gaat dat hij per definitie het een met het ander wil vergelijken, maar dat hij de behoefte heeft de exploitatielasten tegen elkaar af te zetten. Hij komt niet terug op de besluitvorming over de hevels, dat bes;uit heeft de Algemene Vergadering genomen en daar staat hij voor als AV-lid. Hij heeft het nu over besluitvorming op dit onderwerp en hij vindt dat de Algemene Vergadering ook bestuurlijk betrouwbaar moet zijn op basis van beleid uit het verleden. De heer Van Olst ondersteunt het amendement. Hij verzoekt heemraad mevrouw Schelwald nog in te gaan op zijn vraag over de tabel op blz. 8 van het voorstel (lagere energiebesparing) en sluit af met een knipoog: de zon schijnt, vang hem! De heer Van Olst verlaat de vergadering. De heer Veenink geeft aan dat de fractie Werk aan Water Flevoland blij is met de opmerking over zonnepanelen aanleggen op gebouwen, zoals Tauw dat al heeft doorgerekend. Er is al langer bekend dat er gesaldeerd kan worden. Dat betekent dat, als je 50.000 kwh kan produceren met zonnepanelen en je op. het net ook 50.000 kwh onttrekt, het uitkomt op nul. Hij is benieuwd of dat ook voor deze drie gebouwen kan; het Waterschapshuis niet. Waarom is dat niet al veel eerder opgepakt? Het is een systeem dat allang bekend is en waar kennelijk ook al weer een einddatum voor vastgelegd wordt, want minister Kamp is voornemens om in 2020 het systeem van salderen weer te verlaten. Als de Algemene Vergadering iets wil, is dus actie vereist. Hij is het helemaal eens met de opmerkingen van de heer Van Olst dat het waterschap een bijdrage moet leveren aan de C02-reductie, maar de vraag of het waterschap dat zelf moet doen, of het dat moet doen door duurzaam in te kopen, of dat het waterschap kan kijken naar andere mogelijkheden van duurzame energieopwekking, eventueel met andere partners, blijft overeind. De vergelijking van de heer Van Olst gaat volgens de heer Veenink een beetje mank, het waterschap hoeft dat niet allemaal zelf te doen. Kijkend naar de kaders die de Algemene Vergadering heeft vastgelegd, moet dat wel. Maar de fractie heeft gesteld dat het wellicht nu tijd is om, ondanks dat de inkt hier en daar nog vers is, als Algemene Vergadering opnieuw naar die afgesproken kaders te kijken. Dit is de eerste case die voorbijkomt. Heel duidelijk is dat hierover met elkaar discussie is. Volgens de heer Veenink was dat nu net niet de bedoeling van alle kaders die de Algemene Vergadering heeft vastgesteld. Kennelijk doet het ertoe dat de opmerkingen die bij de vaststelling van de kaders zijn gemaakt, toch voor de nodige discussie zorgen. Vanmiddag is dat ook gewisseld. De fractie Werk aan Water Flevoland is er voorstander van nog eens opnieuw te kijken of de Algemene Vergadering met de kaders die afgesproken zijn niet te strak in het pak zit. Of er niet meer ruimte is om duurzame energie in te vullen. De heer Veenink aarzelt om de beslissing van vorige maand over de hevels naar voren te brengen, maar doet dat toch. De keuze om te investeren in de onafhankelijkheid van de energiebehoefte van het waterschap is volgens de fractie een andere afweging dan investeren in bijvoorbeeld de verbeteringen van het oppervlaktewater met hevels. De energiemarkt wordt elke dag gedomineerd door vraag en aanbod, ook de markt van de duurzame energie. 1 9 / 3 6

Wanneer behoorlijke keuzes gemaakt worden om als waterschap daarin zelf iets te ondernemen, moet volgens de fractie iedere keer afgewogen worden of het waterschap daarin verstandig bezig is. Elk moment moet het waterschap zich afvragen of het zijn duurzaamheidstreven behaalt voor de laagst mogelijke kosten. Er is ieder moment van de dag een vergelijking mogelijk. Kennelijk is op dit moment het voorstel gewoon te duur. Verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater in de Noordoostpolder berustte op afspraken die hierover in het verleden zijn gemaakt. Daarnaast heeft de verbetering een duidelijk voordeel voor de omgeving gehad, zeker voor de teelt van bloemen, bollen voorop. Dat de agrariërs hier een belang hebben, is duidelijk. Maar het waterbelastingsysteem geeft niet de ruimte om sec deze groep hoger aan te slaan. Wanneer er mogelijkheden waren geweest om de verbeteringen van het oppervlaktewater goedkoper te laten uitvoeren, was dat vorige maand ook gewisseld in de AV-vergadering. De fractie heeft begrepen dat dit het systeem is dat de aanpassing kon geven. De heer Veenink hoorde heemraad mevrouw Schelwald zeggen dat het college zich maximaal gaat inzetten voor de subsidie SDE 2015. Wat Werk aan Water betreft is met dat maximaal inzetten op de SDE 2015 nog geen duurzame exploitatie geborgd. Dat blijft in het ongewisse, zeker met de opmerking dat, als dat niet lukt, het college het toch gaat doen. Daar gaat de fractie zeker niet mee akkoord. Dan komt het uit op waar de Algemene Vergadering de hele middag al over spreekt en waarover diverse fracties zich volgens de heer Veenink al duidelijk hebben uitgelaten, namelijk dat ze dat niet willen. Hij gaat in op het voorstel van Water, Wonen en Natuur. Het kernwoord in het amendement is "substantieel". Werk aan Water Flevoland heeft daar moeite mee, substantieel blijft voor de fractie een subjectief begrip. Daar is een bepaalde bandbreedte en die brandbreedte maakt het heel goed mogelijk dat substantieel ertoe leidt dat de SDE-subsidie toch te gering is. Voor de fractie is kostenefficiency, de positieve financiële toegevoegde waarde in dit project, bepalend. De fractie kan het amendement niet ondersteunen. Werk aan Water verzoekt het college de eerste drie punten van het voorstel aan te houden en het vierde voorstel terug te trekken. De voorzitter neemt aan dat de heer Veenink met aanhouden bedoelt dat de fractie uitvoering wil geven aan die eerste drie punten. De heer Veenink bevestigt dat. De voorzitter geeft aan dat de heer Veenink, met het voorstel punt 4 van het collegevoorstel te schrappen, een amendement verwoordt. Ze stelt vast dat de heer Van Olst zich weer bij de vergadering gevoegd heeft. De heer Bos merkt op dat de Algemene Vergadering al een paar keer gesproken heeft over terugverdienen; op het inlaten van zoet water bij de Noordoostpolder en op de investering waarover deze middag wordt gepraat. Elk jaar geeft de Algemene Vergadering ongeveer 70 miljoen uit waarbij ze nooit praat over terugverdienen; 70 miljoen die gewoon besteed wordt omdat het nodig is die in te zetten. Het is heel simpel waarom de Algemene Vergadering daar nu wel over spreekt, er is namelijk een keuze tussen inkopen of zelf gaan doen. Dan krijg je automatisch de vraag op tafel: Wat gaat dat kosten, wat kost het meer of minder? Die vraag is gerechtvaardigd. Daarom wordt hij gesteld. Hoe de Algemene Vergadering omgaat met het antwoord is een ander verhaal. In de eerste termijn heeft de fractie Ongebouwd voorgesteld af te wachten hoe de gesprekken over de subsidies aflopen. Komt er subsidie of niet? Het amendement stelt voor de subsidie een opschortende voorwaarde te laten zijn en spreekt over een substantiële subsidie. Maar wat is substantieel? Uiteindelijk gaat het erom dat er een businesscase is die in de buurt van nul ligt. Of dat nu subsidie wordt, of doordat er een goedkopere inschrijving is, of door het vinden van een goedkopere oplossing door samen te werken met andere partijen, het is allemaal prima. De fractie Ongebouwd stelt voor de tekst van het amendement iets aan te passen, zodat het niet alleen afhankelijk is van de subsidie en dat die substantieel moet zijn, maar dat er uiteindelijk een businesscase is die in de buurt van nul uitkomt. Waardoor of door wie het op nul uitkomt, wordt in het midden gelaten. De businesscase moet interessant zijn, daadwerkelijk minder dan die 0,5 miljoen meerkosten. 2 0 / 3 6