Developments in European Pensions Green Paper, EPC-SPC Joint Report, Re-inforced Economic Policy Coordination Annual Growth Survey & Competitiveness Pact Green Paper Consultation 7th July 15 November 2010 Background Pensions under pressure in EU Member States Imbalances from past between rising longevity and declining effective retirement age Reversal since 2000 but in many MS people still leave labour market earlier than they did in 1970. Demographic ageing accelerates: Increasing longevity amid persistently low birth rates. From 2012 EU working age population will begin to shrink. Pension Reforms Systems changed from single to multi-pillar, increasing role for private funded and thus potentially for Europe The crisis Financial, economic and public budget crises aggravate situation for both public and private schemes fund losses, budget deterioration and employment impacts. EPC- SPC Joint Pensions Review Reforms have radically changed and renewed pension systems in Member States Period ending with Crisis of unprecedented scale & scope public budget deterioration Lisbon to be replaced by Europe 2020 Transition from larger to smaller cohorts starting: working age population shrinking 2012 3 555 1
Demographic structure of the population in 2008 Demographic structure of the population in 2060 Change in public pension expenditure as a share of GDP over 2007-60 (in % points) PL SE LV HU IT EE ES MT BE NO IE LT NL SK FI CZ BG EA16 UK EU27 DE PT FR AT DK SI RO CY EL LU -8-6 -4-2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Social Security Pension /GDP Source: Ageing report 2009, available at: http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/publication13782_en.pdf, 2
Figure 4: Benefit ratios (in %) EU Member States in 2007 and 2060 Benefit Ratio (%) Public pensions Public and private pensions 2007 2060 % change 2007 2060 % change 45 43-4 BE BG 44 36-20 44 41-8 CZ 45 38-17 DK 39 38-4 64 75 17 DE 51 42-17 EE 26 16-40 26 22-18 IE 27 32 16 EL 73 80 10 ES 58 52-10 62 57-8 FR 63 48-25 IT 68 47-31 CY 54 57 5 LV 24 13-47 24 25 4 LT 33 28-16 33 32-2 LU 46 44-4 46 44-4 HU 39 36-8 39 38-3 MT 42 40-6 NL 44 41-7 74 81 10 AT 55 39-30 PL 56 26-54 56 31-44 PT 46 33-29 47 33-31 RO 29 37 26 29 41 41 SI 41 39-6 41 40-2 SK 45 33-27 45 40-11 FI 49 47-5 SE 49 30-39 64 46-27 UK 35 37 7 NO 51 47-8 7 Our main challenges Changing labour market behaviour Employment rates by gender in the EU 15,1970 and 2005 100 90 80 % of age group population 70 60 50 40 30 20 10 0 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75+ Men 1970 Men 2008 Source: OECD Women statistical 1970 database Women 2008 16-Mar-11 Figure 7: Overall, female and older workers employment rates in EU-27, 2000-2008, in percent Overall, female and older workers employment rates in EU-27 2000-2008 in % % of respective age population 70 65 60 55 50 45 40 35 30 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Total 15-64 Females 15-64 Total 55-64 9 3
Standard pensionable & exit ages Projected increase Further increases Life expectancy in in the EXIT AGE EXIT AGE PENSIONABLE AGE Member State PENSIONABLE AGE statutory retirement age at 65 life expectancy 2001 2008 for M/W in 2020 for M/W for M/W in 2009 in 2008 at 65 between after 2020 (unweighted gender average ) 2008 and 2060 (unweighted gender average) Belgium 56,8 61,6* 65/65 65/65 18,3 5,1 Bulgaria 58,4 61,5 63/60 63/60 14,6 6,9 Czech Republic 58,9 60,6 62/60y8m 63y8m/63y4m 65/65 16,4 6,0 Denmark 61,6 61,3 65/65 65/65 67+/67+*** 17,5 5,5 Germany 60,6 61,7 65/65 65y9m/65y9m 67/67 18,5 5,1 Estonia 61,1 62,1 63/61 63/63 15,6 6,5 Ireland 63,2 64,1** 65/65 65/65 (66/66) (68/68) 18,2 5,6 Greece 61,3 61,4 65/60 65/60 65/65 18,4 4,9 Spain 60,3 62,6 65/65 65/65 19,0 4,8 France 58,1 59,3 60-65 62/62 19,9 4,5 Italy 59,8 60,8 65/60 65/60**** *** 19,5 4,7 Cyprus 62,3 63,5* 65/65 65/65 18,0 5,2 Latvia 62,4 62,7 62/62 62/62 14,9 7,1 Lithuania 58,9 59,9** 62y6m/60 64/63 65/65 15,3 6,7 Luxembourg 56,8 : 65/65 65/65 18,3 5,1 Hungary 57,6 : 62/62 64/64 65/65 15,5 6,8 Malta 57,6 59,8 61/60 63/63 65/65 17,5 5,6 Netherlands 60,9 63,2 65/65 65/65 (66/66) (67/67) 18,2 5,1 Austria 59,2 60,9* 65/60 65/60 65/65 18,7 4,9 Poland 56,6 59,3* 65/60 65/60 16,5 6,2 Portugal 61,9 62,6* 65/65 65/65 18,1 5,1 Romania 59,8 55.5 63y8m/58y8m 65/60 (65/61y11m) (65/65) 15,0 6,8 Slovenia 56,6 59,8** 63/61 63/61 (65/65) 17,6 5,5 Slovakia 57,5 58,7* 62/59 62/62 15,2 6,8 Finland 61,4 61,6* 65/65, 63-68 65/65, 63-68 18,6 4,9 Sweden 62,1 63,8 61-67 61-67 18,9 4,8 United Kingdom 62,0 63,1 65/60 65/65 68/68 18,2 5,4 EU 27 average 59,9 61,4 18,2 5,3 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 10 Potential of WORKING LONGER: Old-age dependency ratios under different average exit age scenarios. EU-27 old-age dependency ratios, 2010-2060, under four exit assumptions (working ages from 20 to 59 through 69) 0.9 20 to 59 / 60+ 20 to 63 / 64+ 20 to 66 / 67+ 20 to 69 / 70+ 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 2010 2020 2030 2040 2050 2060 11 An illustration of the basic organisation of pension systems FINANCING PAYG Funded PENSION FORMULA DB DC 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 12 4
Going deeper into the organisation of pension schemes FINANCING PAYG Funded PENSION FORMULA DB DC PAYG redistributive PAYG earnings-related Funded Public Public Public Occupational Individual DB DB (N)DC DC DB DC DC 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 13 Variation of systems in EU after reform PAYG redistributive PAYG earnings-related Funded Public Occupational Public Public Individual DB DB (N)DC DC DB DC DC PAYG Resdistributive PAYG earnings-related Funded Component 4 Minimum Earnings-related Occupational BE DC BG Minimum Earnings-related Public DC CZ Basic Earnings-related DK Basic Occupational DC DE Minimum Earnings-related Occupational DC EE Basic Earnings-related Public DC EL Minimum Earnings-related ES Minimum Earnings-related FR Minimum Public IE Basic Occupational DC IT Social assistance Notional accounts Occupational DC CY Basic Supplementary LV Minimum Notional accounts Public DC LT Basic Earnings-related Public DC LU Minimum Earnings-related HU Minimum Earnings-related Public DC MT Basic Earnings-related NL Basic Occupational DB AT Minimum Income tested PL Minimum Notional accounts Public DC PT Minimum Earnings-related RO Points Public DC SI Minimum Earnings-related SK Minimum Earnings-related Public DC FI Minimum Earnings-related SE Minimum Notional accounts Public DC Occupational DB UK Minimum Basic Occupational DB Funded Pensions: Current situation and expected evolution 75 Current situation LV Contribution to income (%) 50 25 0 PT FI FR IT Expected development UK AT IE 0 25 CZ EE 50 75 100 Coverage level (% of active population) BE SI DE LT NL SE DK DK EE PL 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit 15 5
Extent & Character of Funded Pensions in EU MS - Currently Funded Pensions In EU retirement systems Average share in income of retired people Low or negligible (<10%) Medium (between 10% and 25%) Coverage (% of the workforce) Low (<10%) EL FR IT Medium (between 10% and 50%) CZ ES LV LT LU AT SK High (between 50% and 90%) BE EE HU PL SI Very high (> 90%) FI PT DE IE SE High (> 25%) UK DK NL Very high (More or around 50%) Funded Pensions in Member States in Central & Eastern Europe Country % Wage to Funded Scheme Proportion of total Contribution to Funded Scheme Year Funded Scheme Started Participation in Funded Scheme Year Funded Participants Retire Bulgaria 5% 21.7% 2002 Mandatory <42 Full cohorts in 2023 Estonia 6% 20.0% 2002 Voluntary Partial cohorts by 2012 Hungary 8% 23.9% 1998 Mandatory new entrants; voluntary for all others Latvia 8% 24.0% 2001 Mandatory <30, Voluntary 30-50 Partial cohorts by 2008; full cohorts by 2035 Partial cohorts by 2013; full cohorts by 2033 Lithuania 5.5% 22.0% 2004 Voluntary Partial cohorts by 2014 Poland 7.3% 26.1% 1999 Mandatory <30; Voluntary 30-50 Partial cohorts of women by 2009 and of men by 2014; full cohorts of women by 2029 and of men by 2034 Romania 2%, increasing to 6% 6.7% 2008 Mandatory <35; voluntary 36-45 Partial cohorts of women by 2023 and of men by 2028; full cohorts of women by 2033 and of men by 2038 Slovak Republic 9% 31.3% 2005 Voluntary for all Partial cohorts by 2015 A shift in the organisation of pension schemes 100% 2006 80% 60% 40% 20% 0% 100% BE BG CZ DK DE EE EL ES FR IE IT CY LV LT LU HU M T NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK 2046 80% 60% 40% 20% 0% BE BG CZ DK DE EE EL ES FR IE IT CY LV LT LU HU M T NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK P AYG DB P AYG NDC Funded M andatory Funded Occupational DC Funded Occupational 18 DB 6
Shift from Public PAYG to Private FUNDED Change in contributions of schemes to theoretical replacement rates 2006-2046 45% 25% 5% -15% -35% -55% EE RO IE CY NL CZ EL ES LU MT AT PT SI FI SE DE BE HU IT FR UK DK LT PL SK LV BG Statutory PAYG scheme Statutory funded scheme Other - Occupational or individual scheme Source: Source: Indicator Subgroup (ISG) of the European Commission s Social Protection Committee 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit 19 40 What are the main effects of reforms? 30 20 10 0-10 -20 PT IT FR PL CZ FI EL LV SE DK DE ES MT SI UK IE LU BE AT LT SK NL EE CY HU BG RO Change in gross replacement rates from statutory schemes Evolution of statutory pensions expenditures Change in Theoretical replacement rates and public pension expenditure between 2006 and 2046 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 20 Decomposition of the projected increase in public pension expenditure, EU27 2007-2060 Percentage of GDP 10 8 6 4 2 0-2 8.7 Public pension expenditure in the EU is projected to increase from 10.1% in 2007 to 12.5% in 2060 Population ageing effect: change in the dependency ratio (number of people aged 65 and more to the working age population) Eligibility effect: tighter eligibility conditions for public pensions Employment effect: increase in the number of employed Level of benefits: less generous public pensions 2.4-0.7-0.6-2.6-2.5-4 Population ageing effect Eligibility effect Source: Ageing Report 2009 16-Mar-11 Employment effect Level of benefits Residual Projected increase Social security old-age and early pensions are covered 7
Main reforms in Europe Sustainability & Adequacy Entitlements closely linked to contributions DB to DC Lower annual generosity Similar volume in retirement Greater affordability Greater actuarial equity Adequacy : for analysis Social Protection improvements Improved indexation and minimum pensions Improved coverage better gender and LM fit Increased pre-funding: diversification & extra funds 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 22 Main reforms in Europe improving work incentives Higher retirement ages Stronger link between contributions and benefits a life cycle approach coverage for non-standard careers Increasing flexibility Bonus/malus systems 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities 23 Trends in pension reforms Strengthening of contributory principles Increasing contribution periods, higher pensionable age pension outcomes dependent on performance of labour markets Greater role for prefunding Mandatory individual, enhanced voluntary, automatic enrolment, occupational pension outcomes dependent on performance of capital markets Automatic adjustment mechanisms Life expectancy, GDP and labour market growth balancing the system at the expense of higher uncertainty for individuals 8
Funded Pensions: Current situation and expected evolution 75 Current situation LV Contribution to income (%) 50 25 0 PT FI FR IT Expected development UK AT IE 0 25 CZ EE 50 75 100 Coverage level (% of active population) BE SI DE LT NL SE DK DK EE PL 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit 25 Nominal & real pension fund returns January- October 2008 (OECD) Real Nominal 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 -40 OECD weighted averagerates of return 16-Mar-11 Directorate-General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit 26 Crisis responses affecting mandatory funded pension schemes Box 1 Crisis responses affecting mandatory funded pension schemes In Estonia, all compulsory contributions to the DC scheme have been cancelled from 1 June 2009 until 31 December 2010. Scheme members can restart their contributions on a voluntary basis in 2010. The government's intention is that contributions will be partially resumed in 2011 (with a 2% state and 1% member share) and will reach their original level only in 2012 (4% plus 2%). In Lithuania, social insurance contributions to the DC pension schemes have been reduced temporarily from 5.5% to 2% by 2012. They will be increased again to 6% after 2012 for a minimum of 3 years. In Latvia, part of contributions to the mandatory funded DC scheme has been diverted to feed the PAYG NDC scheme. Contribution rates to the funded pillar are being reduced: in 2009 from 8% to 2%; in 2010 from 9% to 2%; in 2011 from 10% to 4%; in 2012 and subsequent years from 10% to 6%. In Romania, the government has suspended legal provisions that would have seen contributions to the mandatory DC scheme rise from 2% to 2.5% of employees gross salary this year. Slovakia has allowed workers to opt out of the funded scheme and return to the PAYG scheme for the second time in 2008, and the DC scheme will be optional for all new entrants to the labour market. In Poland, the government is discussing a reduction in contributions to the DC scheme from 7.3% to 3% of gross wages and to divert the difference to the PAYG scheme. Another solution under consideration of the government is to revise the way in which public debt is calculated by excluding the debt resulting from transfers to the funded pension scheme. Hungary discontinuation of payments into funds for 18 months followed by radical scrapping of scheme within two months Bulgaria thinking about some of the same 9
Risks for adequacy: high and long lasting unemployment Difference in net theoretical replacement rates for an average earner entering the labour market at 25 and retiring at the statutory retirement age with a 1, 2 and 3 year career break for unemployment compared with no break 1 0-1 -2-3 -4-5 3 years 2 years I year -6-7 MT PT FR CZ ES HU BGEL DK IE NL AT LT EE SI UK BE SE LU CYDE PL LV IT FI SK RO 16-Mar-11 Genesis of EC Green Paper on Pensions Against background of demographic challenge, changing pensions and the economic crisis, time right to open debate on how the EU level pensions framework can support Member States. The President s Political Guidelines of last autumn said We need to ensure that pensions do the job intended of providing maximum support to current and future pensioners, including for vulnerable groups. Subsequently Commissioner Andor was tasked by the President to work with other Commissioners to develop proposals to secure Europe s pension systems. Green Paper on Pensions The APPROACH Uniquely JOINT and INTEGRATED Commissioner Andor worked closely with Commissioners Rehn and Barnier as co-authors Input from many Commission Services Enabled HOLISTIC view of the EU level pensions framework Commissioners Group on Pensions should help retain this holistic approach as work develops 10
EU role on pensions (1) Pensions largely responsibility of MS Subsidiarity recognised - NO change intended Limited EU [supporting] Role in: Cross Border REGULATION Policy COORDINATION Sum of EU support activities short hand referred to as: EU framework for pensions EU role on pensions (2) : Regulation Regulatory framework at EU level covers 4 main points: 1. Cross border coordination of social security pensions and some basic rules on supplementary pensions to facilitate the free movement of workers and equal treatment for migrant workers 2. Establishing an internal market for funded occupational schemes and the necessary minimum standards on prudential rules to protect scheme members and beneficiaries; 3. Minimum guarantees concerning occupational pensions and accrued rights in case of the insolvency of enterprises as sponsors; 4. Anti-discrimination rules which apply, although with some differentiation, to both statutory and private pension schemes. EU role on pensions (3): Policy Coordination Social OMC (Open Method of Coordination) facilitates and promotes national reform, set objectives and indicators, share best practice and mutual learning. Coordination on fiscal sustainability (SGP) where Treaty requires MS to run budgets that do not jeopardise the functioning of the EMU. Council can recommend remedial action (particularly in the framework of the SGP), also in area of social security if causing problem. More information on EU role on pensions in Commission Staff Working Document "EU legislation, coverage and related initiatives" accompanying the Green Paper. 11
Green Paper on pensions CONTENT Overarching objectives of ensuring adequate, sustainable and safe pensions Three main themes beneath this as well as discussion of statistics and governance: (1) Broad strategic issues (links with Europe 2020 ) (2) Removing obstacles to mobility (3) Safer pensions (Risk mitigation, Shock absorption) First theme: Balancing Work and Retirement Questions cover areas such as: - EU role on adequacy of pensions and sustainability of public finances; - How EU can support Member States to balance periods people spend in work and retirement (index pensionable age/ benefits to life expectancy, review clauses) - How to promote more & longer employment through Europe 2020 (incl. age management: discrimination, training, working conditions) 2nd Theme: Removing obstacles to MOBILITY Questions cover areas such as : - Strengthening the internal market for pensions, e.g. review of the IORP Directive - Scope of pension schemes covered by EU - Action on removing obstacles to mobility - What that action should be taken (acquisition/ preservation rules, transfers, tracing services) 12
Third Theme: SAFER pensions Questions cover areas such as:- - Whether to review EU legislation and which parts - How EU could help with the balance of risk, security and affordability - What solvency rules should apply to pension funds. - Enhancing protection in case of sponsoring employer insolvency - Information disclosure - Participation and investment default options Green Paper CONSULTATION Anyone can get involved and respond to the consultation via the online questionnaire (or by post) Conference with all stakeholders 29 October in Brussels. Pension Forum 24 th September (made up of Member States, social partners and other organisations involved in such pensions) Deadline for responses 15 th November 2010 After GP consultation responses considered and summary published. All responses also placed online as part of commitment to openness, yet respondents can request anonymity. EPC- SPC Joint Pensions Review Reforms have radically changed and renewed pension systems in Member States Period ending with Crisis of unprecedented scale & scope public budget deterioration Lisbon to be replaced by Europe 2020 Transition from larger to smaller cohorts starting: working age population shrinking 2012 39 555 13
EPC-SPC Joint Review 1 EPC and SPC joint review of EU pension systems: Results of the last decade of reforms Impacts of the crisis Long term perspectives beyond the crisis Re-assess pension reforms in light of aggravated challenges & update agenda for delivering adequate & sustainable pensions 40 555 EPC-SPC Joint Review 3 Analysis will: Take stock of progress in pension reform Re-asses advances in the light of crisis setbacks: accentuated challenges of delivering in context of lower employment, lower growth, accelerating ageing, and strongly deteriorated fiscal positions Conclude with updated agenda for securing adequate and sustainable pensions Contain country fiches 41 555 EPC-SPC Interim Messages A - CHALLENGES AND ACHIEVEMENTS Despite progress, reforms bear considerable risks Changes in pension systems make benefits more contingent on labour and financial markets. Important risks are if employment rates do not increase enough or if capital markets do not deliver as expected. Also important old risks. 42 555 14
EPC-SPC Interim Messages B - CRISIS SETBACKS AND REMAINING RISKS The crisis has highlighted the need to review: Degree of financial market exposure Design of risk sharing and Shock absorption in funded pensions. 43 555 EPC-SPC Interim Messages C - AGGRAVATED CHALLENGES AND PROSPECTS Adequacy and sustainability are two faces of the same coin. People need to work more and longer to ensure both. No one-size-fits-all solution to pension delivery: all systems have pros and cons and all need to adapt to demographic and economic trends. Challenge for policy makers to aim for good balance between sustainability and adequacy. The crisis and possible lower growth will make this harder and more urgent. 44 555 EPC-SPC Interim Messages C - AGGRAVATED CHALLENGES AND PROSPECTS Vital to strengthen awareness of all available routes to adequate income in retirement. Transparency and information essential to gain public trust and guide behaviour. Both appropriate work incentives and open labour markets are needed to deliver more people working more and longer. 45 555 15
White Paper 2011 Q3: possible EMPL focus and actions Raising the retirement age as the chapeau Active ageing strategies needed to raise the effective retirement age SPC/EPC/EMCO opinion on incentives to work longer PROGRESS grants/calls for proposal on reform projects Adequacy priorities Projections of impact of reforms on poverty of pensioners (Ageing Report 2012) Reinforced Economic Policy Coordination Souvereign Debt Crisis. 7-8 May meeting of EU Finance Ministers Late May proposal of principles 29 September Reinforced Policy Coordination Package: Much stronger demands much stronger instruments Pensions in Annual Growth Survey (AGS) 5. Reforming pensions systems Fiscal consolidation should be supported by reform of pension systems, making them more sustainable. Member States should: increase the retirement age and link it with life expectancy. reduce early retirement schemes as a priority, and use targeted incentives to employ older workers and promote lifelong learning. support the development of complementary private savings to enhance retirement incomes. avoid adopting pension measures which undermine the long term sustainability and adequacy of their public finances. The Commission will review the IORP Directive on pension funds and present follow up measures to the Green Paper on Pensions. 16
Pensions in Competitiveness Pact Sustainability of pensions, health care and social benefits This will be assessed on the basis of the sustainability gap indicators. These indicators measure whether debt levels are sustainable based on current policies, notably pensions schemes, health care and benefit systems, and taking into account demographic factors. Reforms necessary to ensure the sustainability and adequacy of pensions and social benefits could include: aligning the pension system to the national demographic situation, for example by aligning the effective retirement age with life expectancy or by increasing participation rates; limiting early retirement schemes and using targeted incentives to employ older workers (notably in the age tranche above 55). End & reminder how to contribute Green Paper on the website of DG Employment, Social affairs and Equal opportunities. Link: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langid=en&cati d=89&newsid=839&furthernews=yes Everybody can contribute via an online questionnaire available at the following link: http://ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch?f orm=pensions The European Commission looking forward to hearing your views. Thank you for your attention. 17
Europees groenboek pensioenen Vanuit syndicale hoek bekeken Nathalie Diesbecq Studiedienst ACV 1 ALGEMENE BEDENKINGEN De drie Belgische vakbonden vinden nog altijd dat de sociale zekerheid van gepensioneerden moet voortkomen van WETTELIJK EN SOLIDAIRE OVERHEIDSPENSIOENEN. Analyse in het Groenboek privépensioenstelsels of aanvullende pensioenen wondermiddeltje! 2 Algemene principes in EU kader Organisatie van sociale zekerheidsstelsels onder meer het niveau van de wettelijke pensioen bevoegdheden van de Unie. Wij zijn ook geen vragende partij om dit te veranderen. Toch moet er met spoed werk gemaakt worden van de adequate pensioenen. 3
Wat willen we wel? Voorstander van het ontwikkelen van sociale standaarden binnen de EU, dat is niet in strijd met het sudsidiariteitsprincipe. Concreet: gekwantificeerde doelstellingen in sociale zekerheid. (Verdergaan dan louter preventie van armoede!) Het wettelijk pensioen moet minstens ¾ de van het gemiddelde loon van de volledige loopbaan bedragen. (rekening houdende met bepaalde ondergrenzen ) 4 Voornaamste kritiek(en) op het groenboek Te weinig aandacht voor de adequaatheid van pensioenen (eventueel bepaald % van bruto binnenlands product toe te wijzen aan de sociale zekerheid,., werken met minima ligt niet voor de hand wegens subsidiariteit!) Ecofin is niet de juiste instantie om het toekomstig beleid in zake pensioenen uit te stippelen (in het kader van Europa 2020strategie) 5 Voornaamste kritiek(en) op het groenboek (2) Europa 2020 strategie is een transversale strategie die de bevoegdheden van de thematische Raden moet respecteren: bijgevolg: EPSCO of de vergadering van de ministers van werk en sociale zaken moet ten volle zijn rol kunnen spelen! 6
Pensioenleeftijd, aanpassing aan demografische ontwikkelingen 7 Aandachtspunten voor een hervormd wettelijk pensioenstelsel 8 Langere arbeidsloopbanen wegwerken leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt De Belgische vakbonden zien geen heil in het radicaal en lineair optrekken van de pensioenleeftijd (trouwens wettelijke pensioenleeftijd effectieve pensioenleeftijd ). Verzet tegen het verminderen van de pensioenen! Artikel 3 Verdrag van Lissabon! 9
Artikel 3 Verdrag van Lissabon De Unie brengt een interne markt tot stand. Zij zet zich in voor de duurzame ontwikkeling van Europa, op basis van een evenwichtige economische groei en van prijsstabiliteit, een sociale markteconomie met een groot concurrentievermogen die gericht is op volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang, en van een hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu. De Unie bevordert wetenschappelijke en technische vooruitgang. De Unie bestrijdt sociale uitsluiting en discriminatie, en bevordert sociale rechtvaardigheid en bescherming, de gelijkheid van vrouwen en mannen, de solidariteit tussen generaties en de bescherming van de rechten van het kind. De Unie bevordert de economische, sociale en territoriale samenhang, en de solidariteit tussen de lidstaten. De Unie eerbiedigt haar rijke verscheidenheid van cultuur en taal en ziet toe op de instandhouding en de ontwikkeling van het Europese culturele erfgoed. 10 11 Aanvullende pensioenen Verbetering van IBPV richtlijn. meer transparantie en meer controle Meer transparantie ook voor de verzekeringsmaatschappijen! 12
IBP s Krachtens RL 2003/41/EG moeten IBP s een eigen vermogen aanhouden (artikel 17) = bedrag overeenkomstig artikel 27 en 28 RL 2002/83/EG 2 pijnpunten: Transparantie en communicatie hierover naar de deelnemers is niet voldoende uitgewerkt Indien geen grensoverschrijdende activiteiten worden ontwikkeld kan de IBP hier van vrijgesteld worden door de lidstaat 13 Voorstel In elk geval zou artikel 17 ten volle moeten spelen ook indien er geen grensoverschrijdende activiteiten zijn. Er moet gewaakt worden op een maximale dekking van de aangegane verplichtingen door zowel IPB s als verzekeringsmaatschappijen. 14 Hoe de nog bestaande belemmeringen voor het vrij verkeer wegwerken? EG verordeningen 883/2004 van 29 april 2004 en 987/2009 van 16 september 2009 betreffende de overdraagbaarheid van de sociale zekerheidsrechten zijn van groot belang. men zou de werking er van moeten uitbreiden tot de ganse waaier van niet wettelijk verplichte aanvullende pensioenen! (haalbaarheid?) 15
Noodzakelijk stap: Verplicht minimumkader in zake het bijhouden van alle gegevens van de aanvullende pensioenstelsels in de lidstaten; Zodra deze gegevensbanken beschikbaar zijn opsporing van verworven rechten van werknemers (in loondienst) in de andere lidstaten dan de woonstaat. 16 Fiscale harmonisatie teneinde dubbele belasting (in werk- en woonstaat) alsook dubbele vrijstelling (in woon- en werkstaat) te vermijden. Het verhogen van de overdraagbaarheid tussen lidstaten mag GEENSZINS TOT GEVOLG HEBBEN DAT HET AANDEEL DAT HET WETTELIJK PENSIOEN HEEFT IN HET INKOMEN DAT MEN GENIET TIJDENS DE PENSIOENGERECHTIGDE LEEFTIJD ZOU VERMINDEREN! 17 Financiële crisis? Heeft zwakke punt van kapitaalsgedekte pensioenregelingen aan het licht gebracht veel deelnemers zien hun rechten gereduceerd of er wordt bijkomende bijdragen opgelegd. Oplossingen voor de toekomst? 18
Oprichten van garantiefondsen die bij malaise op de beurs kunnen tussenkomen Garantiefondsen - welk niveau Europees of nationaal? Wie moet die fondsen spijzen? IPB s en verzekeringsmaatschappijen moet daarvoor bijdragen. Beheer : dergelijke garantiefondsen moeten zeer voorzichtig beheerd worden (quasi risicoloos) 19 Hoe kan de Europese regelgever een betere balans bewerkstellingen tussen risico s, zekerheid en betaalbaarheid? Speelt zowel in het voordeel van de deelnemers als van de pensioenaanbieders. Rendementsgaranties verplicht doen herverzekeren schaalvergroting door verplicht karakter drukt kostprijs van zo n herverzekering. Verplichte screening op haalbaarheid van de pensioenplannen: Kosten die noodzakelijk zijn Geïnde bijdragen afdoende voor de gedane toezeggingen? 20 Afdoende solvabiliteitsregeling = een must Moet Europees IPB s moeten aan even stringente regels worden onderworpen als verzekeringsmaatschappijen (verzekeringsmaatschappijen groeperen verschillende risico s, dus als één risico onderpresteert, is dat niet noodzakelijk het geval voor de andere takken!) 21
Insolventie werkgevers Europees omkaderen De geboden bescherming op Europees vlak moet verbeterd worden. Artikel 8 van de insolventierichtlijn 2008/94/EG : bescherming van de rechten die werknemers binnen een bedrijfstak opbouwen in het kader van een aanvullend stelsel van sociale voorzieningen welk bestaat naast de nationale wettelijke stelsels van sociale zekerheid. 22 verkregen rechten of rechten in wording op ouderdomsuitkeringen. Europese Unie moet bepalen hoe de lidstaten deze rechten moeten beschermen. Vragen die rijzen: Kan het dat een bedrijfstak deze rechten garandeert zonder dat er effectief premies werden voor gestort omdat de betrokken bijdragende onderneming op het moment dat de premies moesten gestort worden, insolvent blijkt te zijn? Moeten er in dat geval door de Europese regelgeving niet worden aangeduid wie de last van deze niet betaalde premies op zich moet nemen? Inzonderheid zou een specifiek voor dit doel opgericht garantiefonds kunnen tussenkomen, wat meteen ook weer impliceert dat dit garantiefonds ook moet gespijsd worden. 23 Beperkingen in investeringsbeleid bepaalde financiële producten zijn alom bekend als bijzonder risicovol. ( private equity fondsen ) alleen met eigen vermogen of vrije reserves mag geïnvesteerd worden in meer risicovolle producten maar niet met de bijdragen van de werknemers die op een stabiele manier moeten worden beheerd. 24
Informatieverstrekking? Er zijn geen eenvormige verplichtingen tav IPB s en verzekeringsmaatschappijen. Trouwens deelnemers (werknemers) zijn niet steeds voldoende beslagen in het lezen van jaarrekeningen en balansen. De verzekerde bij de verzekeringsmaatschappijen is niet steeds de deelnemer. (maar wel de werkgever) De deelnemer = de verzekerde of de begunstigde maar wat de begunstigde betreft voorziet de levensverzekeringsrichtlijn niet in minimale informatieverplichtingen; Prestaties die in het vooruitzicht worden gesteld al dan niet gegarandeerd zijn (dan wel louter als richtniveau worden beschouwd) Actuele financieringsniveau zou zowel voor IBP s al voor verzekeringsmaatschappijen op een eenduidige manier moeten worden weergegeven op de jaarlijkse fiche. Verhoging van de eisen in zake informatie mag de verantwoordelijkheid van het gekozen beleggingsbeleid niet naar 25 de deelnemers verschuiven!
KUL 15 mars 2011 Bernadette Adnet Premier Conseiller département social FEB Le livre vert belge : réponses de la FEB Financiële houdbaarheid? Pensioen als inkomen? I. PENSIOEN IN GEVAAR? Rechtvaardige financiering? 3
Viabilité financière? Dépenses pensions : + 4,8% PIB entre 2007 2060, supérieure à la moyenne européenne Age effectif de retraite : 60 ans Age légal : 65 ans Dette publique : 98,5% du PIB en 2011 4 La pension comme revenu? 1. Pension légale = pas très élevée 2. Mais patrimoine et services publics ne sont pas pris en compte! 3. Indicateur européen niveau de consommation des pensionnés : Belgique en tête! 5 Financement équitable? 1. Pas de plafonnement des cotisations 2. Taux de cotisation d équilibre : 23% pour sortie anticipée du marché du travail à 55 ans!!! 3. Solidarité énorme en matière de financement 6
II. PENSIOENBELEID : DRIE PIJLERS 1 ste pijler 2 de pijler 3 de pijler Combinatie nodig omwille van financiële houdbaarheid en vervangingsratio Repartitie / collectief Kapitalisatie / individueel Combinatie nodig omwille van vergrijzing en economische onzekerheid 7 Hervormingen / Bestendiging Le premier pilier: pension légale l = revenu décent d et lien avec la carrière re maintenu Examiner à temps l augmentation de l âge de la retraite si les réformes s avèrent insuffisantes bilan en 2015 Renforcer le lien avec la carrière : Adapter le plafond Renforcer le critère carrière pour les départs anticipés (idée du sac à dos ) Augmentation de l âge de pension à partir duquel on peut prendre sa pension anticipée = 62 ans 9
Introduire une équité actuarielle dans le calcul de la pension ; c est-à-dire tenir compte de la durée pendant laquelle on touchera une allocation sociale quand on quitte définitivement le marché du travail : les périodes d inactivité devraient avoir un poids différent dans la carrière par rapport aux périodes de travail effectif; une période de travail au-delà de 60 ans reçoit un bonus; une période d inactivité (prepension, chômage, crédittemps) entre 50 et 60 ans reçoit un malus 10 2 de pijler : maatschappelijke noodzaak Keuze cash - uitgesteld loon loonoverleg Vrij aanvullend pensioen voor de werknemers nieuw Zonder verplichting voor de werkgevers In kader van de art 33 van de WAP maar voor iedereen Eenvoudig : % van het loon of forfait Transparante info : jaarlijks pensioenfiche; uittredingsfiche; overlijdensdekking 11 3 ème pilier 1. Pas de rupture de contrat confiance! 2. Pas de nouvelle extension des avantages fiscaux possible à court terme 12
2 ème Pacte des générationsg 1. Besoin urgent d un 2 ème pacte des générations 2. Impossibilité de combiner crédit-temps pendant la carrière (sauf congés thématiques?) et prépension à la fin de la carrière 3. Relever l âge de la prépension (d abord en cas de restructurations) 4. Pension (légale) anticipée seulement à partir de 62 ans (+ paiement 2 e pilier pension à.p.d. 62 ans) 13 Ambtenarenpensioen 1. Aangepast personeelsbeleid efficiëntiewinsten 2. Perequatie = aanpassing pensioenen aan reële loonsverhogingen (boven index) voor actieve ambtenaren 3. Tantièmes = uitzonderlijk gunstige regelingen voor bijzondere categorieën 4. (Mede-)financiering pensioenkost door Gewesten voor hun eigen ambtenaren 14 III. CONCLUSIONS : 5 AXES 1. Premier pilier : système de bonus/malus sur les années de fin de carrière; si pas de réformes et progrès insuffisants, augmenter l âge de la retraite pour garantir la durabilité financière 2. Deuxième pilier : intégrer la discussion salaire cash-salaire différé dans négociation et généraliser via une pension libre et complémentaire du salarié pour assurer un bon niveau de pension 3. Troisième pilier : préserver et ne pas rompre le contrat actuel 4. Fonctionnaires : adapter les mécanismes peu équitables 5. Travailler plus et plus longtemps est inévitable pour préserver la sécurité sociale 15
The European Green Paper : réponses de la FEB Pensions viables et adéquates Responsabilité des Etats Membres Rôle de l Union Européenne : inciter les Etats Membres à faire des réformes au travers des différents processus : Méthode Ouverte de Coordination : mettre en évidence les bonnes pratiques; Pacte de stabilité et de croissance : imposer aux Etats Membres, un retour urgent à des finances publiques saines; Agenda 2020: entre autres, inciter à augmenter le taux d emploi des travailleurs âgés de 55 ans et plus. La mobilité des travailleurs Détachements transfrontaliers : permettre le versement des cotisations pensions complémentaires dans le pays d origine- pendant 5 ans; Projet de directive sur l amélioration de la portabilité des droits à pension complementaire : - pour : préservation des droits acquis et portabilité des réserves en cas de sortie; - contre: gestion dynamique des droits des dormants : coûts supplémentaires de 25 à 30 %
Solvabilité sécurité protection déja poussée en Belgique : Obligation d externaliser le plan de pension via un fonds de pension ou une compagnie d assurance; Rendement minimum garanti par l employeur, dans le cadre des plans en cotisations définies; Droits acquis; possiblité de transfert sans coût pour l affilié, en cas de sorties; Contrôle; constitution de la banque de données 2 pilier pas de nouvelles règles qui augmenteraient encore les coûts des régimes complémentaires Information développer, dans les Etats Membres, des systèmes d information sur les trois piliers de pensions:voir avis récent des partenaires sociaux au CNT(n 1767) en 2013, bilan par la Commission européenne des différentes initiatives entreprises par les EM Vragen/ Questions