Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam Onderzoek geluid en trillingen

Vergelijkbare documenten
Notitie Munselstraat 104; akoestisch onderzoek. 1 Inleiding

Akoestisch onderzoek Kastanjelaan 4a te Staphorst

Akoestisch onderzoek Industrielawaai Bestemmingsplan Voorofsche Zoom te Boskoop

AKOESTISCH ONDERZOEK ZONNEPARK ZUIDPLAS TE WADDINXVEEN 17 JANUARI 2017

Geluidbelasting ten gevolge van omliggende bedrijven. Project ''Churchilllaan te Rijswijk''. Datum 6 oktober 2011 Referentie

AKOESTISCH ONDERZOEK ZONNEPARK BEMMEL Kronos Solar Projects GmbH 4 APRIL 2017

BELEIDSREGEL GELUIDSBELASTING EN OPTREDENDE TRILLINGEN DOOR HEI-, BOUW- EN SLOOPWERKZAAMHEDEN GEMEENTE PURMEREND 2014

MEMO. Van Werven, Dhr. Sybald Noordam. Milieuneutrale melding Tweede Sorteerunit, locatie Biddinghuizen. Datum:

Bestemmingsplan Het Nieuwe Diep 2012 Akoestisch onderzoek bedrijven en milieuzonering. Datum 28 maart 2014 Referentie

MEMO. Van Werven, Dhr. Sybald Noordam. Milieuneutrale melding Scheidingsinstallatie Hal 1, locatie Biddinghuizen.

memo Aanleiding Onderzoek Deen Supermarkten Akoestische berekening Parkeerterrein Obdam Datum:

Notitie SMG aan de Schaarweg 11 te Elspeet akoestische beoordeling voorgenomen wijziging. 1 Inleiding

Airparc Seppe Airport Seppe Arcus van Oranjewoud Paul Kennes en Corine Laman kopie

Datum Referentie Uw referentie Behandeld door 29 januari E. Philippens/LSC

Rapport: Versie Datum Omschrijving 1 9 juli 2015 Akoestisch onderzoek paardenhouderij Van der Sluis

Geluid in omgeving na uitbreiding bedrijventerrein Barger-Oosterveld te Emmen. Onderdeel van het bestemmingsplan

Notitie Nieuwbouwplan Wijbosscheweg te Wijbosch; Facilitair dienstencentrum St. Verenigde Zorgcentra Schijndel

Laarseweg 24-1, 8171 PR Vaassen (T) KvK Notitie

Rapport: oktober 2011 Geluidonderzoek Installatiebedrijf J. Klinkhamer

Project. Akoestisch rapport Ruimtelijke Onderbouwing deel geluid. 15 appartementen Dintelstraat DONGEN. Opdrachtgever

Akoestisch onderzoek Telegraaf-terrein, gebouwen Koetshuis en Holland

Notitie Agrarisch bedrijf Van der Burg aan het Rietveld 124 te Woerden Akoestisch onderzoek nieuwe toegangsweg

Bouwbedrijf Homan B.V. De heer C. Wiggers Veldegge DJ ENTER. Geachte heer Wiggers, Aanslagsweg LD Borne

TPG locatie Nijmegen; verkennend trillingsonderzoek. Datum 19 november 2010 Referentie

Geluid ten gevolge van sloopbedrijf Van Herk ter plaatse van een geplande woning op perceel Opperduit 434 te Lekkerkerk

AKOESTISCH ONDERZOEK INDUSTRIELAWAAI. Dakinstallaties Kloosterhof te Weurt Kapittelweg/Mariënweerd/Jonkerstraat te Weurt

Per Betreft: Advies geluid Adelborst van Leeuwenlaan 5-15A te Sassenheim

Memo. Inleiding. Afbeelding 1. Kantoor Oranjewoud met voorgenomen uitbreiding (rood) en globale inrichtingsgrens (blauw) blad 1 van 6

f1.1 Situering beoogd perceel Hospice De Orchidee (rood) en terrein tennisvereniging (geel) te Gennep.

Gemeente Leiden. Akoestisch onderzoek. parkeergarage Garenmarkt

Rapport: Creator

Datum 12 december 2011 Referentie

Notitie Dorpshart Soesterberg; geluidbelasting op de omgeving. 1 Inleiding

Akoestisch onderzoek evenementen Landgoed kasteel de Berckt te Baarlo ten behoeve van een ruimtelijke onderbouwing

Gronddepots TTOP 2 en TTOP 3 te Schiphol. Geluidimmissie in de omgeving vanwege tijdelijke gronddepots TTOP2 en TTOP3

Akoestisch onderzoek Brede School Westkapelseweg te Zoutelande

150 kv-station Middenmeer - deel Liander. Akoestisch onderzoek ten behoeve van aanvraag Wabovergunning

AKOESTISCH ONDERZOEK INDUSTRIELAWAAI GROENKWARTIER NOORD

Akoestisch Rapport - Industrielawaai. Bedrijfshal met parkeerterrein Vos KERKDRIEL

Rapportage trillingsmetingen

Akoestisch onderzoek stemgeluid terras voormalige Watermeterfabriek in Haarlem

Inleiding. Te behandelen punten. Locatie. Predictie en Monitoring van trillingen. Bouw van een Onderzeedienstkade

Ontwikkeling Vermaat terrein in relatie tot Helvoet Rubber en Plastics Hellevoetsluis. Concept

Bijlage 7 Rekenmodel industrielawaai (Botlek/Pernis)

Akoestisch Onderzoek Brede School Vroonlandseweg te Kapelle

BIJLAGE 1 BESTAANDE SITUATIE OPPERDUIT 434. gras. verharding. (gebroken puin) gras. buitenopslag. loods. verharding. (stelconplaten) opstallen

Bestemmingsplan Centrum-Oss Bijlage 6: Akoestisch onderzoek woningen Bram van den Berghstraat november 2012

AKOESTISCH ONDERZOEK. RWZI UTRECHT Nieuwbouw werkplaats

1 INLEIDING 3. 3 OVERZICHT GELUIDSBRONNEN Geluidsafstralende gebouwdelen Mobiele geluidsbronnen 8

Geluidbelasting op de gevels van Hotel De Driesprong te Loosdrecht. Geluidbelasting ten gevolge van naastgelegen jachthaven Veendijk 2

Datum Referentie Uw referentie Behandeld door 6 februari E. Philippens/AAE

Akoestisch Onderzoek V1.1

Geprojecteerde nieuwbouw van woningen naast en boven het Hulstkampgebouw in Rotterdam

Akoestisch onderzoek industrielawaai bestemmingsplan Bebouwde kom Bruinisse

Akoestisch onderzoek industrielawaai. Leenaerts Interieurbouw Achterhoeksestraat 68a Rucphen

Geluidsbelasting zuidoostzijde Casteren GELUIDSBELASTING TEN GEVOLGE VAN DIERENPENSION EX-KUUS

Trillingsonderzoek Thamerweg 3 te Uithoorn; schade

Akoestisch onderzoek Evenemententerrein te Soest. Datum 4 maart 2014 Referentie

Beleidsregel geluidshinder bij bouw- en sloopwerkzaamheden en overige tijdelijke werkzaamheden gemeente Leeuwarden 2014

Akoestisch onderzoek bestemmingsplan Buitengebied Ommen, Sluis Junne te Junne

memo Aan : De heer G. Veldhoen Park Weldam BN Hoevelaken Van : Lex Groenewold CC : Geluidaspecten BP Park Weldam Geachte heer Veldhoen,

Mulder Bouwmanagement BV De heer J. Mulder Postbus GA HARDERWIJK. Geachte heer Mulder,

Akoestisch onderzoek Bestemmingsplan Ambulancepost Eikenheuvelweg te Uden

Milieu I Management I Advies Postbus ZG Cadier en Keer Tel Fax Datum: 12 maart Rapportnummer: P2011.

Nieuwbouw appartementen "Het Bruningmeyer" te Enschede. Reusltaten trillingsmetingen met betrekking tot hinder

Notitie. 1 Inleiding. 2 Aanvullende onderzoeksvraag

Lagemaat Sloopwerken Heerde. Geluidonderzoek

Akoestisch onderzoek optredende gevelbelastingen Nieuwbouw hoek Kreeftenheide-Verlengde Boterdijk te Siebengewald

Rapport: Alescon

Adviseurs voor bouw, industrie, verkeer, milieu en software. Rapport B R002v2 Stadskantoor Deventer

Akoestisch onderzoek Geluid in de omgeving ten gevolge van sportactiviteiten op sportpark Kleine Vink te Nieuwerkerk aan den IJssel

Akoestisch onderzoek Bouw bedrijfsloods Van den Hoogenhoff Houtzagerijstraat MILL

RAPPORTAGE AKOESTISCH ONDERZOEK. Nieuwbouw woning Heesterseweg 39 te Geffen Geluidsbelasting NAS Geffen

AEB Amsterdam. Akoestisch onderzoek. afvalbrengpunt Cruquiusweg 90 te Amsterdam

Milieu I Management I Advies Postbus ZG Cadier en Keer Tel Fax Datum: 7 juni Rapportnummer: P2011.

Rapport: Tuinland

Thunnissen Bouw BV t.a.v. de heer A. Nolles Postbus AB HEEMSTEDE

Monitoringsplan Project Herinrichting Haven te Steenbergen

AKOESTISCH ONDERZOEK INDUSTRIELAWAAI HOMOETSESTRAAT 8A TE ELST

Alle berekeningen zijn uitgevoerd volgens de Handleiding meten en rekenen industrielawaai (1999).

Terras Jongerius, Utrecht Vervolg onderzoek akoestische inpassing. Datum 14 juli 2017 Referentie

Akoestisch onderzoek Winkelcentrum Carré te Maastricht; Geluidbelasting ten gevolge van de bedrijfsbestemmingen binnen het plangebied

Heerensociëteit Mariaplaats 14 te Utrecht

Datum Referentie Uw referentie Behandeld door 2 oktober M. van Wijngaarden/CVr

Ons kenmerk : BP.1805.B01 Uw kenmerk : Betreft : Berekening maximaal geluidniveau vanwege hoveniersbedrijf Jibro.

AKOESTISCH ONDERZOEK. Inrichting Ammerzodenseweg 10 te Hedel. (Industrielawaai) Project: Nieuwbouwplan Ammerzodenseweg te Hedel

Ontwikkelingsplan Bloeidaal te Amersfoort. Akoestisch onderzoek industrielawaai Van Reenen aan de Hogeweg 241

Notitie. Activiteiten in en bij de bedrijfsgebouwen In de bestaande situatie zijn er nog geen geluidsreducerende maatregelen getroffen aan de

Bouwlawaai - vergelijking geluidprognose MER versus ontwerp

Woningen Thorbeckerstraat - Weth. Mooringstraat Zaltbommel Trillingsonderzoek SBR A en B

AKOESTISCH ONDERZOEK. Bruisterbosch 15 te Sint Geertruid

Akoestisch onderzoek tennisvereniging de Munnik. Uitwerkingsplan de Plantage te Leiderdorp

In figuur 1 is een overzichtplattegrond van het bezoekerscentrum weergegeven.

Notitie Bestemmingsplan Hoge Wei te Oosterhout; akoestisch onderzoek omgeving (Peperstraat 62/De Breeacker 10b) 1 Inleiding

Akoestisch onderzoek Bestemmingsplan Bornsche Maten, derde fase (A)

MEETRAPPORT. Meting trillingen vanwege railverkeer bij woningbouwlocatie Knopenfabriek aan de Wallerstraat te Nijkerk

Akoestisch onderbouwing Bestemmingsplanwijziging Hoofdweg 12 Te KLIJNDIJK

24 oktober 2016 M /JSM van Hoven Interim Management & Consultancy BV, de heer P. van Hoven Akoestisch (voor)onderzoek industrielawaai

Memo. Jennie ten Cate Gerrie Eleveld Advies, RUD Drenthe akoestische onderzoek Vaart 151, Gasselternijveen. Datum

Eisenhowerlaan 112, Postbus NL-2508 EE Den Haag T +31 (0) F +31 (0)

Transcriptie:

Hoofdweg 70 3067 GH ROTTERDAM T +31 (0)10-4257444 F +31 (0)10-4254443 E rotterdam.ch@dpa.nl www.chri.nl K.v.K 58792562 IBAN NL71 RABO 0112 075584 Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam Onderzoek geluid en trillingen Datum 5 augustus 2015 Referentie 20150801-03

Referentie 20150801-03 Rapporttitel Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam Onderzoek geluid en trillingen Datum 5 augustus 2015 Opdrachtgever Contactpersoon Gemeente Amsterdam Grond en Ontwikkeling Postbus 1104 1100 BC AMSTERDAM De heer M. Bruchner Behandeld door Ing. A Kok B.V. Hoofdweg 70 3067 GH ROTTERDAM Telefoon 010-4257444 Fax 010-4254443 Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 1

Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Toetsingskader 5 2.1 Geluid 5 2.2 Trillingen 6 2.2.1 SBR meet- en beoordelingsrichting deel A Trillingen. Schade aan gebouwen 6 2.2.2 Bouwbesluit (2012) 6 3 Situering 8 4 Beschrijving werkzaamheden en gehanteerde uitgangspunten 10 4.1 Werkzaamheden 10 4.2 Akoestisch rekenmodel 11 5 Berekeningsresultaten geluid 12 5.1 Basissituatie 12 5.2 Maatregelen 14 5.3 Geadviseerde planning 15 6 Berekeningsresultaten trillingen Berekeningsresultaten trillingen 17 6.1 Intrillen damwand 17 6.1.1 Uitgangspunten 17 6.1.2 Resultaat kans op schade 18 6.1.3 Resultaat kans op hinder 18 6.2 Heien betonpalen 20 6.2.1 Uitgangspunten 20 6.2.2 Resultaat kans op schade 21 6.2.3 Resultaat kans op hinder V max 21 6.2.4 Resultaat kans op hinder V per 22 6.3 Samenvatting resultaten 23 7 Conclusie 24 7.1 Geluid 24 7.2 Trillingen 24 Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 2

Bijlagen Bijlage I Bijlage I-1 Bijlage II Bijlage II-1 Bijlage III Bijlage III-1 Bijlage IV Bijlage IV-1 Invoer akoestisch rekenmodel Berekeningsresultaten geluid Berekeningen trillingen intrillen damwand Berekeningen trillingen heien palen Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 3

1 Inleiding In opdracht van Ingenieursbureau Amsterdam is door B.V. onderzoek uitgevoerd met betrekking tot de te verwachten geluid- en trillingniveaus ten gevolge van heiwerkzaamheden ten behoeve van 9 bruggen en het intrillen van damwanden ten behoeve van een kademuur binnen het plangebied Houthavens te Amsterdam. Het doel van het geluidonderzoek is het bepalen van de in de omgeving te verwachten optredende geluidniveaus ten gevolge van de werkzaamheden. De berekende geluidniveaus zijn beoordeeld op basis van de voorschriften zoals opgenomen in hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden van Bouwbesluit (2012). De berekeningen zijn uitgevoerd overeenkomstig de "Handleiding meten en rekenen industrielawaai" 1999. Het doel van het trillingsonderzoek is het bepalen van de te verwachten trillingsniveaus in de nabijgelegen gebouwen ten gevolge van de sloopwerkzaamheden. Daarbij worden de trillingsniveaus getoetst aan SBR meet- en beoordelingsrichtlijn deel A Trillingen. Schade aan gebouwen. Hiermee wordt bepaald of er sprake is van kans op schade aan de omliggende gebouwen. Daarnaast wordt getoetst aan de voorschriften zoals opgenomen in hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden van Bouwbesluit (2012). Daarmee wordt getoetst in welke mate er in de omgeving sprake is van hinder door trillingen. Vanuit het Bouwbesluit wordt verwezen naar SBR meet- en beoordelingsrichtlijn deel B: Trillingen. Hinder voor personen in gebouwen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 4

2 Toetsingskader 2.1 Geluid Voor de werkzaamheden zijn de voorschriften zoals opgenomen in hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden van Bouwbesluit (2012) van kracht. In artikel 8.4 zijn voorschriften met betrekking tot geluidhinder opgenomen. Dit artikel luidt als volgt: Artikel 8.4. Geluidhinder 1. Bouw- of sloopwerkzaamheden die een geluidniveau veroorzaken van ten minste 60 db(a) op de gevel van een aangrenzende woonfunctie of van een aangrenzende gebruiksfunctie op een ander perceel, worden op werkdagen tussen 7:00 uur en 19:00 uur uitgevoerd. Bij het uitvoeren van die werkzaamheden worden de in tabel 8.4 aangegeven dagwaarden en de bij die dagwaarden aangegeven maximale blootstellingsduur in dagen dat de dagwaarde is bereikt niet overschreden. Tabel 8.4. Dagwaarde 60 db(a) > 60 db(a) > 65 db(a) > 70 db(a) > 75 80 db(a) Maximale blootstellingsduur onbeperkt 50 dagen 30 dagen 15 dagen 5 dagen 2. Het bevoegd gezag kan ontheffing verlenen van het eerste lid. Indien met een ontheffing van het bevoegd gezag bouw- of sloopwerkzaamheden worden uitgevoerd op werkdagen tussen 19:00 uur en 7:00 uur en op zaterdag, zondag of feestdagen wordt onverkort het gestelde in de ontheffing gebruik gemaakt van de akoestisch bezien best beschikbare stille technieken en meest gunstige werkwijze. 3. Indien het bevoegd gezag met betrekking tot het uitvoeren van bouw- of sloopwerkzaamheden beleidsregels als bedoeld in artikel 4.3 van de Algemene wet bestuursrecht heeft vastgesteld, is in afwijking van het tweede lid geen ontheffing vereist indien het uitvoeren van de werkzaamheden voldoet aan die beleidsregels en het bevoegd gezag ten minste twee werkdagen voor de feitelijke aanvang van die werkzaamheden in kennis is gesteld van de aanvang van de werkzaamheden door degene die de werkzaamheden gaat uitvoeren. 4. De in tabel 8.4 aangegeven waarden gelden op gevels als bedoeld in artikel 1 juncto artikel 1b, vijfde lid, van de Wet geluidhinder van woningen en gebouwen die op grond van artikel 1 van de Wet geluidhinder worden aangemerkt als andere geluidsgevoelige gebouwen en op de grens van terreinen die op grond van artikel 1 van de Wet geluidhinder worden aangemerkt als geluidsgevoelige terreinen. In artikel 1.1 is het begrip dagwaarde gedefinieerd als: de waarde van het langtijdgemiddeld beoordelingsniveau voor geluid tussen 07.00 tot 19.00 uur, vermeerderd met een eventuele toeslag voor geluid met een impulsachtig karakter, bepaald volgens de Handleiding meten en rekenen industrielawaai, internetuitgave 2004;. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 5

2.2 Trillingen De kans op schade aan omliggende gebouwen door trillingen veroorzaakt door de sloopwerkzaamheden wordt bepaald op basis van SBR meet- en beoordelingsrichting deel A Trillingen. Schade aan gebouwen. Daarnaast wordt getoetst aan de voorschriften zoals opgenomen in hoofdstuk 8 Bouwen sloopwerkzaamheden van het Bouwbesluit (2012). Daarmee wordt getoetst in welke mate er in de omgeving sprake is van hinder door trillingen. Vanuit het Bouwbesluit wordt verwezen naar SBR meeten beoordelingsrichtlijn deel B: Trillingen. Hinder voor personen in gebouwen. In het navolgende worden de toetsingskaders nader toegelicht. 2.2.1 SBR meet- en beoordelingsrichting deel A Trillingen. Schade aan gebouwen De kans op schade aan de omliggende gebouwen door trillingen veroorzaakt door de sloopwerkzaamheden wordt bepaald op basis van SBR meet- en beoordelingsrichting deel A Trillingen. Schade aan gebouwen. De toe te passen grenswaarden en veiligheidsfactoren zijn afhankelijk van het type gebouw, het type berekening, het type trillingen en de dominante frequentie. Onderstaande tabel geeft een overzicht van meest strenge grenswaarden geldig in het frequentiegebied tot 20 Hz (naar verwachting het frequentiegebied waarin de dominante trillingen zullen optreden). Tabel 2.1: Overzicht van grenswaarden ter voorkoming van schade Bouwwerk V kar Rekenwaarde van de grenswaarde: V r = V kar / ᵞt [mm/s] [mm/s] Herhaald kortdurende bron Continue bron Gebouw Gebouw Categorie 1 20 13,3 8,0 Categorie 2 5 3,3 2,0 Categorie 3 3 2,0 1,2 2.2.2 Bouwbesluit (2012) Voor de sloopwerkzaamheden zijn de voorschriften zoals opgenomen in hoofdstuk 8 Bouw- en sloopwerkzaamheden van Bouwbesluit (2012) van kracht. In artikel 8.4 zijn voorschriften met betrekking tot trillingshinder opgenomen. Dit artikel luidt als volgt: Artikel 8.4. Trillingshinder 1. Trillingen veroorzaakt door het uitvoeren van bouw- of sloopwerkzaamheden bedragen in geluidsgevoelige ruimten als bedoeld in artikel 1 van de Wet geluidhinder en in verblijfsruimten als bedoeld in artikel 1.1, onderdeel e, van het Besluit geluidhinder niet meer dan de trillingsterkte, genoemd in tabel 4 van de Meet- en beoordelingsrichtlijn deel B «Hinder voor personen in gebouwen» 2006. 2. Het bevoegd gezag kan ontheffing verlenen van de trillingsterkte, bedoeld in het eerste lid. In tabel 4 van de SBR richtlijn B zijn de volgende toetsingswaarden opgenomen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 6

Tabel 4: streefwaarden in de dagperiode voor continu of herhaald voorkomende trillingen gedurende een korte periode voor alle gebouwfuncties Duur D van de activiteiten gedurende korte periode D 1 dag 6 dagen < D 26 dagen 26 dagen < D 78 dagen A 1 A 2 A 3 A 1 A 2 A 3 A 1 A 2 A 3 0,8 6 0,4 0,4 6 0,3 0,3 6 0,2 De toetsing conform SBR richtlijn B vindt als volgt plaats: Er wordt voldaan aan de streefwaarden als: - de waarde van de maximale trillingssterkte in een ruimte (V max ) kleiner is dan A 1, of als - de waarde van de maximale trillingssterkte van een ruimte (V max ) kleiner is dan A 2 waarbij de trillingssterkte over de beoordelingsperiode voor deze ruimte (V per ) kleiner is dan A 3. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 7

3 Situering In figuur 3.1 is de ligging en lay-out van het plangebied Houthavens weergegeven. Het gehele gebied wordt herontwikkeld en opnieuw ingericht, als gevolg waarvan in de komende jaren verschillende werkzaamheden zullen plaatsvinden met betrekking tot (woning)bouw en aanleg van de onder- en bovengrondse infrastructuur. Dit onderzoek spitst zich toe op de fase waarin de funderingen van 9 bruggen (waarvan 1 deels) worden gerealiseerd. Tevens wordt over een lengte van circa 370 meter een damwand geplaatst ten behoeve van de realisatie van een kadewand. De realisatie van de funderingen van de bruggen en de damwand vormen tezamen één project en worden hier daarom ook als zodanig beoordeeld. De bruggen en kadewand zelf zullen in een later stadium worden gerealiseerd. Deze realisatie is onderdeel van een ander project en vormt dus geen onderdeel van dit onderzoek. Figuur 3.1. Situering en lay-out De meest nabijgelegen gevoelige bestemmingen betreffen: - Het 4 e gymnasium, een school voor het voortgezet onderwijs; - De Brede school, een school voor het basisonderwijs; - Bestaande woningen langs de Tasmanstraat en Spaarndammerdijk; Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 8

- Ligplaatsen van woonboten ter plaatse van de Haparandadam en steiger die zijn aangewezen in de Basisadministratie Adressen en Gebouwen; - In eerdere fases gerealiseerde woningen van blok 0, waarvan een gedeelte tijdens uitvoering van de hier beschouwde werkzaamheden al bewoond is. Binnen het plangebied bevindt zich op dit moment nog tijdelijke huisvesting voor studenten. Mogelijk worden delen van deze bebouwing tijdens de werkzaamheden nog bewoond. Vanwege de tijdelijkheid van de bewoning wordt deze huisvesting niet aangemerkt als geluidgevoelig. Voor de volledigheid is de geluidbelasting op deze gebouwen wel berekend. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 9

4 Beschrijving werkzaamheden en gehanteerde uitgangspunten 4.1 Werkzaamheden In overleg met de opdrachtgever zijn in het onderzoek de navolgende uitgangspunten gehanteerd. Daar waar de gegevens nog niet exact bekend zijn, zijn op basis van kennis en ervaring met eerdere bouwprojecten aannames gedaan. Algemeen De werkzaamheden vinden uitsluitend plaats in de dagperiode (de periode tussen 07.00 uur en 19.00 uur). De aannemer werkt van 7.00 uur tot 16.00 uur, waarbij een uur gepauzeerd wordt. Dit betekent dat per dag 8 uur effectief gewerkt wordt. Het project is onder te verdelen in de volgende deelwerkzaamheden: - Het heien van betonnen heipalen voor 9 bruggen, waarbij voor één brug slechts de helft van de heipalen wordt geplaatst. De heiwerkzaamheden zullen in totaal naar verwachting 35 dagen in beslag nemen; - Het intrillen van damwanden over een totale lengte van 370 meter. Deze werkzaamheden zullen naar verwachting 16 werkdagen in beslag nemen. Bij de berekening is ervan uitgegaan dat de hei- en trilwerkzaamheden niet gelijktijdig plaatsvinden. Heien De heiwerkzaamheden starten naar verwachting bij brug 2421, waarna achtereenvolgens de fundering van bruggen 2432, 2433, 2426, 2427, 2429 en de helft van 2428 wordt gerealiseerd (zie figuur 4.1). Figuur 4.1: Ligging te realiseren bruggen Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 10

Voor het heien is een bronvermogen van L WR = 122 db(a) aangehouden. In eerste aanleg is ervan uitgegaan dat gewerkt wordt met één heistelling, die per dag 6 uur in bedrijf is. De geluidemissie is verdeeld over drie hoogtes (20, 15, 10 en 5 meter). Omdat de damwand in het begin vrij snel zal zakken en op grotere diepte meer externe kracht benodigd zal hebben, is de gehanteerde bedrijfstijd op deze hoogtes respectievelijk 1, 1½, 1½ en 2 uur. Voor het heien is per brug één geluidbron op vier hoogtes gemodelleerd. Omdat de fundering voor brug 2421 gerealiseerd zal worden op relatief korte afstand, is voor deze brug de geluidemissie opgesplitst in de westzijde (1 heipaal), oostzijde (27 heipalen) en de pijlers (12 heipalen). Bij de berekeningen is ervan uitgegaan dat de dichtst bij de woningen gelegen heipalen (westzijde en pijlers) op één dag worden geplaatst. Intrillen damwanden Per dag zal gemiddeld 24 meter aan damwand worden ingetrild. Per dag is het trilblok effectief 4 uur in bedrijf. Voor het intrillen is een bronvermogen van L WR = 125 db(a) aangehouden. 4.2 Akoestisch rekenmodel Om de geluidbelasting ter plaatse van de geluidgevoelige bestemmingen in de directe omgeving te bepalen, is gebruik gemaakt van een akoestisch rekenmodel. In dit model worden geluidbronnen, berekeningspunten en objecten ingevoerd. De berekeningen zijn uitgevoerd overeenkomstig de "Handleiding meten en rekenen industrielawaai" 1999. De geluidniveaus worden invallend beschouwd. Voor de berekeningen is gebruik gemaakt van het rekenprogramma Geomilieu, versie 2.62. In bijlage I zijn de invoergegevens van het rekenmodel opgenomen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 11

5 Berekeningsresultaten geluid 5.1 Basissituatie In tabel 5.1 zijn de berekende langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus (L Ar,LT ) ten gevolge van de werkzaamheden samengevat voor de situatie zoals omschreven in hoofdstuk 4, zonder aanvullende geluidreducerende maatregelen. Per object is steeds de maatgevende beoordelingspositie en hoogte geselecteerd en in de tabel getoond. De uitgebreide berekeningsresultaten zijn opgenomen in bijlage II. In de tabel is tevens op basis van het aantal werkdagen per werklocatie de blootstellingsduur weergegeven. Overschrijdingen van de grenswaarden uit het Bouwbesluit zijn vetgedrukt weergegeven. Tabel 5.1. Berekende langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus en blootstellingsduur. Dag Locatie Langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus L Ar,LT [db(a)] per beoordelingspunt P01_C P03_C P07_C P08_C P10_E P16_D P19_A Spaarn- Basis- Ligplaats Blok 0 Blok 0 Gymna- Gymna- dammer- school woon- westzijde oostzijde sium NW sium NO dijk NW schip Trillen damwanden Dag 1 1 78 67 71 53 66 66 49 Dag 2 2 84 68 72 55 65 66 51 Dag 3 3 84 70 73 59 64 68 55 Dag 4 4 78 73 72 67 65 67 56 Dag 5 5 74 77 71 71 62 67 57 Dag 6 6 71 82 70 71 61 66 58 Dag 7 7 69 85 69 70 60 66 59 Dag 8 8 67 80 68 69 59 65 60 Dag 9 9 66 75 67 68 58 64 62 Dag 10 10 64 72 65 67 57 63 64 Dag 11 11 63 70 62 64 59 60 65 Dag 12 12 61 68 61 62 56 58 68 Dag 13 13 60 66 60 61 56 58 70 Dag 14 14 59 64 58 60 56 57 72 Dag 15 15 58 64 58 59 54 56 74 Dag 16 16 39 45 58 59 54 56 74 Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 12

Dag Locatie Langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus L Ar,LT [db(a)] per beoordelingspunt P01_C P03_C P07_C P08_C P10_E P16_D P19_A Spaarn- Basis- Ligplaats Blok 0 Blok 0 Gymna- Gymna- dammer- school woon- westzijde oostzijde sium NW sium NO dijk NW schip Heien Dag 17 Brug 2421 80 67 72 54 65 66 54 Dag 18 20 Brug 2421 77 68 74 55 65 66 54 Dag 21 22 Brug 2432 65 70 67 70 60 64 58 Dag 23 25 Brug 2433 64 66 56 73 60 66 57 Dag 26 29 Brug 2424 63 68 64 67 59 62 60 Dag 30 34 Brug 2425 61 65 55 68 58 63 59 Dag 35 39 Brug 2426 57 59 51 63 56 54 55 Dag 40 43 Brug 2427 56 57 50 61 58 52 53 Dag 44 47 Brug 2429 50 52 46 55 52 48 50 Dag 48 49 Brug 2428 52 52 46 56 52 49 50 Dagwaarde Blootstellingsduur [dagen] Maximale blootstellingsduur <=60 db(a) 19 16 27 16 39 22 41 onbeperkt >60 db(a) 30 33 22 33 10 27 8 50 dagen >65 db(a) 13 26 15 21 1 13 5 30 dagen >70 db(a) 10 7 9 5 0 0 3 15 dagen >75 db(a) 8 4 0 0 0 0 0 5 dagen >80 db(a) 2 2 0 0 0 0 0 Niet toegestaan zonder ontheffing Uit de uitgevoerde berekeningen blijkt dat ter hoogte van de woningen van blok 0 niet voldaan wordt aan de grenswaarden uit artikel 8.4 eerste lid van het Bouwbesluit (2012). De overschrijding wordt veroorzaakt door het intrillen van damwanden op korte afstand van dit blok. In paragraaf 5.2 wordt ingegaan op het effect en de haalbaarheid van alternatieve funderingstechnieken. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 13

5.2 Maatregelen Als alternatief voor het intrillen van de damwanden kan ervoor gekozen worden de damwanden te drukken. Hiervoor is een bronvermogen van L WR = 102 db(a) gehanteerd. In tabel 5.2 zijn de rekenresultaten gegeven bij toepassing van deze techniek. Opgemerkt wordt dat in bepaalde gevallen het (volledig) indrukken van de damwanden niet mogelijk is vanwege de ondervonden weerstand. In dat geval kan niet vermeden worden dat de damwanden worden ingetrild en moet een ontheffing worden aangevraagd voor overschrijding van de grenswaarden uit het Bouwbesluit, één en ander conform tabel 5.1. Tabel 5.2. Berekende langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus bij het drukken van de damwanden Dag Locatie Langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus L Ar,LT [db(a)] per beoordelingspunt P01_C P03_C P07_C P08_C P10_E P16_D P19_A Spaarn- Basis- Ligplaats Blok 0 Blok 0 Gymna- Gymna- dammer- school woon- westzijde oostzijde sium NW sium NO dijk NW schip Drukken damwanden Dag 1 1 56 44 48 31 44 44 27 Dag 2 2 62 46 49 32 43 43 28 Dag 3 3 62 48 50 37 42 45 33 Dag 4 4 56 50 50 44 43 45 34 Dag 5 5 52 54 48 49 40 44 34 Dag 6 6 49 59 47 48 39 44 36 Dag 7 7 46 63 46 47 38 43 37 Dag 8 8 45 57 45 46 37 42 38 Dag 9 9 43 52 44 45 36 41 39 Dag 10 10 42 49 43 44 35 40 41 Dag 11 11 40 47 39 41 36 37 43 Dag 12 12 39 45 38 40 33 36 45 Dag 13 13 37 44 37 39 34 35 47 Dag 14 14 36 42 36 38 34 34 50 Dag 15 15 36 42 35 37 31 34 52 Dag 16 16 16 22 35 36 31 33 52 Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 14

Dag Locatie Langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus L Ar,LT [db(a)] per beoordelingspunt P01_C P03_C P07_C P08_C P10_E P16_D P19_A Spaarn- Basis- Ligplaats Blok 0 Blok 0 Gymna- Gymna- dammer- school woon- westzijde oostzijde sium NW sium NO dijk NW schip Dagwaarde Blootstellingsduur [dagen] Maximale blootstellingsduur <=60 db(a) 29 30 39 26 45 31 49 onbeperkt >60 db(a) 20 19 10 23 4 18 0 50 dagen >65 db(a) 4 13 6 14 0 7 0 30 dagen >70 db(a) 4 0 4 3 0 0 0 15 dagen >75 db(a) 4 0 0 0 0 0 0 5 dagen >80 db(a) 0 0 0 0 0 0 0 Niet toegestaan zonder ontheffing Uit tabel 5.2 volgt dat voldaan wordt aan de grenswaarden uit het Bouwbesluit, indien de damwanden worden gedrukt in plaats van getrild. Hierbij is ervan uitgegaan dat alle damwanden worden gedrukt. In principe zou, om te kunnen voldoen aan de grenswaarden uit het Bouwbesluit, volstaan kunnen worden met het drukken van de damwanden binnen 30 meter afstand van woningen. In dat geval zou de eerste (zuidelijke) 180 meter middels drukken moeten worden aangebracht en kunnen de resterende circa 200 meter worden ingetrild. Mogelijk kost het drukken van de damwanden meer tijd dan het trillen, zodat het plaatsen van de damwanden langer dan 16 dagen duurt. Dit is niet bezwaarlijk, omdat de hoogste optredende geluidbelasting 62 db(a) is (positie 01_C) en binnen de grenswaarden uit het Bouwbesluit ruimschoots voldoende blootstellingsdagen resteren voor een geluidbelasting tussen 60 en 65 db(a). 5.3 Geadviseerde planning Aanvullend op toetsing aan de wettelijke geluidgrenswaarden, is door Ingenieursbureau Amsterdam verzocht specifiek te kijken naar de kans op geluidhinder in de nabijgelegen scholen. De herfstvakantie valt binnen de periode waarin de werkzaamheden worden uitgevoerd. Werkzaamheden die de hoogste geluidbelasting op de scholen veroorzaken, worden bij voorkeur in de vakantie uitgevoerd. Binnen een klaslokaal is een geluidniveau van maximaal 45 db(a) wenselijk om de hinder tot een minimum te beperken. Uitgaande van een gemiddelde geluidwering (met gesloten ramen) van 25 db(a), is een langtijdgemiddelde beoordelingsniveau op de gevel van maximaal 70 db(a) wenselijk. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 15

Op de gevel van de Brede School treden geen langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus hoger dan 70 db(a) op. Ter plaatse van het 4 e gymnasium treden langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus hoger dan 70 db(a) op tijdens het intrillen van de eerste (zuidelijke) 140 meter aan damwanden en bij het heien ten behoeve van brug 2421. Ervan uitgaande dat de damwanden op die locatie niet worden getrild, maar gedrukt, zou alleen het heien ten behoeve van brug 2421 kunnen leiden tot wezenlijke geluidhinder. Daarom wordt geadviseerd de heiwerkzaamheden voor brug 2421 uit te voeren in de herfstvakantie. Opmerking: De getoonde langtijdgemiddelde beoordelingsniveaus betreffen het over de dag gemiddelde niveau, rekening houdend met pauzes en de tijd die benodigd is voor het ophijsen van de heipalen. De optredende geluidpieken zijn circa 15 db(a) hoger en binnen de school dus wel goed hoorbaar. Om de niveaus op de school zoveel mogelijk te beperken zouden aanvullend de heiwerkzaamheden aan bruggen 2432 (67 db(a) en 2424 (64 db(a)) in de vakantie uitgevoerd kunnen worden. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 16

6 Berekeningsresultaten trillingen Berekeningsresultaten trillingen 6.1 Intrillen damwand 6.1.1 Uitgangspunten Figuur 6.1 geeft de locatie weer van de damwand. Damwand (zwarte lijn) Figuur 6.1: locatie damwand en dichtstbij gelegen woningen De gegevens van de damwand zijn: Type damwand: AZ18; Diepte damwand: 14 meter. Er is nog geen trilblok bekend. Daarom is een keuze gemaakt voor een hydraulisch blok met vrij moment van het type PVE 2316VM. Andere vergelijkbare types mogen ook gebruikt worden. De dichtstbij gelegen woningen zijn de woningen aan van Blok 0. De minimale afstand tot de woningen bedraagt 15 meter. De overige panden liggen allemaal op grotere afstand. Voor de woningen zijn de volgende uitgangspunten gekozen, gebaseerd op ervaring en op lokale informatie: gefundeerd op palen; betonnen draagconstructie en metselwerk wanden categorie 2 gebouw; in verticale richting stijf, in horizontale richting flexibel; betonnen vloeren; vloeroverspanning 5 meter. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 17

De berekeningen zijn uitgevoerd met het programma VP Damwand, versie 2.02 (ontwikkeld door TNO Bouw). Bovenstaande gegevens zijn in de module ingevoerd en de trillingssnelheid V top is berekend voor de kans op schade alsmede de trillingssterkte V max voor de kans op hinder. Het rekenprogramma biedt een standaard bodemprofiel voor de locatie Amsterdam. Hierin zijn dragende lagen opgenomen op een diepte van 14 meter en 18 meter. Dit sluit goed aan bij de lokale sonderingsgegevens. Iedere prognose kent onzekerheid die een gevolg is van spreiding in de uitgangspunten. Om de onzekerheid mee te wegen, maakt het programma gebruik van een overschrijdingskans. Gekozen is voor een overschrijdingskans van 1%. Dit betekent dat op het rekenresultaat een veiligheidsfactor wordt toegepast. Die factor varieert afhankelijk van het soort berekening en bedraagt tussen de 3 en de 4. Als met deze toeslag voldaan wordt aan de toetsingswaarden dan is de kans op overschrijding in de praktijk relatief klein. 6.1.2 Resultaat kans op schade Tabel 6.1 geeft het resultaat met betrekking tot de kans op schade. In de tabel zijn de berekende V top waarden weergegeven voor de verschillende onderdelen, de veiligheidsfactor, de te beoordelen trillingssnelheid en de grenswaarde. In de laatste kolom is de beoordeling aangegeven. De volledige rapportage uit VP Drempel is weergegeven in bijlage III. Tabel 6.1: rekenresultaat en beoordeling V top kans op schade. Aspect V top berekend [mm/s] Veiligheidsfactor V top beoordelen [mm/s] Grenswaarde Toets gebouw vtop verticaal 0,2 3,1 0,5 4,8 Voldoet gebouw vtop horizontaal 0,3 4,3 1,2 4,8 Voldoet onderdelen vtop 0,5 4,4 2,3 6,0 Voldoet Tabel 6.1 toont aan dat de grenswaarden voor schade niet worden overschreden. Dit betekent dat de kans op schade aan de constructie kleiner is dan 1%. 6.1.3 Resultaat kans op hinder De toetsingswaarden zijn afhankelijk van de duur van de werkzaamheden. Het intrillen duurt 16 dagen maar ook het heien (35 dagen) veroorzaakt trillingen en dient bij de duur van de werkzaamheden te worden opgeteld. De totale duur van de werkzaamheden bedraagt 51 dagen. Dit betekent dat de toetsingswaarden volgen uit de categorie 26 tot 78 dagen: Onderste toetswaarde A 1 (voor V max ): 0,3; Bovenste toetswaarde A 2 (voor V max ): 6; Toetswaarde A 3 (voor V per ) : 0,2. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 18

Tabel 6.2 geeft het resultaat met betrekking tot de kans op hinder. In de tabel zijn de berekende waarden voor V max (maximale trillingssterkte) en V per (gemiddelde trillingssterkte) weergegeven alsmede de veiligheidsfactor, de te beoordelen trillingsterkte en de toetsingswaarde. In de laatste kolom is de beoordeling aangegeven. Voor de trillingssterkte V max is eerste getoetst aan A 1 en vervolgens aan A 2. In de notatie zijn de toetsresultaten gescheiden door een /. Als voldaan wordt aan de toetswaarde (de berekende waarde is kleiner dan de toetswaarde) dan is dat aangegeven met een +. Als de te beoordelen waarde gelijk of groter is dan de toetswaarde, dan wordt niet voldaan en dan is dat aangegeven met een -. De volledige rapportage uit VP Drempel is weergegeven in bijlage III. Tabel 6.2: rekenresultaat en beoordeling V max en V per kans op hinder Aspect Berekend [-] Veiligheidsfactor Beoordelen [-] Toetswaarde Toets V max 0,31 3,3 1,0 0,3 / 6 - / + V per 0,22* 3,3 0,7 0,2 - *berekend op basis van 6 uur intrillen met een V max van 0,31 Tabel 6.2 toont aan dat het intrillen van damwanden leidt tot een overschrijding van A 1 maar nog voldoet aan A 2. Voor de berekening van V per is in de worst-case benadering uitgegaan van 6 uur intrillen met een continue trillingssterkte van 0,31 (V max). In de praktijk zal dit niet bij elke damwand optreden en ook niet gedurende het gehele intrilproces van 1 damwand. Zeker in het begin van het intrillen is sprake van een lage weerstand in de bodem en zakt de damwand snel zonder veel trillingen te veroorzaken. De berekende waarde voor V per vormt daarmee een overschatting. Daarom is berekend wat de minimale tijd mag zijn om met een continue trillingssterkte van 0,31 nog met V per te voldoen aan A 3. Om te voldoen aan de toetswaarde A 3 mag de totale triltijd uitgaande van een continue trillingssterkte van 0,31 niet meer dan 25 minuten duren. Dit leidt tot een V per van 0,058 die inclusief veiligheidsfactor leidt tot een te beoordelen waarde van 0,19. In deze berekening is er vanuit gegaan dat de overige tijd geen trillingen optreden met een v max groter dan 0,1. Dat zal echter niet het geval zijn. Weliswaar zal de trillingssterkte minder dan 0,31 zijn maar al gauw meer dan 0,1. Als in de berekening ervan wordt uitgegaan dat gedurende de resterende tijd (5 uur en 35 minuten effectief) een trillingssterkte van continue 0,1 optreedt, dan leidt dat in combinatie met de 25 minuten met een trillingssterkte van 0,31 uiteindelijk tot een V per van 0,29 (inclusief veiligheidsfactor) en vindt nog steeds een overschrijding plaats. Zelfs als de helft van de resterende tijd (2 uur en 47 minuten) een continue trillingssterkte van 0,1 optreedt, is V per nog groter dan 0,2. Berekend wordt een waarde van 0,25. Geconcludeerd wordt daarom dat het intrillen van de damwand kan leiden tot hinder voor personen in de gebouwen van Blok 0. Bij woningen gelegen op een afstand van 30 meter of meer wordt voldaan aan de streefwaarden voor hinder als gevolg van het intrillen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 19

6.2 Heien betonpalen 6.2.1 Uitgangspunten Figuur 6.2 toont de locaties waar geheid wordt. Ze zijn aangegeven door middel van een cirkel. Figuur 6.2: locaties heiwerk Tabel 6.3 geeft een overzicht van de minimale afstanden tussen het heiwerk en de gebouwen alsmede een korte omschrijving van het type bouwwerk en de bijbehorende categoriale indeling volgens de SBR richtlijn A (schade aan bouwwerken). In de laatste kolom is aangegeven welke berekening voor het betreffende gebouw is uitgevoerd. Tabel 6.3: minimale afstanden tussen heiwerk en gebouwen Gebouw Minimale afstand Type gebouw Categorie Berekend Blok 0 18 m Flat, metselwerk 2 Schade / hinder 4 e Gymnasium 60 m School, metselwerk 2 Schade / hinder Brede School 130 m School, metselwerk 2 Hinder Studentenhuisvesting 20 m Gestapelde containers 1 Schade / hinder Bouwkeet 5 m Keet, hout 1 Schade / hinder Voor alle panden behoudens de bouwkeet, is uitgegaan van een fundering op palen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 20

De betonnen palen hebben een lengte van 22 meter met een doorsnede van 450 bij 450 mm. De keuze voor een heiblok is nog niet bekend. Er is uitgegaan van een Juntann HHK-5. Bovendien is ervan uitgegaan dat steeds 1 heistelling zorgt voor de maatgevende trillingen en dat niet 2 heistellingen op min of meer gelijke afstand van een gebouw staan te heien. Het gehanteerde rekenmodel is gebaseerd op het rapport 95-2 Prognosemodel trillingshinder van het Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving (CUR). Het prognosemodel is opgebouwd uit drie modulen: - het bronmoduul, waarin trillingsbronnen worden gekarakteriseerd; - het bodemmoduul, waarin trillingsuitbreiding via de bodem wordt beschreven; - het gebouwmoduul, waarin de trillingsoverdracht van de bodem op het gebouw en de responsie van het gebouw worden voorgesteld. Op basis van de ingevoerde gegevens wordt een te verwachten trillingsniveau in horizontale en in verticale richting geprognosticeerd. Het rekenmodel is meerdere malen gevalideerd op basis van trillingsmetingen aan het intrillen en inheien van damwanden en buispalen. Het rekenmodel houdt geen rekening met een overschrijdingskans. Wel is voor de waarden van de verschillende variabelen steeds uitgegaan van een worst-case. 6.2.2 Resultaat kans op schade Per gebouw is in tabel 6.4 de berekende trillingssnelheid V top op de fundering aangegeven als gevolg van het heiwerk. Daarnaast is de grenswaarde alsmede het toetsingsresultaat opgegeven. Bijlage IV geeft de volledige berekening. Tabel 6.4: rekenresultaat en beoordeling V top kans op schade heien Gebouw V top berekend [mm/s] Grenswaarde Toets Blok 0 4,5 3,3 Voldoet niet 4 e Gymnasium 1,4 3,3 Voldoet Brede school 0,4 3,3 Voldoet Studentenhuisvesting 4,1 13,3 Voldoet Bouwkeet 14,1 13,3 Voldoet niet Uit tabel 6.4 volgt dat de trillingen als gevolg van het heien zorgen voor overschrijding van de grenswaarden bij Blok 0 en de bouwkeet. Gezien de mate van overschrijding wordt de kans op schade geschat op 1 tot 2%. 6.2.3 Resultaat kans op hinder V max De toetsingswaarden zijn afhankelijk van de duur van de werkzaamheden. Het heien duurt 35 dagen maar ook het intrillen (16 dagen) veroorzaakt trillingen en dient bij de duur van de werkzaamheden te worden opgeteld. De totale duur van de werkzaamheden bedraagt 51 dagen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 21

Dit betekent dat de toetsingswaarden volgen uit de categorie 26 tot 78 dagen: Onderste toetswaarde A 1 (voor V max ): 0,3; Bovenste toetswaarde A 2 (voor V max ): 6; Toetswaarde A 3 (voor V per ) : 0,2. Tabel 6.5 geeft het resultaat met betrekking tot de kans op hinder voor de trillingssterkte V max In de tabel zijn per gebouw de berekende waarden voor V max en de toetsingswaarde weergegeven. In de laatste kolom is de beoordeling aangegeven. Voor de trillingssterkte V max is getoetst aan A 1 en vervolgens aan A 2. In de notatie zijn de toetsresultaten gescheiden door een /. Als voldaan wordt aan de toetswaarde (de berekende waarde is kleiner dan de toetswaarde) dan is dat aangegeven met een +. Als de te beoordelen waarde gelijk of groter is dan de toetswaarde, dan wordt niet voldaan en dan is dat aangegeven met een -. De volledige berekening is weergegeven in bijlage IV. Tabel 6.5: rekenresultaat en beoordeling V max kans op hinder heien Gebouw V max berekend [-] Streefwaarde Toets Blok 0 3,2 0,3 / 6 - / + 4 e Gymnasium 1,0 0,3 / 6 - / + Studentenhuisvesting 7,4 0,3 / 6 - / - Bouwkeet 25 0,3 / 6 - / - Brede school 0,29 0,3 / 6 + / + Uit tabel 6.5 volgt dat voor de Studentenhuisvesting en de Bouwkeet een V max groter dan 6 wordt geprognosticeerd. De streefwaarde A 2 wordt daarmee overschreden en de kans op hinder is daarmee groot. Voor de Brede School voldoet V max aan de onderste streefwaarde A 1. De kans op hinder door trillingen is daarmee klein. Voor Blok 0 en het 4 e Gymnasium geldt dat V max groter is dan A 1 maar kleiner dan A 2. Dit betekent dat V per dient te worden berekend en te worden getoetst aan de streefwaarde A 3 van 0,2. 6.2.4 Resultaat kans op hinder V per In de berekening van V per dienen alle trillingen met een sterkte van 0,1 of groter te worden meegenomen. Het verloop van de trillingssterkte gedurende de dag is echter niet bekend. De trillingssterkte bij het inheien van 1 paal kan sterk variëren. Uitgaande van de berekende V max is berekend hoe lang deze trillingssterkte voor mag komen om met de gemiddelde trillingssterkte V per nog te voldoen aan de streefwaarde A 3. Hierbij geldt dan als uitgangspunt dat de rest van de tijd, de trillingssterkte kleiner is dan 0,1. Tabel 6.6 geeft het resultaat. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 22

Tabel 6.6: rekenresultaat en beoordeling V per kans op hinder heien Gebouw V max berekend [-] Tijdsduur [min] V per [ - ] Streefwaarde Toets Blok 0 3,2 2 0,17 0,2 + 4 e Gymnasium 1,0 28 0,19 0,2 + Duidelijk is dat de maximale tijdsduur om te voldoen aan de streefwaarde A 3, relatief kort is. De kans is daardoor groot dat overschrijding van A 3 op gaat treden en daarmee een kans op hinder bestaat als gevolg van de duur van de trillingen in combinatie met de trillingssterkte. 6.3 Samenvatting resultaten In tabel 6.7 is een samenvatting opgenomen van de resultaten. Per activiteit en gebouw is aangegeven of voldaan wordt aan de toetsingswaarden of niet. Tabel 6.7: samenvatting resultaten trillingsonderzoek Gebouw Intrillen damwand Heien palen schade hinder schade Hinder Blok 0 Voldoet Voldoet niet (V per ) Voldoet niet Voldoet niet (V per ) 4 e Gymnasium Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet niet (V per ) Studentenhuisvesting Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet niet (V max ) Bouwkeet Voldoet Voldoet Voldoet niet Voldoet niet (V max ) Brede school Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Vanuit bovenstaand resultaat wordt geadviseerd om trillingsmonitoring toe te passen: Bij Blok 0 tijdens het intrillen van de damwand; Bij Blok 0, 4 e Gymnasium, de Studentenhuisvesting en de Bouwkeet tijdens het heien van de palen. In paragraaf 5.3 is reeds de mogelijkheid besproken om de heiwerkzaamheden voor bepaalde bruggen nabij de scholen zoveel mogelijk in schoolvakanties uit te voeren. In dat geval is trillingsmonitoring voor het 4 e Gymnasium niet nodig. Omdat de funderingen schuin in de grond geplaats moeten worden, is de toepassing van in de grond gevormde palen (vibropalen, schroefpalen) naar verwachting niet mogelijk. De mogelijkheden voor trillingsarme alternatieve funderingsmethodes zijn daarmee relatief beperkt. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 23

7 Conclusie 7.1 Geluid Uit de resultaten van het onderzoek dat als gevolg van het intrillen van damwanden nabij blok 0 de geluidbelasting op blok 0 hoger is dan toegestaan volgens het Bouwbesluit. Indien mogelijk dient daarom een alternatieve techniek te worden toegepast (indrukken damwanden). Om geluidhinder in het 4 e Gymnasium tot een minimum te beperken, wordt geadviseerd de heiwerkzaamheden voor tenminste brug 2421 en bij voorkeur ook 2432 en 2424 uit te voeren in de herfstvakantie. 7.2 Trillingen In tabel 7.1 is een samenvatting opgenomen van de rekenresultaten ten aanzien van trillingen. Per activiteit en gebouw is aangegeven of voldaan wordt aan de toetsingswaarden of niet. Tabel 7.1: samenvatting resultaten trillingsonderzoek Gebouw Intrillen damwand Heien palen schade hinder schade Hinder Blok 0 Voldoet Voldoet niet (V per ) Voldoet niet Voldoet niet (V per ) 4 e Gymnasium Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet niet (V per ) Studentenhuisvesting Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet niet (V max ) Bouwkeet Voldoet Voldoet Voldoet niet Voldoet niet (V max ) Brede school Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Vanuit bovenstaand resultaat wordt geadviseerd om trillingsmonitoring toe te passen: bij Blok 0 tijdens het intrillen van de damwand; bij Blok 0, 4 e Gymnasium (tenzij heien in de schoolvakanties plaatsvindt), de Studentenhuisvesting en de Bouwkeet tijdens het heien van de palen. Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 24

De mogelijkheden voor trillingsarme alternatieve funderingsmethodes zijn relatief beperkt, omdat vanwege de schuine positie van de palen naar verwachting geen in de grond gevormde palen gebruikt kunnen worden. B.V. Ing. A Kok Senior Projectleider Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 5 augustus 2015 Pagina 25

Bijlage I Bijlage I-1 Invoer akoestisch rekenmodel Realisatie bruggen en damwand binnen plangebied Houthavens te Amsterdam 20150801-03 Onderzoek geluid en trillingen 05-08-2015 A. Kok

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Lijnbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL Omschr. ISO H ISO M Hdef. TypeLw Cb(D) Cb(A) Cb(N) Max.afst. GeenRefl. GeenDemping (Links) 0,75 0,00 Relatief False -- -- -- 24,00 3-7-2015 16:34:12

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Lijnbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL GeenProces LwM 31 LwM 63 LwM 125 LwM 250 LwM 500 LwM 1k LwM 2k LwM 4k LwM 8k Lw 31 Lw 63 Lw 125 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 3-7-2015 16:34:12

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Lijnbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL Lw 250 Lw 500 Lw 1k Lw 2k Lw 4k Lw 8k Red 31 Red 63 Red 125 Red 250 Red 500 Red 1k Red 2k -- -- -- -- -- -- 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3-7-2015 16:34:12

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Lijnbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL Red 4k Red 8k 0,00 0,00 3-7-2015 16:34:12

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Puntbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL Omschr. X Y Hoogte Maaiveld Hdef. Type Richt. P34 Intrillen dag 1 120263,32 489689,05 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P35 Intrillen dag 2 120281,70 489703,97 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P36 Intrillen dag 3 120300,12 489718,90 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P37 Intrillen dag 4 120318,48 489733,98 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P38 Intrillen dag 5 120336,68 489748,83 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P39 Intrillen dag 6 120355,12 489763,91 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P40 Intrillen dag 7 120373,48 489778,83 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P41 Intrillen dag 8 120391,84 489793,67 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P42 Intrillen dag 9 120410,13 489808,52 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P43 Intrillen dag 10 120428,49 489823,67 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P44 Intrillen dag 11 120446,77 489838,60 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P45 Intrillen dag 12 120465,05 489853,60 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P46 Intrillen dag 13 120483,25 489868,52 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P47 Intrillen dag 14 120501,77 489883,44 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P48 Intrillen dag 15 120494,35 489900,79 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P49 Intrillen dag 16 120479,19 489918,84 10,00 0,00 Relatief Normale puntbron 0,00 P01 Heien betonpalen 2421 120280,16 489702,46 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P02 Heien betonpalen 2421 120281,15 489703,27 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P03 Heien betonpalen 2421 120282,34 489704,30 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P04 Heien betonpalen 2421 120287,59 489692,99 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P05 Heien betonpalen 2421 120288,58 489693,80 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P06 Heien betonpalen 2421 120289,77 489694,83 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P50 Heien betonpalen 2421 120281,80 489703,76 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P51 Heien betonpalen 2421 120289,23 489694,29 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P10 Heien betonpalen 2424 120461,05 489760,92 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P11 Heien betonpalen 2424 120462,04 489761,73 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P12 Heien betonpalen 2424 120463,22 489762,76 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P53 Heien betonpalen 2424 120462,69 489762,22 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P13 Heien betonpalen 2425 120494,90 489721,46 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P14 Heien betonpalen 2425 120495,89 489722,27 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P15 Heien betonpalen 2425 120497,07 489723,30 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P54 Heien betonpalen 2425 120496,54 489722,76 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P16 Heien betonpalen 2426 120567,13 489638,78 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P17 Heien betonpalen 2426 120568,11 489639,59 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P18 Heien betonpalen 2426 120569,30 489640,62 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P55 Heien betonpalen 2426 120568,76 489640,08 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P19 Heien betonpalen 2427 120608,50 489591,04 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P20 Heien betonpalen 2427 120609,48 489591,85 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P21 Heien betonpalen 2427 120610,67 489592,88 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P56 Heien betonpalen 2427 120610,13 489592,34 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P22 Heien betonpalen 2428 120669,68 489520,80 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P23 Heien betonpalen 2428 120670,67 489521,61 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P24 Heien betonpalen 2428 120671,86 489522,63 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P57 Heien betonpalen 2428 120671,32 489522,10 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P25 Heien betonpalen 2429 120700,04 489484,95 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P26 Heien betonpalen 2429 120701,02 489485,76 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P27 Heien betonpalen 2429 120702,21 489486,79 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P58 Heien betonpalen 2429 120701,67 489486,25 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P28 Heien betonpalen 2432 120430,23 489737,84 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P29 Heien betonpalen 2432 120431,42 489738,30 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P30 Heien betonpalen 2432 120432,86 489738,91 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P59 Heien betonpalen 2432 120432,07 489738,80 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P31 Heien betonpalen 2433 120448,01 489684,92 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P32 Heien betonpalen 2433 120449,20 489685,39 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P33 Heien betonpalen 2433 120450,64 489686,00 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P60 Heien betonpalen 2433 120449,85 489685,88 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P07 Heien betonpalen 2421 120294,83 489685,70 20,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P08 Heien betonpalen 2421 120295,81 489686,50 10,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P09 Heien betonpalen 2421 120297,00 489687,53 5,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 P52 Heien betonpalen 2421 120296,46 489687,00 15,00 0,00 Eigen waarde Normale puntbron 0,00 3-7-2015 16:34:12

Akoestisch rekenmodel Eerste versie - Amsterdam Houthaven Lijst van Puntbronnen, voor rekenmethode Industrielawaai - IL Hoek Cb(D) Cb(A) Cb(N) GeenRefl. GeenDemping GeenProces Lwr 31 Lwr 63 Lwr 125 Lwr 250 Lwr 500 P34 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P35 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P36 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P37 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P38 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P39 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P40 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P41 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P42 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P43 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P44 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P45 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P46 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P47 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P48 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P49 360,00 4,77 -- -- 98,00 103,00 113,00 115,00 117,00 P01 360,00 21,60 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P02 360,00 19,82 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P03 360,00 18,60 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P04 360,00 11,17 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P05 360,00 9,41 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P06 360,00 8,20 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P50 360,00 19,82 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P51 360,00 9,41 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P10 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P11 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P12 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P53 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P13 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P14 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P15 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P54 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P16 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P17 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P18 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P55 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P19 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P20 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P21 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P56 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P22 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P23 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P24 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P57 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P25 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P26 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P27 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P58 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P28 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P29 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P30 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P59 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P31 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P32 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P33 360,00 7,78 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P60 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P07 360,00 10,79 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P08 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P09 360,00 7,80 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 P52 360,00 9,03 -- -- 79,00 96,00 103,00 116,00 115,00 3-7-2015 16:34:12