Bijeenkomst Het Nieuwe Wonen bij u in de wijk presentatie oktober 2016

Zonnedak De Korf Coöperatie aangewezen door Gemeente Leusden om op het dak van De Korf een zonnedak te realiseren met 280 zonnepanelen wordt uitgevoerd onder de landelijke postcoderegeling

Zonnedak De Korf = Samen stroom maken meer informatie: www.ikwilwatt.nl aanmelding en ontvangen nieuwsbrief: zonnedak.dekorf@gmail.com

Zonnedak De Korf = uw eigen zonnestroom, opgewekt op het dak van De Korf! = samen voor het goede doel en nog geld over houden ook.

Henk Seinen: even voorstellen Seinen Duurzame ontwikkelingen winnaar diverse prijzen waaronder Nationaal Energieprijs 2004, European Energie Efficiency Award 2007 Erkend koploper Min. Binnenlandse Zaken en WWI Certificaat Nul Op de Meter (NOM) Bouwgarant 2015 en 2016 Consortium Happy Balance NOM Renovaties

Diverse NOM projecten gerealiseerd in Nederland.

Al meer dan 28 jaar bezig met energiebesparing en duurzaamheid

Jaren 70 woningen Hoogland

Jaren 30 woningen Soesterkwartier Presentaties Modelwoning in samenwerking met 033 Energie

Globaal overzicht werkzaamheden woning Soesterkwartier Nieuw begane grondvloer Rc 5 Nieuwe voor- en achtergevel Nieuwe voor- en achterdeur een deel nieuwe beglazing en openslaande delen LTV verwarming door LowH20 convectoren Ventilatie door Oxygen en MV box Co2 gestuurd PV panelen geïntegreerd en op plat dak Warmtepomp

Gestapelde bouw Hamershof Leusden

Gestapelde bouw Hamershof Rapport van groot onderhoud naar NOM gemaakt Presentaties aan bewoners 97 VvE woningen 81% van bewoners positief

Amsterdamse buurt Bouwjaar 1910 Haarlem 60 80% energiereductie

Utrecht, Driebergen, Woerden en Bunnik 30 particuliere woningen: 80% energiereductie

Isolatie en techniekmaatregelen 80% energiereductie Cabouw Woningbouwvereniging Lopik

Consortium Happy Balance

Werken volgens gegarandeerde proposities Aannemer bepaald! Happy Balance Consortium Installateur & diverse toeleveranciers Aannemer & installateur

Industrieel Prefab Schil-isolatie Gedrag No Regret ICT & Sensor technologie op besturing en gedrag Innovatieve afgiftesystemen Multifunctioneel ltv- verwarmen, koelen & ventilatie Bufferen Thermo/ Elektrische bron

Integrale samenhang Technisch innovatieteam integrale afstemming van de innovaties Financieel innovatieteam Financieringsbereidheid Financiële instellingen Eindverbruiker investeringsbereidheid Bouwkundig & Technisch concepten Positief economisch resultaat Unique Selling Points Financiële concepten Financiële dragers Vermeden groot onderhoud

Het Nieuw Wonen Nieuwe woning met levensduurverlenging Eigentijdse uitstraling wijk en woning Zichtbare meerwaarde Makkelijk te financieren onder hypothecair verband Positief economisch resultaat woonlasten en waarde-ontwikkeling Gezond en comfortabel binnenklimaat ventilatie Beschermd, veilig en comfortabel oud worden in de eigen woonomgeving Stabiele woonlasten Nachtkoeling en vraag-gestuurd decentraal ventilatiesysteem met meerdere types filters waaronder fijnstof voor stedelijke gebieden Weinig onderhoudskosten

Financiële dragers Het Nieuwe Wonen zijn: Energierekening en toekomstig ( groot) onderhoud

Energielasten voor de komende 20 jaar 200 per maand 2.400 per jaar 24.000 in 10 jaar bij 2% stijging 26.300,- 36.000 in 15 jaar bij 2% stijging 41.500,- 48.000 in 20 jaar bij 2% stijging 58.300,-

Energiebedrijf Duurzame maatregelen

Laag Temperatuur Verwarming Zonnepanelen Elektrisch Dakisolatie Ventilatie Co2 gestuurd Warmtepomp Lucht / Water Isolatie t.b.v. Interne akoestiek Beglazing HR ++(+) Vloer Bodem-isolatie Gevelvernieuwing met isolatie RC 4.5

Isolatie Zorgt allereerst voor een reductie in energie Verbetert het wooncomfort Veel minder tocht Minder geluid van buitenaf i.c.m. een nieuwe buitenschil: levensduurverlenging, zichtbare meerwaarde en minderonderhoud

Effect Rc-verhoging Besparing m3 per jaar t.o.v. Rc (rijtussenwoning)

Effect Rc 4,5 naar 8 65m3 gas = 650 kwh 130 kwh 650 kwh Verwarming d.m.v. warmtepomp Dat is evenveel energie dat 1m2 zonnepaneel kan opwekken per jaar Investering van nog geen 200 euro

Verbruik 2500 m3 gas p jaar 2000 1500 1000 m3 gas p jaar 500 0

Bodem-isolatie Dak Isolatie d.m.v. een opdaksysteem en nieuwe dakpannen Oude gevel vervangen door een nieuwe buitenschil (prefab) HR++ (+) / Triple beglazing U waarde 1,1 of 0,8 Akoestiek (binnenhuis en buren)

Ventilatie Geen extra buizen stelsel nodig in de woning Vraag gestuurd per vertrek te regelen op Co2 Verse buitenlucht Te combineren met de LTV convectoren/radiatoren

Afgewerkte lucht en Vocht kan niet weg CO2 ophoping Vocht & Schimmelvorming Emissie en Radon gassen Bacteriën

Oude radiatoren vervangen door nieuwe LTV convectoren Geen aanpassing van de leidingen nodig 90% minder water dan een vergelijkbare radiator Snel op temperatuur en uit te zetten, hierdoor energiebesparing. Uitstekend te sturen Verwarmen

Warmtepomp Gasaansluiting mag en kan vervallen Nul op de Meter is een gas-loze woning. Vervanging van de gasketel door een elektrische warmtepomp. Warmwaterboiler van 200l of 300l zorgt voor voldoende warm tap- en douchewater Een beter milieu door duurzame installaties

Plug & Play warmtepomp-systeem Montage en werkzaam in 1 dag Mogelijkheid om de warmte achter de PV panelen op te vangen evenals de MV lucht. Hierdoor thermischelektrische opwekking en een lager kwh verbruik van de warmtepomp.

Zonnepanelen Een beter milieu door duurzame installaties Door middel van licht, elektriciteit opwekken Werking door licht en niet alleen door zon Zelf bij een felle maan kan er elektra worden opgewekt Duurzaam

Glasisolatie gevelisolatie Dakisolatie Ventileren Verwarmen Zonnepanelen Warmtepomp + Nul-op-de-Meter

Domotica Uw woning levensloopbestendig maken, zodat u langer in uw eigen huis kunt blijven wonen.

Een slim huis dat in privacy let op de gezondheid van haar bewoners. Passieve draadloze sensoren Cloud gebaseerde Apps en Service triggers

Eten Slaapkwaliteit Hartslag & Ademhaling Buiten activiteit Binnen activiteit Hartslagvariabiliteit Loopsnelheid Toiletbezoek Automatisch Nerveus Systeem

Status in één oogopslag

Oplossingen die bij je leven passen Appartement: 1x Smart Router 1x Living / slaapkamer PIR 1x Keuken PIR 1x badkamer PIR 1x Deur sensor 1x wc sensor Huis: 1x Smart Router 1x Huiskamer PIR 1x keuken PIR 1x slaapkamer PIR 1x badkamer PIR 1x gang PIR 1x Voordeur sensor 1x Backdoor sensor 2x toilet sensor Voor 24/7 Senior Care kan dit worden uitgebreid met matras bewaking sensor en nog veel meer.

Relevante informatie onder handbereik

Van geitenwollen sokken naar rendabele investering Financiële aspecten bij investeren in energiebesparende maatregelen

Ton van Erp: even voorstellen Directeur AE Finance Solutions BV Oud-directeur Financieringen ABN AMRO Groenbank Consortium Happy Balance NOM Renovaties Gespecialiseerd in advies en begeleiding van financiële oplossingen bij duurzaam bouwen en renoveren.

Programma Afzonderlijke maatregelen of gelijk naar NOM? - afzonderlijke maatregelen: kosten en opbrengsten; - wat is NOM? Is een NOM-renovatie rendabel? - waardeontwikkeling door NOM-renovatie. Subsidies en financieringsmogelijkheden voor verduurzaming - Particuliere woningeigenaar; - VvE s.

Afzonderlijke Maatregelen Kosten en opbrengsten

Wat is NOM? Definitie In- en uitgaande energiestromen voor gebouwgebonden en gebruikersgebonden energie op jaarbasis zijn per saldo nul. Gebouwgebonden energie Verwarming, tapwater, verlichting, ventilatie. Gebruikersgebonden energie Het gebruik van huishoudelijke apparatuur: - Appartement: 1.780 kwh - Rijwoning: 2.700 kwh - (Half)vrijstaande woning: 3.150 kwh.

Is een NOM-renovatie rendabel? Waarde-ontwikkeling Voorbeeld 1: Apeldoorn

Is een NOM-renovatie rendabel? Waarde-ontwikkeling Voorbeeld 2: Soesterberg Getaxeerde waarde vóór renovatie: 135.000 Energierekening vóór renovatie: 177/mnd, gemiddeld Investering voor NOM-renovatie: 45.000

Is een NOM-renovatie rendabel? Waarde-ontwikkeling Voorbeeld 2: Soesterberg

Voorbeeld Soesterberg Investering: 45.000 Meerwaarde: 30.000 Terug te verdienen : 15.000 Maandelijkse besparing energierekening: 177 Terugverdientijd investering -/- meerwaarde: ca. 7 jaar Overige aspecten: - Loan-to-income ratio: norm + 27.000; - Loan-to-value: geen 102% maar 106% marktwaarde, van 137.700 naar 174.900.

Subsidies t.b.v. particuliere woningeigenaren: Subsidieregeling Energiebesparing Eigen Huis - subsidie per afzonderlijke maatregel; - kan bij NOM-woning oplopen tot > 10.000. Investeringsubsidie Duurzame Energie - warmtepompen, zonneboilers, pelletkachels, biomassaketels; - voorbeeld: lucht/waterwarmtepomp: 2.300. BTW-teruggave PV-panelen - bij NOM-woning gemiddeld 1.500 2.000.

Financiering particuliere woningeigenaren: 1. Eigen middelen 2. Hypothecaire lening verhogen 3. NEF Energiebespaarlening - tot 40.000 of 50.000 (NOM); - looptijd tot 15 jaar; - rente 2,6 2,9%. 4. Stimuleringslening gemeente Leusden - tot 15.000; - looptijd tot 10 jaar; - rente 2,9%.

Eigen middelen: Huidige spaarrente: 0,70 % (Argenta) Vermogensrendementsheffing: 1,20 % -/- Rendement spaargeld: - 0,50 % Investering eigen huis: 31.000 Besparing 2.000 m³ gas + 3.800 kwh: 2.159 ( 179,92/mnd) Rendement investering: nom. 6,96 % = eff. 7,19 % + Waardestijging huis + Indexering rendement

Energieprijsstijging vanaf 2000 gemiddeld 4,2% per jaar.

Hypothecaire lening verhogen: Voldoende ruimte binnen bestaande inschrijving - dikwijls volstaat onderhandse leningsovereenkomst Verhogen inschrijving/2e hypotheek - taxatiekosten, behandelingskosten, notariskosten Verduurzaming naar EPC 0,6 (label A++) - loan-to-income + 9.000 Verduurzaming naar NOM - loan-to-income + 27.000 - loan-to-value 106% i.p.v. 102% van de marktwaarde

Vergelijking NEF Energiebespaarlening en hypotheek: Uitgangspunten: Investering: 45.000 Subsidies: 14.000 -/- Te financieren: 31.000 NEF Energiebespaarlening: rente: 2,9% vs Hypothecaire lening: rente: 2,5% looptijd: 15 jaar looptijd: 30 jaar Besparing energie: 2000 m³ gas + 3800 kwh = 179,92/mnd (geïndexeerd) Renteaftrek: 40,15%

416,14 273,63 197,69 219,71 268,31

416,14 273,63 219,71 268,31 97,68 106,20

Subsidies t.b.v. Woningcorporaties/verhuurders Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) - subsidie afhankelijk van verbetering Energie Index (EI); - kan bij NOM-woning oplopen tot 9.500; Investering Subsidie Duurzame Energie - warmtepompen, zonneboilers, pelletkachels, biomassaketels; - voorbeeld: lucht/waterwarmtepomp: 2.300.

Financiering Woningcorporaties/verhuurders 1. Fonds Energiebesparing huursector - 25% van de investeringskosten, max. 15.000/woning; - looptijd 15 jaar; - rente 0,5%. 2. Langlopende leningen via NWB of VNG - rentevaste periode gelijk aan levensduurverlenging 40/50 jr, - verlaging rendementseis door Aw/WSW? 3. Groenlening - 100.000 per woning, - looptijd 10 jaar, - rente 0,2% onder tarieven NWB/BNG.

Subsidies t.b.v. Verenigingen v. Eigenaren (VvE s): Subsidieregeling energiebesparing eigen huis - subsidie per afzonderlijke maatregel; - kan bij NOM-woning oplopen tot > 10.000. Investering Subsidie Duurzame Energie - warmtepompen, zonneboilers, pelletkachels, biomassaketels; - voorbeeld: lucht/waterwarmtepomp: 2.300. BTW-teruggave PV-panelen - bij NOM-woning gemiddeld 1.500 2.000.

Financiering VvE s 1. Uit reserves 2. Hypotheek verhogen individuele appartement-eigenaren 3. VVE Energiebespaarlening (NEF) - tot 40.000/ 50.000 per appartement (max. 5 mln per VVE); - looptijd tot 15 jaar; - rente 2,6 2,9%. 4. AEFS/ASN-constructie - looptijd 20 jaar; - rente + aflossing gebaseerd op niet meer dan anders ; - rente: 1e 10 jaar 2,0%, 2e 10 jaar 3,0%, 3e 10 jaar???

Voorbeeld VvE Hamershof Leusden Investering: 6.817.717 Eigen inbreng: 500.000 Subsidies e.d.: 793.803 Af: 1.293.803 -/- Te financieren: 5.521.914 Terug te betalen uit: Besparingen energie (index 2,0%): 119.973 (incl. vastrecht gas) Besparingen MJOB (index 2,5%): 94.000 + Beschikbaar voor rente + afl. 213.973

En nu uw woning?

Energieloket IkWilWatt & Het Nieuwe Wonen in uw wijk! in samenwerking met Consortium Happy Balance en PMC Eemland Alliantie product markt combinatie van Gemeente Amersfoort, Baarn, Bunschoten-Spakenburg, Leusden, Soest en Woudenberg Aan de slag: inventarisatie & realisatie

IkWilWatt Vragen? Consortium Happy Balance