Samenleving 0001 Gemeente Delft Advies bezoekadres: Stationsplein 1 2611 BV Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de Gemeenteraad Behandeld door Anja Cornelissen Telefoon 0652738742 ancornelissen@delft.n1 Internet www.delft.n1 Telefoon 14015 VERZONDEN 1 I WI, 2017 Datum 05-01-2017 Ons kenmerk 2940427 Uw kenmerk Bijlage Onderwerp: Aanbiedingsbrief antwoord ongevraagd advies dementiezorg Geachte leden van de raad, Wij willen u informeren dat we een ongevraagd advies van de Adviesraad Sociaal Domein hebben ontvangen over dementiezorg in Delft. Wij hebben naar aanleiding van dit advies een brief aan de adviesraad opgesteld. Wij willen deze brief en het ongevraagd advies aanbieden ter kennisname. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geinformeerd. Hoogachtend, het college van bur eeste( r e wethouders van Delft,, burgemeester - van Bijsterveicit-V egenthart secretaris ndriessen Is.
Semen!eying Advies Gemeent Delft bezoekadres: Stationsplein 1 2611 BV Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft Adviesraad Sociaal Domein Delft Postbus 440 2600 AK Delft VERZONDEN 1 2 174:4., 2 7 Datum Onderwerp 10-01-2017 Ongevraagd advies dementiezorg in de gemeente Delft Ons kenmerk 2921013 Uw brief van 21 november 2016 Geachte heer/mevrouw, U heeft op 21 november jl. een ongevraagd advies uitgebracht over dementiezorg in de gemeente Delft. Wij danken u hartelijk voor de verbeterpunten die u in uw advies naar voren brengt en geven u middels deze brief een reactie op uw advies. In uw advies geeft u aan dat als gevolg van versnippering de zorg voor mensen met dementie onder druk staat. U constateert dat: 1. Er problemen zijn met betrekking tot vroegsignalering, waardoor zwaardere zorg sneller nodig is. 2. Er sprake is van een terugloop in deelname in de ontmoetingscentra. Hierbij komt in uw brief naar voren dat er een drempel lijkt te zijn voor inwoners om gebruik te maken van het ontmoetingscentrum. 3. Meer aandacht moet komen voor de gevolgen van het!anger thuis wonen. Wij onderkennen de problemen die u signaleert. Door de hervorming van de langdurige zorg is de zorg voor volwassenen inderdaad verdeeld geraakt over drie wetten. Onze samenwerking met DSW Zorgverzekeraar/ zorgkantoor achten wij daarom ook van groot belang. De knelpunten die u benoemt met betrekking tot vroegsignalering, begeleiding en de gevolgen van langer thuis wonen maken deel uit van de thema's waarop wij de komende jaren met DSW samenwerken. Met huisartsen wordt overlegd hoe deskundigheid vanuit de geheugenpoli's in ziekenhuizen (gedeeltelijk) verplaatst kan worden naar de huisartsenpraktijken. Ook de terugloop in bezoek aan ontmoetingscentra is een voor ons bekend signaal. Wij betreuren dit, aangezien bewezen en bekend is dat bezoek aan ontmoetingscentra de mantelzorger ontlast en daarnaast tot uitstel van verpleeghuisopname leidt. Daarom onderzoeken we de oorzaken van afname van deelname. Er lijkt een beeld te zijn ontstaan, dat het na 2015 moeilijker is om gebruik te maken van het ontmoetingscentrum. Dat is niet
Datum 10-01-2017 het geval. Ons beleid is dat ontmoetingscentra beschikbaar moeten zijn voor inwoners zonder en met indicatie. Als een indicatie nodig is dan kan deze worden aangevraagd. De samenwerking tussen Pieter van Foreest en de Toegang is dusdanig dat een besluit meestal snel en soepel geregeld wordt. De eigen bijdrage voor de ontmoetingscentra is niet hoger dan voorheen in de AWBZ. Bovenstaande visie is ook besproken met de huisartsen in Delft opdat ook bij hen eventuele bedenkingen zijn weggenomen. Verder past Pieter van Foreest op dit moment het activiteitenscala aan, zodat dit weer beter bij de wensen van bezoekers aansluit. Om inzichtelijk te maken of het beeld klopt dat het na 2015 moeilijker is om gebruik te maken van het ontmoetingscentrum, is er informatie opgevraagd van het aantal indicaties die dit jaar tot december zijn afgegeven voor dagbesteding op de ontmoetingscentra. Dit zijn 228 indicaties. Vorig jaar was dat over dezelfde periode 239. Daarbij moet worden opgemerkt dat vorig jaar alle lopende indicaties opnieuw onderzocht moesten worden in verband met het aflopen van het overgangsrecht. De cijfers zijn daardoor niet 1-op-1 te vergelijken. Wel kunnen wij hiermee aantonen dat het beeld dat heerst niet overeenkomt met de cijfers. In uw brief geeft u bij punt 4 een vijftal specifieke verbeterpunten. Deze worden hieronder specifiek behandeld. Verbeterpunt 1: In folders en op de website van de gemeente duidelijke informatie geven over de mogelijkheden van begeleiding en zorg bij dementie. Verwijzen naar instanties en verenigingen die verdere voorlichting kunnen geven. Het is inderdaad belangrijk dat meer mensen worden geynformeerd over dementie en de mogelijkheden die er zijn voor begeleiding en zorg. De kerngroep Dementie, bestaande uit de gemeente Delft, Pieter van Foreest, Delft voor Elkaar en de Alzheimer Stichting werken samen om Delft met partners in de stad dementievriendelijker te maken. Zij werken onder andere aan het verbeteren de informatievoorziening. Een van de eerste acties die de kerngroep hiervoor onderneemt is de informatiecontactpunten van Delft voor Elkaar voorlichten. De medewerkers van deze informatiecontactpunten kunnen inwoners in de wijk dan beter voorlichten over de ziekte dementie en de mogelijkheden die er zijn voor ondersteuning, begeleiding en zorg. Als er nu via zoekmachines wordt gezocht op internet met de zoektermen dementie en gemeente Delft dan komt op de eerste pagina informatie naar voren over de ontmoetingscentra en hoe deze voorziening de mantelzorger en de persoon met dementie ondersteunt en informatie over een kleinschalige woonvoorziening voor mensen met dementie. Ook komt de site van Participe Delft in beeld waar hulpmiddelen voor dementie te vinden zijn. We onderzoeken met de afdeling Communicatie hoe de informatievoorziening kan worden verbeterd zodat nog meer informatie over dementie beschikbaar, toegankelijk en vindbaar is voor inwoners. 2/4
Datum 10-01-2017 Verbeterpunt 2: De urgentie verhogen van vroegsignalering door de huisartsen. Huisartsen zijn inderdaad een belangrijke schakel in de diagnose dementie en het eventueel doorverwijzen naar een specialist. We hebben afspraken met de Zorgorganisatie Eerste Lijns (ZEL), DSW en Pieter van Foreest. Gezamenlijk organiseren we bijeenkomsten om de informatievoorziening aan huisartsen te verbeteren. Zo heeft Pieter van Foreest onlangs in een bijeenkomst die wij hebben georganiseerd in samenwerking met de ZEL, voor alle huisartsen in Delft een workshop gegeven over dementie en de mogelijkheden van de ontmoetingscentra. Aan dit onderwerp wordt ook aandacht besteed in het overleg dat de ZEL, DSW en wij hebben met een afvaardiging van huisartsen. Verbeterpunt 3: Verwijzing naar een casemanager in de beginfase van dementie stimuleren. De beginfase niet als licht kwalificeren. Juist in deze fase is deskundige begeleiding van een casemanager belangrijk, omdat er dan belangrijke zaken geregeld kunnen worden. Casemanagers zijn actief bij verschillende zorgorganisaties binnen de gemeente en worden gefinancierd door de ketenzorg die normaliter voor 100 procent door de basisverzekering wordt gedekt. Er zijn echter zorgverzekeraars die uitsluitend op grond van een CIZ indicatie vergoeding bieden voor de begeleiding van een casemanager dementie. Dit is een groeiend probleem aangezien de CIZ indicatie niet altijd wordt afgegeven in verband met strenger geworden indicering en het beperkte budget waar zorgverzekeraars voor casemanagement over beschikken. De dementieketen is een van de ontwikkelthema's in het nieuwe convenant tussen DSW en de H4. We zijn reeds met DSW in gesprek om de keten dementie te versterken en de rot van de casemanagers te verbeteren. Bij de uitwerking van dit ontwikkelthema in het convenant gaan we nadere afspraken maken om een aantal van de genoemde signalen aan te pakken. De keten moet in de toekomst zo ingericht zijn dat ook inwoners met beginnende dementie passende ondersteuning krijgen. Verbeterpunt 4: Ontmoetingscentra al in een beginfase van dementie in het advies betrekken. Naar onze mening voldoen we hier at aan. De ontmoetingscentra zijn een laagdrempelige voorziening die vrije inloop hebben voor inwoners en mantelzorgers die denken dat iemand in hun omgeving dementie heeft. Inwoners hebben de mogelijkheid om daar vrijblijvend informatie in te winnen over dementie. Pieter van Foreest heeft daarnaast eigen casemanagers en die in die hoedanigheid at in de beginfase betrokken zijn bij het advies. Inwoners die aankloppen bij de Toegang (team Wmo) worden ook geinformeerd over de ontmoetingscentra en andere ondersteuningsmogelijkheden als hen dat kan helpen om zo lang mogelijk te blijven participeren in de samenleving. 3/4
Datum 10-01-2017 Verbeterpunt 5: Veilig en vertrouwd wonen mogelijk maken. We stimuleren op dit moment de volgende activiteiten om veilig en vertrouwd wonen mogelijk te maken: Een werkgroep onder leiding van de GGD houdt zich bezig met valpreventie van ouderen thuis. De kerngroep Dementie heeft het doel Delft dementievriendelijker te maken. Op 9 november is een startbijeenkomst georganiseerd waarbij onder andere de politie aanwezig was en een Vereniging van Eigenaren. Partners in de stad krijgen van de werkgroep het aanbod om kosteloos voorlichting te ontvangen zodat zij kennis opdoen van de ziekte dementie, weten hoe ze daar het beste mee om kunnen gaan en beter in kunnen spelen op vragen van mensen met dementie die hun pad kruisen. Ons streven is dat deze acties en de mogelijkheid om binnen te lopen bij de ontmoetingscentra en de informatiecontactpunten in de wijken bijdragen aan veilig en vertrouwd wonen. In de woonvisie die recent door de raad is vastgesteld is expliciet aandacht voor het langer thuis wonen en de maatregelen die daarvoor vanuit wonen voor nodig zijn. We willen meer aandacht voor bemoeizorg. Voor mensen met dementie die in een verwarde staat aangetroffen worden is er de mogelijkheid dat de politie ze naar de opvang voor verwarde personen brengt bij GGZ Delfland. We bieden Meldpunt Bezorgd aan via het Sociaal Team: iedereen die zich zorgen maakt over een inwoner kan daar contact mee opnemen. We verkennen de mogelijkheid om 24/7 zorg op afroep in te kunnen kopen. Dit geeft een veiliger gevoel en draagt daardoor bij aan veilig en vertrouwd wonen. Er wordt respijtzorg geboden via Strandgoed Ter Heide. Deze voorziening is er voor de mantelzorgers en voor de mensen voor wie zij zorgen om de mantelzorger tijdelijk te ontlasten van de zorg voor zijn naaste. Wij gaan door met ons inzetten voor mensen met dementie. Indien in de toekomst blijkt dat andere maatregelen noodzakelijk zijn, zullen wij wederom kijken welke oplossingen het beste passen. Wij staan daarbij altijd open voor uw suggesties. Desgewenst gaan wij graag het gesprek aan, Hoogachtend, Het college van burgem e ter wethouders van Delft,, burgeme eilet=,_ J.:vi. van Bijsterveidrviiegenthart secretaris ndriessen Is. 4/4
ASD Delft I Adviesraad Sociaal Domein Gemeente Delft t.a.v. het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 78 2600 ME Delft Betreft; Ongevraagd advies dementiezorg in de gemeente Delft Datum: 21 november 2016 Geacht College, Sinds de transitie van 1 januari 2015 krijgt de Adviesraad Sociaal Domein signalen dat burgers met dementie in Delft niet meer de juiste ondersteuning en begeleiding aangeboden krijgen die zij nodig hebben om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen en hun mantelzorgers te ontlasten. De signalen gaan met name ook over burgers met een begin nende dementie en bij alleenstaanden. De gemeenten en de verzekeraars ( Zorgkantoor DSW ) hebben de wettelijk taak voor een goede ondersteuning en zorg voor mensen met dementie en hun naasten. De staatssecretaris van VWS stelt in een brief aan de Tweede Kamer van 4 juli 2016 dat zijn doel is: 'Casemanagement voor iedereen die daar recht op heeft volgens de normen van de Zorgstandaard Dementie'. Om dit te realiseren is een totaal-aanpak van gemeenten, verzekeraars, zorgaanbieders en welzijnsinstellingen nodig en kan niet met een geisoleerde aanpak volstaan worden. Op dit moment staat de kwaliteit van zorg voor de dementerenden onder druk, mede veroorzaakt door de versnippering in de financiering. DSW heeft de afgelopen tijd overleg gehad met de zorgaanbieders om in plaats van een casemanager een wijkverpleegkundige in te schakelen bij dementerenden. Dat betekent dat slechts in complexe situaties bij vergevorderde dementie kan uitgeweken worden naar een casemanager. De casemanager heeft er de afgelopen 15 jaar mede voor gezorgd dat de kwaliteit van de dementiezorg in de thuissituatie is toegenomen. Zij is vanaf het begin de vaste begeleider van dementerenden en mantelzorgers waarop, als het nodig is, teruggevallen kan worden. Zij heeft ervaring met achteruitgang, verlies en rouw. Zij leert de mantelzorger om te gaan met angst, depressie en de rusteloosheid van de dementerende. Zij is deskundig in het omgaan met een zeer sluipend proces dat periodieke intense verergeringen kent. Zij is tijdig in staat het draagvermogen van de mantelzorger te versterken en crisisopname te voorkomen mede door de relatie die zij in een eerdere periode heeft opgebouwd. Adviesraad Sociaal Domein Delft - Postbus 440, 2600 AK Delft www.adviesraadsociaaldomein-delft.nl Pagina 1 van 4
J ASD Delft I Adviesraad Sociaal Domein De wijkverpleegkundige kan op dit moment de kwaliteit, die noodzakelijk is voor een goede zorg aan dementerenden en hun familie, niet leveren omdat de huidige wijkverpleegkundige niet de noodzakelijke specifieke kennis heeft ( post-hbo ) en een te overladen agenda. Wet is de wijkverpleegkundige belangrijk om signalen op te vangen en een deskundige casemanager in te schakelen. Wij brengen u op de hoogte van de volgende problemen die de ASD de afgelopen tijd in Delft signaleert. 1. Vroeg signalering en begeleiding De ASD ziet in Delft dat vooral mensen met een beginnende vorm van dementie en alleenstaanden tussen wal en schip vallen. Er is onbekendheid met de begeleiding en de zorg die geboden kan worden. De ASD krijgt signalen dat er problemen zijn met betrekking tot de vroeg signalering. De ASD leidt dit af uit het feit dat dementerenden steeds vaker pas laat doorverwezen worden naar ontmoetingscentra en dan at in een vergevorderde fase van dementie zijn. Het gevolg hiervan is dat deze bewezen en goede interventie voor dementerenden en mantelzorgers minder effect heeft, de mantelzorgers bij aankomst at overbelast zijn en binnen enkele nnaanden at een verpleeghuisindicatie nodig is en een crisis opname moeilijk en niet te voorkomen is. De vroeg signalering vindt te laat plaats en als deze plaats vindt dan is het niet duidelijk of een casennanager nog ingeschakeld kan worden of een wijkverpleegkundige deze taak gaat vervullen. Het sociale netwerk is van groot belang voor de dementerende en mantelzorger. Steeds vaker komt het voor dat dit niet aanwezig is. Bovendien kan van het netwerk niet verwacht worden dat het ook in een beginfase meteen de juiste ondersteuning kan bieden. Delft voor Elkaar en Alzheimer Delft bieden vrijwilligers aan voor de begeleiding van dementerenden en om mantelzorgers te ontlasten. Zij kunnen geen professionele ondersteuning bieden. 2. Ontmoetingscentra De ASD ziet een duidelijke terugloop in het aantal aanmeldingen en in het aantal dagdelen dat dementerenden willen/kunnen deelnemen aan de ontmoetingscentra in Delft en omstreken. In het Westland lijkt deze terugloop minder zichtbaar te zijn. Maar dit is een vertekend beeld. De capaciteit in de ontmoetingscentra is hier minder terwiji het aantal ouderen juist toeneemt. Pieter van Foreest zet zich op dit moment in om ontmoetingscentra voor dementerenden onder de aandacht te brengen. De ASD hoort nog at eens van dementerenden en hun naasten dat je er wet erg aan toe moet zijn om in deze tijd voor begeleiding in een ontmoetingscentrum in aanmerking te kunnen komen. Zij beginnen er niet aan. Ook het niet tijdig inzicht hebben in de eigen financiele bijdrage lijkt hierop van invloed te zijn. De ASD stelt vast dat het hier bovengenoemde vooral ook ten koste gaat van dementerenden met een lage opleiding en laag inkomen. De overige dementerenden en hun naasten zoeken naar andere mogelijkheden, die ze vaak wet kunnen vinden en betalen. Adviesraad Sociaal Domein Delft - Postbus 440, 2600 AK Delft www.adviesraadsociaaldomein-delft.n1 Pagina 2 van 4
ASD Delft I Adviesraad Sociaal Domein 3. Gevolgen van!anger thuis wonen De ASD krijgt signalen dat vooral ook de burgers met een beginnende dementie die thuis wonen en onvoldoende begeleiding en ondersteuning ontvangen meer vallen. Vallen kan vaak een eerste teken zijn van een beginnende dementie. De gevolgen van vallen kunnen ernstig zijn. Operatie, opname in een ziekenhuis en verblijf op een revalidatieafdeling van een verpleeghuis hebben een achteruitgang van cognitieve functies en dikwijls definitieve opname in een verpleeghuis tot gevolg. De politie in Delft ervaart dat er sinds de transitie meer oude mensen in Delft rondlopen, die zij begeleiden bij het vinden van de weg naar huis. Cijfers hierover zijn niet bekend. 4. Advies Gegeven de ernst van de signalen adviseren wij de gemeente initiatief te nemen om met de betrokken partijen bij elkaar te komen en tot een gezamenlijk plan voor verbetering van de kwaliteit van dementiezorg te komen. Wij beseffen dat de gemeente slechts regisseur in deze kan zijn en dat andere partijen medeverantwoordelijk zijn. De partijen om daarbij te betrekken zijn in ieder geval DSW, de huisartsen, de ontmoetingscentra van Pieter van Foreest, de casemanagers, wijkverpleegkundigen en ervaringsdeskundigen. Verbeterpunten om op te concentreren zijn: - In folders en op de website van de gemeente duidelijke informatie geven over de mogelijkheden van begeleiding en zorg bij dementie. Verwijzen naar instanties en verenigingen die verdere voorlichting kunnen geven. - De urgentie verhogen van vroeg signalering door de huisartsen. - Verwijzing naar een casemanager in de beginfase van dementie stimuleren. De beginfase niet als licht kwalificeren. Juist in deze fase is deskundige begeleiding van een casemanager belangrijk, omdat er dan belangrijke zaken geregeld kunnen worden. - Ontmoetingscentra al in een beginfase van dementie in het advies betrekken. - Veilig en vertrouwd wonen mogelijk nnaken. Om deze verbeteringen te realiseren is het overleg met DSW belangrijk omdat het nu geldende beleid met betrekking tot de inzet van wijkverpleging en casemanagement heroverwogen nnoet worden. Het is innnners ook niet het beleid dat door de staatssecretaris is vastgesteld. Met vriendelijke groet, Ajo Duymaer van Twist Voorzitter Adviesraad Sociaal Domein Delft Adviesraad Sociaal Domein Delft - Postbus 440, 2600 AK Delft www.adviesraadsociaaldomein-delft.n1 Pagina 3 van 4
JJL 1. ASD Delft I Adviesraad Sociaal Domein Dit ongevraagde advies is tot stand gekomen na gesprekken met: - Stichting Alzheimer Nederland en Delft - Casemanagers - Wijkverpleegkundigen Ontmoetingscentra Delft van Pieter van Foreest - Wijkagent - DSW En op basis van eigen ervaringen van ASD-leden op dit gebied. Adviesraad Sociaal Domein Delft - Postbus 440, 2600 AK Delft www.adviesraadsociaaldomein-delft.n1 Pagina 4 van 4