Rainbowfondsen Beheerscommentaren op de economische activiteit en de financiële markten 31/12/2009 Inleiding Na het turbulente 2008, heeft 2009 zich geprofileerd als het jaar waarin de aandelenmarkten zich weer stabiliseerden maar ook, en vooral, als het jaar van het economische herstel. De meeste indexen hebben wereldwijd immers een meer dan behoorlijke prestatie opgetekend. De toekomst voorspellen is altijd moeilijk. Toch wagen we ons hieronder aan een vooruitblik op het komende jaar. Ligt de crisis dan echt achter ons? Kwartaalresultaten overtreffen gemiddeld gezien altijd de prognoses. Dat is de realiteit van de laatste jaren. Maar de mate waarin de cijfers het voorbije kwartaal de analistenprognoses achter zich lieten, tart toch wel elke verbeelding. Maar liefst 80% van de bedrijven die tot de brede Amerikaanse marktindex S&P 500 behoren, kwam met rapporten aandraven die - toch wat de winst betreft de verwachtingen ruim overtroffen. De nuance over de winst in voorgaande zin is belangrijk, want de omzetcijfers - datgene wat bedrijven als inkomsten binnenkrijgen - beantwoordden maar net aan de verwachtingen. De positieve winstcijfers vloeien dus niet voort uit een meevallende verkoop, maar uit de buitengewone capaciteit van bedrijven om te snoeien in hun uitgaven. Mits enige overdrijving zou men kunnen stellen dat de vele positieve verrassingen in de derdekwartaalresultaten van de ondernemingen het spiegelbeeld vormen van de almaar langer wordende rij werklozen. Meteen begrijpt u waarom de markt, na de initiële euforie, zich al snel onverschillig toonde ten aanzien van die tsunami van cijfers die de verwachtingen overtreffen. Kostenbesparingen zijn goed voor de rendabiliteit van ondernemingen, maar niet noodzakelijk voor de economie. Want om die te laten draaien, moet het geld rollen. Wanneer iedereen de vinger aan de knip van zijn portemonnee houdt, krijg je net het tegenovergestelde. Lefgozers Sommige centrale banken, zoals die van Israël, Noorwegen en Australië, begonnen de voorbije maanden hun basisrente opnieuw op te trekken. Dat getuigt niet alleen van een toenemend vertrouwen, maar ook van lef. De aanwezigheid van goedkoop geld dankzij het rentebeleid van de centrale banken was de voorbije maanden één van de belangrijkste reddingsboeien waar de economie zich aan vastklampte. Neem je die weg vóór de drenkeling grond onder de voeten heeft, dan dreigt hij opnieuw kopje onder te gaan. We mogen er met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid van uitgaan dat de desbetreffende centrale banken hun huiswerk goed gemaakt hebben. Zij zijn er inderdaad van overtuigd dat het met de economie terug de goede kant uit gaat. Ze zullen daar wel hun redenen voor hebben. Noorwegen bulkt van de olie en Australië van de grondstoffen. De prijzen van olie en grondstoffen zijn de laatste maanden behoorlijk hersteld. Dat helpt. Maar je mag dit optimisme niet zomaar extrapoleren naar de hele wereld. De voorzitters van de centrale banken van de VS en Groot-Brittannië respectievelijk Ben Bernanke en Mervyn King spreken een veel voorzichtigere taal. Het gaat allemaal wel beter, maar het herstel is nog broos en dus is het nog veel te vroeg om nu al de extreme lagerentepolitiek stop te zetten.
De factor China Het wonderland China staat symbool voor een belangrijk deel van de aardbol waar mensen vroeger veelal om ideologische redenen - nauwelijks de mogelijkheid hadden om door eigen arbeid hun lot te verbeteren. Maar nu hebben ze die mogelijkheid wel. En daar maken ze naarstig gebruik van. Ze doen dat met zo n gretigheid dat je in die contreien nauwelijks van crisis kan spreken. Toegegeven, ook in China is de overheid in de bres gesprongen. Ze kon dat omdat ze op een gigantische berg geld zit. Ondertussen loopt de economie opnieuw als een trein. Meer nog, sommigen maken gewag van een dreigende oververhitting. Conclusie Het vele geld aan de zijlijn, de lage intrestvoeten en het gebrek aan interessante alternatieven, stemt ons optimistisch wat het beursverloop van de eerstkomende maanden betreft. Nadien wordt het uitkijken. Wijzen de signalen hoofdzakelijk op een economie die ook zonder overheidssteun kan functioneren, dan zit er zeker extra stijgingspotentieel in. Maar rijzen er te veel twijfels en vragen over de forse factuur die de crisis nalaat in de vorm van een fors gestegen overheidsschuld, dan kunnen de koersen tijdelijk bevriezen en wacht ons een sabbatjaar. In ieder geval, een terugkeer naar het financieel en economisch doemscenario dat ons begin dit jaar voorgehouden werd, zien wij niet gebeuren. De problemen zijn nog lang niet van de baan, maar Mister Market gelooft er opnieuw in dat hij de boel opgelost krijgt. Obligaties (van toepassing voor Rainbow Indigo, Green en Orange (strategische fondsen World) en voor Rainbow Blue (Bonds World)) De obligatiemarkten kenden een goed vierde trimester. Sinds begin dit jaar stegen de algemene marktindexen Barclays Capital Aggregate (index van obligaties uit de eurozone) en Barclays Capital Global Aggregate hedged into Euro (index van wereldwijde obligaties zonder deviezenrisico) respectievelijk met 6,9% en met 5,1%. De beperkte diversificatie naar verschillende stijlen leverde een uitstekende bijdrage tot het resultaat van de gemengde fondsen: Er waren mooie prestaties voor hoogrentende obligaties (high yield). High yield overtrof de algemene index met liefst 70% in de eurozone en met 49% wereldwijd. Overheidsobligaties uit groeilanden (emerging markets debts) stegen 16% meer dan de algemene index in de eurozone en 20% meer wereldwijd. Convertibles (obligaties die kunnen omgezet worden in aandelen) deden het in de eurozone 28% en wereldwijd 32% beter dan de algemene indices. Obligaties uit de eurozone Bedrijfsobligaties (corporates) behaalden de beste resultaten in 2009. De corporatefondsen beheerd door Mellon en Sparinvest, deden het zelfs nog beter dan hun benchmark. Zij droegen dan ook het meest bij tot het resultaat. De overheidsobligaties, die het bijzonder goed deden in 2008, geraakten in 2009 uit de gunst van de beleggers. Fortis Investments behaalde met zijn indicieel beheerde staatsobligatieportefeuille toch nog een resultaat dat in de lijn ligt van zijn benchmark. Rainbowfondsen Beheerscommentaren op de economische activiteit en de financiële markten 31/12/2009 2
De wat risicovollere hoogrentende obligaties (high yield) deden het als obligatiecategorie goed. De high-yieldbeheerders Bluebay en Fortis Investments bleven dan weer achter op de mooie performance van de high-yieldindex. De assets beheerd door Fortis Investments, werden in december dan ook verlaagd. Converteerbare obligaties (obligaties die in aandelen kunnen omgezet worden) behoorden dit jaar duidelijk tot de winnaars. De convertible-beheerder CAAM kon zijn positief presterende stijlbenchmark net evenaren. De assets werden lichtjes verlaagd. Obligaties uit de worldzone Kwaliteitsvolle bedrijfsobligaties (investment grade corporates) vervingen overheidsobligaties als voorkeurcategorie. Naarmate de liquiditeit van de markt in de loop van het jaar hernam, steeg ook de waardering voor dit soort obligaties opnieuw. Beheerders Pimco en Capital@Work leverden de grootste bijdrage en presteerden beter dan hun benchmark. Beide portefeuilles bestaan uit obligaties van goede debiteuren. Ook het investment-gradefonds (indicieel beheerd door Fortis Investments) leverde een positieve bijdrage. De assets van dit fonds werden lichtjes verhoogd. Hoogrentende obligaties (high yield) behaalden het beste resultaat binnen de obligatiecategorieën. Een belangrijke daling van de spreads zorgde voor een uitstekend rendement. De hoogrentende obligatieportefeuille beheerd door Fortis Investments zorgde bovendien nog voor een extra return in vergelijking met de stijlindex. Overheidsobligaties uitgegeven door groeilanden (emerging market debts) behaalden een beter rendement dan de algemene index. Het fonds beheerd door Fortis Investments behaalde een mooi resultaat. Converteerbare obligaties (obligaties die in aandelen kunnen omgezet worden) behoorden dit jaar duidelijk bij de winnaars. Fortis Investments kon echter het resultaat van de stijlindex niet evenaren. De assets in dit fonds werden daarom lichtjes teruggeschroefd. De negatieve prestatie van het fonds beheerd door Thames River, een gemengde portefeuille met hoogrentende obligaties (high yield) en obligaties uit groeilanden (emerging market debts), woog op het resultaat. Conclusie: het goede resultaat van de obligaties is het gevolg van het stijl- en het skilleffect. Aandelen (van toepassing voor Rainbow Indigo, Green en Orange (strategische fondsen World) en voor Rainbow Red (Equity World)) Ook de aandelenmarkten presteerden tijdens het vierde kwartaal opnieuw goed. Sinds begin 2009 stegen de algemene marktindexen MSCI EMU (eurozone) en MSCI World (wereldwijd) met respectievelijk 27,3% en 25,9%. Deze indices bestaan voornamelijk uit aandelen van grote ondernemingen. De verschillende activaklassen, met uitzondering van value-aandelen wereldwijd en commodities (grondstoffen), lieten mooie prestaties optekenen in vergelijking met deze benchmarks: Aandelen van bedrijven met kleine beurskapitalisatie (de zogenaamde small caps) presteerden goed: small caps uit de eurozone deden het maar liefst 24% beter dan de algemene index en small caps wereldwijd presteerden 13,7% beter. Rainbowfondsen Beheerscommentaren op de economische activiteit en de financiële markten 31/12/2009 3
Aandelen van bedrijven uit groeilanden (emerging markets) zetten eens te meer een betere prestatie neer dan de algemene marktindexen. Emerging Europe en emerging markets presteerden respectievelijk 52% en 47% beter. De prestaties van value-aandelen waren afhankelijk van de zone: deze activaklasse deed het op Europees vlak 3,4% beter dan de algemene index; wereldwijd presteerde deze activaklasse 3,2% minder goed dan de algemene index. Commodities (grondstoffen) deden het beduidend minder goed dan de algemene index (- 10%). Een aantal beheerders in de eurozone slaagde er evenwel niet altijd in de benchmark van de eigen stijl (small caps, emerging markets, ) te evenaren of te overschrijden. Hierdoor verminderden zij enigszins de meerwaarde geleverd door de stijldiversificatie. Aandelen uit de eurozone Het beste resultaat werd behaald door East Capital met het beheer van aandelen uit Europese groeilanden (Eastern Europe). Aangezien ons aandeel in dit fonds echter te groot was, werd dit fonds verlaten. Het werd vervangen door ETF Eastern Europe van Lyxor en Société Générale (ETF = Exchange Traded Fund: een op Euronext verhandelbaar fonds, passief beheerd, met als enige bedoeling een index zo nauw mogelijk te volgen). De indicieel beheerde portefeuille met aandelen met een grote kapitalisatie (broad investment grade) van Fortis Investments bleef in de lijn van de verwachtingen. Hun assets werden verhoogd. Het eveneens door Fortis Investments beheerde fonds met blue chips (aandelen van bedrijven met de grootste kapitalisatie) werd verlaten. De fondsen van Fortis Investments en Kempen die belegd waren in aandelen van kleine en middelgrote ondernemingen (small en mid caps), konden hun index dan weer niet bijhouden. Het negatieve skill effect van de beheerders was daar de voornaamste oorzaak van. De contrarian-strategie van Capital@Work (een strategie die erop gericht is het tegenovergestelde te doen dan het overgrote deel van de markt) deed het beter sinds september, maar bleef toch nog wat achter op zijn benchmark. Aandelen beheerd door JP Morgan leverden een extra bijdrage bovenop hun index. Aandelen uit de worldzone Aandelen van bedrijven uit groeilanden (emerging markets) gaven de grootste extra opbrengst, gevolgd door small caps. De portefeuille van aandelen met grote kapitalisatie (broad investment grade) beheerd door Fortis Investments zette een resultaat neer dat in lijn ligt van dat van de benchmark. Hun assets werden verhoogd, terwijl meer opportunistische strategieën op korte termijn werden verminderd. De valuestrategie van beheerder Orbis leverde de grootste outperformance tegenover zijn benchmark. Deze strategie is gericht op value-aandelen met het grootste verschil tussen de intrinsieke waarde en hun marktwaarde. Beheerder Brandes, die value-aandelen beheert van bedrijven met een kleine kapitalisatie, realiseerde eveneens een mooie excess performance. Het was vooral beheerder Acadian die een negatieve bijdrage liet optekenen. Het beheer werd bijgestuurd en richt zich nu naar een lagere volatiliteit. BlackRock, dat het beheer van microcap-value-aandelen overnam van Fuller & Thaler, sloot af net onder zijn benchmark. Rainbowfondsen Beheerscommentaren op de economische activiteit en de financiële markten 31/12/2009 4
De alternatieve strategieën presteerden niet beter dan de brede index. Conclusie: het goede resultaat van de aandelen uit de eurozone en wereldwijd is het gevolg van het stijleffect. Rainbow Absolute Return Flexible Asset Allocation (RARFAA) Beleggingspolitiek RARFAA wil een meerwaarde realiseren door optimaal te profiteren van de opportuniteiten die zich voordoen op de financiële markten. De fondsbeheerder is volledig vrij om zelf te bepalen in welke mate hij belegt in aandelen, obligaties, beleggingen op korte termijn of in derivaten uitgegeven over alle sectoren, en in alle regio s. Benchmark 50% MSCI WORLD + 50% LEHMAN GLOBAL AGGREGATE Risicoklasse 4 Sinds het begin van het jaar realiseerde dit fonds een performance van 34,29% t.o.v. 14,7% voor haar composite index (50% BC Global Aggregate + 50%MSCI World). Deze schitterende prestatie kan gedeeltelijk verklaard worden door de impact van het Madoff-debacle (geschat op +/- 17%). Maar zelfs als we abstractie maken van dit effect, kunnen we besluiten dat het fonds in 2009 beter presteerde dan de benchmark. Dit document is louter informatief en maakt geen deel uit van het verzekeringscontract. AG Insurance kan niet aansprakelijk gesteld worden wanneer sommige gegevens achterhaald zouden zijn. Rendementen, die in het verleden verwezenlijkt zijn, zijn niet gewaarborgd voor de toekomst. Het financiële risico van deze beleggingsfondsen wordt door de verzekeringsnemer gedragen. Voor bijkomende informatie met betrekking tot voormelde fondsen verwijzen wij naar het beheersreglement dat gratis op eenvoudig verzoek te bekomen is bij AG Employee Benefits. AG Insurance nv RPR Brussel BTW BE 0404.494.849 E. Jacqmainlaan 53, B-1000 Brussel AG Employee Benefits: Kruidtuinlaan 20, B-1000 Brussel www.agemployeebenefits.be Tel. +32(0)2 664 82 11 Fax +32(0)2 664 83 09 Rainbowfondsen Beheerscommentaren op de economische activiteit en de financiële markten 31/12/2009 5