Arenacum MAGAZINE VAN HET ONDERNEMERS KONTAKT ARNHEM 23 E JAARGANG SEPTEMBER NR. Building 026 maakt van de voormalige Bieb een Beauty Herbestemming gebouwen loont 5 Arnhem: graag terug naar de middeleeuwen Verder o.a. Column Jan van de Weerd GelreDome Interview wethouder Gerrie Elfrink over Vastgoedplein het Transformatieteam: 'Samenspel met vastgoedeigenaren belangrijk' Breedband Arnhem Passieve brandpreventie Geen leegstand, maar ruimte C2M Stegehuizen Verhuur en Beheer Giesbers Wijchen Boekschoten & Van Lieshout Makelaars
COLOFON INHOUD September 2014, jaargang 23, nummer 5 Arenacum Arenacum is een zeven maal per jaar verschijnend magazine dat wordt uitgegeven op initiatief van en in samenwerking met het Ondernemers Kontakt Arnhem. Coverfoto Deelnemers rondetafelgesprek ruimtelijke ordening & bereikbaarheid Fotografie: Marc Pluim Secretariaat OKA Ondernemers Kontakt Arnhem Postbus 5085, 6802 EB Arnhem Facility Point, Meander 251 6825 MC Arnhem Secretaresse Marian Adelaar Telefoon 026-376 34 01 Fax 026-376 34 05, info@oka.nl, www.oka.nl Redactiecommissie OKA Philip Kammeijer Véronique Vrendenbarg Uitgever Jelte Hut, Novema Uitgevers BV, Weegbree 1, 9861 ES Grootegast Telefoon 0594-51 03 03 Acquisitie Novema, Johannes Swieringa Telefoon 0594-69 56 17 j.swieringa@novema.nl Redactieadres Novema, Harry Guikema (eindredactie) Postbus 30, 9860 AA Grootegast h.guikema@novema.nl Vormgeving KijfWitte, Leek. Redactie & fotografie Paul de Jager Jacques Kok Mathilde Lentjes Dick Leseman Bart van Meer (column voorzitter OKA) Marc Pluim Frank Thooft Yuri Willems Francien van Zetten 8 Arnhem: graag terug naar de middeleeuwen 'De bereikbaarheid van de Arnhemse binnenstad is naadje. En als het je al lukt om er te komen en je auto enigszins betaalbaar te parkeren, zie je tal van lege winkelpanden, afgewisseld door fantasieloze winkelketens die je ook in elke andere stad ziet. Als je als buitenstaander al van het bestaan van Arnhem wist. Vervolgens moet je met je zware aankopen ver lopen om je auto terug te vinden. 's Avonds is het door de verstilling zelfs unheimisch om er te lopen.' 16 Building 026 maakt van de voormalige Bieb een Beauty Iedereen die over de Koningstraat of het Marktplein loopt, ziet het lege gebouw waar eerst de bibliotheek Arnhem in zat. Er staan nu rode hekken omheen en er wordt volop gebouwd. Maar wat gaat er precies gebeuren? Wat of wie komt erin, wat betekent dat voor de stad en wanneer is het af? Oplage 5.000 exemplaren Distributie Arenacum wordt toegezonden aan alle ondernemers in het Arnhemse groot-, midden- en kleinbedrijf, alsmede aan alle betrokkenen op het terrein van het beleid ten aanzien van het bedrijfsleven in deze gemeente. De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag op welke wijzen dan ook worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De rechten van de redactionele tekst en de fotografie berusten bij de auteurs en de fotografen. VERDER O.A.: Column Jan van de Weerd 5 Buitenpoort Catering nieuwe partner GelreDome 13 Vastgoedplein appelleert aan ondernemende en innovatieve mensen 19 Transformatieteam: 'Samenspel met vastgoedeigenaren heel belangrijk' 22 Breedband Arnhem 24 Passieve brandpreventie 35 Geen leegstand, maar ruimte 38 C2M Organisatieadvies & Verandermanagement 41 Stegehuizen Verhuur en Beheer 43 Giesbers Wijchen 44 Boekschoten & Van Lieshout Makelaars 45 2 Arenacum
[ COLUMN ] De Arnhem-agenda Na de verkiezingen van maart dit jaar werd het collegeakkoord gevormd waaraan D66, SP, Groen Links en CDA hun medewerking hebben verleend. Dit coalitieakkoord omvat niet de ambitie die leidend kan zijn voor de komende jaren. Door het college van burgemeester en wethouders is toegezegd te komen met een Arnhem-agenda. Deze Arnhem-agenda zou in eerste instantie in september moeten verschijnen, maar naar verluid wil de gemeente daar wat meer tijd voor inruimen om een door ondernemers en burgers gedragen ambitie te kunnen verwoorden. 28 Herbestemming gebouwen loont Herbestemming van gebouwen is een thematiek van alle tijden. Maar op het moment is het extra actueel vanwege de ruime leegstand van kantoren, winkels en religieus erfgoed. Tien deskundigen presenteren hun visie op het onderwerp. Ze kwamen bijeen in de Arnhemse Eusebiuskerk, een toonaangevend gebouw dat een herbestemming kreeg. VASTE ITEMS: Nieuws 4 Advies Nysingh advocaten-notarissen 21 Nieuwe leden 37 De ochtend van 47 Van belang is dat deze Arnhem-agenda zich uitstrekt over meer jaren dan de regeerperiode van 4 jaren. Telkenmale worden we geconfronteerd met grote projecten die uiteindelijk geen doorgang vinden in de inmiddels gewijzigde politieke samenstelling. Het college en de raad zal dit keer moeten doorpakken wil Arnhem niet verder achterop raken bij andere steden, die blijkbaar wel in staat zijn om de stad te revitaliseren. Het is dus geen luxe maar een pure noodzaak als gekeken wordt naar steden als Den Bosch, Nijmegen en Zwolle, die met grote binnenstedelijke projecten bezoekers naar hun stad weten te krijgen en aantrekkingskracht creëren voor het bedrijfsleven. Dat is niet alleen van belang voor de binnenstad maar voor geheel Arnhem. Ik merk dat ik mezelf moet bedwingen om geen recent gestorven oude koeien uit de sloot te halen, maar het kost mij uiterst veel moeite. Anderzijds zal dit college en deze raad ook de gelegenheid moeten krijgen voor haar visie op de stadontwikkeling, met behulp van ondernemers en burgers. Het lijkt erop dat alle partijen het daar wel over eens zijn. Er is inmiddels een strategische begeleidingscommissie samengesteld waarin OKA vertegenwoordigd is door bestuurslid Peter de Haan. En nu maar hopen dat we in januari kunnen beschikken over een Arnhem-agenda waarvan iedereen zal zeggen: Dit gaan we bereiken de komende 10 jaren. Na deze licht kritische geluiden kan ik het niet nalaten om natuurlijk wel te memoreren hoe ongelooflijk goed en deskundig Market Garden herdacht is. Vele mensen hebben Arnhem bezocht. Op vrijdagavond stonden maar liefst 20.000 mensen aan de kade. Een week lang was de stad bijzonder goed gevuld met bezoekers waardoor het economisch klimaat ook weer werd verstevigd. Een compliment aan de organisatie en alle vrijwilligers die Arnhem op deze manier zo goed op de kaart hebben gezet. Tot slot merk ik op dat OKA de Arnhem-agenda kritisch zal blijven volgen en daar waar nodig alles in het werk zal stellen om deze aan te passen. Arnhem moet in een hogere versnelling. Bart van Meer, voorzitter OKA De Arnhemse Uitdaging 48 Arenacum 3
Nieuws ++++ VOOR MEER NIEUWS, ACTUELE ZAKEN, DE AGENDA ETC. ZIE WWW.OKA.NL ++++ VOOR MEER NIE Zijm neemt VW- en Audi-dealerschap van DAGO in Duiven over Per 1 september heeft DAGO Autogroep haar activiteiten in Duiven verkocht aan Zijm BV. Het gaat hierbij om de exclusieve verkooprechten voor de merken Audi en VW, alsmede de erkende reparateurscontracten voor VW, Audi en Skoda voor het verzorgingsgebied Duiven- Zevenaar. De verkoop van de vestiging van DAGO in Duiven past in het beeld van de herstructurering van het dealernetwerk voor de merken uit de Volkswagen stal in Nederland. In de regio Arnhem is Zijm al ruim 55 jaar een gevestigde naam en vertegenwoordigt daar reeds de merken Volkswagen, Audi en SEAT. Zijm zal de activiteiten in Duiven voortzetten met hetzelfde team medewerkers en vanuit dezelfde locatie aan de Ratio 22 te Duiven. Als gevolg van dezelfde herstructurering is de van oorsprong Doetinchemse DAGO Autogroep eerder in de gelegenheid gesteld de gehele achterhoek als haar werkgebied aan te merken en heeft het naast de merken Volkswagen en Audi ook SEAT en Skoda aan haar portfolio kunnen toevoegen. Rijnboogwinkel heet nu Informatiewinkel binnenstad zuid De Rijnboogwinkel aan de Broerenstraat 14 heeft een nieuwe naam gekregen: informatiewinkel binnenstad zuid. Dat is gebeurd omdat de naam Rijnboog niet langer wordt gebruikt. De informatiewinkel is elke vrijdag geopend van 12.00 tot 17.00 uur. U kunt er, net als vroeger, informatie krijgen over gemeentelijke projecten in de zuidelijke binnenstad zoals de realisatie van Paradijs. In de laatste Rijnboogkrant (pdf 1,25MB) leest u over de verdere aanpak in de binnenstad zuid. Per 1 september gaat de website www.rijnboog.nl offline. Informatie over de projecten in de zuidelijke binnenstad vindt u dan op de gemeentelijke website: www.arnhem.nl/binnenstadzuid. Projectmanager @kirstenvanrijen twittert onder #binnenstadzuid. Pieter de Boer nieuwe regiomanager VNO-NCW regio Arnhem-Nijmegen VNO-NCW regio Arnhem-Nijmegen heeft een nieuwe regiomanager. Op 18 augustus is Pieter de Boer in zijn nieuwe functie gestart bij werkgeversvereniging VNO-NCW Midden. De Boer [29] heeft na zijn opleiding bedrijfskunde ervaring opgedaan in het bedrijfsleven, waarvan de laatste jaren als regiomanager bij Koninklijke Horeca Nederland. Bij VNO-NCW Midden is hij het aanspreekpunt voor leden en relaties van regio Arnhem-Nijmegen, hij lobbyt samen met het regiobestuur voor een gezond ondernemersklimaat en organiseert interessante thema- en netwerkbijeenkomsten. Interessant aan de functie is het door-ondernemers-voor-ondernemers aspect, waarin gekeken wordt naar de regionale kansen en niet naar de beperkingen. Deze kansen moeten bestuurlijk gedragen worden in de regio door passende regel- en wetgeving en daar wil ik mij graag voor in gaan zetten, aldus Pieter de Boer. Pieter de Boer is bereikbaar via deboer@vno-ncwmidden.nl of via het verenigingsbureau van VNO-NCW Midden in Apeldoorn, 055-5222606. Coers & Roest verstevigt haar marktpositie in de regio Het Arnhemse Coers & Roest ontwerpers bno drukkers heeft Thoben Offset Nijmegen overgenomen en verstevigt daarmee haar marktpositie in de stadsregio Arnhem-Nijmegen. Philip Kammeijer, directeur van Coers & Roest, is zeer verheugd de kwaliteiten van het ruim zestig jaar bestaande Thoben Offset Nijmegen te kunnen integreren aan de Nieuwe Kade in Arnhem. geeft ons een belangrijke kwaliteitsimpuls in een steeds kritischer wordende markt. Dit schept kansen om ons te onderscheiden en te werken aan een continue kwaliteitsverbetering in de volle breedte van onze organisatie. Door de overname komt gekwalificeerd personeel van Thoben Offset Nijmegen mee naar Arnhem. Voor eigenaar Paul Thoben was dat één van de redenen om nu knopen door te hakken. OKA organiseert OKA organiseert regelmatig een bijeenkomst of een evenement bestemd voor ondernemers. Wat staat er voor de komende maanden zoal op de agenda? 6 oktober Business Bijeenkomst, van 17.30 tot 19.30 uur 3 november Business Bijeenkomst Onderwijs & Arbeidsmarkt, van 17.30 tot 19.30 uur 13 november XL-bijeenkomst HAN Kijk op www.oka.nl/agenda voor het actuele overzicht. "Wij zelf staan al vele jaren bekend als leverancier in de culturele sector. Met de expertise van Thoben Offset Nijmegen halen we de absolute top in huis op het gebied van colour management en reproducties. Daarnaast heeft de organisatie een goede reputatie en naam in de vervaardiging van uiteenlopende drukwerkuitingen, zoals magazines en rijk geïllustreerde boekproducties. De kennis en kunde van de medewerkers van Thoben Offset Nijmegen De strategische samenwerking van beide organisaties zekert de kwaliteit en continuïteit van de bedrijfsvoering voor ons beider opdrachtgevers op langere termijn. Coers & Roest is een bekende naam in de grafische wereld en heeft een bedrijfscultuur die aansluit op de onze. Een goede stap voor een verdere versteviging van de markpositie in de stadsregio Arnhem- Nijmegen. 4 Arenacum
UWS, ACTUELE ZAKEN, DE AGENDA ETC. ZIE WWW.OKA.NL ++++ VOOR MEER NIEUWS, ACTUELE ZAKEN, DE AGENDA ETC. ZIE WWW.OKA.NL Loft huurt ca. 550 m 2 winkelruimte in Arnhem Column Is me dat schrikken zeg. Ik hoorde namelijk het woord 'innovatie' weer eens voorbijkomen. Niet zo gek als je Innovatiemakelaar van beroep bent. Conceptstore Loft met vestigingen in Apeldoorn, Zwolle en Huizen opent naar verwachting eind november haar deuren in de binnenstad van Arnhem. Loft heeft een overeenkomst gesloten voor het rijksmonumentale gebouw aan de Weverstraat 39 dat onderdeel uit maakt van het complex waarin de dansacedemie in Arnhem gehuisvest was. Eigenaar Synchroon heeft het complex uitwendig in oude stijl gerenoveerd. Loft zal de binnenzijde naar haar eigen winkelconcept afbouwen. Voor de verhuur/verkoop is het naastgelegen bouwdeel, de Weverstraat 40, nog beschikbaar. Dit gebouw leent zich uitstekend voor een horecaexploitatie gecombineerd met wonen op de verdiepingen. Strijbosch Thunnissen Winkelmakelaars Arnhem, partner in Dynamis, heeft de transactie begeleid namens Synchroon Projectontwikkelaars. Kom ook naar het MKB Inspiratieontbijt van het Fieldlab Gehandicaptenzorg op 28 oktober Mensen met een beperking willen zoveel mogelijk hun eigen leven inrichten, technologie ondersteunt hen hierbij. Daarom organiseren we het MKB Inspiratieontbijt, waar wij meer vertellen over het doel van het Fieldlab; de behoefte van deze groep mensen en het ondernemerschap van u bij elkaar brengen en zo slimme ideeën en mogelijke oplossingen te matchen en een goede kans te geven een bruikbaar product te worden. U pitcht kort uw bedrijf en wat u kunt betekenen voor mensen met een beperking. Meld u nu aan www.paswoningen.nl/sizapaswoningen/fieldlab voor dit Inspiratieontbijt. Innovatie is een woord dat te pas en te onpas wordt gebruikt. Misbruikt zelfs, net als 'duurzaamheid' en 'hervormen'. Politici in de Tweede Kamer, en dan vooral als de camera's lopen, zijn kampioenen in het gebruik van deze politiek correcte termen. En wat dacht u van bedrijvendokters die dit woord in de groep gooien alsof het garant staat voor een oplossing om elk probleem het hoofd te kunnen bieden? Innovatie, innoveren of innovatief zijn. Dát is de oplossing. Innovatie is een containerbegrip aan het worden, een betekenisloze term als we niet uitkijken. En vaak wordt dat nog eens versterkt doordat er bijna dagelijks over wordt gesproken en geschreven zonder te weten wat hier echt mee wordt bedoeld. "We moeten innoveren in plaats van bezuinigen", wordt er vaak geroepen door beleidsmakers. Ik probeer het woord 'innovatie' tijdens mijn bezoeken aan ondernemers spaarzaam te gebruiken. Dat wil niet zeggen dat ik het begrip niet toepas in mijn advies of ondersteuning, maar ik noem dat liever 'vernieuwing' of 'vooruitgang'. Elke simpele schoolverlater weet, dat waar het in het bedrijfsleven minder gaat, men dient te 'vernieuwen', liefst eerder al. Oh help, de resultaten lopen terug en om continuïteit zeker te stellen is 'duurzaamheid' opeens van belang. En willen we de winst optimaliseren, dan roepen we 'innovatie' rond. Wat we hier precies mee bedoelen en daadwerkelijk doen, geen idee. Maar we zijn in ieder geval duurzame, innoverende ondernemers. Sinds wanneer zijn deze oplossingen eigenlijk tot de eieren van Columbus gebombardeerd? Het behoren automatismen te zijn binnen het ondernemerschap, geen nieuwe inzichten toch? Onbewust doen we dat ook, al noemen we het misschien niet zo. Het is natuurlijk de kunst om de juiste balans te vinden binnen een onderneming. Naast 'vernieuwing' zijn er ook oude begrippen die sommige generaties wellicht nauwelijks nog kennen. Wat dacht u van 'Zuinig zijn' en 'hard werken'. Ik moet toegeven dat ik het opschrijf met een glimlach, want ik voel me nu ineens een oude schoolmeester. Maar geef toe, hier is nog nooit een ondernemer slechter van geworden, net als van 'vernieuwing'! Voor ondersteuning bij vernieuwende ideeën, maak ik graag een afspraak. Kosteloos maar niet goedkoop zoals u weet. Jan van de Weerd Innovatie makelaar PCT 5
RONDETAFELGESPREK Tekst: Francien van Zetten en Frank Thooft Fotografie: Marc Pluim 'De bereikbaarheid van de Arnhemse binnenstad is naadje. En als het je al lukt om er te komen en je auto enigszins betaalbaar te parkeren, zie je tal van lege winkelpanden, afgewisseld door fantasieloze winkelketens die je ook in elke andere stad ziet. Als je als buitenstaander al van het bestaan van Arnhem wist. Vervolgens moet je met je zware aankopen ver lopen om je auto terug te vinden. 's Avonds is het door de verstilling zelfs unheimisch om er te lopen.' Rondetafelgesprek ruimtelijke ordening en bereikbaarheid van Arnhemse binnenstad Arnhem: graag terug na Dit is, kort samengevat, het beeld dat de deelnemers aan het rondetafelgesprek over ruimtelijke ordening en de bereikbaarheid van Arnhem schetsen. Ria Oudega, directeur van de Bibliotheek Arnhem en gastvrouw van het gesprek in gebouw Rozet kan een gevoel van onbehagen niet onderdrukken als ze na een vergadering van de Stichting Binnenstadmanagement Arnhem door de verlaten, stille straatjes loopt, vertelt ze. Er is dan geen leven in de stad. Voor de deur parkeren Er is te veel weg-georganiseerd, stelt Hans- Robert van der Doe, directeur van DK Makelaars. Een beetje chaos moet juist kunnen, vooral in de binnenstad. Eigenlijk moeten we terug naar de stad van de middeleeuwen. Hij bedoelt daarmee dat een stadscentrum moet bruisen, doordat er gewerkt, gewoond, gewinkeld én gerecreëerd wordt. En vooral moet de binnen- stad vindbaar en bereikbaar zijn, en je moet er goed kunnen parkeren. Het liefst bijna voor de deur, ook al is dat kort, en je boodschappen kunnen inladen, betogen Van der Doe en Jan Peters, directeur van mannenmoderetailketen Score, in koor. Je moet de stad en de daar gevestigde winkels en andere functies sowieso kunnen vinden, want aan vindbaarheid ontbreekt het in Arnhem, stelt ook Gerrit Breeman, directeur van woningcorporatie Volkshuisvesting, vast. Alex Mink: Mensen weten de parkeerplaatsen niet te vinden. Er zijn er wel genoeg. Wie voor het eerst in Arnhem komt, kan hier echt de weg niet vinden. Doorrijden naar Nijmegen Wethouder ruimtelijke ordening Alex Mink is het daarmee eens. Hij stelt dat er in het verleden fouten zijn gemaakt 'op strategisch niveau, zoals de aanleg van de rondweg' (centrumring, red.) waar de stad nu de wrange vruchten van plukt. Hij werkt met het stadbestuur aan een forse ommezwaai, kondigt hij aan. De bebording wordt bijvoorbeeld aangepakt, zodat de toerist en het winkelend publiek, maar ook de bezoekende zakenmensen, hun bestemming beter en sneller kunnen vinden. Om te voorkomen dat mensen doorrijden naar Nijmegen, voegt hij er aan toe. Die angst leeft kennelijk bij het stadsbestuur. In de Waalstad is de vindbaarheid stukken beter, 8 Arenacum
Deelnemers: Alex Mink, SP-wethouder, portefeuille bevat onder andere ruimtelijke ordening en mobiliteit Ben Spitman, directeur Spitman Makelaars en OKA-bestuurslid (RO + binnenstad) Gerrit Breeman, directeur woningcorporatie Volkshuisvesting (13000 huurwoningen in Gelderland, 70 in de binnenstad) Hans-Robert van der Doe, eigenaar bedrijfsmakelaardij DK Makelaars Jan Peters, directeur Score/Chasin', eigenaar mannenkledingzaken (detailhandel) in 120 binnensteden Maarten van der Wolf, mede-initiatiefnemer As We Speak en Roof Garden Arnhem Ria Oudega, directeur Bibliotheek Arnhem (Rozet) en bestuurslid Stichting Binnenstadsmanagement Arnhem ar de middeleeuwen constateren de gesprekspartners. Dit ondanks het feit dat Arnhem Beste Binnenstad was, beste Evenementenstad, Groenste Stad, enzovoorts. Die titels zijn niet effectief (genoeg) te gelde gemaakt. Indeling in kwartieren Voorts wordt de doorstroming aangepakt, gaat Mink verder. De versmalde Johan de Wittlaan is daar een voorbeeld van. Door de versmalling rijdt het verkeer langzamer, maar stroomt het wel beter door. En dat moet op de andere toegangswegen ook toegepast gaan worden. Mink noemt onder meer de Weerdjes. Hij denkt voorts over een indeling in kwartieren, zodat de binnenstad beter herkenbaar en benoembaar worden voor de buitenwacht. Het aan elkaar knopen van verkeerslichten - vreemd dat dat niet eerder bedacht was, maar dat terzijde - wordt eveneens meegenomen in de ommezwaai die het nieuwe stadsbestuur voor ogen heeft. Ben Spitman: Onvoldoende woningen in de binnenstad voor de groeiende aantallen vijftigplussers. Traffic dalende Dan doet Peters een duit in het zakje. Hij bezoekt veel Europese steden en ziet schrijnende verschillen met ons Ernhem. Londen, en zelfs New York, geven een bruisend voorbeeld van hoe het wél moet. Het voetgangersgebied in deze steden is kleiner dan dat van Arnhem. Dat is hun kracht, constateert Peters. Het voetgangersgebied in de binnenstad van Arnhem is veel te groot, waardoor winkels onbereikbaar zijn geworden. Er lopen steeds minder mensen in de binnenstad, die daardoor anoniem wordt. Hij is het met Van der Doe eens, dat er te veel regels zijn. De Arnhemse binnenstad is kapot georganiseerd en ontdaan van de charme en schwung, die in een levendige stad heerst. Internet De winkeliers volgen de ontwikkelingen op het gebied van Het Nieuwe Winkelen niet, vult Breeman aan. 45 procent van de omzet van de winkels van Hunkemöller is bijvoorbeeld al via internet gereserveerd, weet Peters. Daar komen mensen niet meer gezellig voor winkelen en shoppen in de Arnhemse binnenstad. De winkeltraffic is al jaren dalende. >> Arenacum 9
RONDETAFELGESPREK Compacte binnenstad Mink voelt de stemming onder de tafelaars goed aan en concludeert dat het gezelschap opteert voor een compacte binnenstad. Logisch, voor wie het verkiezingsprogram van de SP kent. 'We kiezen voor een compact winkelhart', is daarin letterlijk te lezen. Maar dan wel een binnenstad of winkelhart dat te vinden en te bereiken is. Paaltjes weg, roept Van der Doe op een gegeven moment. De woonfunctie moet terug, vindt Peters. Initiatieven Dan wordt Maarten van der Wolf, filmer en één van de initiatiefnemers van de tijdelijke stadstuin Roof Garden, bij de discussie betrokken. Wat vindt hij als representant van de jonge aanstormende garde van de huidige ontwikkelingen en wat ziet hij als oplossingen? Hij onderschrijft de bezwaren die eerder geuit zijn en wijst op het belang van diversiteit. Inderdaad, wonen, winkelen en werken moeten hand in hand (kunnen) gaan. Plus bereikbaarheid. Anders laat de consument de binnenstad links liggen. Het succesvolle Roof Garden bewijst eens te meer dat een stad vertier moet bieden en toegankelijk zijn. Gerrit Breeman: De winkeliers volgen de ontwikkelingen op het gebied van Het Nieuwe Winkelen niet. Wonen komt terug Dan wonen. In het Paradijs komen veertig woningen. Ook op het voormalige Cobercoterrein komen woningen, en dat is, zo pal tegen het stadscentrum aan, een goede zet. Het versterkt de woonfunctie die de stad ook moet hebben. En het werken in de binnenstad wordt eveneens nieuw leven ingeblazen. Projectontwikkelaar Credit Suisse (zie het artikel elders in deze uitgave) zet met de herontwikkeling van de voormalige bibliotheek op de Koningstraat niet voor niets in op de terugkeer van het kantoor in de binnenstad. Lichtpuntjes Vanzelfsprekend zijn er ook lichtpuntjes te noemen. Oudega is dolblij met 'haar' nieuwe bibliotheek in gebouw Rozet, die vorig jaar de titel Beste Bibliotheek van Nederland kreeg, waarna Rozet werd verkozen tot Beste Gebouw van Nederland. De vindbaarheid van Rozet is optimaal, de naamsbekendheid eveneens, en door de gastvrije uitstraling op de benedenverdieping is het gebouw een verrijking voor de omgeving. Dat het Theater aan de Rijn zijn toegangsdeur verplaatst naar de kant van Rozet, onderschrijft dit succes. Hans-Robert van der Doe: Een beetje chaos verhoogt de levendigheid en maakt een binnenstad aantrekkelijk. Steenstraat De Weerdjes - nu nog een anoniem tochtgat - gaat als het aan Mink ligt ook een pareltje worden. Hij denkt aan een invulling á la de Steenstraat om de levendigheid terug te brengen. Breeman opperde dit, maar Mink aarzelde, vandaar. Breeman 'droomt' van het idee om ook aan de Trans een ontwikkeling zoals in het Coehoorngebied toe te laten. Kijk naar Klarendal en Sint Marten waar de levendigheid en de diversiteit terug zijn in deze aanvankelijk verouderde en verloederde volkswijken. Daar is een tweede Quartier Latin aan het ontstaan. Van der Wolf beaamt dit. De binnenstad is, zoals hij nu is, niet aantrekkelijk voor mijn generatie. Een wijk als Sint Marten wel. De binnenstad wordt pas aantrekkelijk als er ruimte is om te wonen én te ondernemen. Van der Doe pleit ervoor de markt zijn werking te laten doen. Daar zit nu beweging in. Vol Het parkeren wordt ook besproken. Er zijn te weinig parkeerplaatsen, wordt gesteld. 'En een dure parkeergarage als Arnhem Centraal staat voor het grootste deel leeg'. Niets van waar, weerlegt Mink. De mensen weten de parkeerplaatsen echter niet 10 Arenacum
Ria Oudega: In de avonduren is de binnenstad uitgestorven en is het unheimisch om er te lopen. te vinden. Er zijn, en dat is te onderbouwen met cijfers, voldoende parkeerplaatsen in de stad. Dat ze minder goed te vinden zijn is inderdaad wel zo, geeft hij toe; reden ook dat mee te nemen in een bebordingsplan. En van leegstand van Arnhem Centraal is geen sprake, zegt Mink, sterker nog: de garage staat regelmatig vol. Er is zelfs een wachtlijst voor zakelijke parkeerders, dankzij de vele zakelijke huurders van het WTC en de omliggende kantoren. Vijftigplussers Het wonen in de binnenstad - één van de voorwaarden voor meer levendigheid - komt dan aan bod. Ondanks de eerder genoemde initiatieven als Paradijs en Coberco vindt makelaar en OKA-bestuurslid Ben Spitman dat er onvoldoende woningen zijn voor de groeiende aantallen vijftigplussers die terug naar het centrum willen. De kinderen zijn immers het huis uit, het huis in de groene buitenwijken is te groot geworden en een binnenstad met korte verbindingen en een rijk aanbod aan cultuur en ontspanning lokt. Want dat heeft Arnhem wel: Jan Peters: Winkeltraffic in de binnenstad is al enkele jaren dalende. die rijke variëteit aan cultuur, kunst, ontspanning en vertier. Het moet alleen nog gecombineerd worden met wonen en werken. Amsterdam heeft dat bijvoorbeeld wel goed aangepakt, weet Breeman. Plus het parkeren, wijst Peters. Zelfs tot onder de Bijenkorf. Goede voorbeelden zijn gemakkelijk te vinden. Waarom volgt Arnhem dat dan niet? Marktwerking Dan de horeca en de Rijnkade. Volgens Mink is het aanbod op de Rijnkade nog te beperkt en loopt Arnhem vele miljoenen mis, omdat de binnenstad moeilijk vindbaar is voor de vele toeristen die met de enorme cruiseschepen aan de Rijnkade afmeren. Maar daar wordt aan gewerkt. Er komt een trap in het talud van de Rijnkade. Wat Van der Doe betreft moet hierbij de markt aan zet komen. Voor de Rijnkade, maar ook voor de Arnhemse binnenstad als geheel. Juist marktwerking zal voor een ommekeer zorgen in het Arnhemse, stelt hij. Niet doordat de overheid maatregelen neemt. Daar is Mink het mee eens: de overheid faciliteert inderdaad slechts, en laat ondernemende initiatieven de invulling realiseren. De gemeente is geen risicodrager; dat moeten de marktpartijen zijn. Maarten van der Wolf: De binnenstad is, zoals hij nu is, niet aantrekkelijk voor mijn generatie. Leegstand Dan de leegstand. Niet alleen in de binnenstad, waar inmiddels hoopvolle initiatieven als het Transformatieteam (zie het artikel elders in deze uitgave) soelaas moeten bieden, maar ook op gerenommeerde bedrijvenparken als de Gelderse Poort en IJsseloord II. Van der Doe en Spitman constateren dat bedrijven weer in de binnenstad en bij het station gevestigd willen zijn en niet op locaties elders in de stad. Drastische huurverlaging Peters weet overigens wel een oplossing voor de leegstand, aansluitend op de marktwerking: een drastische verlaging van de huurprijzen. Zo ontstaat volgens hem een hefboomeffect voor de lege kantoor- en winkelpanden. Die veranderen daardoor in goed bezette en gewilde panden, die omzet- en imagoverhogend werken voor de Arnhemse binnenstad. En dan komt het scenario van de middeleeuwse binnenstad, vol levendigheid, handel en vertier, weer op tafel. Maar dan wel een middeleeuwen twee punt nul, is men van mening. De reuring van vroeger vermengd met de online mogelijkheden van nu. Dat is voor Arnhem de toekomst. Arenacum 11
BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Mathilde Lentjes Fotografie: Marc Pluim Buitenpoort Catering nieuwe partner GelreDome GelreDome en Buitenpoort Catering uit Bemmel hebben onlangs een samenwerkingsovereenkomst voor drie jaar gesloten. GelreDome directeur Hérald van de Bunt: Vanaf 1 juli 2014 verzorgt Buitenpoort Catering de Vip & Businesscatering in GelreDome. Met Buitenpoort Catering hebben we een regionale partner gevonden met een sterke ondernemersgeest en maatschappelijke betrokkenheid. We hebben een tender uitgeschreven en met de Bemmelse cateraar Ton Jansen was er direct een klik. De samenwerking tussen het grootste theater van Nederland en de cateraar gaat een stap verder dan het louter verzorgen van drankjes en hapjes tijdens evenementen, concerten en voetbalwedstrijden. Buitenpoort Catering verzorgt per 1 juli ook het gehele offertetraject voor de verhuur van de vip- en businessruimtes in GelreDome. De vuurdoop hebben we gehad tijdens de oefenwedstrijd tussen Vitesse en Chelsea FC afgelopen juli. Dat is uitstekend verlopen. Ik zie de toekomst wat dat betreft rooskleurig tegemoet. Recessie Van de Bunt kijkt niet ontevreden terug op het afgelopen jaar. Als evenementenlocatie en cyclisch bedrijf zijn we later de crisis ingegaan en komen we er dus ook weer later uit. We hebben ups & downs achter de rug maar bevinden ons in een stijgende lijn. We merken dat vooral aan de bestedingen van zowel consumenten als bedrijven. Laatstgenoemden vinden hun weg steeds vaker naar de vergaderlocaties van GelreDome. Toen GelreDome net was gebouwd, waren de vergaderlocaties nogal massaal. Een paar jaar terug hebben we in samenwerking met een interieurarchitect de ruimtes opnieuw ingericht. De sfeer is nu compleet anders: er is een zekere mate van tijdloosheid, met veel aandacht voor detail. Het is intiemer geworden. De inspanningen hebben hun vruchten afgeworpen. We hebben een klantentevredenheid van maar liefst 95 procent. Dat is erg hoog binnen onze branche. De Rolling Stones. Hérald had ze graag geprogrammeerd. Die zijn aan mijn neus voorbijgegaan. Ik denk overigens niet dat ze na Pinkpop nog ooit in Nederland zullen optreden. Toegegeven: ik had ze heel graag gehad. Niet getreurd, er staat genoeg leuks op stapel, waarvan een hele grote act. Daar ben ik mee bezig, maar daar kan ik nog niets over zeggen. Groots en spectaculair is het enige dat ik loslaat, ha ha ha. Naast bezoekers uit de regio Arnhem en Nederland, trekt GelreDome ook veel bezoekers uit het buitenland. De Dance-events trekken veel buitenlandse bezoekers, zo 'n 12.000. Met Qlimax, het hardstyle dancefeest, hebben we een topper in handen. Hérald is nu enkele jaren directeur van GelreDome. Ik heb het nog steeds naar mijn zin, ben altijd bezig met leuke dingen. Ons team bestaat uit 21 FTE, het is een hele hechte groep. Als je werkt terwijl andere mensen vrij zijn, schept dat een band, we hebben samen klussen te klaren. En die klussen zijn wisselend van aard, dat maakt het ook geweldig om te doen. GelreDome Batavierenweg 25 6841 HN Arnhem Telefoon 026-880 7888 www.gelredome.nl Arenacum 13
TE KOOP CRUQUIUSWEG 2C TE ARNHEM Bedrijfscomplex op bedrijventerrein Het Broek. Het complex omvat 2 bedrijfshallen van 1.040 m 2 en 1.680 m 2 en ca. 360 m 2 kantoor verdeeld over 2 lagen gelegen op een perceel van 6.665 m 2. De bedrijfsruimte is voorzien van 3 dockshelters, een transportdeur en diverse ruimten welke in gebruik zijn als koelcel. Vrije hoogte ca. 6 meter. Vloerbelasting ca. 2.500 kg/m 2. De kantoorruimte is voorzien van systeemplafonds met verlichtingsarmaturen, inbouwkasten, kabelgoten, vloerbedekking, airco-units en CV-gas met radiatoren. Vraagprijs: 850.000,-- kosten koper HYDROGRAAF 1, 9, 15 EN 17 Een viertal bedrijfsunits gelegen in het bedrijfsverzamelgebouw Nieuwgraaf te Duiven. Eén bedrijfsunit (Hydrograaf 1) is verhuurd, de overige units worden vrij van huur en gebruik aangeboden. Oppervlakten: Hydrograaf 1: bedrijfsruimte ca. 75 m 2 en 2 x 25 m 2 kantoorruimte. Hydrograaf 9/15/17: bedrijfsruimte ca. 25 m 2 en 2 x 25 m 2 kantoorruimte. Aanvaarding op korte termijn. Vraagprijzen (*): Hydrograaf 1: 85.000,-- kosten koper Hydrograaf 9, 15 en 17: 45.000,-- kosten koper per bedrijfsunit. (*) eventueel te vermeerderen met de kosten voor de veiling. Mr. Marc Dirksen MRICS Makelaar/Taxateur T 06 2508 63 52 Laurens Jansen Vastgoedadviseur T 06 2508 63 87 Shirley van Lith Secretaresse T 026 357 52 52 Rob Hengeveld RT Directeur Projecten T 06 2508 65 09 Hans Stroet MRICS Taxateur T 06 1101 55 64 Geert Rombouts Taxateur T 026 357 52 52 mw.dirksen@mvgm.nl lajj.jansen@mvgm.nl s.vanlith@mvgm.nl rj.hengeveld@mvgm.nl jc.stroet@mvgm.nl gpm.rombouts@mvgm.nl MVGM Bedrijfshuisvesting Mr. E.N. van Kleffenstraat 4 6842 CV Arnhem T (026) 357 52 52 MVGM Vastgoedtaxaties Arnhem Mr. E.N. van Kleffenstraat 4 6842 CV Arnhem T (026) 357 52 52 www.mvgm.nl
REDACTIE Tekst: Frank Thooft Fotografie: Jacques Kok Iedereen die over de Koningstraat of het Marktplein loopt, ziet het lege gebouw waar eerst de bibliotheek Arnhem in zat. Er staan nu rode hekken omheen en er wordt volop gebouwd. Maar wat gaat er precies gebeuren? Wat of wie komt erin, wat betekent dat voor de stad en wanneer is het af? Building 026 maakt van de voormalige Bieb een Beauty Bregje Nagtzaam leidt ons rond. Ze coördineert vanuit Colliers International Project Management het megaproject dat de stad op die plek de boost gaat geven die het nu nodig heeft. Ze werkt met haar team elders in Nederland aan vergelijkbare projecten, zoals in Rotterdam en in Den Haag, waar aan de Grote Marktstraat een gebouw op een zelfde manier wordt aangepakt. Arie van den Brenk, bedrijfsleider bij Van Wijnen Arnhem B.V., vergezelt haar. Van Wijnen is reeds 60 jaar gevestigd in Arnhem en realiseerde in deze stad onder andere het eerste gebouw van Dirkzwager op de Velperweg, het kantoor van Alliander op de Utrechtseweg en de laatste verbouwingen van Musis Sacrum. Bregje Nagtzaam en Arie van den Brenk Durven investeren Nagtzaam geeft aan dat de eigenaren van het pand juist in deze tijd het onroerend goed willen opwaarderen om het weer toekomstwaarde te geven. Waardevermeerdering door het pand aantrekkelijk te maken voor nieuwe gebruikers, maar zeker ook waardevermeerdering voor de verdere omgeving. De locatie is namelijk uitstekend: door deze investering wordt het gehele gebied aantrekkelijker. En dat is goed voor de stad. Nagtzaam: Je verbindt er het Marktplein met de stad mee. Nu is de Koningstraat nog een beetje anoniem en dat weerhoudt mensen er misschien van om vanuit de Ketelstraat door te steken naar het Marktplein. Het zou goed zijn om het pand, dat haaks op Building 026 staat, aan de Broerestraat op een zelfde manier aan te pakken. Dat zou dit deel van de stad nog meer impuls geven. Strippen en opnieuw aankleden Het gebouw wordt deze maanden geheel gestript. Zowel de witmarmeren gevels als ook het gehele interieur en alle gebouwinstallaties worden verwijderd. Er blijft een kaal betonskelet staan dat daarna weer wordt aangekleed met energiezuinige installaties en een eigentijdse nieuwe façade. Deze wordt heel bijzonder en bestaat aan de zijde van de Koningstraat bijna geheel uit glas dat binnen rechthoekige kaders wordt geplaatst. Met deze kaders verwijst het ontwerp van V8 Architects uit Rotterdam naar de kozijnen van de historische pandjes uit de binnenstad. Van den Brenk: In de glasplaten wordt een verticale ribbel aangebracht als ornament; een technisch kunststukje dat in Nederland nog niet eerder is vertoond. Vide Van de 10.000 m2 die straks in Building 026 beschikbaar zijn voor ondernemers, wordt zo'n 7.000 m2 bestemd voor hoogwaardige, flexibele kantoorinvulling op de vier bovenste verdiepingen die het gebouw telt. De voor iedereen herkenbare splitlevelvloeren van de voormalige bibliotheek worden daarbij verwijderd om een flexibeler invulling voor de toekomstige bedrijven en organisaties mogelijk te maken, legt Nagtzaam uit. Ook wordt er een enorme vide gemaakt waardoor er overal daglicht naar binnen kan stromen. Het resultaat is een aantrekkelijke, energiezuinige werkomgeving met een prettig leefen werkklimaat. 16 Arenacum
Opkomende trend Daarbij is Het Nieuwe Werken het vanzelfsprekende vertrekpunt voor een hoogwaardige en vooral flexibele invulling van de ruimten. Hierdoor is het mogelijk dat zowel kleine als grote organisaties, die deze opkomende trend van werken in de stad als voorwaarde stellen, zich kunnen vestigen in Building 026, stelt Nagtzaam. Men kan hierbij beschikken over eigen parkeervoorzieningen voor auto's én fietsen onder het gebouw. Daarnaast heeft men een riant uitzicht op de nieuwe groene sedumdaken en de rest van de knusse Arnhemse binnenstad. En natuurlijk zitten de nieuwe huurders straks op steenworp afstand van het bruisende hart van Arnhem. Dat vind je elders niet. Retail en horeca In het gebouw is op de begane grond en eerste verdieping ruimte gereserveerd voor klein- en grootschalige detailhandel en horeca. Initiator achter de invulling van een deel van de horeca is Robert Wittenberg, eigenaar van Grand Café Dudok dat ruim tien jaar geleden zijn stempel drukte op de Arnhemse binnenstad. Naast deze huiskamer van Arnhem kwam enkele jaren later Arnhems Meisje, waardoor het Marktplein aan aantrekkelijkheid won. Door het vestigen van een derde horecagelegenheid, die de bestaande twee niet zal beconcurreren maar juist met een andere formule zal aanvullen, zal de aantrekkelijkheid alleen maar toenemen, verwacht Wittenberg. Hij houdt de invulling van de nieuwe formule nog even voor zich. Hem kennende krijgt Arnhem er echter weer een pareltje bij. Marktplein centrale functie Van den Brenk voegt toe: Nu op de plek van het Paradijs - met de realisatie van de ontwikkeling van Blauwhoed - het project Rijnboog werkelijk gaat beginnen, zul je zien dat ook dàt een aanzuigende werking heeft op het Marktplein. Daar komen de komende jaren veel mensen te wonen die de levendigheid van deze omgeving zullen verhogen. Het zou me niets verbazen als het Marktplein weer de centrale functie gaat krijgen die het vroeger in elke mooie stad had. Van den Brenk geeft aan dat hij trots is dat de Arnhemse bedrijven Van Wijnen en Kuijpers Installaties, samen met gevelbouwer Alkondor, dit mooie project mogen uitvoeren. Oplevering De oplevering staat gepland voor mei 2015. Twee makelaarskantoren, Benk Vastgoed en Strijbosch Thunnissen Bedrijfsmakelaars, zullen voor een adequate invulling van de Kingsize bedrijfsruimtes zorgen. Kingsize, legt Nagtzaam uit, is natuurlijk een knipoog naar de Koningstraat. Het betekent daarnaast ook riant in opzet, flexibiliteit en kwaliteit. Er wordt immers gemikt op een flexibele en toekomstgerichte invulling. Building 026 biedt Kingsize opportunities voor ondernemers op een fantastische locatie in de binnenstad van Arnhem. www.building026.nl 17
incasso-cni info@incasso-cni.nl 0316-745061
INTERVIEW Tekst: Frank Thooft Fotografie:Jacques Kok Eind dit jaar al trekken de eerste bewoners in de voormalige Stedelijke Muziekschool op de Weverstraat, het karakteristieke pand uit 1908. Maar liefst 34 luxueuze appartementen en drie commerciële units worden dan ingevuld om daarmee het wonen in de binnenstad een verdere impuls te geven. Het is één van de succesverhalen van het project Vastgoedplein dat de gemeente Arnhem vorig jaar lanceerde. Vastgoedplein appelleert aan ondernemende en innovatieve mensen Want succes heeft het project absoluut. Het ene pand na het andere dat via het Vastgoedplein op de markt komt, wordt aangekocht en aangewend voor een nieuwe en vooral levendige toepassing. Een bekend voorbeeld is het voormalige Stedelijk Gymnasium, dat door ondernemer Floris Schoonderbeek geschikt gemaakt wordt voor kleine bedrijfsunits. Of de voormalige HBS waar Escher ooit op gezeten heeft, waar nu studenten gaan wonen, de St. Jansschool aan de Rosendaalsestraat waar appartementen in komen, of het mooie rijksmonument aan de Vijverlaan, de voormalige Creutzbergschool, waar Van Hulsteijn sinds kort zijn bijzondere fietsen vervaardigt. Het mooist is het natuurlijk als een gebouw een nieuwe bestemming krijgt, die het karakter van het gebouw niet aantast. Over het algemeen lukt dat goed. De gemeente Arnhem is ook eigenares van de oude steenfabriek Elden in Meinerswijk, die tot ruim 30 jaar geleden in gebruik is geweest. De vastgoedmanager van de gemeente zoekt naar een nieuwe, passende bestemming, waarbij het karakteristieke gebouw natuurlijk behouden blijft. Sint Marten En dan zijn er nog de talloze geslaagde omzettingen van voormalige, zo goed als onbewoonbaar verklaarde, arbeidershuisjes in zogenaamde kluswoningen in St. Marten. Het is mooi dat deze karakteristieke pandjes toch behouden zijn. Het Vastgoedplein gaat overigens niet alleen over panden. Ook bouwkavels doen het goed, vertelt wethouder Gerrie Elfrink. Acht particuliere bouwkavels in de Nijhoffstraat, waar kopers een rijtjeshuis naar eigen ontwerp en zonder welstandsregels kunnen bouwen waren in no time verkocht. Strenge regeltjes, daar doet de gemeente hier niet aan. Alles is bespreekbaar, stelt Elfrink. We stellen kaders op zoals rooilijnen, maar daarbinnen krijg je de ruimte. Zie het als jazz. Het ritme is strak, maar daarbinnen kun je improviseren. Eerste miljoen Wethouder Gerrie Elfrink zit er dan ook niet mee, dat de aanleiding voor de oprichting van het Vastgoedplein een beetje treurig is. Niemand bij de gemeente wist tot een paar jaar geleden hoeveel panden er precies in eigendom waren, hoeveel dat kostte, hoeveel subsidie er ongezien in wegvloeide, enzovoort. Terwijl je dat als gemeente wel verplicht bent aan je inwoners, aan je belastingbetalers, stelt Elfrink droogjes. Inmiddels heeft Elfrink zijn eerste miljoen euro aan besparingen al binnen door de centralisatie van het onderhoud, waar dat voorheen 'ieder voor zich' gebeurde op verschillende afdelingen binnen de gemeente. Reuring Elfrink ontwikkelde samen met zijn ambtenaren de portal vastgoedplein, waar zowel burgers als ondernemers precies kunnen zien welk vastgoed er beschikbaar is, en binnen welke randvoorwaarden. Het doel is om het leegstaande vastgoed weer vol te krijgen. Daarmee ontstaat ook meteen weer meer reuring in de stad. Het succes van het Arnhemse vastgoedbeleid is inmiddels breed bekend. Wethouders uit andere steden komen regelmatig langs om te zien hoe Arnhem hem dit kunstje geflikt heeft, want ook elders kampt men kennelijk met ondoorzichtige leegstand. Kritiek Zijn ondernemende attitude leverde hem op blogs diverse kritieken op - hij zou zich als SP'er teveel met de voormalige VVD-wethouder Margreet van Gastel hebben ingelaten. Maar Elfrink slaapt daar geen minuut minder om. Hij ziet de stad nu met de dag verlevendigen, met name door initiatieven van ondernemende mensen die kansen zien en die benutten. En daar is het ook voor bedoeld. De gemeente biedt deze flexibele faciliteiten, en ondernemende mensen springen daar op in. We staan daar dan ook graag voor open. En er worden pareltjes aan de stad toegevoegd - dat is toch prachtig? www.vastgoedplein.nl Arenacum 19
Advies De privacy van roze zebra's en dito diva's in 'de Cloud' Auteur: mr. Jan-Paul van Barneveld Fotografie: Ron Greve Recentelijk hebben de media even bol gestaan van privacyinbreuken. Dit naar aanleiding van het publiceren van circa 200 privéfoto's van een aantal beroemdheden waarvan een flink aantal op zijn zachtst gezegd pikant waren te noemen. Deze gebeurtenis - op het internet aangeduid als 'the fappening' of 'celebgate' - zal weinigen zijn ontgaan. Dat het niet gaat om een publiciteitsstunt van een aandachtzieke beroemdheid, maar dat het het werk is geweest van één of meer hackers leidt geen twijfel. De vraag die in de media veel aandacht kreeg, is hoe de accounts gehackt zijn. Is er sprake van een lek in de beveiliging van Apple's icloud, of zijn de wachtwoorden van de individuele accounts van de diverse beroemdheden gekraakt? Voor een aantal Amerikaanse advocatenkantoren en de aandeelhouders van Apple is het antwoord op die vraag natuurlijk reuze interessant. Als er sprake blijkt van een beveiligingslek van de icloud zal deze of gene diva ongetwijfeld een aanzienlijke schadeclaim indienen. Vanuit het oogpunt van privacybescherming is dit onderscheid eigenlijk nauwelijks van belang. Het idee dat beveiligingsrisico's door gebruik te maken van cloud services zouden toenemen, lijkt vooral gevoelsmatig te zijn. Men denkt meer controle te hebben wanneer gegevens op de eigen automatiseringsomgeving zijn opgeslagen, maar tenzij er sprake is van een stand alone opslagdevice (LOL), is dat een schijnzekerheid. Een goede cloud service provider zal in veel gevallen waarschijnlijk beter in staat zijn om de beveiliging up to date te houden dan u zelf. De mediastorm rond 'celebgate' zal wel weer ras gaan liggen, net als eerder ten aanzien van de afluisterschandalen door de NSA en andere veiligheidsdiensten. Poppetjes gezien, kastje dicht. Dat is opmerkelijk, want de beveiliging van persoonsgegevens gaat niet alleen sterren aan. Waarom lijkt privacy, anders dan bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting of godsdienstvrijheid, de gemoederen zo weinig bezig te houden? Dergelijke grondrechten hangen nauw samen met de bescherming van ons privéleven. De bescherming van de privacy wordt niet voor niets ook gezien als een (klassiek) grondrecht. Het recht op privacy is in de Grondwet verankerd in artikel 10 (persoonlijke levenssfeer). Daarnaast zijn relevant artikel 11 (onaantastbaarheid van het lichaam), artikel 12 (huisrecht) en artikel 13 (brief-, telefoon en telegraafgeheim) van de Grondwet. Naast de Grondwet is de bescherming van privacy verankerd in diverse internationale grondrechtendeclaraties, zoals in artikel 8 EVRM. Daarmee is er echter nog geen bescherming tegen schending van de privacy. De wettelijke bescherming van onze persoonsgegevens is echter beperkt. Als er juridisch kan worden ingegrepen, is dat meestal achteraf. Mochten de hackers achter 'celebgate' in Amerika wonen en door de FBI worden gevonden, dan wachten hen ongetwijfeld draconische gevangenisstraffen. De foto's zijn daarmee echter niet offline. Een verbod op heling van onrechtmatig verkregen gegevens biedt evenmin weinig soelaas. Juridische maatregelen lopen door limitering van jurisdicties tegen landsgrenzen aan, maar de verspreiding van de geheelde gegevens via het 'www' niet. Jan-Paul van Barneveld Nysingh advocaten-notarissen N.V. T 026-35 75 742 E jan-paul.vanbarneveld@nysingh.nl I www.nysingh.nl Misschien wel de belangrijkste oorzaak voor de gebrekkige bescherming van onze persoonlijke levenssfeer, is dat onder het gros van de burgers de zorg om de bescherming van privacy niet tot nauwelijks leeft. Door het 'Ik-heb-toch-niks-te-verbergen denken' en onverschilligheid ten aanzien van de vraag wie er toegang heeft tot zijn of haar persoonsgegevens en wat daarmee allemaal gebeurt, is de burger zelf medeverantwoordelijk voor het steeds verder afkalven van het recht op de privacy. Wij lijken met betrekking tot onze persoonsgegevens - net als zebra's en gnoes op de savanne - vooral te geloven in 'safety by numbers'. Dat is ook niet onbegrijpelijk, want de hoeveelheid informatie over ons allen op het internet is gigantisch. Volgens een IDC-onderzoek uit 2008 kwam het totaalcijfer al neer op gemiddeld bijna 45Gb digitale informatie per persoon. Het gaat daarbij niet alleen om informatie die door gebruikers zelf op het internet is geplaatst, bijvoorbeeld op sociale netwerksites, maar ook om de zogenaamde 'digitale schaduw'. Dit is privacygevoelige informatie, zoals mailinglists, google- en surfgeschiedenis, door derden of beveiligingscamera's geplaatste foto's en video's, etc. Mede doordat informatie op internet nauwelijks vergankelijk is, moet de hoeveelheid data, die gemiddeld per persoon op het internet te vinden is, inmiddels al worden uitgedrukt in tera- of zelfs zettabytes. Als door 'celebgate' iets duidelijk wordt, is dat 'safety by numbers' niet een erg effectief veiligheidsmechanisme is wanneer specifieke personen of informatie om welke reden dan ook 'getarget' wordt. Hoeveel kans maakt een roze zwart gestreepte zebra of een paarse gnoe om anoniem onder te duiken in de kudde? Niet alleen beroemdheden of pikante plaatjes kunnen een speciaal en gemakkelijk doel vormen. Het is niet zo lastig om je voor te stellen dat iemand ook doelwit kan zijn omdat hij of zij een kritisch journalist, een klokkenluider of oppositieleider is, of dat iemand bijzonder geïnteresseerd is in informatie zoals bedrijfsgeheimen, bankgegevens of medische gegevens. Als we naar de wet van Moore kijken dan nadert 'safety by numbers' sowieso met rasse schreden zijn uiterste houdbaarheidsdatum. Vroeg of laat zal de rekencapaciteit om al die verzamelde data wel effectief te 'minen' beter gaan aansluiten op de techniek om gegevens op te slaan. Een andere diersoort die duizenden jaren wolven, winters, honger, poema's en jagers overleefde door 'safety by numbers' was de Amerikaans bison, totdat het repeteergeweer zijn intrede deed. Misschien is dat toch een analogie om eens serieuzer na te denken over het belang van betere privacybescherming. Arenacum 21
REDACTIE Tekst: Francien van Zetten Fotografie: Dick Leseman Michelle van Amerongen en Toon Verschuren, Transformatieteam gemee 'Samenspel met vastgoedeige De gemeente Arnhem kondigde vorig jaar aan 'de leegstand in de stad te lijf te gaan'. Het Transformatieteam werkt sindsdien nauw samen met eigenaren van zakelijk vastgoed aan het herontwikkelen van leegstaande panden. Michelle van Amerongen en Toon Verschuren van dit team melden wat de stand van zaken is. OKA-bestuurslid Andrea de Boeij stelt kritische vragen. Slagvaardig reageren op vragen van vastgoedeigenaren en creatief omgaan met ideeën voor nieuwe functies van leegstaande gebouwen. Daar draait het om bij het Transformatieteam van de gemeente Arnhem, benadrukt Toon Verschuren. De inzet is wat de mogelijkheden zijn van een pand. Daarbij zoeken we soms de grenzen van de regelgeving op, maar vaak is dat niet nodig om tot een nieuwe invulling van een pand te komen. Het Coehoorngebied, tussen het Station Arnhem en de binnenstad, noemt Verschuren als één van de manieren waarop de gemeente ruimte biedt aan vernieuwend en creatief gebruik van leegstaande panden. In het Coehoorngebied kan vijf jaar lang worden geëxperimenteerd met allerlei nieuwe kleinschalige initiatieven. De vestiging van restaurant Diehl in het voormalige bankgebouw aan het Willemsplein (vroeger Café Royal) en de verbouwing van het vroegere CITOpand aan de Nieuwe Oeverstraat tot Holiday Inn Express-hotel zijn andere voorbeelden van leegstaande panden die een alternatieve invulling kregen. Toon Verschuren en Michelle van Amerongen zijn de coördinatoren van het Transformatieteam, bestaande uit tien gemeentelijke specialisten op het gebied van onder meer vergunningen, vastgoed, stedenbouw, milieu, gebiedsontwikkeling en ruimtelijke juridische regelgeving. Van Amerongen en Verschuren, van Economische Zaken, vormen samen 'het gezicht en het aanspreekpunt' van het Transformatieteam. proporties terug te brengen. OKA-bestuurslid Andrea de Boeij, maakt deel uit van het Aanjaagteam. In dit team, een initiatief van het Architectenplatform Arnhem, werkten architecten, makelaars en ondernemers samen met de gemeente om leegstand van bedrijfspanden actief te bestrijden. Al snel bleek dat er binnen de gemeente behoefte was aan meer structuur en meer handjes om initiatieven te stimuleren en te faciliteren, legt De Boeij uit. Vandaar dat vorig jaar het Transformatieteam van start is gegaan. Het Aanjaagteam functioneert nu als klankbordgroep van dit team. Met de omvorming van de kantoortoren bij winkelcentrum Presikhaaf, waarin Rijkswaterstaat was gevestigd, tot flat voor studentenhuisvesting (14.000 m2) is de doelstelling voor dit jaar al gehaald, constateert Verschuren. met die nieuwe invulling zijn we heel blij. Als gemeente hoefden we in dat geval geen twee minuten na te denken om toestemming te geven voor wijziging van de oorspronkelijke bestemming kantoren. Voor de eigenaar was het lastig de financiering rond te krijgen, maar nu Aan de overzijde van de tafel, v.l.n.r.: Toon Verschuren, Michelle van Amerongen en Andrea de Boeij wordt de flat onderdeel van de campus van de Hogeschool voor Arnhem en Nijmegen. Studentenhuisvesting blijkt ook voor het pand Bergstraat 280 vlak bij de binnenstad (waar voorheen accountantskantoor GIBO was te vinden) de oplossing. Na een jarenlange zoektocht naar een alternatieve bestemming, waarbij in een eerder stadium sprake was van verbouwing tot hotel en ook andere ondernemers in beeld waren, komen er nu studenten te wonen. Er zijn wel vijf of zes ideeën langs gekomen, maar steeds bleek een plan niet haalbaar, zegt Verschuren. Nu wel. De Boeij vraagt zich af of er wel behoefte is aan zo veel studentenkamers. Veel studenten kiezen er voor bij hun ouders thuis te blijven wonen, omdat dit goedkoper is. Een groot deel van deze studentenappartementen en -kamers wordt gemeubileerd, met het oog op het verblijf van studenten uit het buitenland, legt Van Amerongen uit. De HAN trekt steeds meer studenten uit het buitenland. En de Bergstraat 280 richt zich specifiek op het huisvesten van buitenlandse studenten van de HAN, die relatief korte tijd in Arnhem verblijven. Doel Het Transformatieteam is vorig jaar juni voor een periode van drie jaar van start gegaan met als doel jaarlijks betrokken te zijn bij herontwikkeling (transformatie) van minimaal 10.000 vierkante meter bedrijfsvloeroppervlak (bvo) met alternatieve, tijdelijke of structurele invullingen. Verschuren: Het uiteindelijke doel is natuurlijk de leegstand van winkels, kantoren en andere bedrijfspanden in Arnhem op den duur weer naar normale 22