Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren die hierop van invloed zijn. Deze gegevens komen voort uit eigen grootschalige onderzoeken en registraties, aangevuld met informatie uit landelijke en regionale databronnen. In de Twentse Gezondheids Verkenning (TGV) zijn deze gegevens op systematische wijze bijeengebracht, geanalyseerd en geïnterpreteerd. Hieronder vindt u een beschrijving van de belangrijkste uitkomsten voor de gemeente Wierden. Vergrijzing punt van aandacht in Wierden In Wierden wonen 23.807 mensen; 11.896 mannen en 11.911 vrouwen (januari 2013). Als we de verschillende kenmerken van de bevolking in Wierden vergelijken met Twente en Nederland, doet Wierden het relatief goed, maar ook is er een aantal punten dat aandacht behoeft. In Wierden is, net als in de rest van Twente en Nederland sprake van een sterke daling van jongeren en volwassenen en een sterke stijging van ouderen: het percentage ouderen stijgt van 18% in 2013 naar 27% in 2040. 2040 3831,1 9384,3 4625,2 2013 3878 10106 2824,5 2040 139,9 329,1 175,9 2013 152,8 368,3 110 2040 6 13 7,1 2013 6 13,6 4,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0-19 20-64 65+ Figuur 1: Bevolkingsprognose 2040 naar leeftijd voor de gemeente Wierden, Twente en Nederland (in de balkjes de aantallen inwoners x 1000) (Bron: CBS Statline, 2013) De gezondheid in Wierden vergelijkbaar met Twente Gezondheid is op verschillende manieren te meten. Vaak wordt gekeken naar het voorkomen van ziekten en aandoeningen, de levensverwachting, sterfte en doodsoorzaken, maar daarnaast wordt ook de ervaren gezondheid als maat voor gezondheid gezien. Op de meeste maten scoort Wierden vergelijkbaar met Twente en Nederland: De gemiddelde levensverwachting bij geboorte in Wierden is 79,8 jaar en hiermee vergelijkbaar met Nederland. De totale sterfte in Wierden is vergelijkbaar met Nederland. Sterfte aan hart- en vaatziekten is in Wieden, net als in heel Twente, hoger dan in Nederland. 2 van 6
In totaal geeft 74% van de ouderen aan één of meerdere chronische aandoeningen te hebben. Hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage aan heupen en knieën en diabetes zijn de meest voorkomende chronische aandoeningen en beperkingen bij ouderen. Ervaren gezondheid in Wierden is vergelijkbaar met Twente. Ouderen ervaren hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Ook laagopgeleiden ervaren hun eigen gezondheid vaker als slecht vergeleken met hoogopgeleiden. Het voorkomen van depressieve gevoelens bij jongeren en een verhoogd risico op depressie of angststoornis bij ouderen is in Wierden vergelijkbaar met Twente. Door volwassenen in Wierden wordt minder vaak een matig tot hoog risico op depressie gerapporteerd dan in de rest van Twente. Door de sterke vergrijzing in Wierden is de verwachting dat mobiliteitsbeperkingen en chronische aandoeningen, zoals hoge bloeddruk en suikerziekte, sterk zullen toenemen in de toekomst. Figuur 2: Gemiddelde levensverwachting bij geboorte (in jaren) per gemeente in Twente, 2007 2010 Leefstijl in Wierden kan op een aantal aspecten nog beter Op landelijk niveau ontwikkelt een aantal leefstijlaspecten zich gunstig; (overmatig) alcoholgebruik neemt af bij jongeren en het ontbijt wordt minder vaak overgeslagen dan een aantal jaren geleden. Hoe staat het met de leefstijl in Wierden ten opzichte van Twente? De helft van de volwassenen en bijna tweederde van de ouderen heeft overgewicht. Overgewicht komt in alle leeftijdsklassen vaker voor bij laagopgeleiden. Bij jongeren lijkt het overgewicht in 2012 voor het eerst te zijn afgenomen. Het dagelijks eten van fruit en groenten wordt door jongeren en volwassenen in Wierden slechts door een ongeveer derde gedaan. Laagopgeleiden geven aan minder vaak groenten te eten dan hoogopgeleiden. Zeventien procent van de jongeren uit Wierden geeft aan wel eens te roken, vergelijkbaar met de rest van Twente; vmbo-ers geven dit vaker aan dan havo/vwo-ers. Van de volwassenen rapporteert 22% te roken; dit is lager dan gemiddeld in Twente. Van de ouderen geeft 9% aan te roken, vergelijkbaar met Twente. Laagopgeleide volwassenen geven vaker aan te roken dan hoogopgeleiden. Zevenendertig procent van de leerlingen uit klas 2 en klas 4 in Wierden geeft aan de afgelopen vier weken aan binge-drinken (vijf of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid) te hebben gedaan; dit wordt vaker gerapporteerd door vmbo-ers dan door havo/vwo-ers. Van de volwassen rapporteert 16% overmatig alcoholgebruik en bij ouderen is dat 8%, beide vergelijkbaar met Twente. Van alle leerlingen uit klas 2 en klas 4 uit Wierden die hebben deelgenomen aan E-MOVO, geeft 6% aan wel eens softdrugs te gebruiken, vergelijkbaar met Twente. 3 van 6
Van de leerlingen die ooit geslachtgemeenschap hebben gehad, zegt 44% altijd een condoom te gebruiken, in Twente is dit 50%. Tabel 1: Leefstijl kenmerken (in %) naar leeftijd en geslacht voor Wierden en Twente (Bron: Twente in Balans 2011, E-MOVO 2011, Volwassenenonderzoek 2012, Ouderenonderzoek 2010) Wierden Twente Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Overgewicht (matig/ernstig) 3 jarigen 8 17 13 9 12 11 5-6 jarigen 9 7 8 13 18 15 10-11 jarigen 17 15 16 18 19 19 13-14 jarigen 12 13 13 20 18 19 20-65 jarigen 58 44 51 56 42 49 65+ ers 64 56 60 64 58 61 Voldoet aan beweegnorm 13-16 jarigen 13 23 19 18 18 18 20-65 jarigen 64 64 64 70 65 67 65+ ers 59 50 54 60 54 57 Roken (wel eens/dagelijks) 13-16 jarigen 17 16 17 18 17 17 20-65 jarigen 25 20 22 31 24 27 65+ ers 9 9 9 14 10 12 Overmatig alcoholgebruik 13-16 jarige 36 38 37 32 27 29 20-65 jarigen 21 5 16 14 6 10 65+ ers 12 5 8 11 7 8 Aandacht voor sociale omgeving blijft belangrijk De sociale omgeving is een verzamelnaam voor de deelname, betrokkenheid en binding van mensen met het sociaal leven. Het hebben van voldoende en goede sociale relaties gaat gepaard met een gunstige lichamelijke en psychische gezondheid. Hoe is de situatie in Wierden? Vier procent van de volwassen in Wierden geeft aan zich (zeer) ernstig eenzaam te voelen, lager dan in de rest van Twente. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Bijna de helft (43%) van de volwassen in Wierden doet vrijwilligerswerk, dit is hoger dan gemiddeld in Twente. Van de ouderen in Wierden rapporteert 17% vrijwilligerswerk te doen. Van de volwassenen in Wierden geeft 17% aan het afgelopen jaar mantelzorg te hebben gegeven, vergelijkbaar met de rest van Twente. Bij ouderen in Wierden is dit 19% en dat is hoger dan gemiddeld in Twente (14%). Ruim de helft de volwassenen (58%) ziet het geven van mantelzorg niet of nauwelijks als belasting, bij ouderen was dit 50%. Van de leerlingen uit Wierden geeft Figuur 3: Gevoelens van eenzaamheid naar leeftijd in de gemeente Wierden (Bron: Volwassenenonderzoek 2012, Ouderenonderzoek 2010) 4 van 6
14% aan de laatste 3 maanden wel eens gepest te zijn, in Twente is dit 12%. Drie procent van de leerlingen in Wierden geeft aan meerdere keren per week te zijn gepest. Fysieke omgeving in Wierden goed Fysieke omgeving wordt bepaald door het milieu en de inrichting van de leefomgeving. De aanwezigheid van groen in de directe omgeving heeft een positief effect op verschillende aspecten van de gezondheid. Wierden scoort positief op belangrijke onderdelen van de fysieke omgeving; In Nederland is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 2,1 kilometer. Voor inwoners van Wierden is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 1,4 kilometer. In Wierden is er per woning 77 vierkante meter openbaar groen binnen 500 meter van de woning beschikbaar. Dit is boven de norm uit de Nota Ruimte van 75 vierkante meter groen per woning. De ruime meerderheid (91%) gaf aan tevreden te zijn over het groen in de omgeving, landelijk is dit 78%. Ruim de helft van de inwoners van Wierden (59%) vindt dat er goede speelplekken voor kinderen zijn, hoger dan in de rest van Twente (55%). 83% van de ouderen geeft aan niet te willen verhuizen. De leefbaarheid in de buurt en de woonomgeving in Wierden wordt beoordeeld met een 7,5; dit is vergelijkbaar met de rest van Twente. Zorg- en voorzieningengebruik in Wierden vergelijkbaar met Twente De gemiddelde contacttijd en het gemiddelde aantal contacten met de huisarts in Wierden is iets hoger dan gemiddeld in Twente. In Wierden is de zorgvraag voor chronische aandoeningen het hoogst. Toekomstramingen laten zien dat de zorgvraag voor chronische aandoeningen in 2015 met ongeveer 10% zal stijgen in Wierden. Het medicijngebruik in Wierden is lager dan gemiddeld in Twente. Kalmeringsmiddelen waren de meest voorgeschreven geneesmiddelen, gevolgd door maagmiddelen en medicijnen voor astma of COPD. Bekendheid van Wmo/zorgloket is hoog onder ouderen in Wierden; 87% geeft aan bekend te zijn met deze voorziening, in Twente is dit 82%. Ouderen maken vooral gebruik van hulp bij administratieve of financiële activiteiten en van recreatieve / culturele activiteiten. 5 van 6
6 van 6