Energie voor nieuwbouw- en herstructureringslocaties



Vergelijkbare documenten
Communicatie en extern draagvlak

Inhoud. 1. Wat is SUSREG? 2. Wat zijn universele thema s? 3. Welke lessen kunnen we leren?

Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Ypenburg 100% duurzame warmte

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

Kosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016

Statenwarmte/BES. Presentatie resultaten actieonderzoek. Deze versie is voor internet enigszins aangepast. Tom Egyedi. Stat4nWarmt4.

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

Energietransitie. 13 april 2018

VAN GAS LOS. Werkconferentie Warmtetransitie. 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Rijswijk -Informatiecentrum 9 december 2013 bert nagtegaal

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

Hergebruik van warmte en/of duurzame warmte. warmte via een warmtenet. Iets voor u?

nearly Zero Energy Buildings

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

WELKOM Doorpakken met aardgasvrije wijken Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht. 7. De juiste match

WORKSHOP ENERGIEVISIE

collectieve energiewinning uit de bodem

Duurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling

Sprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Van der Maazen Duurzame Ontwikkeling BV

Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050

Nationaal Expertisecentrum warmte (NEW) Maakt duurzame warmte en koude mogelijk

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

Aardgasvrije nieuwbouw

De Rijswijkse Situatie. Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Warmtelevering: toekomstgericht en consumentgericht?

zoeken naar een bestuurlijke visie op de energietransitie

DE SLIMSTE MENS TER IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE. WinVorm 11 juni Dominiek Vandewiele

Duurzame warmtenetten

DE VLOEI: VAN DUURZAAM NAAR SLIM ENERGIECONCEPT

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk,

DUURZAME WARMTEVOORZIENING

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

Warm tapwater in de toekomst

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

Hoe komen we van het aardgas af? Bezinningsgroep Energie Frans Rooijers 9 januari 2017

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready

WELKOM BIJ. Samen optrekken naar een aardgasvrij Bottendaal. Bewonersavond 27 november 2018

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM

Energiebesparing Gemeente Huizen

Verdiepingsbijeenkomst Kom van dat gas af. 29 januari 2018 Gemeente Barendrecht

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Vragen en antwoorden over Haarlem richting aardgasvrij

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA

Duurzame energie voorziening Ouverture nov. door: Projectteam WKO

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Warmtepompen en de toekomst Huib Visser

Wonen zonder gasaansluiting

kijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel

Windenergie in Almere

OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN MEERVOUDIGE OPBRENGST

Duurzame woningverbetering

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

Energieverspilling is zinloos

Energie neutrale Gebiedsontwikkeling

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Hoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning? Los van het gas? Teus van Eck maart 2019

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

Kerschoten als voorbeeld voor heel Nederland: Ontwikkelplan voor de bestaande bouw

Wageningen Hoog / De Eng / Buitengebied

Lindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove

Van het aardgas af hoe moet dat nu?

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

Informatiebijeenkomst VvE s. Oegstgeest 1 april 2019

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

Transcriptie:

Energie voor nieuwbouw- en herstructureringslocaties Mogelijkheden voor energieneutraliteit Knibbelweg-Oost te Zevenhuizen en Kerkweg West Waddinxveen Esther Roth, Erik Alsema, Jappe Goud, W/E adviseurs Masterclass 4 en 5, Nederland

Ochtendprogramma 9.00 Presentatie en discussie: Ontwikkeling op het gebied van energiebesparing en nul op de meter, Ivo Opstelten (HU en Stroomversnelling). 10.00 Pauze 10.15 casus Knibbelweg-Oost, Zevenhuizen- Zuid Introductie, Bob Braak (Zuidplas) Gezamenlijke uitwerking 12.15 Lunch

Doel van de ochtend Laatste ontwikkelingen energieneutrale bouw en renovatie. Gezamenlijk technische opties verkennen (bodemkaarten). Criteria voor energievoorziening nieuwbouwlocatie. Financieringsopties. Randvoorwaarden voor warmtenet. Mogelijkheden voor vergroening warmtenet

Introductie Knibbelweg-Oost, Zevenhuizen Glastuinbouw en logistiek, kantoren Aangrenzend: Zevenhuizen-Zuid, woningbouw Ambitie energieneutraal, plan warmtenet

Introductie Knibbelweg-Oost, Zevenhuizen Aantallen en m 2 te realiseren W en Ubouw Planning locatie Ambities vanuit gemeentelijk of regionaal beleid

Ambitie Knibbelweg-Oost en Zevenhuizen-Zuid Ambitie energieneutraal in 2020 Warmtenet Elektriciteit Uit: Businesscase energieweb, PZH, 2011 Uit: Energiemonitor Glastuinbouw 2012, LEI, 2013

Mogelijkheden warmtenet Warmtenet Warmtebronnen WKO Geothermie (bio) WKK Zon Hulpketels Warmteopslag Vergroenen

Ontwikkeling woningbouw Zevenhuizen-Zuid (1) Planning en zekerheid Voorinvesteringen minimaliseren Bouwdichtheid Hoe duurzaam is de beschikbare warmte?

Ontwikkeling woningbouw Zevenhuizen-Zuid (2) Energievraag i.r.t. financiële haalbaarheid: Energiezuinige woning drukt het rendement. Warmtewet, NMDA Koudebehoefte van de woningen? www.energiesprongmontferland.nl

Financieringsmogelijkheden Beheer warmtebronnen en warmtenet Diverse subsidies en fiscale opties Exploitatie beter door aansluiting van woningen Zevenhuizen-Zuid?

Alternatieven voor warmtenet? Energievoorziening Aantal woningen Aantal m2 utiliteit Individuele warmtepompen 1 200-3.000 Kleinschalige collectieve 20-30 2.000-3.000 warmtepompen Grootschalige warmtepompen Vanaf 100 10.000 Biomassa warmteproductie Vanaf 100 80.000 Biomassa warmtekracht Vanaf 1.200 25.000 Aardwarmte Vanaf 2.500 500.000

Afweging energie woongebied Gevolgen Ruimtelijk In de woningen Comfort, gezondheid Wet- en regelgeving Financieel (TCO) Toekomst/kansen voor verduurzamen Etc? Warmtenet Knibbelweg - Oost Alternatief, individueel

Middagprogramma 13.00 Casus Knibbelweg-Oost/ Zevenhuizen-Zuid in DPL 13.30 Casus herontwikkeling Kerkweg West in Waddinxveen Introductie door Woonparnters Gezamenlijke uitwerking 15.30 Casus in GPR Stedenbouw 16.00 Terugkoppeling en afronding

Doel van de middag Werken met tools voor duurzame gebiedsontwikkeling, DPL en GPR Stedenbouw. Werken aan criteria en oplossingen voor energieneutrale renovatie.

DPL Casus Knibbelweg-Oost / Zevenhuizen- Zuid.

Introductie Kerkweg West, Waddinxveen 2 flatgebouwen van eind jaren 60 Totaal 101 woningen Deels dubbel glas, blokverwarming elektroboilers, koken op gas Gasgebruik (alleen verwarming) 1.250-1.350 m³/jaar Renovatie tenminste label B

Uitwerking Samen afpellen: 3 varianten van renovatie Per variant: Belangrijkste afwegingen Ruimtelijke consequenties Globaal ontwerp GPR Stedenbouw

Variant 1, standaard renovatie Wensen, randvoorwaarden? Label B of A Voorkeuren bewoners Comfort Trias Energetica Schil Ventilatie Individueel of collectief? In de woning In het gebouw Meten en afrekenen Duurzame energie inpasbaar

Variant 2, energieneutraal (1) Energieneutraal: Gebouwgebonden, gebruikersdeel, materialen? Warmte en elektriciteit Trias Energetica

Variant 2, energieneutraal (2) Energiebesparing Duurzame energie: Beschikbaarheid Schaal Ruimte Elektriciteit, warmte (,koude) Financieel Opties duurzame energie: Warmtepomp bodem Biomassa warmte (houtpelletketel) Zonneboiler Zonnepanelen (PV)

Variant 3, Energieneutraal haalbaar Variant 2 Energieneutraal, optimalisatie: Total cost of ownership (TCO): Investering en gebruikskosten. Exploitatiemodel Comfort www.nul20.nl

European Green Cities Network (EGCN) APEA Alberto Lopez alopez@diputacionavila.es T +34 920 206 230 Burgos José María Diez proyectos@burgosciudad21.org T +34 659 628 816 EAV Hana Zábranská zabranska@eav.cz T +420 567 303 322 M +420 731 045 964 European Green Cities Network (EGCN) Elsebeth Terkelsen eterkelsen@eterkelsen.dk M +45 275 719 55 ISOCARP Martin Dubbeling dubbeling@isocarp.org T +31 703 462 654 M +31 653 238 203 Master of Urban & Area Development (MUAD) Sil Bruijsten sil.bruijsten@hu.nl T +31 884 818 931 M +31 626 230 365 Stadsregio Arnhem Nijjmegen Ron Josten rjosten@destadsregio.nl T +31 243 297 973 M +31 613 046 684 Tecnalia Patxi Hernandez patxi.hernandez@tecnalia.com T +34 902 760 005 M +34 647 406 314 Emilia Romagna region Guido Croce gcroce@ervet.it T +39 051 645 04 11 IURS Karel Bařinka kbarinka@iurs.cz M +420 603 494 648 ODMH Brenda Schuurkamp bschuurkamp@odmh.nl T +31 182 545 751 Sogesca Federico De Filippi f.defilippi@sogesca.it T +39 338 663 99 70 M +39 049 859 21 43 W/E adviseurs Erik Alsema alsema@w-e.nl T +31 306 778 761 M +31 653 108 156 Gate21 Poul Erik Lauridsen poul.erik.lauridsen@gate21.dk T +45 436 834 02 M +45 315 325 65 Limassol Municipality Christina Constantinou Zanti eurolemesos@cytanet.com.cy T +357 25 340485 / 342330 Province of Treviso Valentina Mattara europa@provincia.treviso.it T +39 042 265 69 05 Stratagem Alexis Violaris alexis@stratagem-ltd.com T +35 725 248 938 M +35 799 900728