copyright Mike Louagie Verschijnt viermaal per jaar nieuwsbrief I promotie shortsea shipping vlaanderen I nr. 38 oktober - november - december 2010 BEDRIJVEN IN DE KIJKER TUINHUISJES OP HET WATER Als je in de toekomst een tuinhuisje koopt, is er kans dat het hout waaruit het is vervaardigd, met shortsea vanuit Rusland wordt geïmporteerd. De firma Solid bvba uit Spiere Helkijn importeert sinds twee jaar ongeveer 25.000 m³ gezaagd hout per jaar uit dit land. Hiermee worden o.a. tuinhuisjes gemaakt die aan groothandelszaken worden geleverd. Tot voor kort werd het hout per vrachtwagen vanuit Rusland naar Spiere Helkijn gebracht. Ik las in de Aboard nieuwsbrief over de mogelijkheden van shortsea en nam contact met het promotiebureau. Ik had ook al gebeld met één van de actoren vermeld in de nieuwsartikels, aldus Leon Ide, zaakvoerder van Solid bvba. Na een werkbezoek in Ust-Luga had ik alle contacten. Begin juli leverde een coaster de eerste partij (4.000m³) hout via het kanaal Brugge-Zeebrugge op onze kade vlakbij Brugge. Het is de bedoeling om een ritme van 1 schip per 2 maanden aan te houden zodat 95% van de trafiek via shortsea in plaats van via de weg zal komen. Optimaliseren door samenwerking Solid wil de transporten verder optimaliseren en zoekt samenwerking om goederenstromen te bundelen. We willen met andere bedrijven samenwerken die ook een importstroom vanuit Ust-Luga naar Brugge of omgeving hebben met bvb. potgrond, turf, staal zodat we de ruimte aan boord volledig kunnen benutten of een iets groter schip inleggen. Deze schaalvergroting kan voor alle partijen interessante tarieven en een hogere leveringsfrequentie opleveren. Wij hebben bovendien alle faciliteiten in Brugge beschikbaar, besluit de zaakvoerder. Zie je mogelijkheden in zo n samenwerking? Contacteer: Solid BVBA Leon Ide Tel + 32 56 46 16 16 leon.ide@solid.eu www.solid.eu Wenst u onze korte nieuwsberichten te ontvangen via e-mail? Registreer nu via de knop op de homepage van www.shortsea.be of mail naar shortsea@shortsea.be. U kunt deze nieuwsbrief ook op onze website downloaden. www.shortsea.be European Shortsea Network
BEDRIJVEN IN DE KIJKER ZWARE TRANSFORMATOR VIA HET WATER VAN MECHELEN NAAR DE NOORDZEE Eind maart werd een 120ton-zware transformator (5 x 3.5 x 5m) via de binnenvaart van Mechelen naar Hoboken vervoerd (zie ook nieuwsbrief 37). copyright Kris Sobry copyright Kris Sobry Vanuit de vestiging van CG Holdings Belgium (het vroegere Pauwels Trafo) werd de transformator met een speciaal wegtransport naar het Keerdok in Mechelen gebracht. De lading werd daar overgeladen in een klein binnenschip (een Kempenaar ). Na lossing op de Fabricom site in Hoboken werd de transformator op een off shore platform geplaatst. Aan dit platform werd nog een aantal maanden gewerkt. Op 6 augustus werd het op de Hoboken site, gelegen aan de Schelde, bij hoogtij op een zeewaardig ponton geladen. Het totale platform woog 1.100 ton en mat 27x16x18m (lbh). Het zal de spanning van de turbines op-transformeren van 33 kv naar 150 kv. copyright Kris Sobry De zeetrip bracht het platform naar zijn werkplaats in het Belwindwindmolenpark, 46km voor de Belgische kust. De plaatsing was voorzien voor 8 augustus maar moest door het slechte weer op zee worden uitgesteld tot 11 augustus. Het project wordt in 2 fasen van elk 55 turbines gerealiseerd. Deze wereldprimeur werd verwezenlijkt door een Belgische Joint Venture bestaand uit Fabricom GDF Suez, Iemants Staalconstructies en CG Holdings. www.cgglobal.com www.fabricom-gti.com www.fabricom-gdfsuez.com www.iemants.com
BEDRIJVEN IN DE KIJKER ton staal met shortseadiensten. Enkel in 2009 was de tonnage door de crisis lager, ongeveer 500.000 ton. Uitschieters zijn het V.K. (300.000-350.000 ton), Turkije (150.000 ton) en Rusland (50.000 ton via Sint- Petersburg). Voor de laatste 2 bestemmingen worden tonnages in Gent gegroepeerd na aanvoer via weg, spoor en binnenvaart. ARCELORMITTAL FERVENT GEBRUIKER VAN SHORTSEA ArcelorMittal is de grootste staalproducent in de wereld. In 2009 werd meer dan 73 miljoen ton staal geproduceerd, waarvan 5 miljoen in de Gentse kanaalzone. Niet alleen de hoeveelheden maar vooral hoe en wanneer de klanten hun goederen willen ontvangen, vereist een specifieke planning. Bovendien maken we gebruik van verschillende transportmodi, vaak in combinatie, vertelt David De Rocker, External Transport Manager bij ArcelorMittal in Gent. The Swedish connection De Zweedse markt is voor ArceloMittal Gent goed voor 125.000 ton staal per jaar. Daarnaast worden ladingsstromen uit Bremen, Luik en Florange o.a. per spoor aangevoerd en in Gent gebundeld voor transport naar Zweden. In 2005 werden een aantal transportvereisten van de staalproducent voorgelegd aan het toenmalige DFDS Tor Line (nu DFDS Seaways), die vanuit Gent een regelmatige lijndienst (5-6 afvaarten per week naar Göteborg) aanbiedt. De rederij kon beantwoorden aan de gevraagde flexibiliteit, betrouwbaarheid en relatief korte transittijd. Na een relatief korte vrachtwagenrit worden de staalrollen op cassettes geplaatst die aan boord van de DFDS Seaways schepen worden gereden. In Zweden worden de staalrollen o.a. met ecocombi s (25m) bij de klanten afgeleverd. Een bufferstock in Gent en Zweden laat toe om op de just in time - leveringen in te spelen. Patrick Perreira, Key Account Manager Shipping Logistics bij DFDS Seaways, vult aan: De markteisen gaan steeds verder. Het DFDS cassettesysteem werkt zowel voor 30 ton als voor 1000 ton. Een super-flexibiliteit is nodig: soms is er een voorbericht tot beschikbaarheid van slechts enkele uren. ArcelorMittal Gent was een voortrekker voor dit systeem, dat nu ook voor de Noordfranse fabrieken een toegevoerde waarde brengt voor leveringen naar Zweden en Noorwegen. Shortsea en multimodaliteit De bundeling van goederenstromen in Gent maakt het gebruik van coasters binnen Europa efficiënt. De ligging van de Gentse site aan het kanaal Gent- Terneuzen is een sterke logistieke troef. Ook binnenvaart en spoor worden intensief gebruikt en vormen samen met het wegtransport de onderdelen van de multimodale transportketens in Europa. Wij organiseren zelf het transport maar laten het wel uitvoeren door betrouwbare onderaannemers, liefst onder een 2 of 3-jarig contract, aldus David De Rocker. De shortseamarkt ArcelorMittal Gent verscheept jaarlijks gemiddeld tussen 700.000 en 900.000 De staalterminal van DFDS in Immingham ontvangt een zeer belangrijk deel van de VK-tonnage die per coaster vanuit Gent wordt aangevoerd. www.arcelormittal.com ARCELORMITTAL TRANSPORTEERT STAAL VIA SHORTSEA NAAR SINT-PETERSBURG De levering van staal vanuit Luik aan de nieuwe Hyundai-fabriek in het Russische Sint-Petersburg gebeurt met shortsea. Het transport, bestaande uit coils en staal in pakken, gebeurt met coasters via het Albertkanaal en de shortsearoute rechtstreeks tot in Rusland. Naast de Hyundai fabriek zal er ook staal geleverd worden aan een VW-fabriek in Rusland. De Belgische shortsearederij Fast Lines wordt ingeschakeld. pagina 2 I 3
SHORTSEA IN BEWEGING NIEUWE AFVAARTSCHEMA S OP MED VOOR HAMBURG SÜD Hamburg Süd heeft zijn diensten tussen Noord-Europa en het Middellandse Zeegebied grondig veranderd. Er zijn twee (i.p.v. drie) volledig eigen diensten waarop tien schepen worden ingezet. Het gaat om de North Europe-South Mediterranean Service (NESM) en de North Europe-North Mediterranean Service (NENM). Op de NESM varen vijf schepen van 2.500 tot 2.700 teu met als rotatie: Felixstowe, Antwerpen, Hamburg, Tanger, Alexandrië, Limassol, Ashdod, Mersin, Haifa, Alexandrië en terug naar Felixstowe. copyright Hamburg Süd Valencia werd vervangen door de hub in Tanger. Tunis wordt voortaan bediend met een feeder via Tanger. Op de NENM worden vijf schepen van 1.700 tot 2.100 teu ingezet. De rotatie is als volgt: Felixstowe, Hamburg, Antwerpen, Tanger, Beiroet, Lattakia, Kumport, Gebze, Izmir, Salerno en terug naar Felixstowe. Hamburg Süd Belgium Marc Vervoort Tel + 32 3 201 19 71 Marc.Vervoort@anr.hamburgsud.com www.hamburgsud.com NIEUWE CONVENTIONELE VERBINDING TUSSEN ANTWERPEN EN LIBIË Sinds augustus 2010 is Flinter gestart met een nieuwe, regelmatige conventionele dienst van Antwerpen naar de Libische havens Misurata en El Khoms. Er zullen 1 à 2 afvaarten per maand aangeboden worden waardbij de klemtoon vooral ligt op staalproducten en projectgoederen. Ook andere Libische havens kunnen worden aangelopen en bij voldoende aanbod kunnen andere havens in Marokko, Algerije en Tunesië bediend worden. Flinter heeft 50 conventionele schepen ter beschikking met een capaciteit van 1500 dwt tot 11000 dwt. Flinter Agencies NV Chris Vlasselaerts Tel + 32 3 213 51 79 chris.vlasselaerts@flinter.be www.flinter.be VERBINDING ZEEBRUGGE- WATERFORD OPNIEUW MOGELIJK MET C2C C2C Lines heeft de verbinding naar het Ierse Waterford vanuit Zeebrugge opnieuw tot stand gebracht. De dienst verloopt via Dublin, waar de lading overgeslagen wordt naar Waterford. De transittijd neemt 4 tot 6 dagen in beslag. C2C Shipping Lines NV Tom De Wannemaker Tel + 32 50 55 89 90 info@c2clines.com www.c2clines.com NIEUWE SHORTSEASPELER GREEN FEEDER NAAR GÖTEBORG Onder de naam Green Feeder lanceert de Metz Group een nieuw feedernetwerk in Noord-Europa. De eerste dienst van deze nieuwe shortsea-operator liep in juni tussen Antwerpen en Göteborg. Voor deze dienst wordt de Dornbusch gehuurd. Elke woensdag meert het schip aan in Antwerpen. Op vrijdag vaart het richting Zweden en op maandag lost het lading in Göteborg. De rederij wil België, Nederland, het Verenigd Koninkrijk verbinden met alle Scandinavische landen en de Baltische Staten. Later zouden ook Frankrijk, Spanje en Portugal worden toegevoegd. De Keyser Thornton Sven Josten Tel + 32 3 205 34 23 sven.josten@multimodal.be www.dkt.be www.green-feeder.com WEC LINES RUILT ANTWERPEN IN VOOR LE HAVRE WEC Lines heeft, op vraag van haar grootste klant MSC, Antwerpen ingeruild voor Le Havre als continentale hub voor de feederdienst naar het Ierse Dublin, Belfast en Greenock. Op die manier verlicht de druk op de overvolle MSC Home Terminal. De WEC Van Gogh van 868 teu loopt nu elke dinsdag de Normandische haven aan. W.E.C. Belgium bvba Marleen Maes Tel + 32 3 540 05 61 marleen.maes@be.weclines.com www.weclines.com FINNLINES VAART DOOR NAAR SINT-PETERSBURG Finnlines, dochter van Grimaldi, heeft haar dienst vanuit Bilbao via Antwerpen naar Helsinki doorgetrokken tot Sint- Peterburg. Vanuit de Scheldehaven duurt het vier dagen om Rusland te bereiken. De nieuwe directe verbinding neemt naast lokale lading ook ro-ro feederlading mee voor de hele Grimaldi-
SHORTSEA IN BEWEGING groep. Antwerpen is immers een belangrijke hub voor de Italiaanse rederij. DERDE DIENST VOOR TURKON LINE MSC heeft naast deze twee diensten ook nog drie loops op Turkije, Griekenland en de Zwarte Zee. Finnlines Belgium N.V. Benjamin Van Laere Tel + 32 3 570 95 42 sales.be@finnlines.com www.finnlines.com MSC LANCEERT DERDE DIENST OP RUSLAND Een derde dienst loopt voortaan ook Rusland vanuit Antwerpen aan. Met een schip van 2.050 teu bedient MSC eerst Bremerhaven en dan Sint-Petersburg. Een schip van 1.250 teu vaart rechtstreeks op de Russische haven. Door nergens onderweg te laden of te lossen bedraagt de transittijd slecht 4 dagen. Een derde dienst met een schip van 1.150 teu heeft een rotatie die Antwerpen, Bremerhaven, Rauma en Sint-Peterburg met elkaar verbindt. MSC ZET SNELLER SCHIP IN OP BISCAY RELAY -DIENST De Biscay Relay, de wekelijkse feederdienst van MSC naar Bilbao, wijzigt zijn route. De MSC LEA, een sneller en moderner schip dan de MSC Rhône wordt op de route ingezet. Het nieuwe schip heeft dezelfde capaciteit van 1.830 teu. Voor ladingen met bestemming Le Verdon (Bordeaux) wordt voortaan in Antwerpen overgeslagen in plaats van in Le Havre. De "Biscay Relay"-dienst feedert vanuit Antwerpen naar Le Verdon (2 dagen) en verder naar Bilbao (3 dagen). Vanaf begin september bedient Turkon Line naast Tunis en Casablanca ook Algiers op wekelijkse basis, alles in transhipment via Valencia. Turkon Belgium Ria Van de Vondel Tel + 32 3 201 49 22 r.vandevondel@turkon.be www.turkon.be MSC HERSCHIKT 2 EASTMED-DIENSTEN Met deze herschikking focust MSC op snelle transittijden en klokvastheid. De First String Eastmed heet nu Israel Express. Deze dienst wordt verzorgd met vier schepen, van 4.000 teu, één minder dan voorheen. Valencia en Mersin southbound werden geschrapt. De rotatie is Felixstowe, Rotterdam, Antwerpen, Le Havre, Alexandrië, Haifa, Ashdod en terug northbound met een aanloop in Valencia. De Eastmed 2nd String werd Levant Express. Op deze dienst worden vijf schepen van 4.800 teu (vroeger 3.500 teu) ingezet. De rotatie is Felixstowe, Antwerpen, Valencia (toegevoegd), Barcelona, Limassol, Beiroet, Lattakia, Alexandrië (voor exportlading), Mersin, Gioia Tauro (vooral transshipment) en Napels (vooral export naar het VK). MSC Belgium Cindy Kusé Tel + 32 3 543 24 26 ckuse@mscbelgium.com www.mscbelgium.com MAERSK LINE START DERDE EASTMED-DIENST OP De Middellandse Zee blijft een belangrijke bestemming. Naast de Euromed-dienst en de Scanmed-dienst is Maersk line midden september met de nieuwe Eurolev Service van start gegaan: een wekelijkse containerdienst naar de oostelijke helft van het Middellandse Zeegebied. Antwerpen is de enige aanloophaven voor de Benelux. Vijf schepen met een capaciteit van 2.500 teu lopen Alexandrië, Port Said, Beiroet en Mersin aan. De rotatie in Noord-Europa is als volgt: Bremerhaven, Felixstowe, Antwerpen, Le Havre. Southbound is er een aanloop in Algeciras voor overslag naar Algerije of Tunesië.. Maersk Line Monique Leemans Tel + 32 3 205 38 87 belsalins@maersk.com www.maerskline.com MSC Belgium Vicky Maggelet Tel + 32 3 543 22 74 vmaggelet@mscbelgium.com www.mscbelgium.com pagina 4 I 5
SHORTSEA IN BEWEGING GENTSE TRAFIEK STIJGT OPNIEUW VOOR CONTAINERSHIPS Na een moeilijk 2009 ziet Containerships, de Finse shortsea-operator, de Gentse trafiek op zijn twee diensten opnieuw stijgen. De trafiek naar het Balticum nam de eerste zes maanden met 173% toe ten opzichte van het eerste semester van 2009. Er is een wekelijkse afvaart (960 teu) vanuit Gent naar Helsinki, Sint-Petersburg, Riga en Klaipeda. Vanuit Noordwest-Europa loopt de tweewekelijkse afvaart op de Eastmed pas sinds het najaar 2009 Gent aan met als bestemmingen Piraeus, Istanboel, Izmir en Tunis, dit met schepen van 1.400 teu. Er is al een stijging van 10% merkbaar op de trafiek tussen het eerste en het tweede kwartaal 2010. In de toekomst wil Containerships de frequentie opdrijven door bijkomende tonnage in te zetten.. Containerships Tom Weemaes Tel + 32 3 202 31 44 tom.weemaes@containerships.be www.containerships.fi SHORTSEA SHIPPING CIJFERS GROEIEN FORS (19%) TEN OPZICHTE VAN EERSTE JAARHELFT 2009 Vergeleken met de eerste jaarhelft van vorig jaar ziet de tonnage, verscheept via shortsea shipping, in de eerste helft van 2010 er bijzonder goed uit voor Gent, Zeebrugge en Antwerpen. Oostende kende een trafiekverschuiving naar Zeebrugge.. De totale shortseatonnage steeg ten opzichte van vorig jaar met 18,95%. Tijdens de eerste helft van 2010 werden 67.275.478 ton goederen verscheept via shortsea shipping. Dit komt aardig in de buurt van het recordjaar 2008 toen er 69.093.239 ton werden behandeld. Meer dan de helft (52,66 procent) van alle haventrafiek bestaat uit shortsea shipping. Dit is een record. Met 18,95 procent is de groei van shortsea shipping groter dan die van de globale maritieme trafieken (15,66 procent). Het volledige persbericht vind je op http://www.shortsea.be/html_nl/nieuws/ nieuws_recent_artikel.php?id=1002 STIJGENDE MARKTVRAAG DOET DFDS SEAWAYS AANTAL AFVAARTEN NAAR ZWEDEN VERHOGEN De frequentie van de EuroBridgedienstGent-Göteborg werd sinds 6 september weer opgetrokken van vijf naar zes afvaarten per week als gevolg van de gestegen vraag. De drie vaste schepen volstaan om deze capaciteitsverhoging met behoud van de vaartijden door te voeren. Het nieuwe schema voorziet, naast de vijf vertrekken van dinsdag tot en met zaterdag, nu ook een afvaart op zondag. De huidige ropaxdienst van Zeebrugge naar het Schotse Rosyth (Norfolkline) zal eind dit jaar vervangen worden door twee rorovrachtschepen met een capaciteit van 1.800 lijnmeter Het huidige ropaxconcept op die route is financieel niet leefbaar gebleken, zegt DFDS Seaways. Door de stijgende vraag naar vrachtcapaciteit zullen hierdoor vier (i.p.v. drie) afvaarten per week in beide richtingen aangeboden worden. Noot: Na afronding van haar overname van Norfolkline op 12 juli, richtte DFDS een nieuwe divisie op voor alle passagiers- en vrachtroutes, schepen en terminals onder de naam DFDS Seaways. DFDS Seaways blijft als enige merknaam bestaan voor de maritieme activiteiten. De groep maakt daarmee geschiedenis van de namen DFDS Tor Line, DFDS Lys Line, DFDS Lisco en Norfolkline. DFDS Seaways Stefaan De Brouwer Tel + 32 9 269 12 69 sdbr@dfds.com www.dfds.com
PROMOTIEBUREAU september 1907 raadplegingen (= 175 per maand). Er zitten 2184 transportverbindingen in voor roro, container en conventioneel. ACTIVITEITENRAPPORT 2007-2009 BESCHIKBAAR Het activiteitenrapport 2007-2009 van Promotie Shortsea Shipping. Vlaanderen is beschikbaar via de link: http://www.shortsea.be/html_nl/ publicaties/documents/ Activiteitenrapport2007-2008- 2009.pdf BUITENLANDSE DELEGATIES BEZOEKEN DE VLAAMSE HAVENS Het promotiebureau heeft via haar netwerk toegang tot heel wat Europese expertise, waardoor contacten worden gelegd met Vlaamse havens voor een werkbezoek van een buitenlandse delegatie. Op 4 en 5 mei bezocht een Estse groep van 16 personen de havens van Antwerpen, Zeebrugge en Gent. Na de presentaties was er gelegenheid tot netwerking met de lokale bedrijven. Een delegatie van 8 personen uit Szczecin bracht op 25 juni een bezoek aan de haven van Gent met focus op de rol en de infrastructuur van de haven voor bulk trafieken. VOORZITTER ESN Het Vlaams promotiebureau SSS is op 1 juli voorzitter geworden van het Europees Shortsea Netwerk voor een periode van 6 maanden. Er werden al contacten gelegd met de Europese Commissie. Begin december zal het promotiebureau de stem van ESN vertolken op de gezamenlijke meeting Focal Points Europese Commissie Europees Shortsea Netwerk in Brugge. SHORTSEA LIJNDIENSTEN DATABANK Onze database lijndiensten op www.shortsea.be telde midden European Shortsea Network NIEUWSBRIEF 37: PAGINA 4 NIEUWE HAVENGEUL OOSTENDE We ontvingen reacties op dit artikel, specifiek over het bedrag van 7.7 miljoen Euro dat werd vermeld. Ter verduidelijking: dit bedrag slaat op de baggerwerken voor de vaargeul. Het hele project van de havendammen wordt geschat op 80 miljoen euro terwijl de compensaties en de werken voor de kustverdediging ongeveer 67 miljoen euro bedragen. 22 E LID VOOR HET EUROPEES SHORTSEA NETWERK (ESN) In juli trad het Romanian Centre for Intermodal Transport Promotion toe als 22e lid van ESN. www.ria/org.ro pagina 6 I 7
KORTE BERICHTEN ONLINE - DFDS neemt Norfolkline over - Zeebrugge Breakbulk Terminal operationeel - Team Lines legt link tussen Antwerpen-Bilbao en Scandinavië U vindt de volledige berichten online: www.shortsea.be > nieuws onder recent nieuws of nieuwsarchief. Wenst u regelmatig op de hoogte te blijven? Schrijf u nu in op ons gratis e-zine via de knop op onze homepage www.shortsea.be of mail naar shortsea@shortsea.be. MILIEU NIEUWE ZWAVELLIMIETEN VAN KRACHT IN DE ECA ZONES Op 1 juli 2010 werd de nieuwe zwavellimiet ingevoerd in de ECAzones (Emission Control Areas). Tegen de geplande verdere verstrenging (in 2015 nog maximaal 0.1% zwavelgehalte) wordt sterk geprotesteerd door de maritieme industrie. Deze laatste vreest een reverse modal shift : door de verwachte hogere tarieven zal meer lading naar het wegtransport verschuiven voor die trajecten waar nu geopteerd wordt voor maritiem transport. De Europese Commissie houdt vast aan haar mening dat de zwaveluitstoot moet dalen. Zo moeten schepen in een Europese haven al verplicht gebruik maken van brandstof met max 0.1% zwavel. www.imo.org www.ecsa.eu BELEID Belwind project Zowel in de Noordzee als de Baltische Zee mag de brandstof voor de zeeschepen maximaal 1% zwavelgehalte bevatten. Tot 30 juni was dit 1.5%. De maatregel wordt uitgevaardigd door de IMO (International Maritime Organisation). Promotie Shortsea Shipping Vlaanderen c/o Promotie Binnenvaart Vlaanderen Antwerpen I Straatsburgdok I Noordkaai 1A I 2030 Antwerpen OPEN CALL MOTORWAYS OF THE SEA KREEG UPDATE Het document over de open oproep voor de Motorways of the Sea Projects Bent u op zoek naar vlot transport zonder files? Promotie Shortsea Shipping Vlaanderen helpt u in uw zoektocht naar shortseamogelijkheden. www.shortsea.be - shortsea@shortsea.be Shortsea shipping is de moderne kustvaart die maritiem vervoer omvat in heel Europa, inclusief Noord-Afrika, de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. Shortseaschepen hebben geen beperking in capaciteit en kunnen in bepaalde landen ook op de binnenwateren varen. Ook deze zee-riviervaart is shortsea shipping. Tel. + 32 3 202 05 20 I fax + 32 3 202 05 24 I e-mail: shortsea@shortsea.be website: www.shortsea.be in de Noordzee regio 2009-2013 kreeg een update. De tekst vind je op: www.shortsea.be/ h t m l _ n l / p u b l i c a t i e s / rapportenenstudies_promobureau.html Zoekfunctie SSS-diensten Zoekt u lijndiensten van of naar Vlaanderen? Surf naar www.shortsea.be en klik op de rode balk. U vindt er alle regelmatige shortseadiensten in een handomdraai. Short Sea Shipping: Long Term Vision Verantwoordelijke uitgever: Filip Martens - Promotie Binnenvaart Vlaanderen - Armand Hertzstraat 23 - B-3500 Hasselt