Wereldoorlog I ( De Grootte oorlog ) 1914-1918
Waarom breekt de oorlog uit? * Op weg naar de oorlog. (v) Aandachtspunten: - oorzaken - aanleiding - maatschappijbeeld - verwachtingen - bondgenootschappen
Bespreking film deel 1
Oorzaken? Grote spanningen tussen Dui, Fr en GB op zoek naar kolonies/modern imperialisme, wapenwedloop, Spanningen in Europa (Fr-Dui/Dui-Eng/DM-Rusl DM-It/DM-Servië) oprichten van bondgenootschappen. Triple Alliantie Triple Entente Duitsland Italië Oostenrijk-Hongarije Frankrijk Groot-Brittannië Rusland
Spanning Balkan Bosnië = deel van Oostenrijk-Hongarije Bosnië wilde zelfstandig land worden! Rol van Servië Rol van Rusland
Aanleiding? Frans-Ferdinand kroonprins DM & vrouw vermoord dader? à Servische student (Princip Zwarte Hand) DM geeft Servië de schuld
domino-effect WOI O-H verklaarde oorlog aan Servië Groot-Brittannië ging België helpen. O-H kreeg hulp van Duitsland Duitsland viel België binnen om Frankrijk te bereiken. Rusland bood hulp aan Servië Duitsland verklaarde hierop oorlog aan Frankrijk.
volgorde gebeurtenissen 1. enorme wapenproductie 2. De moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije en z'n vrouw. 3. Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. 4. Duitsland valt België binnen.
Van het front geen nieuws (v) Aandachtspunten: - Von Schlieffenplan mislukt - oorlogsvoering - uitvindingen - rol Nederland - Zieke man van Europa - Verdun
6 9 september 1914 Slag om de Marne Gevolg: Duitse overwinning voorkomen > loopgravenoorlog
Oorlogsvoering: * eerst géén camouflage, later wel * massale aanvallen - bombardementen - aanval vanuit de loopgraven * tunnelbouw (diggers) - afluisterpost - opblazen vijandelijke loopgraaf
* Uitvindingen: - tank - vlammenwerper - mitrailleur - gifgas (zenuwgas) - luchtgevechten
De beslissing valt (v) Aandachtspunten: - leven in de loopgraven - USA: isolationisme - onbeperkte duikbootoorlog - Zimmermanntelegram - Russische revolutie - 1918 wapenstilstand
1917 Amerika Doet mee aan de oorlog - Dui onbeperkte duikbootoorlog - zinken Lusitania biedt hulp aan Fransen en Britten Rusland > Februari-revolutie / Oktober-revolutie 1918 - Vrede van Brest Litovsk
einde WOI Belangrijkste voorwaarde voor een wapenstilstand: Aftreden van de keizer van Duitsland (Wilhelm II) > was eis van Amerikaanse president Op 11 november 1918 om 5u10 s morgens werd de wapenstilstand getekend in een treinwagon in Compiegne. Om 11 uur ging de Wapenstilstand in.
Een onzekere toekomst (v) Aandachtspunten: - Versailles - veranderingen na de oorlog
gevolgen WOI Ook veel schade aan het landschap!
gevolgen 1. 10 miljoen soldaten stierven tijdens WOI. 2. Alle landen hadden schulden bij Amerika. 3. Alle landen moesten hun land weer heropbouwen. 4. De Spaanse griep brak uit en veel mensen stierven.
Spaanse griep Weinig weerstand Slechte voeding epidemie Spaanse griep veel mensen stierven
Verdrag van Versailles Gevolgen voor Duitsland schulden afbetalen wapens afgeven 135 miljard herstelbetalingen leger beperkt verliezen kolonies Schuldvraag! F Dit zorgt voor frustraties bij de Duitsers. Dolkstootlegende Republiek van Weimar Ebert en Scheidemann
Wie had macht na WOI? Touwtjes in handen na WOI? Britten > Lloyd George Duitsland niet te hard aanpakken Fransen > Clemenceau Duitsland keihard aanpakken Italië > Orlando claimde beloofde gebieden van DM Amerikanen > Wilson twee doelen * zelfbeschikkingsrecht alle volken * oprichting Volkenbond
Klaprooselfje - Poppies poppies = klaproos groeien op vervuilde grond (kalkrijk) gaven kleur tijdens oorlog
Russische Revolutie Rusland rond 1900: * heerser is tsaar Nicolaas II - autocratisch heerser - adel steunt de tsaar - 1905 oprichting Doema > weinig inspraak - werkkampen in Siberië / verbannen * 80% van de bevolking is boer - grote armoede - feodalisme - hongersnoden * weinig industrie + slechte infrastructuur
WO-I Rusland lid van de Triple Entente Uitbreken oorlog > snelle Russische aanval > Duitsland voert tweefrontenoorlog > leger is zwak en snel verslagen
Russische volk eist stopzetten oorlog Tsaar Nicolaas luistert niet krijgt de schuld van nederlaag Gevolg: Februari 1917 opstanden (revolutie) > Tsaar Nicolaas II wordt afgezet > voorlopige regering olv Kerenski zet oorlog voort!
Verzet vanuit buitenland Wie? Lenin en Trotski Ideeën? Karl Marx Friedrich Engels - Das Kapital Marx: - einde maken aan uitbuiting arbeiders en boeren - hoe? dmv een revolutie - doel? Een samenleving waarin iedereen gelijk is - klasseloze maatschappij - gemeenschappelijk bezit productiemiddelen (natuur, arbeid en kapitaal) - in de praktijk > alles staatsbezit communisme
Lenin was verbannen > Zwitserland - met Duitse hulp naar Rusland - belooft volk: grond, brood en vrede - soldaten deserteren, steun van de bevolking Oktober 1917 revolutie - bestorming winterpaleis (video) - voorlopige regering afgezet - vrede van Brest-Litovsk (1918) - vermoorden van de tsaar + familie verzet tegenstanders = burgeroorlog 1924 Lenin
Nederland tijdens WO-I Nederland voerde een neutraliteitspolitiek Toch met de oorlog te maken hoe? * via Rotterdam producten naar Duitsland = geld verdienen * later handelsbeperkingen gevolgen: > toename werkloosheid arbeiders > voedsel werd schaars (op de bon) > ontstaan van een zwarte markt * opvang Belgische vluchtelingen Door oorlog ook meer politieke eenheid leidt tot: beëindiging van de schoolstrijd uitbreiding van het kiesrecht